Wyrok z dnia 2023-10-24 sygn. I OSK 2169/21

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Piotr Przybysz (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Karol Kiczka Sędzia del. WSA Joanna Skiba Protokolant: Sekretarz sądowy Dominik Kozarski po rozpoznaniu w dniu 24 października 2023 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 marca 2021r. sygn. akt I SA/Wa 504/20 w sprawie ze skargi B. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Siedlcach z dnia 19 grudnia 2019r. nr. SKO.4000-1489/2019 w przedmiocie odmowy umorzenia należności powstałych z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu sprawy ze skargi B. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Siedlcach z 19 grudnia 2019 r., nr SKO.4000-1489/2019, w przedmiocie odmowy umorzenia należności powstałych z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego, wyrokiem z 3 marca 2021 r. o sygn. akt I SA/Wa 504/20 oddalił skargę.

B. S., reprezentowany przez radcę prawnego, wniósł skargę kasacyjną od powyższego wyroku zaskarżając go w całości.

W skardze kasacyjnej, zgodnie z art. 176 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej: p.p.s.a.) w związku z art. 174 p.p.s.a., zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2021 r., poz. 877 ze zm.) poprzez jego błędne zastosowanie i bezzasadne przyjęcie, iż wobec Skarżącego nie zachodzą żadne szczególne okoliczności uzasadniające rozstrzygnięcie zgodne z oczekiwaniami Skarżącego, a poprzez to orzeczenie, iż Skarżący nie spełnił przesłanek wskazanych w ww. przepisie, uzasadniających umorzenie zadłużenia,

2. przepisów postępowania art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. oraz art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., poprzez ich niezastosowanie i brak uchylenia decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Siedlcach z 19 grudnia 2019 r. w całości oraz art. 151 p.p.s.a. poprzez jego zastosowanie i oddalenie skargi, w sytuacji gdy Organ II Instancji (zarówno jak i Organ I Instancji) przy wydaniu zaskarżonej decyzji naruszyły:

a) art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2021 r. poz. 877 ze zm.) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, w szczególności poprzez brak uwzględnienia sytuacji dochodowej i rodzinnej Skarżącego, podczas, gdy w niniejszej sprawie mając na względzie sytuację dochodową i rodzinną Skarżącego zachodziły przesłanki umorzenia należności, a co za tym idzie decyzja została wydana z przekroczeniem granic uznania administracyjnego i nosi znamiona dowolności,

b) art. 7 k.p.a. w zw. z art. 77 k.p.a. poprzez naruszenie zasady obiektywizmu i rzetelnego rozpatrzenia sprawy nakazującą organom administracji publicznej podejmowanie wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego ustalenia stanu faktycznego sprawy, zgodnego z rzeczywistością, co objawiło się w szczególności przeprowadzeniem postępowania dowodowego w sposób niewyczerpujący,

c) art. 8 § 1 k.p.a. w zw. z art. 11 k.p.a., gdyż w świetle wyżej wskazanych naruszeń prowadzenie postępowania przez organy nie pogłębia zaufania uczestników postępowania do administracji publicznej.

Na podstawie art. 176 § 1 pkt. 3 p.p.s.a. i art. 185 § 1 p.p.s.a. wniesiono o:

1. uwzględnienie skargi kasacyjnej i uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, a gdyby Sąd ten nie mógł rozpoznać jej w innym składzie innemu Sądowi,

ewentualnie

2. na podstawie art. 188 p.p.s.a. wniesiono o uwzględnienie skargi kasacyjnej i uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz rozpoznanie skargi Skarżącego.

Na podstawie art. 176 § 2 p.p.s.a. wniesiono o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie. Wniesiono również o zasądzenie nieopłaconych ani w całości, ani w części kosztów zastępstwa procesowego Skarżącego.

Pełnomocnik skarżącego na rozprawie w dniu 24 października 2023 r. cofnął wniosek o orzeczenie przez Naczelny Sąd Administracyjny zwrotu kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Strona przeciwna nie wniosła odpowiedzi na skargę kasacyjną.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw i dlatego została oddalona.

Przystępując do rozważań na tle podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia należało wspomnieć, że według art. 193 zdanie drugie p.p.s.a., w brzmieniu obowiązującym od 15 sierpnia 2015 r., uzasadnienie wyroku oddalającego skargę kasacyjną zawiera ocenę zarzutów skargi kasacyjnej. W ten sposób wyraźnie określony został zakres, w jakim Naczelny Sąd Administracyjny uzasadnia z urzędu wydany wyrok w przypadku, gdy oddala skargę kasacyjną. Regulacja ta, jako mająca charakter szczególny, wyłącza przy tego rodzaju rozstrzygnięciach odpowiednie stosowanie do postępowania przed tym Sądem wymogów dotyczących elementów uzasadnienia wyroku, przewidzianych w art. 141 § 4 w związku z art. 193 zdanie pierwsze p.p.s.a. Mając to na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny mógł zrezygnować z przedstawienia pełnej relacji co do przebiegu sprawy i sprowadzić swoją dalszą wypowiedź już tylko do rozważań mających na celu ocenę zarzutów postawionych wobec wyroku Sądu I instancji.

Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a., a zatem w zakresie wyznaczonym w podstawach kasacyjnych przez stronę wnoszącą omawiany środek odwoławczy, z urzędu biorąc pod rozwagę tylko nieważność postępowania, której przesłanki w sposób enumeratywny wymienione zostały w art. 183 § 2 tej ustawy, a które w niniejszej sprawie nie występują. Związanie podstawami skargi kasacyjnej polega na tym, że wskazanie przez stronę skarżącą naruszenia konkretnego przepisu prawa materialnego, czy też procesowego, określa zakres kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Zmiana lub rozszerzenie podstaw kasacyjnych ograniczone jest określonym w art. 177 § 1 p.p.s.a. terminem do wniesienia skargi kasacyjnej. Rozwiązaniu temu towarzyszy równolegle uprawnienie strony postępowania do przytoczenia nowego uzasadnienia podstaw kasacyjnych sformułowanych w skardze. Wywołane skargą kasacyjną postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym podlega więc zasadzie dyspozycyjności i nie polega na ponownym rozpoznaniu sprawy w jej całokształcie, lecz ogranicza się do rozpatrzenia poszczególnych zarzutów przedstawionych w skardze kasacyjnej w ramach wskazanych podstaw kasacyjnych. Istotą tego postępowania jest bowiem weryfikacja zgodności z prawem orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego oraz postępowania, które doprowadziło do jego wydania.

Zgodnie z art. 174 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Skarga kasacyjna powinna zawierać stosownie do art. 176 § 1 pkt 2 i art. 174 p.p.s.a. nie tylko przytoczenie podstaw kasacyjnych, ale i ich uzasadnienie. Mimo że przepisy p.p.s.a. nie określają warunków formalnych, jakim powinno odpowiadać uzasadnienie skargi kasacyjnej, to należy przyjąć, że ma ono za zadanie wykazanie trafności (słuszności) zarzutów postawionych w ramach podniesionych podstaw kasacyjnych, co oznacza, że musi zawierać argumenty mające na celu "usprawiedliwienie" przytoczonych podstaw kasacyjnych.

Na autorze skargi kasacyjnej ciąży zatem obowiązek konkretnego wskazania, które przepisy prawa zostały przez sąd naruszone zaskarżanym orzeczeniem, na czym polegała ich błędna wykładnia lub niewłaściwe zastosowanie oraz jaka powinna być prawidłowa wykładnia lub właściwe zastosowanie.

Ponadto dla spełnienia wymogu z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. nie wystarczy przytoczenie w petitum skargi kasacyjnej formuły o naruszeniu przepisów postępowania mającym wpływ na wynik sprawy, lecz konieczne jest wykazanie, który przepis postępowania został naruszony, w jaki sposób oraz wpływu zarzucanego naruszenia na wynik sprawy. O skuteczności zarzutów postawionych w oparciu o podstawę kasacyjną, określoną w art. 174 pkt 2 p.p.s.a. nie decyduje bowiem każde stwierdzone uchybienie przepisom postępowania, lecz tylko takie, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Należy przez to rozumieć wykazanie istnienia związku przyczynowego pomiędzy uchybieniem procesowym, stanowiącym przedmiot zarzutu skargi kasacyjnej, a wydanym orzeczeniem sądu administracyjnego, który to związek przyczynowy mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Wnoszący skargę kasacyjną jest więc obowiązany uzasadnić, że następstwa zarzucanych uchybień były na tyle istotne, iż miały wpływ na treść kwestionowanego orzeczenia, ponieważ gdyby do tych uchybień nie doszło, wyrok sądu administracyjnego mógłby być inny (zob. np. wyrok NSA z 5 listopada 2019 r., II FSK 3864/17).

Należy podkreślić, że trzeba wskazać indywidualne uzasadnienie dla każdego zarzutu formułowanego wobec każdego z tych przepisów, który w ocenie kasatora naruszył Sąd pierwszej instancji (wyrok NSA z 8 maja 2018 r., sygn. akt II GSK 289/18).

Kwalifikowane wymogi formalne skargi kasacyjnej, unormowane w art. 174 - art. 176 p.p.s.a., wiążą się z tym, że ten środek zaskarżenia nie tylko inicjuje postępowanie przed sądem administracyjnym drugiej instancji, ale także wyznacza jego merytoryczny zakres. Naczelny Sąd Administracyjny związany jest granicami skargi kasacyjnej i nie może zastępować strony w wyrażaniu, precyzowaniu, czy też uzasadnianiu jej zarzutów. Zarzuty, jak i ich uzasadnienie, powinny być ujęte ściśle i zrozumiale, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę wymóg sporządzenia skargi kasacyjnej przez profesjonalnego pełnomocnika (art. 175 p.p.s.a.).

Pominięcie określonych zagadnień w skardze kasacyjnej lub odniesienie się do nich w sposób pobieżny skutkuje brakiem możliwości zakwestionowania przez Naczelny Sąd Administracyjny stanowiska wyrażonego w ich zakresie przez wojewódzki sąd administracyjny czy działające w sprawie organy administracji. Naczelny Sąd Administracyjny nie jest uprawniony do uzupełniania, czy innego korygowania wadliwie postawionych zarzutów kasacyjnych. Nie może też samodzielnie ustalać podstaw, kierunków, jak i zakresu zaskarżenia.

Należy w tym miejscu wskazać, że zarzuty naruszenia art. 7 k.p.a. w zw. z art. 77 k.p.a. oraz naruszenia art. 8 § 1 w związku z art. 11 k.p.a. nie zostały uzasadnione, poza stwierdzeniem, że niewątpliwie zostały one naruszone. Zwalnia to Naczelny Sąd Administracyjny z obowiązku odniesienia się do tych zarzutów.

Zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. oraz art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., poprzez ich niezastosowanie i brak uchylenia zaskarżonej decyzji w całości oraz naruszenia art. 151 p.p.s.a. poprzez jego zastosowanie i oddalenie skargi, jest oparty na twierdzeniu, że organy naruszyły art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2021 r. poz. 877 ze zm.) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, że aktualna sytuacja Skarżącego jednoznacznie potwierdza, iż z uwagi na stan zdrowia tj. choroby przewlekłe, choroba onkologiczna, częste hospitalizacje, Skarżący z przyczyn od siebie niezależnych i obiektywnych nie jest zdolny do podjęcia pracy, jaka byłaby ewentualnie dla Skarżącego dostępna biorąc pod uwagę jego poziom wykształcenia. Skarżący bowiem, w ocenie kasatora, mógłby co najwyżej uzyskać pracę pracownika fizycznego, która to praca jest niedostosowaną do możliwości Skarżącego już na podstawie samego zaświadczenia o niepełnosprawności, a wobec pogarszającego się stanu zdrowia Skarżącego, w tym choroby onkologicznej, taki rodzaj zatrudnienia pozostaje dla Skarżącego całkowicie wykluczony. Kasator wskazał również, że nie ulega również wątpliwości, iż nawet w przypadku podjęcia przez Skarżącego zatrudnienia, co w świetle jego stanu zdrowia wydaje się być wysoce wątpliwym, lub uzyskania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, Skarżący wobec potencjalnych kwot, jakie mógłby uzyskać tytułem wynagrodzenia lub renty, nie będzie w stanie spłacić powstałego zadłużenia. Wobec powyższego sytuacja rodzinna i dochodowa Skarżącego, a w szczególności pogarszający się ciężki stan zdrowia Skarżącego, wbrew orzeczeniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, stanowią okoliczności szczególne, obiektywne i wyróżniające Skarżącego na tle innych dłużników alimentacyjnych. W istocie bowiem brak możliwości zatrudnienia nie wynika z niechęci Skarżącego lub unikania pracy, której Skarżący nieustannie poszukuje, a wyłącznie z braku możliwości zdrowotnych do podjęcia zatrudnienia.

Przypomnieć należy w tym miejscu, że zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2021 r. poz. 877 ze zm.) organ właściwy wierzyciela może na wniosek dłużnika alimentacyjnego umorzyć jego należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną.

Podkreślić należy, że wydanie decyzji przez organ właściwy wierzyciela na wniosek dłużnika alimentacyjnego w przedmiocie umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego, na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, musi zostać poprzedzone wyjaśnieniem okoliczności sprawy w zakresie sytuacji dochodowej i rodzinnej dłużnika, są to bowiem kryteria wskazane w ustawie jako brane pod uwagę przez organ przy podejmowaniu rozstrzygnięcia w sprawach tego rodzaju. Organ właściwy wierzyciela powinien więc rozważyć szczegółowo kwestie istnienia bądź nieistnienia w konkretnej sprawie szczególnych okoliczności uzasadniających skorzystanie z omawianej instytucji oraz okoliczności uzasadniające zakres jej ewentualnego zastosowania, co następnie powinno znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji.

W orzecznictwie wskazuje się, że dłużnik alimentacyjny co do zasady jest osobą borykającą się z trudnościami finansowymi, zatem sytuacja rodzinna i dochodowa ubiegającego się o umorzenie należności musi go wyróżniać spośród innych dłużników alimentacyjnych (zob. np. wyrok NSA z 17 lutego 2023 r., I OSK 786/22). Sam fakt znajdowania się w trudnej sytuacji dochodowej i rodzinnej nie przesądza o konieczności umorzenia należności. Tak więc samo uzyskiwanie niskich dochodów bądź też nieuzyskiwanie dochodów nie jest okolicznością wyjątkową i szczególną na tle sytuacji innych dłużników alimentacyjnych. Zła sytuacja jest bowiem cechą większości zobowiązanych, za których Fundusz Alimentacyjny wypłacał należności i umarzanie należności z tej tylko przyczyny czyniłoby praktycznie martwą regulację dotyczącą obowiązku zwrotu organowi równowartości wypłaconych z funduszu świadczeń.

Umorzenie należności może mieć miejsce tylko wówczas, gdy sytuacja dochodowa lub rodzinna nie pozwala dłużnikowi na wywiązanie się z obowiązku alimentacyjnego. Przy czym taki stan powinien być efektem wpływu czynników obiektywnych. Sytuacja dochodowa, o której jest mowa w art. 30 ust. 2 ustawy jest pojęciem szerszym, niż pojęcie dochodu, o którym jest mowa w art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Przy ocenie sytuacji dochodowej należy mieć na uwadze nie tylko sam dochód aktualnie uzyskiwany, lecz również dochód możliwy do uzyskania w bliżej określonej przyszłości. Stąd jednym z kryteriów ocennych jest również sytuacja rodzinna zobowiązanego, ponieważ ma ona wpływ na możliwość uzyskania dodatkowego dochodu.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że wprawdzie zgodność z prawem zaskarżonej decyzji jest oceniana na datę jej wydania, jednakże obowiązkiem organu jest ocena sytuacji dochodowej i rodzinnej zobowiązanego nie tylko w okresie bezpośrednio poprzedzającym wydanie decyzji, ale także z uwzględnieniem okoliczności mających miejsce w przeszłości i rzutujących na sytuację zobowiązanego w dacie orzekania przez organ, jak również z uwzględnieniem racjonalnych i uzasadnionych przewidywań co do tej sytuacji w przyszłości.

Należy też podkreślić, że przy rozpoznawaniu tego typu spraw trzeba również mieć na względzie, że zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest się w stanie utrzymać samodzielnie. Trudna sytuacja materialna i życiowa rodziców nie zwalnia ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Rodzice są obowiązani dzielić się z dziećmi nawet bardzo niskimi dochodami. Zobowiązania o charakterze alimentacyjnym mają zatem charakter obligatoryjny. Wobec tego art. 30 ust. 2 ustawy z 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów powinien być interpretowany w sposób ścisły, a nie rozszerzający. Należy bowiem podkreślić, że zobowiązany ponosi pełną odpowiedzialność za zaistniałe zaległości powstałe z tytułu wypłaconych przez państwo zastępczo na rzecz jego dzieci alimentów i spoczywa na nim obowiązek pełnego zaangażowania i podjęcia starań w kierunku spłaty tych zaległości wraz z odsetkami. Zwrot należności jest zasadą, a instytucja umorzenia, rozłożenia na raty albo odroczenia terminu płatności odstępstwem, wyjątkiem od ogólnej zasady obowiązku zwrotu należności i może mieć miejsce w sytuacjach szczególnych, nadzwyczajnych. Za taką wyjątkową, nadzwyczajną sytuację nie może być natomiast uznana sytuacja, będąca efektem działań podmiotu zobowiązanego do alimentacji (zob. wyroki NSA z dnia: 6 grudnia 2022 r., sygn. akt I OSK 1096/20, 1 grudnia 2022 r., sygn. akt I OSK 1363/22, 16 lutego 2023 r., sygn. akt I OSK 718/22).

Należy stwierdzić, że świadczenia z funduszu alimentacyjnego są czasowo udostępniane wierzycielowi i nie są świadczeniami bezzwrotnymi. Istotą systemu publicznego wsparcia jest to, że zwrot kwoty świadczenia następuje nie od osoby, która świadczenie pobrała, ale od dłużnika, którego dług względem osoby uprawnionej został zaspokojony przez państwo. Regres ten jest jednym z elementów systemu dyscyplinującego dłużników alimentacyjnych do uregulowania swoich zobowiązań i w ten sposób nawiązuje do treści preambuły ustawy alimentacyjnej o zwiększaniu odpowiedzialności osób zobowiązanych do alimentacji. Ustawodawca przyjął założenie, że to osoby, które założyły rodzinę, obowiązane są w pierwszej kolejności zapewnić środki utrzymania członkom tej rodziny, a w szczególności dzieciom, które w tej rodzinie się wychowują. W sprawach publicznych świadczeń alimentacyjnych dopiero wykazanie, że trudna sytuacja materialna i społeczna wywołana brakiem realizacji obowiązku alimentacyjnego nie wynika z wyboru osoby zainteresowanej pomocą, uzasadnia pomoc państwa. Państwo nie przejmuje zatem ciążącego na osobach zobowiązanych do alimentacji obowiązku, lecz wykonuje swoją powinność pomocy osobom ubogim (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 23 listopada 2010 r. K 5/10, OTK-A 2010/9/106). Każde umorzenie zadłużenia alimentacyjnego powoduje przerzucenie na wszystkich członków społeczeństwa kosztów utrzymania dzieci dłużników alimentacyjnych.

Decyzja wydawana na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów posiada charakter uznaniowy. Oznacza to, że organ jest uprawniony, ale nie zobligowany do umorzenia należności w przypadku stwierdzenia wystąpienia przesłanek, o których mowa w omawianym przepisie.

Sądowa kontrola uznania administracyjnego ograniczona jest natomiast wyłącznie do oceny, czy w sprawie zachodzą warunki materialnoprawne, uzasadniające skorzystanie przez organ administracji z przysługujących mu uprawnień oraz czy wydanie decyzji zostało poprzedzone prawidłowo przeprowadzonym postępowaniem z zachowaniem przepisów procedury administracyjnej, to jest czy przed podjęciem decyzji organ dysponował niezbędnym materiałem dowodowym uzasadniającym rozstrzygnięcie sprawy i czy dokonał wszechstronnej oceny okoliczności faktycznych istotnych dla takiego rozstrzygnięcia.

Sąd I instancji wskazał, że poczynione przez organy bezsporne ustalenia faktyczne wskazują, że skarżący jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy w W. jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku (zaświadczenie z 14 lutego 2018 r.), nie pobiera świadczenia emerytalno-rentowego i legitymuje się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. z [...] października 2018 r. nr [...], przyznającym mu umiarkowany stopień niepełnosprawności do 1 października 2021 r., w którym wskazano odpowiednie zatrudnienie na stanowisku przystosowanym do niepełnosprawności. Skarżący nie jest już osobą bezdomną i mieszka w mieszkaniu komunalnym, a od 1 sierpnia 2019 r. jest zameldowany w lokalu nr [...] przy ul. [...] w W. Figuruje w ewidencji Ośrodka Pomocy Społecznej Dzielnicy [...] [...] W. od 2017 r. i jego jedynym dochodem jest zasiłek stały uzyskiwany od sierpnia 2019 r. Żona skarżącego, z którą pozostaje w formalnej separacji, jest zatrudniona w barze i uzyskuje dochód 200 zł miesięcznie. Z akt sprawy wynika, że skarżący jest osobą wymagającą leczenia, lecz umiarkowany stopień niepełnosprawności przyznany do 1 października 2021 r. i zawarte w orzeczeniu wskazania dotyczące zatrudnienia nie wykluczają B. S z rynku pracy. Z orzeczenia o niepełnosprawności w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że skarżący jest zdolny do pracy i pracę tę może podjąć w zakresie wskazanym w orzeczeniu. Sąd I instancji podzielił ocenę organów, że skarżący nie udowodnił braku możliwości zatrudnienia - fakt zarejestrowania w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna nie jest dowodem na poszukiwanie pracy. Ponadto Sąd I instancji przyznał rację organom, że skarżący jako osoba legitymująca się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności może ubiegać się o rentę z ZUS, a wówczas należności wobec Skarbu Państwa będą egzekwowane z tego świadczenia.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego ani sytuacja rodzinna skarżącego, ani jego stan zdrowia, ani jego możliwości dochodowe – rozważane na tle sytuacji rodzinnej i dochodowej ogółu dłużników alimentacyjnych, nie uzasadniały rezygnacji z dochodzenia należnych roszczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego. Jest uzasadnione twierdzenie, że Skarżący jest w stanie zwiększyć swoje przychody zarówno poprzez podjęcie pracy (nie jest on całkowicie wykluczony z rynku pracy), jak i poprzez uzyskanie renty z ZUS. Oceny tej nie mogły zmienić okoliczności związane z pandemią Covid-19 powodujące utrudnienia w znalezieniu pracy, bowiem zaskarżona decyzja została wydana jeszcze w 2019 r. i nie można oczekiwać, aby już wówczas organy przewidywały i uwzględniały skutki tej pandemii.

Z tych wszystkich powodów Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.).