Wyrok z dnia 2024-06-06 sygn. IV SA/Wr 632/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Anetta Makowska-Hrycyk (sprawozdawca) Sędziowie: Asesor WSA Aneta Brzezińska Sędzia WSA Katarzyna Radom Protokolant: Z-ca Kierownika Sekretariatu Wydziału IV Krzysztof Erbel po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 6 czerwca 2024 r. sprawy ze skargi K. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu z dnia 6 lipca 2023 r. nr SKO 4540.8.2023 w przedmiocie uznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych w okresie od 1 listopada 2021 r. do 30 września 2022 r. za świadczenia nienależnie pobrane i zobowiązania do ich zwrotu wraz z odsetkami uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Burmistrza Gminy Żmigród z dnia 29 maja 2023 r. nr GOPS.FA.8127.50.1.2021.

Przedmiotem skargi K. Z. (dalej: skarżąca) jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu (dalej: SKO, organ odwoławczy) z dnia 6 lipca 2023 r. nr SKO 4550.8.2023 utrzymująca w mocy decyzję upoważnionego przez Burmistrza Żmigrodu zastępcy dyrektora Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żmigrodzie (dalej: organ pierwszej instancji) z dnia 29 maja 2023 r. nr GOPS.FA.8127.50.1.2021 o uznaniu za nienależnie pobrane świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego wypłaconych w okresie od 1 listopada 2021 r. do 30 września 2022 r. i o zobowiązaniu do zwrotu kwoty 8 800 zł wraz z odsetkami.

Z akt administracyjnych sprawy wynika, że decyzją z 11 października 2021 r. organ pierwszej instancji na podstawie m.in. art. art. 2, 10, 12, 18, 20, 27 ust. 9 i art. 29 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (u.p.o.u.a.) przyznał – na wniosek skarżącej jako przedstawiciela ustawowego osób uprawnionych, tj. małoletnich dzieci skarżącej: Z. B. (ur. [...] r.) i K. B. (ur. [...] r.), świadczenia z funduszu alimentacyjnego w kwotach po 400 zł na każde dziecko miesięcznie na okres zasiłkowy od 1 października 2021 r. do 30 września 2022 r. z terminem wypłaty od 15 do 30 każdego miesiąca począwszy od października 2021 r.

W dniu 12 maja 2023 r. skarżąca złożyła do protokołu oświadczenie o powzięciu informacji o śmierci dłużnika alimentacyjnego P. B. Prokuratura Rejonowa w Trzebnicy w dniu 12 maja 2023 r. doręczyła organowi pierwszej instancji – jako pokrzywdzonemu - postanowienie z dnia 21 kwietnia 2023 r. o sygn. akt 4355 PR Ds. 530.20 o podjęciu zawieszonego postępowania przeciwko P. B. podejrzanemu o czyn z art. 209 § 1 Kodeksu karnego (k.k.), odwołaniu poszukiwania ww. zarządzonego w dniu 1 kwietnia 2022 r. i o umorzeniu dochodzenia przeciwko ww. z wniosku skarżącej wobec śmierci podejrzanego. W dniu 24 maja 2023 r. organ pierwszej instancji wszczął postępowanie w sprawie uznania za nienależne świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego wypłaconych skarżącej na podstawie decyzji z dnia 11 października 2021 r.

Decyzją z 29 maja 2023 r. wydaną na podstawie art. 2 pkt 7, art. 19, art. 23 i art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2023 r., poz. 581 ze zm.; dalej: u.p.o.u.a.) i skierowaną do skarżącej organ pierwszej uznał kwotę świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego wypłaconą w łącznej kwocie 8 800 zł, w okresie od 1 listopada 2021 r. do 30 września 2022 r. za nienależnie pobrane świadczenie i zobowiązał do zwrotu tej kwoty wraz z odsetkami liczonymi od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty nienależnie pobranych świadczeń, a które na dzień wydania decyzji wyniosły 1 111, 65 zł. W uzasadnieniu wskazał, że wobec ustaleń - na podstawie oświadczenia skarżącej i pisma Prokuratury Rejonowej - o śmierci dłużnika alimentacyjnego w dniu 19 października 2021 r., zaszły przesłanki do uznania, że skarżąca nienależnie pobrała świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego w ww. okresie i jest zobowiązana do ich zwrotu na podstawie art. 2 pkt 7 i art. 23 ust. 1 u.p.o.u.a

W odwołaniu od tej decyzji skarżąca oświadczyła, że o śmierci dłużnika alimentacyjnego (ojca ww. dzieci) dowiedziała się w dniu 12 maja 2023 r., o czym od razu powiadomiła organ pierwszej instancji. Aktualizacja danych w kwestii daty zgonu została podana rodzinie zmarłego również w maju 2023 r. Wcześniej nikt nie miał pojęcia o śmierci ojca dzieci skarżącej, w tym komornik sądowy, a także Policja, która go poszukiwała. Wskazała, że w kwietniu 2023 r. odbyła się rozprawa o pozbawienie praw rodzicielskich i uczestnicząca w niej kurator P. B. również nie wiedziała o jego śmierci. Powołując się na te okoliczności oraz trudną sytuację rodzinną – sama wychowuje 5 dzieci - skarżąca wniosła o umorzenie nienależnie pobranych świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego. Podkreśliła, że nie zataiła żadnego faktu, nie oszukała ośrodka pomocy społecznej. Argumentowała, że za okres przed majem 2023 r. nie należy się dodatek z tytułu samotnego wychowywania dzieci. Do odwołania załączyła kopię wezwania do osobistego stawiennictwa na rozprawę w dniu 23 marca 2023 r. w sprawie o pozbawienie władzy rodzicielskiej.

Zaskarżoną decyzją SKO utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu powołując się na art. 2 pkt 7, art. 23 ust. 1 art. 19 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 2 ust. 11 u.p.o.u.a. wywiódł, że śmierć dłużnika alimentacyjnego jest równoznaczna z odpadnięciem jednego z warunków przysługiwania prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Powoduje zatem ustanie prawa do takich świadczeń, co z kolei spełnia przesłankę zakwalifikowania wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego do świadczeń nienależnie pobranych w rozumieniu art. 2 pkt 7 lit a) u.p.o.u.a. Przesłanki uznania świadczenia za nienależnie pobrane są w tym przepisie uregulowane wprost i w sposób zupełny stanowiąc o zaistnieniu po przyznaniu prawa do świadczeń okoliczności powodujących ustanie albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części. Do okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń organ odwoławczy zaliczył sytuacje odpadnięcia pozytywnych lub wystąpienie przesłanek negatywnych określonych w materialnoprawnych przepisach ustawy (np. śmierć dłużnika alimentacyjnego). Z tego powodu SKO okoliczność, że dopiero w dniu 12 maja 2023 r. skarżąca uzyskała informację o tym, że w dniu 19 października 2021 r. zmarł dłużnik alimentacyjny nie ma wpływu na ocenę, czy osoby uprawnione nienależnie pobrały świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego. Skoro kryterium decydującym o nienależnym charakterze pobranego świadczenia jest zaistnienie jednej z przesłanek z art. 2 pkt 7 lit. a) u.p.o.u.a. , to jest to obiektywizacja przesłanek zakwalifikowania wypłaconych świadczeń w kategoriach świadczeń nienależnie pobranych, a tym samym okoliczności natury subiektywnej, tj.: świadomość, wina czy zła wola świadczeniobiorcy nie stanowią elementu konstruującego pojęcie świadczeń nienależnie pobranych, zawarte w tym przepisie. Wobec tego nie mogła odnieść skutku argumentacja odwołania. SKO jednocześnie wskazało na możliwość umorzenia kwoty nienależnie pobranych świadczeń w trybie art. 28 ust. 8 u.p.o.u.a.

W skardze na tę decyzję skarżąca podniosła, że decyzje organów obu instancji są krzywdzące dla niej i jej dzieci, które wychowuje samotnie. Argumentowała, że nie była świadoma faktu, że dłużnik alimentacyjny zmarł w październiku 2021 r., o czym dowiedziała się w dniu 12 maja 2023 r. od prokuratora. Do skargi dołączyła kserokopie dokumentów: informację z Rejestru Dowodów Osobistych, notatki urzędowe Policji z 19 października 2021 r. o zwłokach mężczyzny bez dokumentów oraz o czynnościach zmierzających do ich identyfikacji; pismo z dnia 7 grudnia 2021 r. Zespołu Poszukiwań i Identyfikacji Osób Komisariatu Policji Wrocław Stare Miasto skierowane do Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego informujące o potwierdzeniu danych osobowych zwłok ujawnionych w dniu 19 października 2021 r.

W odpowiedzi na skargę SKO wniosło o jej oddalenie w całości.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2022 r., poz. 2492) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. Z kolei przepis art. 3 § 2 pkt 1) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r., poz. 1634 ze zm.; dalej: p.p.s.a.) stanowi, że kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne. W wyniku takiej kontroli decyzja podlega uchyleniu w razie stwierdzenia przez sąd naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenia prawa dającego podstawę wznowienia postępowania administracyjnego, lub innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a, b i c p.p.s.a.). W przypadku braku wskazanych uchybień, jak również braku przyczyn uzasadniających stwierdzenie nieważności aktu, bądź w przypadku niestwierdzenia wydania go z naruszeniem prawa (art. 145 § 1 pkt 2 i pkt 3 p.p.s.a.), skarga podlega oddaleniu na podstawie art. 151 p.p.s.a. Stosownie do art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd administracyjny rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną z zastrzeżeniem art. 57a, który w sprawie poddanej kontroli sądowej nie ma zastosowania.

Przedmiotem kontroli legalności jest decyzja w sprawie ustalenia i zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego w okresie od 1 listopada 2021 r. do 30 września 2022 r. wydana wskutek ustalenia, że dłużnik alimentacyjny zmarł w dniu 19 października 2021 r. .

Wedle SKO, śmierć dłużnika alimentacyjnego powoduje, że świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego staje się nienależne. Pobieranie świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego pomimo zaistnienia takiej obiektywnej okoliczności wypełnia przesłankę nienależnego pobrania świadczeń w rozumieniu art. 2 pkt 7 lit. a) u.p.o.u.a., tj. ustanie wypłaty świadczeń. Na podstawie art. 23 ust. 1 i ust. 1a u.p.o.u.a. nienależne pobieranie świadczeń skutkuje ustaleniem ich kwoty ze obowiązkiem jej zwrotu wraz z odsetkami. Okoliczności natury subiektywnej, tj.: świadomość, wina czy zła wola świadczeniobiorcy nie stanowią elementu konstruującego pojęcie świadczeń nienależnie pobranych. Oznacza to, że świadczenia wypłacone skarżącej w okresie od 1 listopada do 30 września 2022 r. zostały pobrane nienależnie, wobec czego podlegają zwrotowi wraz z odsetkami.

Zdaniem skarżącej, skoro wiadomość o śmierci dłużnika alimentacyjnego uzyskała dopiero w dniu 12 maja 2023 r. i natychmiast powiadomiła o tym organ pierwszej instancji, a ponadto ani ona, ani rodzina, ani Policja i sąd rodzinny oraz kurator dłużnika alimentacyjnego nie wiedzieli o tym fakcie wcześniej, to decyzja organów obu instancji o obowiązku zwrotu świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego jest krzywdząca.

W sprawie jest bezsporne, że decyzją z 11 października 2021 r. organ pierwszej instancji ustalił małoletnim dzieciom prawo świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego na okres od 1 października 2021 r. do 30 września 2022 r. Bezsporne jest również, że w dniu 19 października 2021 r. zmarł dłużnik alimentacyjny – ojciec dzieci, o czym skarżąca powiadomiła organ w dniu 12 maja 2023 r.

Dodatkowo z akt administracyjnych sprawy wynika, że przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu jako podejrzanemu o czyn z art. 209 § 1 k.k. prokurator prowadził dochodzenie, w którym skarżąca i organ pierwszej instancji (GOPS) mieli status pokrzywdzonych. Postępowanie to zostało umorzone postanowieniem z 21 kwietnia 2023 r. (doręczone organowi pierwszej instancji w dniu 12 maja 2023 r.) wobec śmierci podejrzanego, a zarządzone w dniu 1 kwietnia 2022 r. poszukiwania podejrzanego – odwołane.

Kontrola legalności zaskarżonej decyzji wykazała, że narusza ona art. 23 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 7 lit. a) u.p.o.u.a.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 u.p.o.u.a. osoba, która pobrała nienależnie świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Na podstawie art. 2 pkt 7 lit. a) nienależnie pobranym świadczeniem jest świadczenie z funduszu alimentacyjnego wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części.

Okoliczności powodujące ustanie świadczenia to takie, które skutkują wygaśnięciem obowiązku alimentacyjnego spoczywającego na dłużniku alimentacyjnym względem osoby uprawnionej do świadczenia na podstawie u.p.o.u.a. Wynikają one z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.). Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Obowiązek alimentacyjny ma ściśle osobisty charakter i trwa dopóki dziecko nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Uprawnienie do żądania przez osobę uprawnioną świadczenia alimentacyjnego jest żądaniem na przyszłość. Z art. 139 k.r.o. wynika, że obowiązek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego, co oznacza, że obowiązek alimentacyjny wygasa z chwilą śmierci zobowiązanego do alimentacji ze względu na wskazany osobisty charakter tego obowiązku. Jednocześnie zobowiązanie do zapłaty zaległych alimentów obciąża spadek po takiej osobie.

Zatem skoro śmierć zobowiązanego do alimentacji dziecka powoduje wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka na podstawie k.r.o., to śmierć dłużnika alimentacyjnego powoduje utratę prawa do pobierania świadczenia z funduszu alimentacyjnego na podstawie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Osoba otrzymująca świadczenia z funduszu alimentacyjnego po śmierci dłużnika alimentacyjnego traci bowiem status "osobą uprawnionej" do świadczenia alimentacyjnego.

Sąd w składzie orzekającym podziela ocenę prawną - wyrażoną w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 listopada 2020 r., sygn. akt I OSK 1163/20, dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej: CBOSA - że ustalenie faktyczne co do śmierci dłużnika alimentacyjnego pociąga za sobą ustalenie, że ustał obowiązek alimentacyjny tego dłużnika względem osoby uprawnionej. Tym samym świadczenie wypłacone z funduszu alimentacyjnego za okres przypadający po śmierci dłużnika alimentacyjnego jest obiektywnie świadczeniem nienależnym. "Nienależne świadczenie" oznacza natomiast świadczenie, którego wypłata nie odpowiadała przesłankom ustawowym – tj. najczęściej było wypłacone mimo braku warunkującej to świadczenie przesłanki pozytywnej albo w sytuacji zaistnienia przesłanki negatywnej.

W tym zakresie SKO właściwie zinterpretowało w.w. przepisy u. p.o.u.a.

Stan faktyczny sprawy wskazuje jednak, że dłużnik alimentacyjny był osobą poszukiwaną w związku z prowadzonym postępowaniem przeciwko niemu o czyn z art. 209 § 1 k.k. Zgodnie z tym przepisem kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 1a następuje na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego (§ 2). Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 1a odbywa się z urzędu (§ 3). Ze znajdującego się w aktach sprawy administracyjnej postanowienia Prokuratora z dnia 21 kwietnia 2023 r. wynika, że pokrzywdzonymi w tej sprawie są skarżąca oraz organ pierwszej instancji (GOPS w Żmigrodzie). Obu tym podmiotom postanowienie zostało doręczone w dniu 12 maja 2023 r.

Z dołączonych do skargi kserokopii dokumentów wynika, że tożsamość dłużnika alimentacyjnego (którego zwłoki zostały odnalezione w dniu 19 października 2021 r.) została potwierdzona później, 7 grudnia 2021 r.

O śmierci dłużnika alimentacyjnego nie wiedział komornik sądowy, prowadzący postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu z wniosku małoletnich dzieci dłużnika alimentacyjnego, na co wskazuje pismo z dnia 7 listopada 2022 r. skierowane do organu pierwszej instancji.

Wyjaśnienia zatem wymaga, w jakiej dacie skarżąca powzięła informację o śmierci dłużnika alimentacyjnego i w kontekście tego, w jakiej dacie organ pierwszej instancji powinien był taką wiedzę posiadać z racji np. statusu pokrzywdzonego w ww. postępowaniu karnym, czy dostępu do zboru PESEL.

Jeżeli skarżąca, jak również organ pierwszej instancji, ani inne organy państwa, które zajmowały się sprawą dłużnika alimentacyjnego (a do wyników tych działań miał dostęp także organ pierwszej instancji) nie mieli wiedzy o śmierci dłużnika alimentacyjnego, to nie wszystkie świadczenia pobrane po śmierci dłużnika alimentacyjnego można automatycznie uznać za podlegające zwrotowi jako świadczenia nienależnie pobrane.

Skarżąca twierdzi, że informację o śmierci dłużnika powzięła w dniu 12 maja 2023 r. i natychmiast powiadomiła o tym fakcie organ pierwszej instancji stosując się w ten sposób do nakazu z art. 19 ust. 1 u.p.o.u.a. Stosownie do tego przepisu, w przypadku zmian mających wpływ na prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego osoba uprawniona albo jej przedstawiciel ustawowy, którzy złożyli wniosek o przyznanie świadczenia z funduszu są obowiązani do niezwłocznego powiadomienia o tym organu wypłacającego świadczenia.

Skoro z akta administracyjnych sprawy wynika, że działania organu pierwszej instancji mające na celu weryfikację ustalenia wz. śmierci dłużnika alimentacyjnego zostały podjęte również w dniu 12 maja 2023 r. (w wyniku doręczenia postanowienia prokuratora oraz informacji od skarżącej), to obowiązkiem organu była weryfikacja oświadczenia skarżącej co do daty świadomości zaistnienia tego faktu. Jeżeli prawdziwe jest oświadczenie skarżącej w tym zakresie, a jednocześnie organ sam nie skorzystał ze służących mu praw do informacji od innych organów władzy zajmujących się sprawą dłużnika alimentacyjnego, to nie może obciążać skarżącej negatywnymi skutkami tego faktu.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego, które Sąd w składzie orzekającym akceptuje, z art. 2 pkt 7 lit. a oraz art. 23 ust. 1 u.p.o.u.a. wynika, że obowiązek zwrotu został połączony nie z samym tylko "nienależnym świadczeniem", lecz z instytucją "świadczenia nienależnie pobranego". Wskazane sformułowania nie są pojęciami tożsamymi. "Nienależne świadczenie" jest pojęciem obiektywnym, występującym w szczególności wówczas, gdy świadczenie zostało przyznane i wypłacone bez podstawy prawnej lub gdy taka podstawa odpadła. Natomiast "świadczenie nienależnie pobrane" to świadczenie pobrane przez osobę, której można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości (woli) lub określone działania (zawinionego zaniechania).

W ocenie Sądu w składzie orzekającym, obowiązek zwrotu obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, wiedząc lub mogąc się dowiedzieć, że mu się ono nie należy.

W konsekwencji za uprawniony uznać należy wniosek, że dla podjęcia rozstrzygnięcia o zwrocie nienależnie pobranego świadczenia nie jest wystarczające samo stwierdzenie, że pobrane świadczenie jest nienależne, ale konieczne jest wykazanie, że osoba, której te świadczenia wypłacono, pobrała je ze świadomością, że świadczenie to jej nie przysługuje, a więc, że można ją uznać za "osobę, która pobrała nienależne świadczenia", jak to określił ustawodawca w art. 23 ust. 1 u.p.o.u.a., tj. przemilczała fakty, których skutki prawne były jej znane, tzn. wiedziała o śmierci dłużnika alimentacyjnego w okresie pobierania świadczeń alimentacyjnych albo miała do tej informacji uprawniony dostęp – podobnie jak organ pierwszej instancji - z którego nie skorzystała.

Dopiero takie ustalenie może być podstawą zobowiązania tej osoby do zwrotu pobranych świadczeń, na podstawie art. 23 ust. 1 u.p.o.u.a.

Kwestia zatem, czy skarżąca pobierając świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego w okresie od 1 listopada 2021 r. (miesiąc następny po dacie śmierci dłużnika alimentacyjnego) do 30 września 2022 r., wiedziała o śmierci dłużnika alimentacyjnego, miała znaczenie dla wyniku sprawy. Organy obu instancji natomiast w ogóle tej kwestii nie badały. Ustalenie zaś, że skarżąca pobierała świadczenia z funduszu alimentacyjnego w okresie, gdy już wiedziała o śmierci dłużnika alimentacyjnego lub mogła się o tym dowiedzieć, będzie uprawniało organ do uznania, że mamy do czynienia ze świadczeniem pobranym nienależnie – za ten okres – w rozumieniu art. 23 ust. 1 w zw. z art. 2 pkt 7 lit. a) u.p.o.u.a.

W tym stanie rzeczy, poprzez zaniechanie wyjaśnienia wskazanej okoliczności, organy obydwu instancji dopuściły się naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. Jednocześnie organy naruszyły prawo materialne, przez błędną wykładnię art. 2 pkt 7 lit. a) u.p.o.u.a.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uwzględnił skargę i zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) oraz art. 135 p.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji. Nie ma wątpliwości, że pominięte ustalenia dotyczyły podstaw rozstrzygnięcia, a zatem naruszenie przepisów postępowania mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, ponadto nieprawidłowa wykładnia przepisów prawa materialnego miała wpływ na wynik sprawy.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ uwzględni wykładnię art. 2 pkt 7 lit. a) i art. 23 ust. 1 u.p.o.u.a. i jeśli to niezbędne uzupełni ustalenia we wskazanym kierunku, a następnie przeprowadzi analizę okoliczności stwierdzonych w sprawie w kontekście zaistnienia przesłanek do zastosowania ww. przepisów.