Prawo bez barier technicznych, finansowych, kompetencyjnych

Wyrok z dnia 2024-02-28 sygn. I OSK 2132/20

Numer BOS: 2226936
Data orzeczenia: 2024-02-28
Rodzaj organu orzekającego: Naczelny Sąd Administracyjny

Najważniejsze fragmenty orzeczenia w Standardach:

I OSK 2132/20 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2024-02-28 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2020-10-07
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Jolanta Rudnicka /przewodniczący/
Marek Stojanowski /sprawozdawca/
Monika Nowicka
Symbol z opisem
6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami
Hasła tematyczne
Administracyjne postępowanie
Sygn. powiązane
VII SA/Wa 2173/19 - Wyrok WSA w Warszawie z 2020-03-05
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 670 art.5 ust. 5 art 5ust 6 art 5 ust3b w zw z art 5 ust 5
Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów - tekst jedn.
Dz.U. 2005 nr 86 poz 732 art. 5
Ustawa z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej.
Dz.U. 2018 poz 2096 art.7,8,9,75 § 1 ,77 § 1,80,111 § 1 1,108 § 1,154 § 1 rt 104 i 1074
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jedn.
Dz.U. 2018 poz 1302 art 184
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rudnicka Sędziowie: Sędzia NSA Marek Stojanowski (spr.) Sędzia NSA Monika Nowicka Protokolant: sekretarz sądowy Dominik Kozarski po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej D. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 marca 2020 r. sygn. akt VII SA/Wa 2173/19 w sprawie ze skargi D. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia 1 sierpnia 2019 r. nr SKO.4000-1003/2019 w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 5 marca 2020 r., sygn. akt VII SA/Wa 2173/19 oddalił skargę D.Ś. (dalej: "skarżący") na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Siedlcach z 1 sierpnia 2019 r. nr SKO.4000-1003/2019 w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy.

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w (...) działający z upoważnienia Wójta Gminy (...) decyzją z 10 lutego 2016 r., nr GOPS.8321.II.FA.12.2016 r. uznał skarżącego za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Siedlcach decyzją z 14 kwietnia 2016 r. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. Następnie, po rozpoznaniu skargi skarżącego, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 24 listopada 2016 r., sygn. akt I SA/Wa 730/16 skargę oddalił. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 10 stycznia 2019 r., sygn. akt I OSK 604/17 oddalił skargę kasacyjną od powyższego wyroku. Przedmiotowa decyzja stała się tym samym ostateczna i znajduje się w obrocie prawnym.

W związku z powyższym, zostało wszczęte w dniu 29 maja 2019 r. z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie zatrzymania kierowcy prawa jazdy kategorii A,B,BE,C,CE,T nr: Km. (...) Zawiadomienie o wszczęciu postępowania doręczono stronie w dniu 13 czerwca 2019 r.

Decyzją z 28 czerwca 2019 r., znak: Km. (...) Starosta (...) działając na podstawie art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 670, dalej "ustawa") oraz art. 104 i 107 z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 2096, dalej "k.p.a."), orzekł o zatrzymaniu D.Ś (dalej jako "skarżący") prawa jazdy kategorii A,B,BE,C,CE,T nr: 00099/00/1410, wydanego w dniu 16 lutego 2000 r. Organ I instancji uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie wskazał, że w dniu 28 maja 2019 r. do Starosty wpłynął z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w (...) wniosek z 23 maja 2019 r. nr GOPS.8321.II.FA.42.2019 o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego – D.Ś.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Siedlcach, powołaną na wstępie decyzją z 1 sierpnia 2019 r., po rozpatrzeniu odwołania skarżącego, utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu decyzji, organ odwoławczy wskazał, że w jego ocenie zostały spełnione ustawowe przesłanki, uprawniające organ I instancji do wydania decyzji w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego. Organ I instancji jest bowiem związany treścią normy prawnej ustanowionej w art. 5 ust. 5 cytowanej ustawy, co oznacza, iż na podstawie wniosku organu właściwego dłużnika (w tym przypadku Wójta Gminy [...]), do którego to wniosku organ właściwy dłużnika załączył odpis ostatecznej decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy. Z treści cytowanego przepisu wynika wprost, iż starosta nie działa w granicach uznania administracyjnego i jest związany brzmieniem obowiązującego przepisu, co oznacza, iż nie może wydać innego rozstrzygnięcia, niż przewidział to ustawodawca. A zatem po złożeniu przez organ właściwy dłużnika wniosku, zgodnie z wymogami przewidzianymi przez ustawodawcę, organ I instancji nie mógł wydać innej decyzji niż zatrzymującej prawo jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu.

Organ podkreślił, że decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy może w przyszłości zostać uchylona. Zgodnie z treścią art. 5 ust. 6 cytowanej ustawy uchylenie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy następuje na wniosek organu właściwego dłużnika skierowanego do starosty, gdy:

1) ustanie przyczyna zatrzymania prawa jazdy, o której mowa w ust. 3, oraz dłużnik alimentacyjny przez okres ostatnich 6 miesięcy wywiązał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów lub

2) nastąpi utrata statusu dłużnika alimentacyjnego.

Kolegium wskazało, że materiał dowodowy zebrany w sprawie nie wskazuje, aby skarżący przez okres ostatnich 6 miesięcy wywiązał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów, a ponadto, aby utracił status dłużnika alimentacyjnego. Organ podkreślił, że uchylenie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy wymaga wniosku organu właściwego dłużnika skierowanego do starosty. Odnosząc się do okoliczności wskazywanych w odwołaniu, organ odwoławczy wyjaśnił, że fakt, że prawo jazdy jest skarżącemu niezbędne do "normalnego funkcjonowania" nie stanowi przesłanki do uchylenia decyzji organu I instancji.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł D.Ś. zarzucając naruszenie art. 7, 8, 9, 75 § 1, 77 § 1, 80, 111 § 1, 108 § 1,154 § 1 k.p.a. Ponadto skarżący podniósł, że na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 i 2, art. 273 § 1 pkt 1, art. 182 § 1, art. 227 i art. 235 oraz art. 36 k.p.a. w sprawie istniała trwała przeszkoda w prowadzeniu postępowania z powodu jego bezprzedmiotowości.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał wcześniej prezentowaną argumentację.

Powołanym na wstępie wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał złożoną skargę za nieposiadającą usprawiedliwionych podstaw i działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postepowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm., dalej "P.p.s.a.") ją oddalił.

W uzasadnieniu Sąd I instancji podkreślił, że materialnoprawną podstawę wydanej w sprawie decyzji stanowił art. 5 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Przytaczając treść ww. przepisu Sąd wskazał, że w przypadku wydania przez stosowny organ ostatecznej decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy. W niniejszej sprawie bezsporne jest, że decyzja o uznaniu skarżącego za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych jest nie tylko ostateczna, ale też prawomocna. Sąd wskazał, że decyzja wydana na podstawie art. 5 ust. 5 ww. ustawy jest decyzją związaną. Organ, wydając rozstrzygnięcie na podstawie tego przepisu, nie ma luzu decyzyjnego i w sytuacji wystąpienia wskazanych w nim przesłanek obowiązany jest wydać decyzję odpowiadającą treści regulacji zawartej w powyższym przepisie. Organ w tym postępowaniu nie bada okoliczności uznania osoby za dłużnika alimentacyjnego, uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, jest on bowiem związany ostateczną decyzją o uznaniu dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych oraz wnioskiem o zatrzymanie prawa jazdy (zob. wyrok NSA 14 października 2016 r., sygn. akt I OSK 287/15, LEX nr 2177203).

W związku z powyższym, w ocenie Sądu I instancji, rozstrzygnięcie organu należało uznać za prawidłowe - zostały bowiem spełnione przesłanki z art. 5 ust. 3b i 5 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, a więc organ zobowiązany był do wydania decyzji o zatrzymaniu skarżącemu prawa jazdy. Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie wydane w sprawie decyzje organów zapadły zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, a także zgodnie ze strukturą kompetencji aktywnych w sprawie organów administracji państwowej oraz administracji samorządu terytorialnego. W tym zakresie Sąd nie dopatrzył się podstaw do uchylenia ani zaskarżonej decyzji, ani poprzedzającej ją decyzji organu I instancji. Organy dokonały trafnych ustaleń co do strony faktycznej, które to ustalenia stały się później podstawą rozstrzygnięcia. Sąd uznał również zgromadzony w aktach sprawy materiał dowodowy za wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd I instancji, odnosząc się do kolejnych zarzutów dotyczących wymienionych przez skarżącego w skardze przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, wskazał, że skarżący nie składał wniosku o uzupełnienie decyzji w oparciu o art. 111 § 1 k.p.a. Postępowanie to nie toczyło się w trybie nadzwyczajnym, a więc podnoszone naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 i 2 k.p.a. dotyczące wznowienia postępowania, jak i art. 154 § 1 k.p.a. normujące tryb zmiany i uchylenia decyzji - nie miało miejsca. Do postępowania nie miały również zastosowania zarzuty dotyczące uprawnień prokuratorskich określonych w art. 182 k.p.a. a także art. 227 i 235 k.p.a. dotyczące rozpatrywania skarg i wniosków.

Skargę kasacyjną na powyższe rozstrzygnięcie złożył skarżący, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wyznaczonego z urzędu. Na podstawie art. 174 pkt 1 i pkt 2 P.p.s.a. zarzucił naruszenie:

1. art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r., nr 78, poz. 483, dalej: "Konstytucja RP"), poprzez naruszenie zasady proporcjonalności oraz orzeczenie o pozbawieniu skarżącego prawa jazdy, pomimo braku celowości w takim postępowaniu i tym samym ograniczenie możliwość zarobkowania przez skarżącego, co umożliwiłoby mu opłacanie alimentów w należnej wysokości;

2. przepisów postępowania, co miało istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 151 P.p.s.a., poprzez oddalenie skargi, pomimo naruszenia przez organ administracyjny prawa materialnego, tj. art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 Konstytucji RP oraz przepisów postępowania, co miało istotny wpływ na wynik postępowania, tj. art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., art. 15 k.p.a., art. 7 i 77 § 1 k.p.a. oraz art. 11 k.p.a. poprzez niewyjaśnienie dokładnie okoliczności sprawy w zakresie tego, czy pozbawienie skarżącego prawa jazdy nie utrudni lub uniemożliwi mu wykonywania obowiązku alimentacyjnego, co będzie stało w sprzeczności z celem ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

W oparciu o powyższe zarzuty wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie. Złożono również wniosek o rozpoznanie sprawy na rozprawie.

W uzasadnieniu skarżący kasacyjnie wskazał, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 22 września 2009 r., sygn. akt P 46/07, art. 5 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 i Nr 164, poz. 1366, z 2007 r. Nr 192, poz. oraz z 2008 r. Nr 119, poz. 770) jest niezgodny z art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem Trybunału przedstawionym w niniejszym wyroku zatrzymanie prawa jazdy było naruszeniem podstawowej zasady funkcjonowania państwa, tj. zasady proporcjonalności. "Trybunał uznał przyjęty środek za nazbyt drastyczny. W konsekwencji i tak ustawa dotycząca zaliczki alimentacyjnej została uchylona. Z powodów wyłącznie proceduralnych orzeczenie Trybunału nie odnosi się natomiast do obowiązującego przepisu ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, który przewiduje taką samą sankcję względem dłużników funduszu alimentacyjnego, którzy szczególnie konsekwentnie uchylają się od spłaty długów. Przepis ów nie był bowiem objęty skargą wniesioną do Trybunału Konstytucyjnego (M. Andrzejewski, Komentarz do art. 128 Kodeksu." - Tomaszewska Ewa, Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Komentarz, wyd. II, Opublikowano: LEX/el. 2019.)

W ocenie skarżącego kasacyjnie, zatrzymanie prawa jazdy powinno służyć realizacji celów ustawy, tj. zapewnieniu, aby dłużnik realizował swoje zobowiązania wobec uprawnionego do alimentacji. "Orzecznictwo opiera się na poglądzie wskazującym, że takiego celu - z zasady - nie można osiągnąć przez zatrzymanie prawa jazdy zobowiązanemu, którego aktywność zawodowa łączy się z posiadaniem prawa jazdy. Wskazany problem został poruszony w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 25 maja 2011 r., III SA/Łd 40/2011 (zob. również wyrok WSA w Krakowie z 8 lutego 2012 r,, III SA/Kr 1415/10, LEX nr 1695316)." - Tomaszewska Ewa, Ustawa o pomocy osobom 9 uprawnionym do alimentów. Komentarz, wyd. II, Opublikowano: LEX/el. 2019.

Skarżący kasacyjnie prezentuje stanowisko, że zabranie mu prawa jazdy stoi w sprzeczności z celem ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Pozbawienie prawa jazdy ma bowiem bezpośredni wpływ na jego możliwości zarobkowe. Po pierwsze dlatego, że nie może wykorzystywać uprawnień kierowcy do wykonywania pracy, po drugie dlatego, że nie może dojeżdżać na leczenie w wyniku czego, jego stan zdrowia oraz stopnia niepełnosprawności ulega pogorszeniu, co również nie pozostaje bez wpływu na możliwość wykonywania pracy zarobkowej.

Odpowiedź na skargę kasacyjną nie została wniesiona.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Stosownie do art. 183 § 1 P.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania, które zachodzi w przypadkach przewidzianych przez § 2 tego artykułu. W przedmiotowej sprawie nie występują jednak żadne z wad wymienionych w art. 183 § 2 P.p.s.a., które powodowałyby nieważność postępowania prowadzonego przez Sądem I instancji. Dodać należy nadto, że zgodnie z treścią art. 174 P.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie (pkt 1) oraz naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (pkt 2).

Podstawy kasacyjne złożonej skargi kasacyjnej oparte zostały na zarzutach naruszenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 Konstytucji RP oraz art. 151 P.p.s.a. poprzez oddalenie skargi, pomimo naruszenia przez organ administracyjny prawa materialnego, tj. art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 Konstytucji RP oraz przepisów postępowania, co miało istotny wpływ na wynik postępowania, tj. art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., art. 15 k.p.a., art. 7 i 77 § 1 k.p.a. oraz art. 11 k.p.a. i zmierzają do zakwestionowania stanowiska Sądu o uznaniu za prawidłowe ustaleń organów i dokonanej oceny wystąpienia przesłanek uzasadniających celowość pozbawienia skarżącego prawa jazdy, co w konsekwencji doprowadziło do braku możliwości dalszego zarobkowania oraz dalszego wykonywania ciążącego na skarżącym obowiązku alimentacyjnego.

Przypomnieć należy, że zaskarżona decyzja wydana została na podstawie art. 5 ust. 5 w związku z ust. 3b ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów w sytuacji prawomocnego zakończenia postępowania, dotyczącego uznania skarżącego za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych (wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 stycznia 2019 r., sygn. akt I OSK 604/17). Nie ulega wątpliwości, że jeżeli decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy (art. 5 ust. 3b w zw. z art. 5 ust. 5 ustawy).

Jak już wyjaśniał Sąd I instancji, treść powołanych wyżej przepisów wskazuje jednoznacznie, że decyzja wydana na podstawie art. 5 ust. 5 ustawy jest decyzją związaną. Oznacza to, że organ wydając akt na podstawie ww. normy nie ma tzw. "luzu decyzyjnego" i w sytuacji wystąpienia wskazanych w niej przesłanek obowiązany jest wydać decyzję odpowiadającą treści zawartej w tej regulacji. Kwestia bilansowania interesu społecznego z interesem skarżącego została więc rozstrzygnięta w przepisach prawa, nie pozostawiając orzekającym w sprawie organom żadnej przestrzeni na własne oceny w tym zakresie. Organ orzekający o zatrzymaniu prawa jazdy nie mógł więc ponownie weryfikować sytuacji materialnej i osobistej dłużnika, skoro tego rodzaju okoliczności były uprzednio ustalone w odrębnym postępowaniu, dotyczącym uznania go za dłużnika alimentacyjnego. Starosta był związany ostateczną decyzją o uznaniu dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych oraz wnioskiem o zatrzymanie prawa jazdy.

Zgodzić się natomiast należy ze skarżącym kasacyjnie, że zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny mechanizm zatrzymywania prawa jazdy dłużnikom alimentacyjnym pierwotnie został powtórzony w art. 5 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. Nr 192, poz. 1378), która z 1 października 2008 r. zastąpiła ustawę z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym pojawiły się wówczas wyroki uchylające decyzje o zatrzymaniu prawa jazdy dłużnikom alimentacyjnym w oparciu o ww. przepis w następstwie dostrzeżenia tzw. wtórnej niekonstytucyjności regulacji prawnej, która - zdaniem poszczególnych składów orzekających - pozwalała sądom administracyjnym na odmowę zastosowania in concreto art. 5 ust. 5 ustawy, jako niezgodnego z Konstytucją RP. Nowelizacja przepisu art. 5 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, dokonana ustawą zmieniającą z dnia 19 sierpnia 2011 r. wprowadziła istotne, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, zmiany mechanizmu zatrzymywania dłużnikom alimentacyjnym prawa jazdy. Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy nowelizującej (zamieszczonego w systemie informacji prawnej LEX), wprowadzenie nowych rozwiązań w procedurze zatrzymywania prawa jazdy dłużnikom alimentacyjnym, nastąpiło w wykonaniu opisanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Od 1 stycznia 2012 r. postępowanie w sprawie zatrzymania dłużnikowi alimentacyjnemu prawa jazdy poprzedzone być musi postępowaniem w sprawie uznania go za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.

Należy mieć również na względzie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 lutego 2014 r., sygn. akt K 23/10, zgodnie z którym art. 5 ust. 3b ustawy w zakresie, w jakim stanowi, że organ właściwy dłużnika kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego, jest zgodny z wywodzoną z art. 2 Konstytucji RP zasadą proporcjonalności. Trybunał Konstytucyjny przed oceną konstytucyjności zakwestionowanych we wniosku regulacji podkreślił, że przywoływany wyrok o sygn. P 46/07 wydany został w innym stanie prawnym. Mocą ustawy zmieniającej z 2011 r. w ustawie alimentacyjnej dokonano zmian mających na celu realizację zasady proporcjonalności oraz sprawiedliwej procedury, przez wprowadzenie nowych rozwiązań w procedurze zatrzymywania prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego. Trybunał, orzekając o art. 5 ust. 3b ustawy alimentacyjnej w zakwestionowanym zakresie, wziął pod uwagę zmianę otoczenia normatywnego, która wynikała z powyższej nowelizacji. Trybunał zwrócił uwagę, że zakwestionowany środek nie jest stosowany automatycznie w sytuacji niewywiązywania się dłużnika ze zobowiązań alimentacyjnych. Zatrzymanie prawa jazdy następuje jedynie wówczas, gdy dłużnik alimentacyjny uporczywie utrudnia egzekucję lub nie podejmuje żadnej aktywności w celu aktywizacji zawodowej, a proponowane przez właściwe instytucje prace bez uzasadnionej przyczyny odrzuca. Jeśli dłużnik alimentacyjny nie jest w stanie wywiązać się z alimentów, a współpracuje z właściwymi organami, prawa jazdy nie można mu zatrzymać. W tym kontekście traci na znaczeniu argument, że prawo jazdy może mieć niekiedy znaczenie podczas poszukiwania, czy wykonywania określonej pracy. Ponadto Trybunał podkreślił, że to od zachowania samego dłużnika (polegającego na wykonywaniu obowiązków prawnych) zależy zwrot zatrzymanego prawa jazdy. W ocenie Trybunału, powyższe argumenty łagodzą ocenę dolegliwości przewidzianej przez ustawodawcę i przemawiają za uznaniem, że zakwestionowana instytucja nie stanowi nadmiernej ingerencji w interes prawny dłużnika alimentacyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny rozumie także stanowisko skarżącego kasacyjnie, że pozbawienie go prawa jazdy stanowi znaczące utrudnienie dla jego życia osobistego i zawodowego, jednakże należy pamiętać, że środek w takiej postaci nie dotknąłby go, gdyby wypełniał nałożony prawem obowiązek, tj. obowiązek alimentacji. Zatrzymanie prawa jazdy jest środkiem, który ma zmusić zobowiązanego do wypełniania ciążących na nim zobowiązań i jako taki znajduje swoje umocowanie w przepisach rangi ustawowej.

W zawiązku z powyższym należało uznać niezasadność zarzutów konstytucyjnych powołanych w petitum skargi kasacyjnej, dotyczących naruszenia art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 Konstytucji RP.

Również naruszenie przepisów postępowania, tj.: art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., art. 15 k.p.a., art. 7 k.p.a., art. 77 § 1 k.p.a. i art. 11 k.p.a. nie mogło odnieść zamierzonego skutku. Przepis art. 7 k.p.a. określa zasadę prawdy obiektywnej i zasadę uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, art. 11 k.p.a. statuuje zasadę przekonywania, zgodnie z którą organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Z kolei wedle art. 77 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, organom orzekającym w sprawie, jak i Sądowi I instancji, nie można zarzucić naruszenia powyższych norm. Sprawa została bowiem zbadana w sposób wnikliwy, a decyzje i wyrok WSA wydane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Nie ulega również wątpliwości, że postępowanie prowadzone w sprawie czyniło zadość wymogowi dwuinstancyjności (art. 15 k.p.a.), bowiem decyzją z 28 czerwca 2019 r. Starosta (...) orzekł o zatrzymaniu skarżącemu prawa jazdy, następnie, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Siedlcach decyzją z 1 sierpnia 2019 r. utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W oparciu o powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 P.p.s.a. orzekł jak w sentencji wyroku.

Treść orzeczenia pochodzi z Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych (nsa.gov.pl).

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu akceptujesz politykę prywatności i cookies.