Postanowienie z dnia 2002-02-26 sygn. III Kz 85/01

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III Kz 85/01

POSTANOWIENIE

Dnia 26 lutego 2002 r.

> Sąd Najwyższy - Izba Karna w Warszawie

na posiedzeniu w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SN: Andrzej Siuchniński

przy udziale Prokuratora Prokuratur} Krajowej Aleksandra Herzoga i Jolanty Włostowskiej, jako protokolanta

sprawie

skazanego z art. 270 § 1 kk i innych.

po rozpoznaniu zażalenia skazanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Toruniu z « dnia 30 października 2001 r. o odmowie przy wrócenia terminu z art. 524 § zd 2 kpk tj. do złożenia wniosku o doręczenie wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 20 sierpnia 1999 r., sygn. akt II Ka 255/99 z uzasadnieniem w celu wniesienia kasacji postanowił:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę w przedmiocie w niosku skazanego przywrócenie terminu przekazać Sądowi Okręgowemu w Toruniu do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

JH (wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 6 kwietnia 1999 r.. sygn. akt II K 1000/98 został uznany za winnego przestępstwa z art. 270 § 1 kk i innych.

Powyższy wyrok, na skutek apelacji wniesionej przez Prokuratora Rejonowego został częściowo zmieniony wyrokiem Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 20 sierpnia 1999 r., sygn. akt II Ka 255/99. Skazany nie był obecny na rozprawie odwoławczej, gdyż, jak wynika z pisma nadesłanego przez jego żonę, datowanego na 23 sierpnia 1999 r. - k. 393, zapomniała ona przekazać stosowne zawiadomienie w terminie umożliwiającym mu stawienie się na rozprawę.

W dniu 13 lutego 2001 r. do Sądu Okręgowego w Toruniu wpłynął wniosek J o doręczenie mu przedmiotowego wyroku oraz ..o przywrócenie terminów"

Sąd Okręgowy w Toruniu doręczył skazanemu wyrok z uzasadnieniem. Następnie skazany w' piśmie z dnia 16 lipca 2001 r., podał, iż w poprzednim piśmie wniósł o przywrócenie terminów, które umożliwiłyby mu zaskarżenie wyroku II instancji. Wniosek swój uzasadnił tym, że na skutek przeoczenia jego żony, która nie poinformowała go o terminie rozprawy został on pozbawiony możliwości zaskarżenia wyroku.

Postanowieniem z dnia 30 października 2001 r., sygn. akt WKK 11/01, Sąd Okręgowy w Toruniu nie uwzględnił wniosku skazanego. Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł skazany, wnosząc o jego uchylenie, uzasadniając, iż uchybienie terminu nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych.

Sąd Najwyższy zważył, co następnie:

Zażalenie na uwzględnienie zasługuje.

Skazany  wnosząc o przywrócenie terminu do żądania doręczenia wyroku z uzasadnieniem otwierającego mu drogę do wniesienia kasacji, podniósł, iż siedmiodniowego terminu z art. 524 § 1 zd. 2 kpk nie dochował, ponieważ żona nie przekazała mu doręczonego jej powiadomienia o terminie rozprawy odwoławczej oraz że w' następstwie tego nie wiedział o zapadłym wobec niego prawomocnym wyroku aż do lutego 200 lr., nie mogąc tym samym domagać się doręczenie tego wyroku i jego uzasadnienia. Twierdzenia te są uprawdopodobnione zawartymi w piśmie jego żony z dnia 23 sierpnia 1999r., w którym przyznała ona. iż zapomniała doręczyć skazanemu powiadomienie o terminie rozprawy odw oławczej w jego sprawie.

Sąd Okręgowy w Toruniu, odmawiając skazanemu przywrócenia wskazanego wyżej terminu przyjął, że, jedynie niemożność przekazania skazanemu zawiadomienia z przyczyn niezależnych od żony mogłaby skutkować przywróceniem terminu „Tym samym Sąd ten uznał, że zawinione przez osobę wymienioną w art. 132 § 2 kpk nie przekazanie pisma procesowego adresatowi nie jest przyczyną niezależną od strony, która uzasadnia przywrócenie terminu zawiłego w trybie art. 126 kpk , jak gdyby zapominając, iż żona skazanego nie była stroną postępowania i jej zaniedbanie trudno uznać za przyczynę zależną od skazanego. Wobec tego nie jest to stanowisko trafne.

Nic ulega wątpliwości, że skazany  został zawiadomiony o terminie rozprawy odwoławczej, zgodnie z art. 132 § 2 kpk, zatem skutecznie. Tym samym Sąd Okręgowy w Toruniu prawidłowo postąpił, nie znajdując przeszkód formalnych dla rozpoznania jego spraw y w postępowaniu odwoławczym, w dniu 20 sierpnia 1999r. Uznanie za skuteczne powiadomienia skazanego o terminie rozprawy odwoławczej nie przesądza jednak automatycznie o niemożności skutecznego powoływania się przez tego skazanego na okoliczności związane z doręczeniem takiego powiadomienia w postępowaniu o przywrócenie terminu do wniesienia środka odwoławczego od zapadłego orzeczenia.

Otóż, zasadą jest doręczenie pisma adresatow i osobiście / art. 132 § 1 kpk / a możliw ość doręczenie pisma procesowego innej osobie, wymienionej w art. 132 § 2 kpk otwiera się jedynie w razie chwilowej nieobecności adresata i pod warunkiem , iż osoba ta podejmie się doręczenia go adresatowi.

Dopuszczając, w tak określonych warunkach, możliwość doręczenia zastępczego pisma procesowego, ustawodawca, z przyczyn praktycznych przyjął domniemanie faktyczne zakładające, iż osoba której doręczono pismo kierowane do danego adresata , przekaże mu je niezwłocznie. Domniemanie to jednak może oczywiście zostać stosownymi dowodami obalone np. w postępowaniu toczącym się z wniosku strony o przywrócenie terminu zawitego, w trybie art. 126 kpk. Przepis ten przecież dopuszcza przywrócenie terminu zawitego / do takich należy termin określony w art. 524 § 1 zd. 2 kpk /, jeżeli jego niedotrzymanie nastąpiło z przyczyn niezależnych od strony.

Do przyczyn niezależnych od strony , o których mowa w art. 126 kpk, niewątpliwie zaliczyć trzeba także takie zawinione działanie lub zaniechanie osoby określonej w art. 132 § 2 kpk, w następstwie którego nie przekazuje ona doręczonego jej pisma procesowego adresatowi, mimo iż do tego się zobowiązała.

Strona nie może bowiem ponosić konsekwencji procesowych takiego zachowania się tej osoby, na które nie miała żadnego wpływu i które może być także wynikiem celowego jej działania

Stanowisko Sądu Okręgowego, który przyjął, że jedynie niemożność przekazania skazanemu zawiadomienia z przyczyn niezależnych od żony mogłaby skutkować przywróceniem terminu „ z niezrozumiałych powodów obciąża konsekwencjami procesowymi zawinionego / umyślnie bądź nieumyślnie / zachowania osoby o której mowa w art. 132 § 2 kpk stronę, uwalniając ją od nich tylko, gdy osoba ta nie miała obiektywnie możliwości przekazania doręczonego jej pisma. Jest to stanowisko oczywiście niekonsekwentne, wynikające z niedostrzeż.enia. iż obie te sytuacje niczym się nic różnią, jeśli oceniać je przez pryzmat tej przesłanki .. przywrócenia terminu „ jaką jest ,. przyczyna niezależna od strony ,.

Dlatego też zaskarżone postanowienie należało uchylić i sprawę przekazać Sądowi Okręgowemu w Toruniu do ponownego rozpoznania..

Sąd ten w ponownym postępowaniu winien przede wszystkim ustalić / uzyskując stosowne wyjaśnienia od żony skazanego /, czy ona w ogóle nie przekazała mu informacji o terminie rozprawy odwoławczej czy przekazała je z opóźnieniem. Na tę .drugą możliwość może wskazywać treść jej pisma z 23 sierpnia 200 lr. a wtedy można by, zważywszy na datę tegoż pisma uznać, że skazany otrzymał wiadomość o przeprowadzonej rozprawie już 3 dni po jej odbyciu.. Miałby on możliwość już w-ów-czas ustalenia czy i jakiej treści wyrok zapad! oraz był w stanie podjąć stosowne czynności zmierzające do złożenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem w terminie przewidzianym w art. 524 kpk. a wtedy uchybiłby on siedmiodniowemu zawitemu terminowi z art. 126 § 1 kpk.

W tym zakresie konieczne jest jednak dokonanie stosownych ustaleń faktycznych, wobec czego Sąd Najwyższy orzekł o uchyleniu zaskarżonego postanowienia i przekazaniu sprawy w przedmiocie wniosku skazanego o przywrócenie terminu do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Toruniu.