Wyrok z dnia 2024-11-27 sygn. I OSK 325/24

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jerzy Siegień Sędziowie: sędzia NSA Marek Stojanowski sędzia NSA Jolanta Rudnicka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej I. T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 7 czerwca 2023 r., sygn. akt II SA/Gd 1000/22 w sprawie ze skargi I. T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z dnia 25 października 2022 r., nr [...] w przedmiocie zasiłku okresowego oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 7 czerwca 2023 r., sygn. akt II SA/Gd 1000/22 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę I. T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z dnia 25 października 2022 r., nr [...] utrzymującą w mocy decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia 31 marca 2022 r., nr [...] odmawiającą przyznania I. T. zasiłku okresowego.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożyła I. T., reprezentowana przez adwokata, zaskarżając wyrok w całości.

W skardze kasacyjnej podniesiono zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 38 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r. Nr 64 poz. 593 z późn. zm.) poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że decyzja o przyznaniu zasiłku okresowego ma charakter uznaniowy w obrębie wszystkich elementów kształtujących tę instytucję w szczególności w zakresie określenia podstaw (przesłanek) przyznania tego zasiłku, podczas gdy prawidłowa wykładnia tego przepisu prowadzi do stwierdzenia, że decyzja o przyznaniu zasiłku okresowego jest uznaniowa tylko w zakresie wysokości i czasu trwania tego świadczenia, a przy spełnieniu przesłanek pozytywnych i braku występowania przesłanek negatywnych, organ jest zobligowany przyznać zasiłek okresowy.

Mając na uwadze powyższe zarzuty skarżąca kasacyjnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i rozpoznanie skargi; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gdańsku. Ponadto wniesiono o przyznanie skarżącej od organu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Równocześnie na podstawie art. 182 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r nr 153 poz. 1270 z późn. zm.; dalej p.p.s.a) złożono oświadczenie o zrzeczeniu się rozprawy w sprawie.

Skarżąca kasacyjnie odniosła się do wykładni językowej art. 38 ust. 1 u.p.s. zwracając uwagę, że określa on, iż zasiłek okresowy "przysługuje", po czym stosuje wyliczenie sytuacji, w których organ jest zobligowany go przyznać. Wskazano, że skarżąca bez wątpienia nie ma możliwości samodzielnego utrzymania się, a dodatkowo posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, co sprawia że przesłanki z powyższego przepisu są spełnione, a organ jest tym samym zobligowany do przyznania zasiłku okresowego.

W dalszej kolejności skarżąca kasacyjnie powołała się na wyrok WSA w Krakowie z 14 października 2022 r., sygn. akt III SA/Kr 60/22, oraz wyrok WSA w Warszawie z 13 października 2022 r., sygn. akt I SA/Wa 676/22, które świadczą o tym, że sam fakt przyznania świadczenia jest decyzją związaną, a nie jak przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku decyzją uznaniową.

Odnosząc się do przesłanek przyznania zasiłku okresowego wskazano, że przesłanką pozytywną jest kryterium dochodowe, które na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2021 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. poz. 1296) wynosi 600 zł na osobę w rodzinie. W ocenie skarżącej przesłanka ta została spełniona.

Dodatkową przesłanką pozytywną jest wystąpienie innego uzasadnionego powodu, dla którego wnioskujący znalazł się w niedostatku finansowym. Wskazano, iż skarżąca posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, co wskazuje na spełnienie również drugiej przesłanki pozytywnej.

Podkreślono także, że WSA w Gdańsku nie dopatrzył się wystąpienia innych przesłanek negatywnych do przyznania zasiłku okresowego, wliczając w to również art. 11 ust. 2 u.p.s, na który powoływało się w swoim postanowieniu Kolegium błędnie twierdząc, że skarżąca uniemożliwiła przeprowadzenie wywiadu środowiskowego.

Powołując się na treść art. 15o ust. 1 ustawy covidowej wskazano, że organ pierwszej instancji przeprowadził dwa wywiady telefoniczne, a w ich treści uzasadniono, że zostały one przeprowadzone telefonicznie ze względu na epidemię COVID-19. Odwołując się do wyroku WSA w Lublinie, sygn. akt II SA/Lu 149/21, podniesiono, że każdy niesprzeczny z prawem tryb pozyskania jak najbardziej aktualnych i pełnych informacji o sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej wnioskodawcy zasługuje na aprobatę.

Skarżąca kasacyjnie wskazała, iż w stanie faktycznym nie doszło do spełnienia żadnych przesłanek negatywnych przyznania zasiłku okresowego, przy zaistnieniu przesłanek pozytywnych, co obligowało organ administracyjny do przyznania wnioskodawczyni zasiłku okresowego, natomiast charakter uznaniowy zasiłku odnosił się jedynie do wysokości oraz czasu trwania zasiłku.

W sprawie nie została złożona odpowiedź na skargę kasacyjną.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając skargę kasacyjną związany jest jej granicami, biorąc pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie wystąpiły wyliczone w art. 183 § 2 p.p.s.a. przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego, wobec czego rozpoznanie sprawy nastąpiło w granicach zgłoszonych podstaw i zarzutów skargi kasacyjnej.

Skoro w niniejszej sprawie skarżąca kasacyjnie – na podstawie art. 176 § 2 p.p.s.a. – zrzekła się rozprawy, a strona przeciwna w ustawowym terminie nie zawnioskowała o przeprowadzenie rozprawy, to rozpoznanie skargi kasacyjnej nastąpiło na posiedzeniu niejawnym, zgodnie z art. 182 § 2 i 3 p.p.s.a.

Skarga kasacyjna została oparta na podstawie naruszenia prawa materialnego. Materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji stanowił art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

Istota sporu w przedmiotowej sprawie sprowadza się do oceny przesłanek przyznania zasiłku okresowego.

Zgodnie z art. 38 ust. 1 pkt 1 u.p.s. zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, bądź rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny. Stosownie do art. 38 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, zasiłek okresowy ustala się w przypadku osoby samotnie gospodarującej – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że miesięczna kwota zasiłku nie może być wyższa niż kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, natomiast w przypadku rodziny – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny. Kwota zasiłku okresowego ustalona zgodnie z art. 38 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, nie może być jednocześnie niższa niż 50 % różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, bądź między kryterium dochodowym rodziny, a dochodem tej rodziny, o czym stanowi art. 38 ust. 3 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej. Jednocześnie kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie (art. 38 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej). Natomiast okres, na jaki jest przyznawany zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy na mocy art. 38 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej.

W przywołanym przepisie określone zostały zasady i sposób przyznawania zasiłku okresowego. Ustawodawca jednoznacznie wskazał w nim, iż warunkiem przyznania tego świadczenia jest spełnienie przez wnioskodawcę kryterium dochodowego, a nadto wystąpienie szczególnych okoliczności uzasadniających przyznanie przedmiotowego świadczenia. Okoliczności takie zostały przykładowo wymienione w omawianym przepisie i są to m.in. długotrwała choroba, niepełnosprawność, bezrobocie.

Skarżąca kasacyjnie stoi na stanowisku, że w sytuacji spełnienia kryterium dochodowego oraz jednej z przesłanek wyszczególnionych w powyższym przepisie (w tym przypadku legitymowaniem się przez skarżącą orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz niemożnością samodzielnego utrzymania), zasiłek okresowy winien być przyznany obligatoryjnie, na co wskazuje treść art. 38 ust. 1 u.p.s.

Kluczowym jednak jest zrozumienie, że charakterystyka zasiłku okresowego nie może być dokonywana w oderwaniu od generalnych celów i zakresu działania pomocy społecznej. W przeciwnym razie zasiłek okresowy stałby się publicznym prawem podmiotowym, które przysługiwałoby każdemu wnioskodawcy spełniającemu przesłanki określone w art. 38 ust. 1 u.p.s., co pozostawałoby w sprzeczności z istotną pomocy społecznej. Tym samym obligatoryjność świadczenia z tytułu zasiłku okresowego ma miejsce dopiero wówczas, gdy organ ustali istnienie potrzeby, której osoba lub rodzina nie jest w stanie przezwyciężyć wykorzystując posiadane uprawnienia, zasoby i możliwości przy jednoczesnym spełnieniu się przesłanek wymaganych dla zasiłku okresowego (wyrok NSA z 14 lutego 2020 r., I OSK 343/19, LEX nr 3010363).

W konsekwencji organ rozpatrujący złożony wniosek o przyznanie zasiłku okresowego zobligowany jest od ustalenia, czy w okolicznościach konkretnej sprawy występują przesłanki pozytywne wyrażone w art. 38 ust. 1 u.p.s., ale także czy występują przesłanki negatywne z art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1 i 4, art. 4, art., 11 ust. 2 u.p.s. (wyrok NSA z 22 września 2022 r., I OSK 357/21, LEX nr 3429907; wyrok NSA z 27 kwietnia 2017 r., I OSK 3125/15, LEX nr 2338820). Wystąpienie którejś z przesłanek negatywnych wyszczególnionych w powyższych przepisach powodować będzie – pomimo istnienia przesłanek pozytywnych z art. 38 ust. 1 u.p.s. – odmowę przyznania zasiłku okresowego.

Organy administracji odmawiając wnioskodawczyni przyznania zasiłku okresowego oparły się na fakcie przyznania jej zasiłku stałego, posiadania przez Miasto [...] ograniczonych środków finansowych przeznaczonych na pomoc społeczną rodzących konieczność limitowania przyznanych świadczeń, a także braku współdziałania wnioskodawczyni z pracownikami socjalnymi.

Odnosząc się do pierwszych z wymienionych powyżej przesłanek odmowy przyznania zasiłku okresowego I. T. wskazać należy, że organy administracji dopatrzyły się zaistnienia przesłanek negatywnych przyznania przedmiotowego zasiłku wyrażonych w art. 3 ust. 4 u.p.s.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeśli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. Treść przytoczonego powyżej przepisu wskazuje, że pomoc społeczna zależy nie tylko od potrzeb osoby ubiegającej się o świadczenie, ale także od aktualnej sytuacji finansowej ośrodka pomocy społecznej. Oczywistym jest, że ośrodek pomocy społecznej winien objąć pomocą wszystkie osoby, które spełniają warunki do jej otrzymania, jednakże przy dystrybucji świadczeń w ramach tej pomocy musi nimi dysponować w sposób, który nie będzie generował rażących dysproporcji w rozmiarze świadczeń przyznawanych osobom uprawnionym. W związku z ograniczonymi środkami organ musi uwzględniać wysokość już przyznanych świadczeń i dokonywać stosownego rozdziału funduszy tak, aby z pomocy społecznej skorzystała jak największa liczba podopiecznych, gdyż tylko takie postępowanie jest zgodne z zasadami sprawiedliwości społecznej oraz zasadami wynikającymi z art. 3 ust. 3 i 4 u.p.s. (I. Sierpowska [w:] Pomoc społeczna. Komentarz, wyd. VI, Warszawa 2023, art. 3).

Powyższe stanowisko doktryny, oparte na orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych, znajduje też odzwierciedlenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. W wyroku NSA z dnia 13 stycznia 2023 r., I OSK 352/22, (LEX nr 3504077) wskazano, że organy administracji realizują zadania z zakresu pomocy społecznej w oparciu o środki finansowe, których wysokość jest ściśle określona, co upoważnia je do limitowania rozmiaru przyznawanych świadczeń z uwagi na ograniczone środki finansowe. W ramach pomocy społecznej nie jest zatem możliwe zaspokojenie wszystkich, nawet uzasadnionych, potrzeb osób uprawnionych do przedmiotowych świadczeń. W takich sytuacjach odmowa ich przyznania osobie ubiegającej się o tego rodzaju świadczenia może być podyktowana wyłącznie brakiem dostatecznych środków na ich pokrycie i to nawet wówczas, gdy potencjalny beneficjent, z uwagi na swoją sytuację osobistą i majątkową, spełnia kryteria niezbędne do ich otrzymania.

Nie ulega wątpliwości, że wielkość środków, jakimi dysponują ośrodki pomocy społecznej, może nie wystarczać na pokrycie wszystkich zgłaszanych potrzeb. Gospodarowanie posiadanymi zasobami musi więc uwzględniać konieczność właściwego wyważenia skali potrzeb i racjonalnego rozdziału środków, uwzględniającego w pierwszej kolejności charakter świadczeń (obligatoryjne, fakultatywne), a w dalszej – społeczną i ekonomiczną strukturę wnioskujących oraz skalę zgłaszanych przez nich potrzeb (wyrok NSA z 17 maja 2012 r., I OSK 2061/11, LEX nr 1403124).

W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że z wniosku I. T. toczy się wiele postępowań o przyznanie jej i jej matce świadczeń z pomocy społecznej. Wyżej wymienionym wielokrotnie przyznawane były świadczenia na podstawie uprzednio składanych wniosków. Obecnie I. T. został przyznany zasiłek stały, którym została objęta bezterminowo. W związku z powyższym wyżej wymieniona otrzymuje stałe świadczenie z opieki społecznej, co pozwoli jej na zabezpieczenie niezbędnych potrzeb życiowych. Zgromadzone w sprawie dokumenty, a także wiedza posiadana przez sąd z urzędu, wskazują, że I. T. składa liczne wnioski o przyznanie świadczeń socjalnych z rozbudowanym wachlarzem oczekiwań średnio raz w miesiącu. W kontekście powyższego warto zwrócić uwagę na przedstawione przez organy administracyjne szczegółowe dane dotyczące rozdysponowania środków pieniężnych na świadczenia z pomocy społecznej. Wynika z nich, że w 2021 r. Dzielnicowy Ośrodek Pomocy Społecznej nr [...] w [...] dysponował kwotą 4.037.662,68 zł, z której przyznano 79.349,50 świadczeń, co pokazuje, że działalność powyższego podmiotu opieki społecznej rodzi potrzebę racjonalności w kontekście wydatkowania kwot tytułem świadczeń pieniężnych dla osób korzystających z różnych form pomocy społecznej. Przyznanie w takiej sytuacji zasiłku okresowego dla wyżej wymienionej, która została już objęta stałym świadczeniem z opieki społecznej przyznanym bezterminowo, a także korzystającej z innych form pomocy społecznej takich jak zasiłki celowe, pozostawałoby w sprzeczności z możliwościami ośrodka pomocy społecznej powodując ryzyko niemożności zapewnienia stosownej ochrony innym osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. Stanowi to przesłankę negatywną przyznania świadczenia wynikającą z art. 3 ust. 4 u.p.s., która – jak wskazano w powyższych rozważaniach – może stanowić przesłankę do odmowy przyznania pomocy finansowej w postaci zasiłku okresowego.

Równocześnie kolejną przesłanką, na której oparły się organy odmawiając przyznania wnioskowanego świadczenia był brak współdziałania ze strony członków rodziny skarżącej w przezwyciężeniu ich trudnej sytuacji życiowej.

W tym kontekście należy odwołać się do kolejnej zasady ogólnej przepisów ustawy o pomocy społecznej wyrażonej w art. 4, który nakłada na osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej obowiązek współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej. Brak współdziałania osób korzystających z pomocy może być podstawą weryfikacji decyzji przyznających świadczenia, może też przesądzić o odmowie ich udzielenia (art. 11 u.p.s.). W świetle tych unormowań nie budzi wątpliwości, że brak aktywności w pokonywaniu niepomyślności życiowych ze strony wnioskodawcy uprawnia organ do powstrzymania się od udzielenia świadczenia.

Decyzja rozstrzygająca o przyznaniu zasiłku okresowego musi zostać poprzedzona postępowaniem wyjaśniającym, którego elementem koniecznym, zgodnie z art. 106 ust. 4 u.p.s. jest rodzinny wywiad środowiskowy. Rodzinny wywiad środowiskowy jest szczególnym rodzajem dowodu przewidzianym w ustawie o pomocy społecznej i pełni on w sprawach pomocowych niezwykle ważną rolę. Przeprowadza się go w celu ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin ubiegających się o świadczenia oraz korzystających ze świadczeń. Jest on ustawowo określonym sposobem zbierania informacji, rozmową z osobą starającą się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej (i jej rodziną), szczególnym rodzajem postępowania dowodowego. Rodzinny wywiad środowiskowy ma ukazać w sposób wszechstronny sytuację osoby i rodziny starającej się o przyznanie świadczenia lub korzystającej z pomocy. Na jego podstawie pracownik socjalny dokonuje analizy i oceny sytuacji określonego podmiotu i formułuje wnioski dotyczące planowania pomocy, które są podstawą rozstrzygnięcia sprawy (wyrok NSA z 23 maja 2017 r., I OSK 3469/15, LEX nr 2325373).

Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego jest obligatoryjną czynnością organu przed dokonaniem rozstrzygnięcia w sprawie w drodze decyzji administracyjnej przyznającej prawo do świadczenia z pomocy społecznej lub takiego prawa odmawiającej. Utrudnianie lub uniemożliwianie przez wnioskodawcę przeprowadzenia wywiadu środowiskowego lub jego aktualizacji może być potraktowane jako brak jego współdziałania z pracownikiem socjalnym, a przez to może prowadzić do odmowy przyznania świadczenia. Nie można czynności wywiadu środowiskowego zastąpić innymi środkami dowodowymi, co oznacza, że strona musi liczyć się z koniecznością ścisłej aktywności podczas przeprowadzania wywiadu środowiskowego (wyrok NSA z 5 października 2021 r., I OSK 502/21, LEX nr 3267412).

Z dokumentacji zgromadzonej w sprawie bezspornie wynika, iż w okresie od złożenia przez skarżącą wniosku o przyznanie pomocy finansowej w formie zasiłku celowego (29 grudnia 2021 r.) do dnia wydania decyzji organu pierwszej instancji (31 marca 2022 r.) pracownicy socjalni wielokrotnie podejmowali próby nawiązania kontaktu ze skarżącą i jej córką celem ustalenia dogodnej dla strony daty przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu jej zamieszkania. Już w dniu 31 grudnia 2021 r. wystosowano do skarżącej pismo w powyższym przedmiocie, w którym zawarto pouczenie, że brak kontaktu zostanie uznany za brak współdziałania w rozwiązaniu trudnej sytuacji życiowej skarżącej, co zgodnie z art. 11 ust. 2 u.p.s. stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczenia. Przedmiotowe pismo zostało odebrane przez skarżącą 19 stycznia 2022 r., jednak nie spotkało się ono z pożądaną reakcją z jej strony. Następnie pracownicy ośrodka pomocy społecznej kilkakrotnie podejmowali nieskuteczne próby kontaktu telefonicznego. 20 stycznia 2022 r. pojęto natomiast próbę przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania skarżącej, przy zachowaniu ze strony pracowników socjalnych reżimu sanitarnego (maseczki medyczne, rękawice ochronne). Próba ta również okazała się bezskuteczna. Ostatecznie 24 stycznia 2022 r. nawiązano ze skarżącą kontakt telefoniczny w trakcie którego starano się uzyskać informacje konieczne do oceny sytuacji życiowej skarżącej i jej rodziny w kontekście złożonego przez nią wniosku. Jednakże postawa wyżej wymienionej i jej córki, która nie chciała odpowiadać na pytania pracownika socjalnego, bądź udzielała odpowiedzi wymijających, nie pozwoliły na powzięcie wiedzy dostatecznej do przyznania wnioskowanego świadczenia. Równocześnie z innych postępowań administracyjnych toczących się przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Gdańsku, m.in. pod nr [...], wynika, że organ pierwszej instancji kilkukrotnie podejmował bezskuteczne próby wejścia do mieszkania zajmowanego przez skarżącą. Przyczyną tego było m.in. zachowanie skarżącej, która nie wpuszczała pracownika socjalnego do lokalu mieszkalnego.

Powyższe okoliczności wskazują jednoznacznie, że skarżąca miała wiedzę, co do konieczności przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu i formie wskazywanej przez organ, jako niezbędnego warunku rozpatrzenia zgłoszonego przez nią żądania. Pomimo tego działania strony skarżącej i jej córki skutecznie uniemożliwiły przeprowadzenie tego obligatoryjnego dowodu.

W ocenie Sądu, należało uznać, że procedujące w sprawie organy administracji obu instancji zasadnie uznały, iż postępowanie skarżącej wypełnia przesłankę braku współdziałania z organem, które, jak wcześniej wskazano, jest obowiązkiem osób korzystających z pomocy społecznej (art. 4 u.p.s.), a w świetle brzmienia art. 11 ust. 2 oraz art. 107 ust. 4a u.p.s. może stanowić powód wydania decyzji odmownej. Ze zgromadzonego przez organy materiału dowodowego wynika dostatecznie, że skarżąca nie miała woli współdziałania, mimo przychylnej postawy organu. Toteż zasadnie powyższe uznano za przesłankę negatywną przyznania przedmiotowego świadczenia.

Odnosząc się natomiast do przepisu art. 15o ustawy covidowej, na który powoływała się skarżąca kasacyjnie, należy wskazać, iż zgodnie z brzmieniem tej normy z przyczyn związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, ilekroć zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wymagane jest przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego lub jego aktualizacji, w szczególności z osobą lub rodziną, które zostały poddane kwarantannie w związku z podejrzeniem zakażenia lub choroby zakaźnej, ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej zamiast przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego lub jego aktualizacji może nastąpić na podstawie:

1) rozmowy telefonicznej z pracownikiem socjalnym, a w przypadku osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu słuchu przy wykorzystaniu środków wspierających komunikowanie się, o których mowa w art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz. U. z 2017 r. poz. 1824), oraz

2) dokumentów lub oświadczenia, o których mowa w art. 107 ust. 5b ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, a także ich kopii, w tym elektronicznych, uzyskanych od osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc lub

3) informacji udostępnionych przez podmioty, o których mowa w art. 105 tej ustawy.

Treść powyższego przepisu wskazuje jednoznacznie, że możliwość odstąpienia od przeprowadzenia wywiadu w sposób określony w ustawie o pomocy społecznej musi być traktowane jako wyjątek od reguły, a samo odstąpienie od przeprowadzenia wywiadu winno wynikać z podejrzenia zakażenia lub wystąpienia choroby zakaźnej. Jako szczególny przykład sytuacji kwalifikującej się do przeprowadzenia wywiadu za pośrednictwem środków wymienionych w art. 15o ustawy covidowej wskazano poddanie osoby, czy rodziny, u której miał zostać przeprowadzony wywiad środowiskowy, kwarantannie. W przedmiotowej sprawie nie wystąpiły żadne okoliczności, które w myśl powyższej regulacji kwalifikowałyby przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w szczególnej formie opisanej w art. 15o ustawy covidowej. Zarówno w stosunku do skarżącej kasacyjnie, jak i mieszkającej z nią córki, nie istniało podejrzenie zakażenia czy wystąpienia choroby zakaźnej. Taka okoliczność nie wynikała ze zgromadzonej w sprawie dokumentacji, a także nie była zgłaszana przez wyżej wymienione do organów administracji publicznej. Podkreślić przy tym należy, że wywiady środowiskowe przeprowadzane były przez pracowników socjalnych w trakcie pandemii COVID-19 przy zachowanym reżimie sanitarnym (stosowanie maseczek medycznych oraz rękawiczek ochronnych). Co więcej, dokumentacja sprawy wskazuje, że córka skarżącej kasacyjnie poruszała się wówczas swobodnie po mieście jeżdżąc m.in. do [...] Ośrodka Wsparcia Ośrodka Pomocy Społecznej oraz do swojego prawnika. W konsekwencji powyższego w sprawie nie wystąpiły żadne zdarzenia pozwalające na uznanie, że doszło do spełnienia się przesłanek zawartych art. 15o ustawy covidowej, pozwalających na zaniechanie przeprowadzania wywiadu środowiskowego. Stąd też powoływanie się przez skarżącą kasacyjnie na powyższy przepis nie znajduje uzasadnienia.

Przedstawiona argumentacja prowadzi do wniosku, że brak jest podstaw do uznania, że zaskarżonym wyrokiem naruszono art. 38 ust. 1 u.p.s. Sprawa co do istoty została prawidłowo rozpatrzona, a dokonana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku ocena prawidłowości zaskarżonych decyzji odpowiada prawu. Tym samym zarzut sformułowany w skardze kasacyjnej należało uznać za bezzasadny.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 184 w zw. z ar. 182 par.3 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.