Wyrok z dnia 2023-08-29 sygn. I OSK 1463/21

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Maciej Dybowski Sędziowie: sędzia NSA Zygmunt Zgierski (spr.) sędzia NSA Piotr Przybysz Protokolant starszy asystent sędziego Krzysztof Ważny po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2023 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W.B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 21 kwietnia 2021 r. sygn. akt II SA/Sz 975/20 w sprawie ze skargi W.B. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Szczecinie z dnia [...] września 2020 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania w sprawie uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych oddala skargę kasacyjną

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie wyrokiem z 21 kwietnia 2021 r. oddalił skargę W.B. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Szczecinie z [...] września 2020 r. w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania w sprawie uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożył skarżący. Zaskarżył to rozstrzygnięcie w całości, wniósł o jego uchylenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia przez niego jego praw, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie art. 145 § 1 pkt 8 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, dalej: kpa, polegając na błędnym uznaniu, że w niniejszej sprawie nie było podstaw do wznowienia postępowania na podstawie wyżej wskazanego przepisu, bowiem zastosowanie tego przepisu wymaga wykazania, że decyzja, którą zamierza się uchylić, pozostawała w związku z określonym innym rozstrzygnięciem, podczas gdy w przedmiotowej sprawie istnieją przesłanki do wznowienia postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, dalej: ppsa, Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 ustawy, przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Dlatego też, przy rozpoznawaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Biorąc pod uwagę tak uregulowany zakres kontroli instancyjnej sprawowanej przez Naczelny Sąd Administracyjny, stwierdzić należy, że skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Przed przystąpieniem do rozpoznania zarzutu kasacyjnego należy wyjaśnić, że skarżący decyzją Burmistrza M. z [...] maja 2018 r. został uznany za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.

Następnie wnioskiem z [...] maja 2020 r. skarżący wniósł o wznowienie postępowania zakończonego powyższą decyzją w związku z wniesieniem kasacji od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z [...] maja 2019 r. utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Stargardzie z dnia [...] lipca 2019 r., którym sąd uznał go za winnego popełnienia przestępstwa z art. 209 § 1 Kodeksu karnego. Wywiódł, że wobec oceny wyrażonej przez Sąd Najwyższy w postanowieniu o wstrzymaniu wykonania kary, wysoce prawdopodobne jest uwzględnienie kasacji.

Postanowieniem z [...] czerwca 2020 r. Burmistrz M. odmówił wznowienia postępowania z uwagi na brak zależności uznania skarżącego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych od wyniku postępowania karnego.

Po rozpatrzeniu zażalenia na powyższe rozstrzygnięcie Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Szczecinie postanowieniem z [...] września 2020 r. utrzymało w mocy to orzeczenie.

Przywołanym na wstępie wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę na powyższe postanowienie. W uzasadnieniu wskazał, że okoliczności podniesione we wniosku o wznowienie postępowania nie mogły stanowić podstawy do wznowienia postępowania, gdyż uznanie skarżącego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych nie było uzależnione od wyniku postępowania karnego. Sąd podkreślił, że postępowanie karne miało charakter postępowania następczego wszczynanego po uznaniu określonej osoby za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań.

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że autor skargi kasacyjnej zasadności zarzutu skargi kasacyjnej upatruje w fakcie, że Sąd Najwyższy postanowieniem z [...] lutego 2020 r. wstrzymał wykonanie wobec skarżącego wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z [...] maja 2019 r. utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Stargardzie z [...] lipca 2018 r., a następnie uchylił wyrok sądu drugiej instancji i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Szczecinie do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. W ocenie autora skargi kasacyjnej uchylenie tego wyroku powoduje, że nie można uznać skarżącego za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, a w związku z faktem, że rozstrzygniecie Sądu Okręgowego w Szczecinie pozostaje w związku z decyzją z [...] maja 2018 r., postępowanie nią zakończone powinno zostać wznowione.

Stosownie do treści art. 145 § 1 pkt 8 kpa w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione. Analiza tego przepisu prowadzi do wniosku, że pomiędzy zakończonym postępowaniem, którego wznowienia może domagać się strona tego postępowania, a zmienionym lub uchylonym orzeczeniem musi zachodzić nie jakikolwiek związek, jak zdaje się sugerować to autor skargi kasacyjnej, ale związek polegający na oparciu ostatecznej decyzji na innej decyzji lub orzeczeniu sądu, które zostało zmienione lub uchylone. Zawarty w art. 145 § 1 pkt 8 kpa zwrot "w oparciu" wskazuje, że musi zachodzić związek przyczynowy pomiędzy decyzją organu a inną decyzją lub orzeczeniem sądu. Chodzi tu zatem o sytuację, gdy jedna decyzja lub orzeczenie sądu stanowi podstawę innej decyzji, od nich zależnej (zob. m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 czerwca 2021 r., sygn. akt I OSK 380/21).

W rozpoznawanej sprawie związek taki pomiędzy decyzją z [...] maja 2018 r. a uchylonym wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z [...] maja 2019 r. nie występuje. Odnotować bowiem należy, co słusznie wskazały zarówno orzekające w sprawie organy jaki Sąd pierwszej instancji, że zgodnie z art. 5 ust. 3b pkt 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (obecnie Dz.U. z 2023 r. poz. 1300) w brzmieniu obowiązującym od 31 maja 2017 r., jeżeli decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, organ właściwy dłużnika składa wniosek o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 Kodeksu karnego. Oznacza to, że zarówno wszczęcie postępowania karnego w przedmiocie przestępstwa, o którym mowa w art. 209 Kodeksu karnego jak i wynik tego postępowania nie stanowią podstawy uznania określonego dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań. Wszczęcie postępowania karnego jest następstwem uznania dłużnika za niewywiązującego się ze zobowiązań alimentacyjnych.

Tym samym uchylenie lub zmiana orzeczenia w przedmiocie przestępstwa określonego w art. 209 Kodeksu karnego nie stanowi okoliczności, o której mowa w art. 145 § 1 pkt 8 kpa.

W świetle powyższych wywodów w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 8 kpa okazał się niezasadny.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu, wobec czego działając na podstawie art. 184 ppsa, oddalił skargę kasacyjną.