Postanowienie z dnia 2022-01-27 sygn. II PSK 213/21

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II PSK 213/21

POSTANOWIENIE

Dnia 27 stycznia 2022 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jolanta Frańczak

w sprawie z powództwa R.M.
‎przeciwko Skarbowi Państwa - Izbie Administracji Skarbowej w P.
‎o ustalenie istnienia stosunku służby, przywrócenie do służby,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 27 stycznia 2022 r.,
‎skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w P. ‎z dnia 29 września 2020 r., sygn. akt VIII Pa […],

odrzuca skargę kasacyjną.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 29 września 2020 r. w sprawie z powództwa R.M. przeciwko Skarbowi Państwa - Izbie Administracji Skarbowej w P. o ustalenie istnienia stosunku służby, przywrócenie do służby, na skutek apelacji wniesionej przez powoda od wyroku Sądu Rejonowego w P. z dnia 12 grudnia 2019 r., którym oddalono powództwo, sprostował zaskarżony wyrok w ten sposób, że jako pozwanego wpisał Skarb Państwa - Izbę Administracji Skarbowej w P. (pkt I), uchylił zaskarżony wyrok (pkt II), zobowiązał Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w P. do wydania decyzji dotyczącej stosunku służbowego powoda (pkt III), wzajemnie zniósł koszty postępowania przed Sądem pierwszej instancji (pkt IV) oraz koszty postępowania apelacyjnego (pkt V).

W sprawie tej powód wniósł o ustalenie istnienia stosunku służby od dnia 1 czerwca 2017 r. i przywrócenie do służby w charakterze funkcjonariusza służby celno-skarbowej na poprzednich warunkach służby. Powód pełnił służę w Izbie Administracji Skarbowej w P. i jej poprzednikach prawnych od dnia 7 lutego 1985 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r., ostatnio na stanowisku młodszego eksperta służby celnej. Pismem z dnia 25 kwietnia 2017 r. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w P. przedstawił powodowi propozycję określającą nowe warunki zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Wobec tego powód wezwał Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w P. do niezwłocznego wydania decyzji administracyjnej w postaci propozycji służby w służbie celno-skarbowej. Powód nie złożył oświadczenia o przyjęciu lub odmowie propozycji zatrudnienia. Wniósł powództwo o ustalenie istnienia stosunku służby oraz do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P. skargę na bezczynność Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, polegającą na braku złożenia mu propozycji służby. Postanowieniem z dnia 14 marca 2018 r., II SAB/Po […], Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. odrzucił skargę.

Sąd Okręgowy stwierdził, że skoro ustawodawca przewiduje dla zwolnienia funkcjonariusza formę decyzji administracyjnej, a wygaśnięcie stosunku służbowego nakazuje traktować jak zwolnienie ze służby, to wydanie decyzji stwierdzającej wygaśnięcie stosunku służbowego powoda obciąża Dyrektora Izby Administracji Skarbowej. Podstawą prawną do wydania decyzji w rozważanym przypadku jest art. 170 ust. 3 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2016 r., poz. 1948; dalej: PWKAS) w związku z odpowiednio stosowanym art. 276 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2021 r., poz. 422 ze zm.), interpretowanym zgodnie z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP. Powyższy sposób interpretacji art. 170 ust. 3 PWKAS jest ponadto uzasadniony tym, że reforma danej służby nie może usprawiedliwiać różnicowania ochrony stosunku służbowego w sposób niekorzystny wyłącznie dla tych funkcjonariuszy, którym pełnienia dalszej służby nie zaproponowano.

Pozwany zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego skargą kasacyjną w całości, wnosząc o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości, jak również poprzedzającego go wyroku Sądu Rejonowego i o odrzucenie pozwu.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie przepisów postępowania, które to uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie: 1) art. 379 pkt 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 i art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c., przez rozpoznanie apelacji powoda w sytuacji, gdy w sprawie zachodziła nieważność postępowania z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej; 2) art. 386 § 3 w związku z art. 379 pkt 1 k.p.c. i art 199 § 1 pkt 1 k.p.c., przez ich niezastosowanie w sytuacji, gdy w sprawie zachodziła nieważność postępowania, zarówno przed sądem pierwszej i drugiej instancji z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej.

Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania uzasadniony został zachodzącą w sprawie nieważnością postępowania, uzasadnioną w przytoczonych w podstawach skargi zarzutach kasacyjnych.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna wniesiona w imieniu pozwanego Skarbu Państwa – Izby Administracji Skarbowej w P. przez radcę prawnego, którego do występowania w sprawie umocował Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w P. podlega odrzuceniu. Przypomnieć bowiem trzeba, że zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2021 r., poz. 2180) do zadań Prokuratorii Generalnej należy wyłączne zastępstwo Skarbu Państwa przed Sądem Najwyższym.

Nie budzi wątpliwości, że pozwanym w sprawie był Skarb Państwa – Izba Administracji Skarbowej w P., bowiem Sąd Okręgowy sprostował zaskarżony wyrok w ten sposób, że jako pozwanego wpisał „Skarb Państwa - Izbę Administracji Skarbowej w P.”, nawiązując w ten sposób do postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 6 września 2018 r. O ile zatem przed sądami powszechnymi pozwany Skarb Państwa – Izba Administracji Skarbowej mógł być zgodnie z art. 67 § 2 zd. 1 k.p.c. reprezentowany przez organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone przez powoda roszczenie, o tyle z chwilą wejścia tej sprawy na etap postępowania kasacyjnego wyłączne zastępstwo przysługiwało Prokuratorii Generalnej. Oznacza to, że skargę kasacyjną mógł skutecznie iw imieniu pozwanego wnieść tylko radca Prokuratorii Generalnej. Istotą uregulowania art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej jest bowiem przyznanie zdolności postulacyjnej przed Sądem Najwyższym wyłącznie Prokuratorii Generalnej, pozbawiając jednocześnie tej zdolności adwokatów i radców prawnych. Z tego względu czynności podejmowane przed Sądem Najwyższym przez podmioty inne niż Prokuratoria Generalna są pozbawione skuteczności, a za utrwaloną uznać należy linię orzecznictwa Sądu Najwyższego, zgodnie z którą skarga kasacyjna wniesiona w imieniu Skarbu Państwa przez radcę prawnego lub adwokata podlega odrzuceniu a limine ze względu na brak zdolności postulacyjnej skarżącego (por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2018 r., V CSK 279/17, LEX nr 2490927; z dnia 31 sierpnia 2006 r., I CZ 47/2006, OSNC 2007 nr 5 poz. 75; z dnia 30 sierpnia 2006 r., I CSK 192/2006, LEX nr 395255).

Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 398³ § 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.