Wyrok z dnia 2021-05-07 sygn. III SA/Łd 284/21

Dnia 7 maja 2021 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Szczygielski, Sędziowie Sędzia WSA Ewa Alberciak (spr.), Asesor WSA Małgorzata Kowalska, po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2021 roku na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi R.R. D. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy sprostowania aktu urodzenia 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w Ł. z dnia [...] nr [...]; 2. zasądza od Wojewody [...] na rzecz R. R. D. kwotę 580,- (pięćset osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z [...] r. nr [...] Wojewoda [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm.) oraz art. 35 ust. 1 w związku z art. 2 ust. 6 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 463 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania R. R. D. od decyzji Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w Ł. z [...] r., nr [...] o odmowie sprostowania aktu urodzenia, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W sprawie ustalono następujący stan faktyczny i prawny.

Pismem z dnia 4 lipca 2020 r. (wpływ do organu w dniu 10 lipca 2020 r.) R. R. D. (poprzednio R. L.) reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika złożyła wniosek do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w Ł. o zweryfikowanie poprawności wpisania do aktu jej urodzenia, oznaczonego nr [...], miejsca urodzenia i o jego sprostowanie i uzupełnienie poprzez wpisanie prawidłowego miejsca i kraju urodzenia wnioskodawczyni.

Pełnomocnik wskazał, że R. R. D. ubiega się o wydanie polskiego paszportu, a z powodu braku wpisanego kraju urodzenia nie może uzyskać numeru PESEL i zrealizować wniosku paszportowego. Ponadto wskazał, że R. R. D. urodziła się w miejscowości S. (ZSRR) w obwodzie wołogdziańskim. Takie miejsce urodzenia wynika z dokumentów źródłowych znajdujących się w zasobach IPN.

W odpowiedzi na wniosek z 4 lipca 2020 r. Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w Ł. pismem z dnia 11 sierpnia 2020 r. poinformował, że dane: miejsce i kraj urodzenia są zgodne z postanowieniem Sądu Grodzkiego w D. z 20 marca 1950 r., NS [...]. Jednocześnie wskazał, że z ogólnie dostępnych informacji wynika, że w Rosji, w obwodzie wołogdziańskim jest miasto S., w wykazie ksiąg metrykalnych z terenów zaburzańskich występuje też miejscowość S., natomiast z wniosku strony wynika, że wnioskodawczyni urodziła się w miejscowości S.. W związku z tym pełnomocnik strony został wezwany do uzupełnienia wniosku o materiał dowodowy pozwalający jednoznacznie ustalić, gdzie urodziła się mocodawczyni.

W piśmie z 18 sierpnia 2020 r. pełnomocnik strony wskazał, że głównym celem złożonego wniosku jest wpisanie do aktu urodzenia państwa urodzenia. Skoro w wykazie ksiąg metrykalnych występuje miejscowość S., to prosi o uzupełnienie aktu o państwo urodzenia. Ponadto pełnomocnik wskazał, że Wojewoda potwierdził posiadanie obywatelstwa polskiego, dysponuje źródłowym materiałem dowodowym, na podstawie którego można potwierdzić miejscowość urodzenia wnioskodawczyni. W razie wątpliwości pełnomocnik zwrócił się o dokonanie uzupełniających ustaleń w organie nadzoru. Do pisma pełnomocnik załączył decyzję Wojewody D. z dnia wołogdziańskim r. potwierdzającą posiadanie obywatelstwa polskiego przez R. R. D. (poprzednio R. L.) urodzoną 15 listopada 1940 r. w miejscowości S., córkę A. i P. rodowe B. .

Z uwagi na powyższe organ I instancji pismem z 8 września 2020 r. ponownie wezwał pełnomocnika wnioskodawczyni do uzupełnienia wniosku o materiał dowodowy, wskazując, że pełnomocnik nie podjął starań w celu uzyskania odpisów dokumentów zgromadzonych przez IPN i Wojewodę D. w związku z prowadzonym postępowaniem o potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego przez R. R. D., z których wynikałoby w jakim państwie urodziła się wnioskodawczyni i czy wpisana do aktu urodzenia miejscowość S. jest poprawna.

14 września 2020 r. pełnomocnik załączył do akt sprawy dokumenty pozyskane z Instytutu Pamięci Narodowej (kwestionariusze paszportowe), w których wskazano, jako miejsce urodzenia wnioskodawczyni: S.-ZSRR.

Organ I instancji decyzją z dnia wołogdziańskim r. odmówił sprostowania aktu urodzenia wnioskodawczyni nr wołogdziańskim. W uzasadnieniu powołano treść art. 35 ust. 1 Prawo o aktach stanu cywilnego i wskazano, że analiza akt zbiorowych do aktu urodzenia R. R. L. wykazała, że akt sporządzono 30 marca 1950 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w Ł.. Dane do aktu zostały wpisane zgodnie z postanowieniem Sądu Grodzkiego w D.. z 20 marca 1950 r., sygn. akt NS [...], który na podstawie dekretu z dnia 23 października 1947 r. o ustalaniu treści sporządzonych za granicą aktów stanu cywilnego (metryk) obywateli polskich (Dz.U. R.P. nr 65, poz. 392) ustalił treść aktu. Organ wskazał, że w ww. postanowieniu podano, że wnioskodawczyni urodziła się w S. (ZSSR).

Ponadto organ wskazał, że pełnomocnik w piśmie z dnia 18 sierpnia 2020 r. zmodyfikował żądanie i wnosi o wpisanie do aktu państwa urodzenia i przyjęcie jako miejscowości urodzenia S.. Organ I instancji dalej stwierdził, że postanowienie Sądu Grodzkiego w D. z 20 marca 1950 r., sygn. akt [...], które stanowiło podstawę sporządzenia aktu urodzenia nie rozstrzyga kwestii, w jakim kraju urodziła się wnioskodawczyni, gdyż nazwę miejscowości podano w miejscowniku (w S.) oraz wskazano nieistniejący już kraj urodzenia (ZSSR). Z ogólnie dostępnych informacji wynika, że w północnej części Rosji, w obwodzie wołgodziańskim jest miasto S., a na Ukrainie w rejonie lubomelskim i w rejonie kamioneckim znajdują się wsie o nazwie S.. Z zebranych w sprawie dokumentów nie wynika jednoznacznie, w której miejscowości urodziła się wnioskodawczyni, a co za tym idzie nie można też ustalić kraju urodzenia.

Organ I instancji uznał, że sprostowanie przedmiotowego aktu w trybie administracyjnym jest niemożliwe. Zdaniem Kierownika USC w Ł. na podstawie przedłożonych dokumentów nie można ustalić prawidłowych danych w akcie urodzenia w zakresie miejsca urodzenia, a co za tym idzie kraju urodzenia wnioskodawczyni.

W odwołaniu pełnomocnik strony podniósł, że decyzja zapadła z naruszeniem prawa. Treść aktu urodzenia została ustalona w 1950 r. i na podstawie postanowienia Sądu Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego sporządził akt urodzenia. Zdaniem pełnomocnika, w kompetencji Kierownika USC leżało dostosowanie (sprostowanie) informacji dotyczącej państwa, w którym urodziła się wnioskodawczyni do aktualnych nazw geograficznych (państw).

Zaskarżoną decyzją Wojewoda Ł. utrzymał w mocy powyższe rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu organ wskazał, że podstawę decyzji stanowił przepis art. 35 ust. 1 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, z którego wynika, że akt stanu cywilnego, który zawiera dane niezgodne z danymi zawartymi w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub z innymi aktami stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych, albo zagranicznymi dokumentami stanu cywilnego, podlega sprostowaniu przez kierownika urzędu stanu cywilnego, który go sporządził.

Organ wyjaśnił, że akt urodzenia R. R. D. został sporządzony 30 marca 1950 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w Ł. . Treść niniejszego aktu została ustalona zgodnie z postanowieniem Sądu Grodzkiego w D. z dnia 20 marca 1950 r., NS [...] wydanym na podstawie dekretu z dnia 22 października 1947 r. o ustalaniu treści sporządzonych za granicą aktów stanu cywilnego (metryk) obywateli polskich (Dz. U. R.P. nr 65, poz. 392). W ww. postanowieniu wskazano, że skarżąca urodziła się w miejscowości S. (ZSRR).

W aktach niniejszej sprawy znajduje się kopia decyzji Wojewody D. z wołogdziańskim r. o potwierdzeniu posiadania obywatelstwa polskiego przez skarżącą urodzoną w dniu 15 listopada 1940 r. w miejscowości S. . Z kwestionariuszy paszportowych pozyskanych z Instytutu Pamięci Narodowej wynika z kolei, iż strona urodziła się w miejscowości S.-ZSRR.

Organ odwoławczy wskazał, że w wykazie ksiąg metrykalnych gmin wyznania mojżeszowego z terenów tzw. zabużańskich (dostęp poprzez stronę: www.agad.gov.pl) organ nadzoru nie odnalazł miejscowości S., jak również S. (występują miejscowości o zbliżonej nazwie S., S., czy S.). Dodatkowo z ogólnie dostępnych informacji wynika, że w północnej części Rosji, w obwodzie wołogdziańskim znajduje się miasto S., natomiast na Ukrainie w rejonie lubomelskim i w rejonie kamioneckim znajdują się wsie S.

Organ odwoławczy podkreślił, że jak słusznie wskazał organ I instancji wskazane wyżej postanowienie Sądu Grodzkiego z 20 marca 1950 r. nie jest podstawą do rozstrzygnięcia kwestii, w jakim kraju urodziła się R. R. D., gdyż nazwę miejscowości wskazano w miejscowniku (w S.) oraz podano nieistniejący już kraj urodzenia (ZSRR).

W świetle powyższych faktów i ustaleń, organ odwoławczy uznał, że organ I instancji zasadnie odmówił sprostowania aktu urodzenia, gdyż w oparciu o zgromadzone dokumenty (wymienione wyżej w niniejszej decyzji) nie można ustalić prawidłowych danych zarówno w zakresie miejsca urodzenia, a w konsekwencji również kraju urodzenia wnioskodawczyni.

Organ zaznaczył, że niniejsze rozstrzygnięcie nie zamyka drogi dochodzenia do sprostowania aktu przed sądem na podstawie art. 36 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego.

W skardze R. R. D. zakwestionowała powyższą decyzję odmawiającą sprostowania aktu, zarzucając jej naruszenie art. 35 i art. 36 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego przez błędne uznanie, iż przedmiotem żądania strony było sprostowanie jej aktu urodzenia, podczas gdy jej zamiarem było uzyskanie aktualnego odpisu aktu urodzenia zawierającego kraj jej urodzenia.

Skarżąca wniosła o uchylenie decyzji I i II instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu strona podniosła, że wątpliwości budzi zakwalifikowanie żądania strony jako wniosku o sprostowanie aktu urodzenia, gdyż chciała ona uzyskać nowy odpis swojego aktu zawierający kraj urodzenia. Jej akt urodzenia został sporządzony w USC w Ł. 30 marca 1950 r. na podstawie postanowienia Sądu Grodzkiego w D. z 20 marca 1950 r., które zawiera wszystkie istotne elementy, w tym w szczególności miejsce i kraj urodzenia. Inaczej mówiąc zostały wówczas ostatecznie ustalone ww. informacje. Zdaniem strony przepisy ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego nakładają na Kierownika USC obowiązek dostosowania nazw miejscowości i krajów urodzenia do obecnie obowiązujących w przypadku ich zmiany. Zdaniem pełnomocnika skarżącej wskazany przez organ II instancji tryb z art. 35 i 36 Prawo o aktach stanu cywilnego nie jest miarodajny do realizacji żądania skarżącej. To na Kierowniku USC spoczywa obowiązek wydania na wniosek strony prawidłowego odpisu aktu urodzenia. Wydany odpis aktu urodzenia niezawierający kraju urodzenia jest niepełny i wadliwy. Na jego podstawie skarżąca w szczególności nie może uzyskać numeru PESEL, a w konsekwencji skutecznie zrealizować wniosku o wydanie polskiego paszportu.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 137), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm. dalej: "p.p.s.a."), który stanowi, że sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a. Zgodnie natomiast z art. 145 § 1 p.p.s.a., uwzględnienie przez sąd administracyjny skargi i uchylenie decyzji następuje, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.

Przedmiotem kontroli Sądu jest decyzja Wojewody wołogdziańskim z wołogdziańskim r. utrzymująca w mocy decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w Ł. z wołogdziańskim r. o odmowie sprostowania aktu urodzenia R. L. (obecnie R. R. D.).

Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j.: Dz. U. z 2020 r. poz. 463 ze zm.) – dalej p.a.s.c.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 p.a.s.c. stanem cywilnym jest sytuacja prawna osoby wyrażona przez cechy indywidualizujące osobę, kształtowana przez zdarzenia naturalne, czynności prawne lub orzeczenia sądów, lub decyzje organów, stwierdzona w akcie stanu cywilnego. Rejestracji stanu cywilnego dokonuje się w rejestrze stanu cywilnego w formie aktów stanu cywilnego (art. 2 ust. 2 p.a.s.c.). Aktem stanu cywilnego jest wpis o urodzeniu, małżeństwie albo zgonie w rejestrze stanu cywilnego wraz z treścią późniejszych wpisów wpływających na treść lub ważność tego aktu. Akt stanu cywilnego jest sporządzony z chwilą dokonania wpisu o urodzeniu, małżeństwie albo zgonie w rejestrze stanu cywilnego (art. 2 ust. 3 - 4 p.a.s.c.).

W rozpoznawanej sprawie spór dotyczy treści aktu urodzenia skarżącej. Do akt sprawy załączony został odpis zupełny aktu urodzenia R. L., z którego wynika, że akt urodzenia został sporządzony przez Urząd Stanu Cywilnego w Ł. w dniu 30 marca 1950 r., oznaczony nr [...]. W ww. akcie w rubryce nr 7 "Wzmianki dodatkowe" wpisano, że Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego M. St. W. decyzją z dnia [...] r. zmienił imię osoby, której dotyczy niniejszy akt z R. na imiona R. R.. Decyzja podlega wykonaniu z dniem 7 kwietnia 2020 r. W miejsce dotychczasowych danych zamieszcza się: Dziecko – imię pierwsze R.; Dziecko imię drugie R..

Ponadto w rubryce nr 8 aktu - "Adnotacje" wpisano, że Sąd Grodzki w D. prawomocnym postanowieniem z dnia 20 marca 1950 r., NS [...] wydanym na podstawie dekretu z dnia 22 października 1947 r. o ustalaniu treści sporządzonych za granicą aktów stanu cywilnego (metryk) obywateli polskich (Dz. U. R.P. nr 65, poz. 392) ustalił treść niniejszego aktu. W rubryce 9 "Informacje dodatkowe" wpisano, że odpis jest zgodny z treścią aktu urodzenia.

Jednocześnie wskazać należy, że w rubryce 1 "Dane dziecka" wpisano: Miejsce urodzenia – S., Kraj urodzenia - nieustalone.

Skarżąca złożyła wniosek do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w Ł. o zweryfikowanie poprawności wpisania do ww. aktu miejsca urodzenia oraz o jego sprostowanie i uzupełnienie poprzez wpisanie prawidłowego miejsca i kraju urodzenia. Przy czym skarżąca podkreśla, że głównym celem złożonego wniosku było wpisanie do aktu urodzenia państwa urodzenia.

Organy odmawiając sprostowania aktu urodzenia skarżącej stwierdziły, że postanowienie Sądu Grodzkiego w D. z 20 marca 1950 r., sygn. akt [...], które stanowiło podstawę sporządzenia aktu urodzenia nie rozstrzyga kwestii, w jakim kraju urodziła się wnioskodawczyni, gdyż nazwę miejscowości podano w miejscowniku (w S.) oraz wskazano nieistniejący już kraj urodzenia (ZSSR).

W tym miejscu wskazać należy, że w aktach sprawy brak jest postanowienia Sądu Grodzkiego w D. z 20 marca 1950 r., sygn. akt NS [...], jednakże zarówno skarżąca jak i organ potwierdzają, że ww. postanowienie Sądu wskazuje miejsce i kraj urodzenia skarżącej (S., ZSRR).

Zgodnie z art. 60 p.a.s.c. akt urodzenia zawiera:

1) nazwisko, imię (imiona) dziecka;

2) kraj, datę i miejsce urodzenia dziecka;

3) płeć dziecka;

4) nazwiska, imiona oraz nazwiska rodowe, daty i miejsca urodzenia rodziców dziecka;

5) nazwisko i imię osoby zgłaszającej urodzenie;

6) nazwisko i imię biegłego lub tłumacza, jeżeli brał udział w czynności.

Z powyższego przepisu wynika zatem, że w akcie urodzenia wpisuje się kraj urodzenia i miejsce dziecka.

Przedmiotem kontrolowanego postępowania administracyjnego jest odmowa sprostowania aktu urodzenia na podstawie art. 35 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego. Z art. 35 ust.1 p.a.s.c. jednoznacznie wynika, że sprostowanie aktu stanu cywilnego kierownika urzędu stanu cywilnego, który go sporządził jest dopuszczalne wyłącznie wtedy, gdy akt ten zawiera dane niezgodne z danymi zawartymi:

1) w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub z innymi aktami stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych albo

2) z zagranicznymi dokumentami stanu cywilnego.

Jednocześnie w art. 35 ust.2 ustawy zastrzeżono, że sprostowanie aktu stanu cywilnego może być dokonane na podstawie zagranicznego dokumentu stanu cywilnego, jeżeli w państwie wystawienia jest on uznawany za dokument stanu cywilnego, lub innego dokumentu zagranicznego potwierdzającego stan cywilny, wydanego w państwie, w którym nie jest prowadzona rejestracja stanu cywilnego, jeżeli zawierają one dane, które podlegają sprostowaniu, stwierdzają zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych.

Przepis art. 35 p.a.s.c. precyzyjnie określa przesłanki, które muszą być spełnione, aby sprostowania aktu dokonał kierownik urzędu stanu cywilnego w trybie czynności materialno-technicznej. Zawiera on również zamknięty katalog dokumentów, na podstawie których można dokonać sprostowania.

Art. 36 p.a.s.c. reguluje natomiast kwestię sprostowania aktu stanu cywilnego w sytuacji, w której dokonanie takiego sprostowania w oparciu o dokumenty, o których mowa w art. 35 ust. 1 i 2 nie jest możliwe. Art. 36 stanowi zatem, że sprostowania aktu stanu cywilnego dokonuje sąd w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika urzędu stanu cywilnego, jeżeli:

1) sprostowanie aktu stanu cywilnego jest niemożliwe na podstawie akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub innych aktów stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych albo zagranicznych dokumentów stanu cywilnego, o których mowa w art. 35 ust. 2;

2) sprostowanie aktu stanu cywilnego przez kierownika urzędu stanu cywilnego nie jest możliwe wyłącznie na podstawie dokumentów wymienionych w pkt 1.

Istotą sprostowania aktu stanu cywilnego w świetle art. 35 jest doprowadzenie do prawidłowej treści aktu. Tak więc podstawowa zmiana w procedurze sprostowania na podstawie art. 35 polega na wprowadzeniu jednej przesłanki sprostowania, tj. sytuacji, gdy akt stanu cywilnego zawiera dane niezgodne z innymi dokumentami. Ustawodawca powierza kompetencje sprostowania aktu stanu cywilnego kierownikowi urzędu stanu cywilnego oraz sądowi w zależności od istniejących przesłanek, wynikających z art. 35 ust. 1 oraz z art. 36 (patrz: Basior Iwona, Czajkowska Alicja, Sorbian Danuta, Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Przepisy wykonawcze i związkowe oraz wzory dokumentów, Opublikowano: LEX 2015).

W rozpoznawanej sprawie wniosek dotyczył sprostowania miejsca urodzenia wnioskodawczyni, które zostało wpisane do aktu przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego. Kwestia prawidłowego wpisania do aktu urodzenia nazwy miejsca urodzenia "S." niewątpliwie wymaga wyjaśnienia. Zdaniem Sądu, decydujące znaczenie ma tu, o czym była już mowa wyżej, treść postanowienia Sądu Grodzkiego w D. z 20 marca 1950 r., sygn. akt NS [...]. Wprawdzie Sąd rozpoznając przedmiotową sprawę nie może dokonać oceny poprawności wpisu, gdyż do akt sprawy nie zostało załączone ww. postanowienie Sądu Grodzkiego, jednakże organy administracji powołują się na wskazanie przez Sąd Grodzki nazwy miejsca urodzenia (miejscowości) w miejscowniku (w S.). W ocenie Sądu, skoro tak jest jak twierdzi organ, to należy dokonać prawidłowej odmiany nazwy miejscowości i wpisać ją w mianowniku.

Pełnomocnik skarżącej we wniosku z dnia 4 lipca 2020 r. wskazał, że wnioskodawczyni R. R. D. urodziła się w miejscowości S. (ZSRR) w obwodzie wołgodziańskim. Organy powołują się na kopię decyzji Wojewody D. z [...] r. o potwierdzeniu posiadania obywatelstwa polskiego przez skarżącą urodzoną w dniu 15 listopada 1940 r. w miejscowości S.. Ponadto organy wskazują, że z kolei z kwestionariuszy paszportowych pozyskanych z Instytutu Pamięci Narodowej wynika, iż strona urodziła się w miejscowości S. -ZSRR. Jednocześnie organy podają, że z ogólnie dostępnych informacji wynika, że w północnej części Rosji, w obwodzie w wołgodziańskim jest miasto S..

W ocenie Sądu, istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii prawidłowości dokonanego wpisu w akcie co do miejsca urodzenia wnioskodawczyni ma to, czy z postanowienia Sądu Grodzkiego w Dzierżoniowie z 20 marca 1950 r. wynika, że wnioskodawczyni urodziła się w obwodzie wołogdziańskim w ZSSR, bowiem wówczas oczywiste jest, że urodziła się w miejscowości S. (w mianowniku), a w miejscowniku w S..

Organy nie wyjaśniły jednak powyższego. Warunkiem zaś niezbędnym do rozpoznania wniosku o sprostowanie było jednoznaczne wykazanie, że ww. dane przedmiotowego aktu urodzenia są niezgodne z danymi zawartymi w dokumentach, o których mowa w art. 35 ust. 1 p.a.s.c., tj.: (-) z danymi zawartymi w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub z innymi aktami stanu cywilnego,

Z zestawienia art. 35 ust. 1 i 2 oraz art. 36 p.a.s.c. wynika w sposób nie budzący wątpliwości, iż dokonanie sprostowania aktu przez kierownika urzędu stanu cywilnego dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy nieprawidłowość danych zawartych w akcie objętym wnioskiem o sprostowanie wynika z samego porównania tych danych z danymi zawartymi w dokumentach wskazanych w art. 35 ust. 1 i 2 p.a.s.c. Sprostowanie to (w trybie art. 35 p.a.s.c.) nie jest natomiast dopuszczalne wtedy, gdy stwierdzenie wywodzonej przez wnioskodawcę nieprawidłowości wymagałoby przeprowadzenia dowodu z jakichkolwiek innych dokumentów, niewymienionych w art. 35 ust.1 i 2 p.a.s.c. (dokumenty paszportowe nie spełniają kryteriów, o których mowa w art. 35 ust.1 i 2 p.a.s.c.). Sytuacja tego rodzaju upoważnia natomiast osobę zainteresowaną do żądania sprostowania aktu przez sąd powszechny zgodnie z art. 36 p.a.s.c.

Zdaniem Sądu, w rozpoznawanej sprawie, skoro jak twierdzi skarżąca i organy orzekające w niniejszej sprawie, prawomocne postanowienie Sądu Grodzkiego w D. z 20 marca 1950 r. wskazuje miejsce i kraj urodzenia wnioskodawczyni i jest dokumentem stanowiącym podstawę sporządzenia aktu stanu cywilnego, tj. aktu urodzenia skarżącej oraz znajduje się w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego, to dane zawarte w postanowieniu powinny znaleźć się w akcie urodzenia sporządzonym na jego podstawie.

Podkreślić w tym miejscu należy, że spór w sprawie dotyczy nie tylko wpisu w akcie urodzenia wnioskodawczyni "miejsca urodzenia", ale również innej sytuacji, a mianowicie braku wpisu "kraju urodzenia", pomimo tego, że w postanowieniu Sądu Grodzkiego w D. z 20 marca 1950 r., sygn. akt NS [...], które ustala treść przedmiotowego aktu urodzenia, wskazano kraj urodzenia ZSSR.

Przypomnieć należy, że w myśl art. 37 p.a.s.c., akt stanu cywilnego, który nie zawiera wszystkich wymaganych danych, uzupełnia kierownik urzędu stanu cywilnego, który go sporządził, na podstawie innych aktów stanu cywilnego, akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego prowadzonych dla tego aktu i innych dokumentów mających wpływ na stan cywilny (ust. 1). Uzupełnienia aktu stanu cywilnego można dokonać na podstawie zagranicznego dokumentu stanu cywilnego, jeżeli w państwie wystawienia jest on uznawany za dokument stanu cywilnego, lub innego dokumentu zagranicznego potwierdzającego stan cywilny, wydanego w państwie, w którym nie jest prowadzona rejestracja stanu cywilnego, jeżeli stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej osoby lub jej wstępnych (ust. 2). Uzupełnienia aktu stanu cywilnego dokonuje się z urzędu, na wniosek osoby, której ten akt dotyczy, lub jej przedstawiciela ustawowego, na wniosek osoby mającej w tym interes prawny lub prokuratora, w formie czynności materialno-technicznej (ust. 3).

Z powyższego wynika, że celem uzupełnienia aktu jest doprowadzenie do prawidłowej i kompletnej jego treści. Uzupełnienie aktu stanu cywilnego dotyczy braku wpisu w określonej jego rubryce. Uzupełnienie w trybie art. 37 może dotyczyć również wzmianki dodatkowej, np. jeżeli wzmianka dodatkowa nie zawiera istotnych danych wynikających z protokołu, oświadczenia, orzeczenia sądu bądź decyzji. Właściwy do uzupełnienia aktu jest kierownik urzędu stanu cywilnego, który ten akt sporządził (patrz: Basior Iwona, Czajkowska Alicja, Sorbian Danuta, Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Przepisy wykonawcze i związkowe oraz wzory dokumentów, Opublikowano: LEX 2015).

Dodać w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 26 ust.1 i ust. 2 p.a.s.c. dokumenty stanowiące podstawę sporządzenia aktu stanu cywilnego lub dokumenty złożone po sporządzeniu aktu stanu cywilnego stanowiące podstawę do dołączenia wzmianki dodatkowej do aktu stanu cywilnego lub stanowiące podstawę zamieszczenia przypisku przy innych aktach stanu cywilnego stanowią akta zbiorowe rejestracji stanu cywilnego. W aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego gromadzi się dokumenty, które nie podlegają zwrotowi. Na wniosek osoby, która przedkłada zagraniczny dokument stanu cywilnego, można wydać ten dokument, po uprzednim sporządzeniu kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem przez kierownika urzędu stanu cywilnego, jeżeli wnioskodawca nie ma możliwości ponownego uzyskania tego dokumentu.

Wobec powyższego postanowienie Sądu Grodzkiego w D. z 20 marca 1950 r., sygn. akt NS [...] jest niewątpliwie dokumentem stanowiącym akt zbiorowy rejestracji stanu cywilnego, na podstawie którego kierownik urzędu stanu cywilnego może dokonać sprostowania i uzupełnienia aktu stanu cywilnego.

Z powyższych, niespornych okoliczności wynika, że wniosek skarżącej z 4 lipca 2020 r. dotyczy nie tylko sprostowania wskazanego aktu urodzenia (na podstawie art. 35 ustawy), ale także jego uzupełnienia (zgodnie z art. 37 ustawy) o kraj urodzenia, co uszło uwadze organów obu instancji. Pełnomocnik skarżącej wyraźnie w pismach składanych do organów wskazywał, że w szczególności wnioskodawczyni wnosi o wpisanie w akcie kraju urodzenia.

Dodać należy, jak już wyżej wskazano, że postanowienie z dnia 20 marca 1950 r., NS [...] wydane zostało na podstawie dekretu z dnia 22 października 1947 r. o ustalaniu treści sporządzonych za granicą aktów stanu cywilnego (metryk) obywateli polskich (Dz. U. R.P. nr 65, poz. 392). Zgodnie z art. 1 ww. dekretu, w brzmieniu obowiązującym w dacie sporządzenia aktu urodzenia skarżącej, jeżeli akt (metryka) urodzenia, małżeństwa lub zejścia obywatela polskiego został sporządzony w księdze stanu cywilnego (metrykalnej), prowadzonej w miejscowości, położonej poza granicami Państwa, a uzyskanie wypisu jest niemożliwe lub związane z poważnymi trudnościami, w szczególności ze znaczną zwłoką, ustalenie treści aktu może nastąpić w trybie postępowania sądowego. Stosownie zaś do treści art. 7 ust. 1 dekretu postanowienie sądu uwzględniające wniosek o ustalenie treści aktu winno zawierać jego istotną treść. Za istotną treść aktu uważa się: 1) datę i miejsce sporządzenia aktu, 2) oznaczenie władzy, która akt sporządziła, a nadto 3)a) w akcie (metryce) urodzenia: imię i nazwisko, płeć, imiona rodziców, miejsce i datę urodzenia, a w miarę możności nazwisko rodowe matki (art. 7 ust. 2 dekretu). Sąd ustala w miarę możności wszystkie elementy stanu cywilnego, przewidziane dla poszczególnych rodzajów aktów stanu cywilnego przez prawo o aktach stanu cywilnego (art. 61, 76 i 86) - art. 7 ust. 3 dekretu.

Sąd nie podziela więc stanowiska organów, że postanowienie Sądu Grodzkiego w D. z 20 marca 1950 r., sygn. akt [...], które stanowiło podstawę sporządzenia aktu urodzenia nie rozstrzyga kwestii, w jakim kraju urodziła się wnioskodawczyni, gdyż nazwę miejscowości podano w miejscowniku (w S.) oraz wskazano nieistniejący już kraj urodzenia (ZSSR).

Stwierdzić zatem należy, iż organy obu instancji nie przeprowadziły w tym kontekście szczegółowej analizy akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego z danymi zawartymi w przedmiotowym akcie urodzenia. Bez znaczenia dla wpisania danych dotyczących "kraju urodzenia" ma to, że w postanowieniu wskazano nieistniejący już kraj urodzenia, skoro z ustaleń Sądu Grodzkiego wynika, że w tym kraju urodziła się skarżąca.

Reasumując dotychczasowe rozważania należy stwierdzić, że organ odwoławczy nie wywiązał się z obowiązku podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, naruszając przepisy postępowania, tj. art. 7, art. 8, art. 77 i art. 80 k.p.a., ale też organy obu instancji nie rozpoznały w całości istoty sprawy, czym dopuściły się naruszenia prawa materialnego, tj. art. 35 i art. 37 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego.

W ocenie Sądu, mając powyższe na uwadze organy winny w ponownie prowadzonym postępowaniu administracyjnym wypowiedzieć się nie tylko w kierunku sprostowania, ale i uzupełnienia przedmiotowego aktu urodzenia.

Niniejszą sprawę rozpoznano na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 374 ze zm.), dalej "ustawa COVID-19". Zgodne z tym przepisem przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, a przeprowadzenie wymaganej przez ustawę rozprawy mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w niej uczestniczących i nie można przeprowadzić jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Na posiedzeniu niejawnym w tych sprawach sąd orzeka w składzie trzech sędziów.

Z powyższych względów Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c w związku z art. 15 zzs4 ust. 3 ustawy COVID-19, orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 i 205 § 2 p.p.s.a.