Wyrok z dnia 2024-06-06 sygn. C-381/23

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

WYROK TRYBUNAŁU (dziewiąta izba)

z dnia 6 czerwca 2024 r.

Odesłanie prejudycjalne – Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja w sprawach dotyczących zobowiązań alimentacyjnych – Rozporządzenie (WE) nr 4/2009 – Artykuł 12 ust. 1 – Zawisłość sporu – Artykuł 13 – Sprawy, które się ze sobą wiążą – Pojęcie

W sprawie C-381/23 [Geterfer](i)

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Amtsgericht Mönchengladbach-Rheydt (sąd rejonowy w Mönchengladbach-Rheydt, Niemcy) postanowieniem z dnia 19 czerwca 2023 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 19 czerwca 2023 r., w postępowaniu:

ZO

przeciwko

JS

TRYBUNAŁ (dziewiąta izba),

w składzie: O. Spineanu-Matei, prezes izby, J.‑C. Bonichot i L.S. Rossi (sprawozdawczyni), sędziowie,

rzecznik generalny: M. Campos Sánchez-Bordona,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

rozważywszy uwagi, które przedstawili:

–        w imieniu Komisji Europejskiej – J. Vondung i W. Wils, w charakterze pełnomocników,

podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

wydaje następujący

Wyrok

1        Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 12 rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz.U. 2009, L 7, s. 1).

2        Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy dzieckiem ZO, które w toku postępowania stało się pełnoletnie, a jego matką JS w przedmiocie zapłaty świadczenia alimentacyjnego.

 Rozporządzenie nr 4/2009

3        Zgodnie z motywami 15 i 44 rozporządzenia nr 4/2009:

„(15)      By zabezpieczyć interesy wierzycieli alimentacyjnych i ułatwić skuteczne zarządzanie wymiarem sprawiedliwości w Unii Europejskiej, należy dostosować przepisy dotyczące jurysdykcji zawarte w rozporządzeniu [Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2001, L 12, s. 1)]. […]

[…]

(44)      Niniejsze rozporządzenie zmienia rozporządzenie (WE) nr 44/2001, zastępując jego przepisy mające zastosowanie do zobowiązań alimentacyjnych. Z zastrzeżeniem przepisów przejściowych niniejszego rozporządzenia państwa członkowskie powinny stosować w zakresie zobowiązań alimentacyjnych przepisy niniejszego rozporządzenia w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz w sprawie pomocy prawnej zamiast przepisów rozporządzenia (WE) nr 44/2001 od dnia rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia”.

4        Artykuł 1 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi:

„Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do zobowiązań alimentacyjnych wynikających ze stosunku rodzinnego, pokrewieństwa, małżeństwa lub powinowactwa”.

5        Rozdział II tego rozporządzenia, zatytułowany „Jurysdykcja”, obejmuje art. 3–14.

6        Artykuł 3 tego rozporządzenia stanowi:

„Sądami, które mają jurysdykcję do rozpoznania spraw dotyczących zobowiązań alimentacyjnych w państwach członkowskich, są:

a)      sąd zwykłego miejsca pobytu pozwanego; lub

b)      sąd zwykłego miejsca pobytu wierzyciela; lub

c)      sąd, który zgodnie z prawem sądu ma jurysdykcję do prowadzenia postępowania dotyczącego statusu osoby, w przypadku gdy sprawa dotycząca zobowiązań alimentacyjnych jest związana z tym postępowaniem, chyba że jurysdykcja ta wynika tylko z obywatelstwa jednej ze stron; […]

[…]”.

7        Zgodnie z art. 12 rozporządzenia nr 4/2009, zatytułowanym „Zawisłość [sporu]”:

„1.      Jeżeli przed sądami różnych państw członkowskich zawisły [wniesiono] sprawy o to samo roszczenie [i na tej samej podstawie] między tymi samymi stronami, sąd, przed którym wytoczono powództwo później, z urzędu zawiesza postępowanie do czasu stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed którym najpierw wytoczono powództwo.

2.      Jeżeli stwierdzona zostanie jurysdykcja sądu, przed którym najpierw wytoczono powództwo, sąd, przed którym wytoczono powództwo później, stwierdza brak swojej jurysdykcji na rzecz tego sądu”.

8        Zgodnie z brzmieniem art. 13 tego rozporządzenia, zatytułowanego „Sprawy wiążące się ze sobą”:

„1.      W przypadku gdy przed sądami różnych państw członkowskich zawisłe są sprawy wiążące się ze sobą, sąd, przed którym wytoczono powództwo później, może zawiesić postępowanie.

2.      Jeżeli sprawy takie są zawisłe w pierwszej instancji, sąd, przed którym wytoczono powództwo później, może na wniosek strony stwierdzić także brak swojej jurysdykcji, jeżeli sąd, przed którym najpierw wytoczono powództwo, ma jurysdykcję w tych sprawach, a połączenie spraw jest dopuszczalne zgodnie z jego prawem.

3.      Sprawy wiążą się ze sobą w rozumieniu niniejszego artykułu, jeżeli istnieje między nimi tak ścisła więź, że pożądane jest ich łączne rozpoznanie i rozstrzygnięcie w celu uniknięcia wydania w oddzielnych postępowaniach sprzecznych ze sobą orzeczeń”.

9        Artykuł 24 tego rozporządzenia, zatytułowany „Podstawy odmowy uznania”, stanowi w akapicie pierwszym lit. c):

„Orzeczenia nie uznaje się, jeżeli:

[…]

c)      orzeczenia nie da się pogodzić z orzeczeniem wydanym między tymi samymi stronami w państwie członkowskim, w którym wystąpiono o uznanie”.

10      Z art. 68 ust. 1 rozporządzenia nr 4/2009 wynika, że – z zastrzeżeniem przepisów przejściowych zawartych w art. 75 ust. 2 – rozporządzenie to zmienia rozporządzenie nr 44/2001, zastępując przepisy tego ostatniego rozporządzenia stosowane w zakresie zobowiązań alimentacyjnych.

 Postępowanie główne i pytanie prejudycjalne

11      Powódka w postępowaniu głównym, ZO, urodziła się w listopadzie 2001 r. z małżeństwa zawartego pomiędzy jej ojcem a JS, pozwaną w postępowaniu głównym. Małżeństwo to zostało ostatecznie rozwiązane w listopadzie 2010 r.

12      Ojciec ZO zamieszkuje w Niemczech, podczas gdy jej matka zamieszkuje w Belgii.

13      Po rozstaniu rodziców ZO najpierw zamieszkiwała z matką, podczas gdy ojciec został zobowiązany do wypłacania matce, zgodnie z wyrokiem z dnia 17 grudnia 2014 r. tribunal de première instance d’Eupen (sądu pierwszej instancji w Eupen, Belgia), miesięcznego świadczenia alimentacyjnego na ZO i jej brata.

14      Wyrokiem z dnia 31 sierpnia 2017 r. tribunal de première instance d’Eupen (sąd pierwszej instancji w Eupen) przyznał ojcu prawo do tego, by dzieci miały u niego główne miejsce zamieszkania.

15      ZO w ciągu tygodnia mieszka w internacie w Niemczech, a podczas czasu wolnego od szkoły przebywa głównie u ojca. Zgodnie z informacjami zawartymi we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym ZO zachowuje adres w gminie w Belgii, w której zamieszkuje jej matka, lecz odmawia nawiązania z nią kontaktu.

16      W sprawie w postępowaniu głównym ZO domaga się od matki zapłaty alimentów, które należy jeszcze określić liczbowo, za okres od listopada 2017 r. do daty nieokreślonej. Matka podnosi zarzut zawisłości sporu.

17      W dniu wytoczenia powództwa w postępowaniu głównym toczyło się już bowiem postępowanie przed tribunal de première instance d’Eupen (sądem pierwszej instancji w Eupen) wszczęte przez matkę przeciwko ojcu ZO. W ramach tego postępowania matka powołuje się na prawo do odszkodowania za zapewnienie zakwaterowania i utrzymania córki w okresie od dnia 1 sierpnia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2018 r.

18      Postanowieniem z dnia 3 listopada 2021 r. Amtsgericht Mönchengladbach-Rheydt (sąd rejonowy w Mönchengladbach-Rheydt, Niemcy) stwierdził swą jurysdykcję do rozpoznania sprawy z powództwa ZO na podstawie art. 3 lit. b) rozporządzenia nr 4/2009. Sąd odrzucił jednak pozew jako niedopuszczalny ze względu na zawisłość sporu, ponieważ wcześniej zostało wszczęte przez matkę postępowanie przed tribunal de première instance d’Eupen (sądem pierwszej instancji w Eupen). Amtsgericht Mönchengladbach-Rheydt (sąd rejonowy w Mönchengladbach-Rheydt) wskazał w szczególności, że oba postępowania miały na celu uzyskanie alimentów na dziecko, a ponadto wyjaśnił, że w Belgii, zgodnie z art. 203 i 203 bis kodeksu cywilnego, rodzice, na mocy obowiązku wzajemnego wkładu, są zobowiązani do utrzymywania swoich dzieci do czasu ukończenia przez nie nauki, nawet po osiągnięciu przez nie pełnoletności, ustalonej na 18 lat.

19      Postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2022 r. Oberlandesgericht Düsseldorf (wyższy sąd krajowy w Düsseldorfie, Niemcy) uwzględnił apelację wniesioną przez ZO od postanowienia Amtsgericht Mönchengladbach-Rheydt (sądu rejonowego w Mönchengladbach-Rheydt) ze względu na to, że te dwa postępowania nie toczą się między tymi samymi stronami o to samo roszczenie i nie mają tej samej podstawy. Przekazał wobec tego sprawę Amtsgericht Mönchengladbach-Rheydt (sądowi rejonowemu w Mönchengladbach-Rheydt) do ponownego rozpoznania.

20      Ten ostatni sąd, który jest sądem odsyłającym, uważa, odnosząc się do wyroku z dnia 19 maja 1998 r., Drouot assurances (C‑351/96, EU:C:1998:242), że interesy powódki w postępowaniu głównym i jej ojca, pozwanego w postępowaniu głównym przed tribunal de première instance d’Eupen (sądem pierwszej instancji w Eupen), są do tego stopnia tożsame, że osoby te można uznać za jedną i tę samą stronę dla celów zawisłości sporu. Ponadto oba toczące się postępowania mają ten sam przedmiot, a mianowicie powództwo o zapłatę alimentów. Sąd odsyłający ma jednak wątpliwości co do wykładni art. 12 rozporządzenia nr 4/2009 i stosowania tego art. 12 w sprawie w postępowaniu głównym.

21      W tych okolicznościach Amtsgericht Mönchengladbach-Rheydt (sąd rejonowy w Mönchengladbach-Rheydt) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy występuje już zawisłość sprawy w innym postępowaniu o tym samym przedmiocie zgodnie z rozporządzeniem [nr 4/2009] […], jeżeli w Belgii jest prowadzone postępowanie w sprawie alimentów między ojcem dziecka a matką dziecka, podczas gdy w Niemczech zostaje później wszczęte postępowanie w sprawie alimentów przez dziecko, które w międzyczasie osiągnęło pełnoletność – przeciwko matce tego dziecka?”.

 W przedmiocie pytania prejudycjalnego

22      Poprzez swoje pytanie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 4/2009 należy interpretować w ten sposób, że przewidziane w tym przepisie przesłanki stwierdzenia sytuacji zawisłości sporu, zgodnie z którymi postępowania toczą się o to samo roszczenie i między tymi samymi stronami, są spełnione, jeżeli w chwili wytoczenia powództwa przez dziecko, które w międzyczasie osiągnęło pełnoletność, o zapłatę świadczenia alimentacyjnego przez matkę przed sądem państwa członkowskiego w toku jest już sprawa wszczęta przez matkę przed sądem innego państwa członkowskiego, w której domaga się ona od ojca dziecka odszkodowania za zakwaterowanie i utrzymanie tego dziecka.

23      Na wstępie należy przypomnieć, że jak wynika z art. 68 ust. 1 i art. 75 ust. 2 rozporządzenia nr 4/2009, w sprawach dotyczących zobowiązań alimentacyjnych rozporządzenie to zastąpiło rozporządzenie nr 44/2001, które z kolei zastąpiło między państwami członkowskimi konwencję brukselską z dnia 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 1972, L 299, s. 32), zmienioną kolejnymi konwencjami o przystąpieniu nowych państw członkowskich do tej konwencji (zwaną dalej „konwencją brukselską”).

24      Jak podniosła Komisja w swoich uwagach na piśmie, wykładnia dokonana przez Trybunał w odniesieniu do przepisów jednego z tych instrumentów prawnych pozostaje aktualna również w odniesieniu do pozostałych, jeżeli przepisy te można uznać za „równoważne” (zob. podobnie wyrok z dnia 20 czerwca 2022 r., London Steam-Ship Owners’ Mutual Insurance Association, C‑700/20, EU:C:2022:488, pkt 42).

25      Tak jest w przypadku przepisów dotyczących zawisłości sporu, zawartych odpowiednio w art. 21 akapit pierwszy konwencji brukselskiej, w art. 27 rozporządzenia nr 44/2001, a także – w zakresie zobowiązań alimentacyjnych – w art. 12 rozporządzenia nr 4/2009, które to przepisy zostały zredagowane w podobny sposób.

26      Tym samym, analogicznie do art. 21 akapit pierwszy konwencji brukselskiej i do art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 44/2001, zgodnie z art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 4/2009, jeżeli przed sądami różnych państw członkowskich wniesiono sprawy o to samo roszczenie i na tej samej podstawie między tymi samymi stronami, sąd, przed którym wytoczono powództwo później, z urzędu zawiesza postępowanie do czasu stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed którym wytoczono powództwo najpierw.

27      Ta zasada zawisłości sporu, podobnie jak zasada zawarta w art. 21 akapit pierwszy konwencji brukselskiej i w art. 27 rozporządzenia nr 44/2001, ma na celu – w interesie prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości, co zostało przypomniane w szczególności w motywie 15 rozporządzenia nr 4/2009 – ograniczenie możliwości prowadzenia równoległych postępowań przed sądami różnych państw członkowskich oraz uniknięcie sytuacji, w której zostałyby wydane niezgodne ze sobą orzeczenia, gdy kilka sądów ma jurysdykcję do rozpatrzenia tego samego sporu (zob. analogicznie wyroki: z dnia 14 października 2004 r., Mærsk Olie & Gas, C‑39/02, EU:C:2004:615, pkt 31; a także z dnia 22 października 2015 r., Aannemingsbedrijf Aertssen i Aertssen Terrassements, C‑523/14, EU:C:2015:722, pkt 39).

28      I tak art. 12 rozporządzenia nr 4/2009 ma na celu wykluczenie, na ile to możliwe, sytuacji takiej jak ta, o której mowa w art. 24 akapit pierwszy lit. c) tego rozporządzenia, a mianowicie nieuznania orzeczenia ze względu na to, że nie da się go pogodzić z orzeczeniem wydanym między tymi samymi stronami w wezwanym państwie członkowskim (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 14 października 2004 r., Mærsk Olie & Gas, C‑39/02, EU:C:2004:615, pkt 31).

29      Ten mechanizm rozstrzygania kwestii zawisłości sporu ma charakter obiektywny i automatyczny i opiera się na porządku chronologicznym wytaczania powództw przed odnośnymi sądami (zob. analogicznie wyrok z dnia 22 października 2015 r., Aannemingsbedrijf Aertssen i Aertssen Terrassements, C‑523/14, EU:C:2015:722, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo).

30      Ponadto, mając na względzie okoliczność, że art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 4/2009 nie odsyła do porządków prawnych państw członkowskich, lecz odnosi się do szeregu przesłanek materialnych jako elementów definicji sytuacji zawisłości sporu, pojęcia użyte w tym art. 12 należy uznać za autonomiczne (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 8 grudnia 1987 r., Gubisch Maschinenfabrik, 144/86, EU:C:1987:528, pkt 11).

31      Jak wynika z brzmienia art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 4/2009, przypomnianego w pkt 26 niniejszego wyroku, aby stwierdzić zawisłość sporu, musi zostać spełnionych szereg kumulatywnych przesłanek. Zawisłość jest zatem wykazana, gdy powództwa są wnoszone „między tymi samymi stronami”, „o to samo roszczenie” i „[na tej samej podstawie]”.

32      W sprawie w postępowaniu głównym sąd odsyłający stawia sobie pytanie o spełnienie przesłanek dotyczących tożsamości stron i tożsamości roszczeń w dwóch równolegle toczących się postępowaniach.

33      W pierwszej kolejności, co się tyczy przesłanki, zgodnie z którą sprawy powinny być wniesione między „tymi samymi stronami”, wątpliwości wyrażone przez sąd odsyłający wynikają z okoliczności, że podczas gdy spór przed tribunal de première instance d’Eupen (sądem pierwszej instancji w Eupen) zawisł między matką i ojcem dziecka, stronami postępowania toczącego się przed sądem odsyłającym są to dziecko, które w międzyczasie osiągnęło pełnoletność, oraz jego matka, w związku z czym formalnie strony te nie są tożsame.

34      W tym względzie Trybunał orzekł już, że co do zasady istotne jest, aby strony sporu były tożsame, niezależnie od pozycji jednej czy drugiej ze stron w obu równoległych postępowaniach (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 22 października 2015 r., Aannemingsbedrijf Aertssen i Aertssen Terrassements, C‑523/14, EU:C:2015:722, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).

35      Jednakże, jak wskazuje sąd odsyłający, Trybunał przyznał w wyroku z dnia 19 maja 1998 r., Drouot assurances (C‑351/96, EU:C:1998:242, pkt 19, 23, 25), który dotyczył wykładni art. 21 akapit pierwszy konwencji brukselskiej, że strony formalnie różne, a mianowicie ubezpieczyciel i jego ubezpieczony, mogą w odniesieniu do przedmiotu dwóch zaistniałych sporów mieć do tego stopnia tożsame i nierozerwalne interesy, że wyrok wydany przeciwko jednej z tych stron ma powagę rzeczy osądzonej względem drugiej, w związku z czym należy je uznać za jedną i tę samą stronę do celów stosowania tego przepisu.

36      Analogiczną wykładnię pojęcia „tej samej strony” można przyjąć w ramach art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 4/2009.

37      Mając bowiem na względzie zakres przedmiotowy tego rozporządzenia, który dotyczy, jak stanowi jego art. 1 ust. 1, zobowiązań alimentacyjnych wynikających ze stosunków rodzinnych, pokrewieństwa, małżeństwa lub powinowactwa, a zatem często dotyczy wierzytelności alimentacyjnych małoletniego dziecka, których dochodzą inne osoby, takie jak jedno z rodziców lub instytucja publiczna zajmująca się świadczeniami społecznymi, która z mocy ustawy wstąpiła w prawa tego wierzyciela, należy przyznać, że w pewnych sytuacjach formalnie różne strony mogą w odniesieniu do przedmiotu dwóch zaistniałych sporów, mieć do tego stopnia tożsamy i nierozerwalny interes, a mianowicie interes danego dziecka jako wierzyciela alimentacyjnego, że orzeczenie wydane przeciwko jednej z tych stron ma powagę rzeczy osądzonej względem drugiej. W takim przypadku wspomniane strony powinny móc zostać uznane za jedną i tę samą stronę w rozumieniu art. 12 wspomnianego rozporządzenia.

38      Wykładnię tę potwierdza art. 3 lit. c) rozporządzenia nr 4/2009. Przepis ten przyznaje bowiem, że powództwo z zakresu zobowiązań alimentacyjnych może również zostać wniesione pomocniczo w ramach postępowania dotyczącego statusu osoby, takiego jak postępowanie rozwodowe, którego stronami są siłą rzeczy rodzice danego dziecka i którego przynajmniej jedno z rodziców reprezentuje interesy tego dziecka w postępowaniu akcesoryjnym dotyczącym zobowiązania alimentacyjnego.

39      W sprawie w postępowaniu głównym do sądu odsyłającego będzie zatem należało upewnienie się, że ze względu na przedmiot równoległych postępowań i okoliczność, że powódka w postępowaniu głównym osiągnęła pełnoletność w toku postępowania, interesy tej powódki są do tego stopnia nierozerwalnie związane z interesami jej ojca, pozwanego przed tribunal de première instance d’Eupen (sądem pierwszej instancji w Eupen), że wyrok wydany w jednej z tych spraw przeciwko jednej ze stron miałby powagę rzeczy osądzonej względem drugiej strony.

40      W drugiej kolejności, co się tyczy przesłanki, zgodnie z którą roszczenia będące przedmiotem spraw muszą być tożsame, należy przypomnieć, że przesłanka ta oznacza, iż sprawy te muszą mieć taki sam cel, z uwzględnieniem odpowiednich żądań powodów w każdym ze sporów, a nie środków obrony podniesionych ewentualnie przez pozwanego (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 8 maja 2003 r., Gantner Electronic, C‑111/01, EU:C:2003:257, pkt 25, 26 i przytoczone tam orzecznictwo).

41      W tym względzie z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika, że przed tribunal de première instance d’Eupen (sądem pierwszej instancji w Eupen) matka domaga się od ojca zwrotu kosztów zakwaterowania i utrzymania ich córki, które zostały poniesione w okresie od dnia 1 sierpnia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., podczas gdy przed sądem odsyłającym powódka w postępowaniu głównym żąda od matki zapłaty świadczenia alimentacyjnego za okres od dnia 1 listopada 2017 r. do nieokreślonej daty, który to okres może trwać nadal po listopadzie 2019 r., w którym to miesiącu powódka w postępowaniu głównym osiągnęła pełnoletność.

42      W związku z tym, jak podniosła Komisja w swoich uwagach na piśmie, nie wydaje się, aby sprawy wniesione w każdym z rozpatrywanych równoległych sporów odnosiły się do tych samych roszczeń. Chociaż bowiem spory te dotyczą w sposób ogólny zapłaty świadczeń alimentacyjnych, roszczenia powodów nie mają tożsamego celu i nie dotyczą tego samego okresu.

43      W konsekwencji, ponieważ przesłanki określone w art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 4/2009 są kumulatywne, nie można stwierdzić sytuacji zawisłości sporu w świetle informacji, którymi dysponuje Trybunał.

44      Niemniej jednak należy podkreślić, że – jak słusznie zauważyła Komisja – brak zawisłości sporu nie stoi na przeszkodzie stosowaniu art. 13 rozporządzenia nr 4/2009, jeżeli sąd odsyłający przyjmie, że miedzy rozpatrywanymi sprawami istnieje wystarczająco ścisła więź, aby można było uznać, że wiążą się ze sobą w rozumieniu tego art. 13 ust. 3, wobec czego sąd, do którego wniesiono sprawę później, mógłby zawiesić postępowanie.

45      W świetle wszystkich powyższych rozważań odpowiedź na postawione pytanie jest następująca: art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 4/2009 należy interpretować w ten sposób, że przewidziane w tym przepisie przesłanki stwierdzenia sytuacji zawisłości sporu, zgodnie z którymi postępowania toczą się o to samo roszczenie i między tymi samymi stronami, nie są spełnione, jeżeli w chwili wytoczenia powództwa przez dziecko, które w międzyczasie osiągnęło pełnoletność, o zapłatę świadczenia alimentacyjnego przez matkę przed sądem państwa członkowskiego w toku jest już sprawa wszczęta przez matkę przed sądem innego państwa członkowskiego, w której domaga się ona od ojca dziecka odszkodowania za zakwaterowanie i utrzymanie tego dziecka, ponieważ roszczenia powodów nie mają tożsamego celu i nie pokrywają się z czasowego punktu widzenia. Brak zawisłości sporu w rozumieniu art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 4/2009 nie stoi jednak na przeszkodzie stosowaniu art. 13 tego rozporządzenia, jeżeli między rozpatrywanymi sprawami istnieje wystarczająco ścisła więź, aby można było przyjąć, że wiążą się ze sobą w rozumieniu art. 13 ust. 3 tego rozporządzenia, wobec czego sąd odsyłający, do którego wniesiono sprawę później, mógłby zawiesić postępowanie.

 W przedmiocie kosztów

46      Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (dziewiąta izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 12 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych

należy interpretować w ten sposób, że:

przewidziane w tym przepisie przesłanki stwierdzenia sytuacji zawisłości sporu, zgodnie z którymi postępowania toczą się o to samo roszczenie i między tymi samymi stronami, nie są spełnione, jeżeli w chwili wytoczenia powództwa przez dziecko, które w międzyczasie osiągnęło pełnoletność, o zapłatę świadczenia alimentacyjnego przez matkę przed sądem państwa członkowskiego w toku jest już sprawa wszczęta przez matkę przed sądem innego państwa członkowskiego, w której domaga się ona od ojca dziecka odszkodowania za zakwaterowanie i utrzymanie tego dziecka, ponieważ roszczenia powodów nie mają tożsamego celu i nie pokrywają się z czasowego punktu widzenia. Brak zawisłości sporu w rozumieniu art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 4/2009 nie stoi jednak na przeszkodzie stosowaniu art. 13 tego rozporządzenia, jeżeli między rozpatrywanymi sprawami istnieje wystarczająco ścisła więź, aby można było przyjąć, że wiążą się ze sobą w rozumieniu art. 13 ust. 3 tego rozporządzenia, wobec czego sąd odsyłający, do którego wniesiono sprawę później, mógłby zawiesić postępowanie.