Wyrok z dnia 2022-03-16 sygn. II AKa 447/21

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 447/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 10 września 2019 r., sygn. akt XVIII K 91/18

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Apelacja obrońcy oskarżonego P. Ś. adw. M. K..

Zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art 413§2 pkt 1 k.p.k., polegająca na uznaniu oskarżonego za winnego zarzucanego mu przestępstwa, w sytuacji gdy w opisie czynu nie wskazano czynności sprawczej, którą miał zrealizować oskarżony, co w konsekwencji spowodowało, że tenże opis czynu przypisanego oskarżonemu nie zawiera ustawowych znamion umożliwiających uznanie sprawstwa P. Ś. i tym samym odpowiedzialności karnej w płaszczyźnie czynu z art. 286 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oskarżonemu przypisano usiłowanie dokonanie występku wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, który miał zostać popełniony na przestrzeni kilku miesięcy 2012 r. Oznacza to po pierwsze, że nie wszystkie osobiście czynności musiał podjąć każdy ze sprawców, a po drugie, że nie wszystkie te czynności bezpośrednio wyczerpywały znamiona czynu zabronionego, ale były one istotne w tym stopniu, że należało je uznać za działanie w ramach współsprawstwa. Dlatego fakt, że oskarżony uczestniczył w czynnościach prawnych zawartych przed notariuszem z pokrzywdzoną nie może być oceniany w oderwaniu od innych zachowań podejmowanych przez współsprawcę, a które nadawały działaniom P. Ś. bezprawnego charakteru. W rzeczywistości bowiem zmierzały one do doprowadzenia pokrzywdzonej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Manipulacyjne zabiegi drugiego z oskarżonych wobec I. R. (1) stworzyły bowiem warunki do tego, by konwencjonalne w obrocie prawnym czynności, podjęte przez P. Ś., nabrały cech bezprawności. W tym kontekście użyty w opisie przypisanego oskarżonemu czynu zwrot "wykorzystał" stanowi synonim słowa "wyzyskał". „Wykorzystać” to inaczej "wyciągnąć zyski, wyzyskać" (por. M. Szymczak red., Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 1995, t. 3, s. 752), co zatem odpowiada formule określonej w treści art. 286§1 k.k. dotyczącej wyzyskania niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na niezasadność zarzutu apelacyjnego nie jest zasadny wniosek apelacji.

3.2.

Apelacja obrońcy oskarżonego P. Ś. adw. M. H..

Zarzut nr I obrazy przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, tj. art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k., polegający na jego zastosowaniu i uznaniu oskarżonego za winnego zarzucanego mu czynu, w sytuacji gdy jego zachowanie nie zawiera znamion czynu zabronionego, bowiem oskarżony nie zrealizował żadnej z czynności sprawczych, o których mowa w art. 286 § 1 k.k., nadto nie podjął on żadnych czynności bezpośrednio zmierzających do popełnienia czynu, jako że ewentualne stwierdzenie prawa własności I. R. (1) do nieruchomości położonej przy ul. (...) w W., miało nastąpić w drodze zasiedzenia stwierdzonego w toku postępowania cywilnego, którego stroną nie był P. Ś., zaś I. R. (1) w dacie 7 września 2012 r. nie dysponowała prawem własności ww. nieruchomości i nigdy go nie nabyła, co powoduje, że nie dokonała ona żadnego przesunięcia w obrębie posiadanego przez siebie majątku, ponieważ nieruchomość położona przy ul. (...) w W., nigdy nie weszła w jego skład, a zatem nie rozporządziła ona mieniem w rozumieniu art. 286 k.k., gdyż uczynić to może osoba posiadająca tytuł prawny do nieruchomości, którego I. R. (1) nigdy nie miała.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Stwierdzić należy, że obraza przepisów prawa materialnego może zostać zasadnie podniesiona jako zarzut apelacyjny wówczas gdy prawidłowo ustalony został stan faktyczny. Obrońca natomiast kwestionuje, jak wynika z dalszej części apelacji, że ustalenia te zostały prawidłowo przeprowadzone, bo zarzuca także obrazę przepisów postępowania polegającą na dowolnej ocenie dowodów. Zarzut obrazy prawa materialnego został zatem postawiony w sprzeczności do pozostałych zarzutów przy jednak przyjęciu, że okażą się one nieskuteczne we wzruszeniu wyroku. Niezależnie od braku konsekwencji w treści stawianych przez obrońcę zarzutów dla oceny wskazywanego przez obrońcę uchybienia odwołać się należy do rozważań sądu odwoławczego dotyczących apelacji adw. M. K.. Są one wystarczające, by omawiany zarzut również za chybiony uznać.

3.3.

Zarzut nr II. a), b) i c) obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 k.p.k. polegające

a) na dowolnej, nie zaś swobodnej ocenie zeznań E. S. i uznaniu ich w całości za wiarygodne, w sytuacji gdy na etapie postępowania przygotowawczego występowała ona w charakterze pełnomocnika I. R. (2) — R., a zatem miała dostęp do akt postępowania i uczestniczyła w czynnościach procesowych, mimo że nie zostały spełnione przesłanki z art. 51 § 3 k.p.k., umożliwiające E. S. występowanie w sprawie w tym charakterze, a w konsekwencji jej zeznań z postępowania przygotowawczego oraz postępowania sądowego nie można uznać za spontaniczne z uwagi na uprzednią znajomość materiału dowodowego, w szczególności wyjaśnień oskarżonych oraz zeznań pozostałych świadków, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegającym na uznaniu oskarżonego za winnego zarzucanego mu czynu,

b) na dowolnej, nie zaś swobodnej ocenie zeznań I. R. (2) — R. i uznaniu ich w całości za wiarygodne, w sytuacji gdy na treść jej zeznań wpływ mogła mieć relacja z E. S., która to osoba z uwagi na znajomość materiału dowodowego i uczestnictwo w czynnościach procesowych w tym przesłuchaniach I. R. (2) — R. mogła wpływać na kierunek i treść zeznań przekazywanych przez I. R. (2) — R., co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegającym na uznaniu oskarżonego za winnego zarzucanego mu czynu,

c) polegającej na dowolnej, nie zaś swobodnej ocenie zeznań T. R. (1) i uznaniu ich w całości za wiarygodne, w sytuacji gdy na treść jego zeznań wpływ mogła mieć relacja z E. S., która to osoba z uwagi na znajomość materiału dowodowego i uczestnictwo w czynnościach procesowych, w tym przesłuchaniach I. R. (2) — R. mogła wpływać na kierunek i treść zeznań przekazywanych przez T. R. (1), co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegającym na uznaniu oskarżonego za winnego zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Uwagi obrońcy koncentrują się na roli procesowej świadka E. S. w toku postępowania przygotowawczego oraz ich wpływu na jej pozycję jako świadka w toku całego postępowania. Ustawodawca nie wprowadza jednak żadnych ograniczeń prawnych uniemożliwiających złożenie zeznań przez osobę, która była pełnomocnikiem pokrzywdzonej, czy też uzyskała informacje na temat przedmiotu sprawy od takiej osoby. Zeznania te podlegają ocenie stosownie do zasad określonych w art. 7 k.p.k. Dla skutecznego podważenia wiarygodności takiej osoby konieczne jest natomiast wykazanie, że ocena tego dowodu przeprowadzona została przez sąd pierwszej instancji w sposób nieprawidłowy. Takich racji jednak obrońca nie przedstawił, a przecież relacje tego świadka ocenione zostały w kontekście innych dowodów i nie stanowiły one samodzielnej podstawy ustaleń faktycznych sądu. Obrońca nie wykazał także, by świadek miała interes w fałszywym pomówieniu oskarżonego i przekazywaniu wiedzy na temat sprawy wbrew informacjom, jakie uzyskała.

Nie podważają w tym zakresie wiarygodności świadka te komentarze obrońcy, które odnoszą się do zeznań I. R. (1), bo mogą one świadczyć wyłącznie o braku jego rzetelności w przywoływaniu materiału dowodowego, a nie o braku wiarygodności świadka. Rzeczywiście I. R. (1) stwierdziła w czasie przesłuchania z 27.05.2013 r., że w zawiadomieniu o podejrzeniu popełnienia przestępstwa nie mówiła nic o T. S. (1) za sugestią E. S., ale dlatego, a czego już nie dodał obrońca, że nie posiadała żadnych informacji o działaniach podjętych przez tego oskarżonego (k. 98v). Zarówno natomiast pisemne zawiadomienie pokrzywdzonej jak i ustne dotyczyło wycięcia drzew i rozbiórki budynku na terenie posesji przy ul. (...) (k. 7). Jeżeli zatem pokrzywdzona wówczas nie posiadała wiedzy o sprawcy takich działań to sugestia, by w tym kontekście nie mówiła o oskarżonym świadczyło o bezstronności E. S., a nie o zatajaniu istotnych dla sprawy okoliczności. Zresztą wskazać też należy, że w czasie tego przesłuchania pokrzywdzona wypowiadała się na temat działań T. S. (2), którym jak wynikało z jej późniejszych zeznań okazał się być właśnie T. S. (1). Nie przypisywała mu jednak tych zachowań, których dotyczyło jej zawiadomienie. Uwaga obrońcy nie mogła mieć zatem żadnego znaczenia dla (...), ale także i samej pokrzywdzonej, jeżeli ewentualna sugestia świadka nie przekładała się na żadne informacje podane przez I. R. (1), które za nieprawdziwe można byłoby uznać. W tym zakresie odwołujący nie wykazał również, by ocena zeznań pokrzywdzonej naruszała zasady swobodnej oceny dowodów, w szczególności w sytuacji gdy sąd pierwszej instancji poddał analizie te zeznania w konfrontacji z innymi dowodami z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania.
Podobnie zresztą jak bez znaczenia była uwaga obrońcy dotycząca wypowiedzi świadka T. R. (2) odnosząca się do E. S., a z której nijak nie można wywieść żadnych negatywnych ocen dotyczących wiarygodności tej osoby. W konsekwencji brak jest jakiegokolwiek powodu, by zakładać manipulacyjne ze strony działania E. S. na tego świadka. Jeżeli obrońca nie był w stanie wskazać na interes tej osoby w fałszywym pomówieniu oskarżonego to również nie ma podstaw by zakładać jej złą wolę.

3.4.

Zarzut nr II. d) obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 k.p.k. polegającej na dowolnej, nie zaś swobodnej ocenie wyjaśnień oskarżonego P. Ś. i uznaniu ich za częściowo niewiarygodne, w sytuacji gdy korespondują one z pozostałą częścią wyjaśnień oskarżonego, które Sąd uznał za wiarygodne, tworząc spójny obraz sytuacji związanej z zawarciem przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości położonej przy ul. (...) w W., co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegającym na uznaniu w szczególności, że oskarżony nie poczynił nakładów w kwocie 80.000 zł związanych z pracami na terenie nieruchomości, a także że oskarżony miał świadomość, że kwota 150.000 zł nie była adekwatną do zapłaty za przedmiotową nieruchomość i znacząco odbiegała od ceny rynkowych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wywody obrońcy są oczywiście chybione, ponieważ bagatelizują znaczenie wiedzy oskarżonego związanej z rodzajem prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Prawidłowo sąd pierwszej instancji odwołując się do wskazań doświadczenia życiowego (str. 36 uzasadnienia wyroku) ustalił, że oskarżony mając orientację w cenach rynkowych nieruchomości wykorzystał stwierdzoną przez biegłych u I. R. (1) ograniczoną w znacznym stopniu zdolność rozumienia treści zobowiązań cywilno-prawnych, rozpoznania ich znaczenia i świadomego pokierowania swoim postępowaniem. Dlatego zasadnie również sąd okręgowy odmówił mu wiary w zakresie poczynionych na nieruchomości nakładów (str. 35-36 uzasadnienia wyroku). W tym zakresie nie uchybił zasadom swobodnej oceny dowodów, a rozważania sądu w tej mierze poczynione całkowicie sąd odwoławczy aprobuje nie znajdując w wywodach obrońcy żadnych racji, które mogłyby je podważyć.

3.5.

Zarzut nr II. e) i h) obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj.

e) art. 7 k.p.k. polegającej na dowolnej, nie zaś swobodnej ocenie pisemnej i ustnej opinii sądowo — psychiatryczno — psychologicznej autorstwa J. A. — R. oraz M. B. i uznaniu ich za wiarygodne, w sytuacji gdy nie są one pełne, albowiem biegłe przy wydaniu opinii pominęły treść zeznań W. A. i M. C., notariuszy którzy sporządzali akty notarialne podpisane przez I. R. (2) — R., a z których zeznań wynika, że notariusze prowadząc czynności związane z podpisaniem aktu notarialnego nie stwierdzili, aby I. R. (2) — R. miała trudności w zrozumieniu znaczenia podejmowanych przez siebie czynności, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegającym na uznaniu, że w momencie podpisywania aktów notarialnych oznaczonych Rep. A 5161/2012, Rep. A 5153/2012, Rep. A 5157/2012, I. R. (2) — R. była niezdolna do należytego pojmowania podejmowanych przez siebie czynności,

h) art. 201 k.p.k., polegającej na zaniechaniu dopuszczenia opinii uzupełniającej biegłych w osobach J. J. (2) i E. B. — C. (k. 391 - 395) oraz T. G. (k. 114 - 119), w sytuacji gdy biegli ci z uwagi na moment wydania opinii nie dysponowali całością depozycji W. A. i M. C., notariuszy którzy sporządzali akty notarialne podpisane przez I. R. (2) — R., a z których zeznań wynika, że notariusze, prowadząc czynności związane z podpisaniem aktu notarialnego nie stwierdzili, aby I. R. (2) — R. miała trudności w zrozumieniu znaczenia podejmowanych przez siebie czynności, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegającym na uznaniu, że w momencie podpisywania aktów notarialnych oznaczonych Rep. A 5161/2012, Rep. A 5153/2012, Rep. A 5157/2012, I. R. (2) — R. była niezdolna do należytego pojmowania podejmowanych przez siebie czynności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrońcy jest chybiony. W odniesieniu do zeznań W. A. stwierdzić należy, że notariusz nie pamiętał szczegółowych okoliczności spisanego u niego aktu notarialnego, więc treść jego relacji była bez znaczenia dla opinii biegłych. W przypadku natomiast M. C., choć jej wiedza na temat jednego z oskarżonych wykraczała poza typowy jednorazowy kontakt przy zawarciu aktu notarialnego, to jednak nie pamiętała zachowania pokrzywdzonej, a jedynie zapewniała, że niczego szczególnego w jej zachowaniu nie zauważyła. Również zatem te wypowiedzi nie mogły mieć wpływu na opinię biegłych. Nadto stwierdzić należy, że notariusz nie jest specjalistą, który jest w stanie ocenić, czy osoba, która uczestniczy w dokonywanej przed nim czynności prawnej, znajduje się w jakiejkolwiek fazie uzależnienia. Z poczynionych przez sąd pierwszej instancji ustaleń nie wynikało przecież, że pokrzywdzona w trakcie takich czynności miała być nietrzeźwa. Notariusz nie mógł zatem stwierdzić zachowań nietypowych, bo takie u pokrzywdzonej przy spisywaniu aktów notarialnych mogły nie wystąpić. To natomiast uprzednie zabiegi manipulacyjne dokonywane przede wszystkim przez oskarżonego T. S. (1) spowodowały, że pokrzywdzona do tych czynności prawnych przystąpiła. Wreszcie stwierdzić należy, odwołując się do doświadczenia życiowego z podobnego rodzaju spraw, że udział w takich czynnościach notariusza nie zapobiega wyzyskaniu braku zdolności pokrzywdzonego do należytego pojmowania przedsiębranego działania i pomimo udziału w nich osoby godnej zaufania oszuści doprowadzają takie osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Nie jest zatem niczym szczególnym i nie podważa to wiarygodności opinii dotyczących stanu psychicznego pokrzywdzonej, że notariusze nie dostrzegli żadnych zachowań u tej osoby, które mogłyby wywołać wątpliwości po ich stronie dotyczące jej stanu psychicznego i rozeznania w podejmowanych przez nią czynnościach. W konsekwencji za chybiony uznać należało zarzut naruszenia przepisu art. 201 k.p.k.

3.6.

Zarzut nr II. f) obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 167 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k., polegającej na niewyjaśnieniu wszelkich istotnych okoliczności sprawy i zaniechaniu dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z zeznań H. S. na okoliczność ustalenia przyczyn przekazywania przez nią jako pracownika (...) D. Ż. (...) W. osobom poszukującym usług związanych, m.in. z uzyskaniem pozwolenia na budowę, danych kontaktowych do E. S., nadto na okoliczność ustalenia, czy obowiązywały oficjalne zasady współpracy (...) z E. S., a jeżeli tak to jakie, w sytuacji gdy jest to istotne dla stwierdzenia podłoża relacji pomiędzy I. R. (2) — R. oraz E. S., w szczególności ustalenia, czy miała ona charakter komercyjny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Stwierdzić należy, że okoliczność jaka miałaby być przedmiotem tego dowodu nie odpowiada okolicznościom, o jakich mowa w art. 427§3a k.p.k., a zatem obrońca mając możliwość powołania takiego dowodu mógł to uczynić na etapie postępowania przed sądem pierwszej instancji, a czego jednak nie uczynił. Podniesienie, więc powyższego zarzutu stanowiło obejście ograniczeń z art. 427§3 k.p.k. Okoliczność jaka miała zostać udowodniona nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy i stąd zarzut ocenić należało jako nietrafny.

3.7.

Zarzut nr II. g) obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 366 § 1 k.p.k., polegającej na niewyjaśnieniu wszelkich istotnych okoliczności sprawy i zaniechaniu ustalenia stanu psychicznego I. R. (2) — R. oraz jej zdolności do należytego pojmowania podejmowanych czynności w dacie 31 maja 2011 roku, tj. w momencie sprzedaży mieszkania położonego przy ul. (...) w W. lokal nr (...), w sytuacji gdy wskazana transakcja miała miejsce około roku przed zawarciem przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości znajdującej się przy ul. (...) w W., zatem wymaganym było ustalenie, na podstawie jakich kryteriów doszło do ustalenia ceny sprzedaży mieszkania, w szczególności, czy pokrzywdzona miała świadomość jej rzeczywistej wartości rynkowej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przy ocenie powyższego zarzutu odwołać się należy do uwag poczynionych w odniesieniu do poprzedniego zarzutu. Nadto wskazać należy, że okoliczność na jaką powołuje się obrońca nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, ponieważ pokrzywdzona w odniesieniu do czynności prawnych objętych opisem przypisanego oskarżonemu czynu działała pod wpływem manipulacyjnych zabiegów, polegających na wykorzystaniu jej braku zdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Nie ma poważnego powodu uważać, że podobne działania doprowadziły pokrzywdzoną do sprzedaży mieszkania położonego przy ul. (...) w W. lokal nr (...) i dlatego ocena podnoszonych okoliczności byłaby nieprzydatna dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

3.8.

Zarzut nr II. i) obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 410 k.p.k., polegającej na pominięciu przy dokonywaniu ustaleń faktycznych w sprawie uznanych za wiarygodne zeznań M. M. (2) w zakresie, w którym świadek ten mówił, że I. R. (2) — R. chciała sprzedać nieruchomość przy ul. (...) w W. za kwotę 200.000 zł, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych polegającym na przyjęciu, że I. R. (2) — R. była niezdolna do należytego pojmowania podejmowanych czynności związanych z zawarciem przedwstępnej umowy sprzedaży.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zeznania świadka na, jakiego powołuje się obrońca nie mogły mieć znaczenia dla ustaleń sądu. Nie można bowiem uznać za adekwatne do okoliczności sprawy twierdzenie, jakie u podstaw zarzutu zostało wyartykułowane w uzasadnieniu apelacji, a z którego wynikało, że strony transakcji sprzedaży, które są osobami fizycznymi, mogą dowolnie, zgodnie z zasadą swobody umów, kształtować stosunek prawny między nim, w tym cenę. Do swobody umów odwoływać się bowiem można wówczas gdy jej strony nie mają zaburzonej świadomości przy dokonywaniu czynności prawnej, a w niniejszej sprawie jak prawidłowo ustalił sąd pierwszej instancji, wykorzystany został brak zdolności pokrzywdzonej do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Nie była ona zatem swobodna przy dokonywaniu takiej czynności, a wskazywana nawet przez świadka cena nieruchomości przez nią podawana i tak znacznie odbiegała od jej wartości rynkowej, co tylko potwierdzało ustalony przez sąd okręgowy fakt wyzyskania takiej niezdolności.

3.9.

Zarzut nr III a) i b) błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na jego treść, tj. poprzez przyjęcie, że oskarżony P. Ś. w zakresie zarzucanego mu czynu działał wspólnie i w porozumieniu z oskarżonym T. S. (1), w sytuacji gdy żaden z przeprowadzonych w sprawie dowodów nie stanowi o istnieniu i zawarciu przestępczego porozumienia pomiędzy wskazanymi oskarżonymi, którego przedmiotem miałoby być popełnienie występku na szkodę I. R. (2) — R. oraz przez przyjęcie, że oskarżony P. Ś. w zakresie zarzucanego mu czynu działał w okresie od 2012 r. do 7 września 2012 r., w sytuacji gdy z materiału dowodowego nie wynika, że w tym czasie oskarżony miał podejmować działania zmierzające do nakłonienia I. R. (2) — R. do zawarcia z nim przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości położonej przy ul. (...) w W. lub w jakikolwiek inny sposób wpływać na podejmowane przez nią działania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W przypadku oskarżonych, którzy negują swoje sprawstwo zazwyczaj brak jest dowodów bezpośrednio potwierdzających zawarcie między nimi porozumienia dotyczącego wspólnie popełnionego czynu. Fakty takie wyprowadzać należy z innych dowodów i nie inaczej jest na gruncie niniejszej sprawy. Przy ocenie prawnej występku przypisanego oskarżonym sąd pierwszej instancji opisał poszczególne zachowania oskarżonych i niewątpliwie z przeprowadzonych wywodów sądu wynika, że nie doszłoby do zawarcia czynności prawnych przez P. Ś. z udziałem pokrzywdzonej gdyby nie działania T. S. (1), które stworzyły warunki dla ich podjęcia. Przeprowadzenie takich czynności nie byłoby możliwe gdyby nie zawarte między nimi porozumienie. Gdyby bowiem P. Ś. nie wiedział o podejmowanych w tym celu staraniach T. S. (1) nie zawarłby umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości z pokrzywdzoną. Skutek takich działań świadczył zatem o porozumieniu obu oskarżonych, a dla takiego ustalenia nie było konieczne, by odwołać się do konkretnego dowodu, który potwierdzałby zawarcie między oskarżonymi ustnego porozumienia dotyczącego poszczególnych podejmowanych przez nich czynności. Ustalenie, że takie czynności zostały podjęte potwierdzało, iż do takiego porozumienia uprzednio doszło, bo czynności te były jego realizacją. Ustalenia takie sąd okręgowy dokonał natomiast w oparciu o całokształt okoliczności sprawy i w ramach swobodnej oceny dowodów, której prawidłowości obrońca nie zdołał ocenić. Fakt zaś, że nie każdy z oskarżonych podejmował wszystkie czynności opisane w ramach przypisanego im czynu dowodził jedynie, że podzielili się oni zadaniami, które łącznie miały doprowadzić pokrzywdzoną do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na niezasadność zarzutów apelacyjnych nie jest zasadny wniosek apelacji.

3.10.

Apelacja obrońcy oskarżonego T. S. (1).

Zarzut nr 1 tiret pierwszy naruszenia przepisów prawa procesowego art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów w tym dowolną ocenę zeznań świadka E. S. (k.156-160, k. 1369-75) i przyjęcie, że zeznania te są w pełni wiarygodne, a w toku, rozprawy głównej nie ujawniły się okoliczności, z których wynikałoby, że świadek miała szczególny osobisty interes w faktycznym pomówieniu oskarżonych, w tym T. S. (1) podczas, gdy Sąd winien dojść do przekonania, że E. S. pomimo tego, iż była osobą poleconą przez pracownika urzędu i powinna cechować ją jak i pracownika urzędu bezstronność, była niewspółmiernie zaangażowana w pomoc pokrzywdzonej I. R. (1) w uregulowaniu stanu prawnego nieruchomości przy ul. (...), podejmując od lipca 2012 roku próby kontaktu z pokrzywdzoną oraz z oskarżonym T. S. (1), namawiając jednocześnie pokrzywdzoną do nawiązania stałego kontaktu oraz do osobistych spotkań, a co Sąd w całości pominął, a co w rzeczywistości winno doprowadzić do uznania, iż świadek E. S. nie jest wiarygodna i miała szczególny interes w tym, aby sprawować rolę pełnomocnika pokrzywdzonej we wszystkich jej sprawach.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Argumentacja przedstawiona przez obrońcę nie daje podstaw do podważenia oceny dowodu z zeznań E. S. dokonanej przez sąd okręgowy. Nie można bowiem łączyć z jednej strony zainteresowania świadka udzieleniem pomocy pokrzywdzonej z interesem w fałszywym pomówieniu obu oskarżonych. W toku postępowania przed sądem pierwszej instancji pewne przecież było, że nie dojdzie do zasiedzenia nieruchomości przy ul. (...) w W., więc nie było możliwe rozporządzenie tą rzeczą wskutek realizacji umowy przedwstępnej zawartej przez I. R. (1) m.in. z P. Ś.. Rozstrzygnięcie sprawy było zatem poza zainteresowaniem świadka. Nie mogła przecież uzyskać żadnych korzyści ze skazania obu oskarżonych w tym T. S. (1). Nie miała powodu, by fałszywie zeznawać. E. S. na rozprawie głównej nie wycofała się ze swoich wcześniejszych depozycji składanych w trakcie śledztwa, a zostały one ocenione przez sąd okręgowy w konfrontacji z innymi dowodami zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania i wskazaniami doświadczenia życiowego i takie sposobu oceny tego dowodu obrońca nie zdołała podważyć.

3.11.

Zarzut nr 1 tiret drugi naruszenia przepisów prawa procesowego art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów w tym wybiórczą ocenę pisemnych jak i ustnych opinii sądowo – psychiatryczno- psychologicznych dotyczących I. R. (1) z dnia 18 grudnia 2015 roku, z dnia 26 kwietnia 2019 roku oraz z dnia 5 lipca 2019 roku, skutkującą przyjęciem przez Sąd meriti, że opinie te są wiarygodne i posiadają moc dowodową, a tym samym uznanie, iż stan psychiczny pokrzywdzonej ograniczał w znacznym stopniu jej zdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania w okresie od lipca do września 2012 roku podczas, gdy jak wynika z ustnej opinii uzupełniającej biegłych złożonej na rozprawie w dniu 5 lipca 2019 roku (k.1703-1707) opinie pisemne opierały się jedynie na informacjach uzyskanych od pokrzywdzonej oraz na dokumentacji medycznej I. R. (1) z 2016 roku, pomimo tego, że: <>, co w konsekwencji winno doprowadzić tnt. Sąd do uznania, że ww. opinie nie mogą być jedynymi dowodami potwierdzającymi kondycję psychiczną pokrzywdzonej w okresie od lipca do września 2012 roku, gdyż oparte zostały w głównej mierze na twierdzeniach samej pokrzywdzonej, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych sprawy skutkującego przyjęciem odpowiedzialności karnej oskarżonego T. S. (1) za czyn zabroniony z art. 286 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Chybiony jest zarzut kwestionujący ocenę dowodu z opinii biegłych oparty na braku dokumentacji lekarskiej z leczenia pokrzywdzonej z okresu przypisanych oskarżonym czynów. Jest to przecież obiektywne ograniczenie, na które ani biegli, ani sąd nie mieli żadnego wpływu. Biegli zatem swoją opinię musieli wydać na podstawie takiej dokumentacji lekarskiej jaką dysponowali oraz zgromadzonych w sprawie dowodów. Wbrew uwagom obrońcy, a czego dobitnym potwierdzeniem jest obszerne pisemne uzasadnienie wyroku, sąd swoich ustaleń nie dokonał wyłącznie na opiniach sądowo – psychiatryczno- psychologicznych dotyczących I. R. (1), ale również na innych dowodach. Obrońca nie wskazał jednak na żadne inne dowody, które pozwoliłyby w sposób skuteczny zakwestionować wnioski tych opinii dotyczące zdolności pokrzywdzonej do należytego pojmowania przedsiębranego działania, a tym samym nie wykazał naruszenia przez sąd okręgowy przepisu art. 7 k.p.k.

3.12.

Zarzut nr 1 naruszenia przepisów prawa procesowego art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów w tym

tiret trzeci dowolne ustalenie, że niespójność zeznań pokrzywdzonej I. R. (1) w toku postępowania przygotowawczego i podczas postępowania sądowego znajduje usprawiedliwienie, co potwierdzają opinie biegłych psychologów i psychiatrów (str. 19 uzasadnienia wyroku) podczas, gdy biegłe w opinii pisemnej z dnia 26 kwietnia 2019 roku (k. 1623) wprost wskazywały, iż brak odpowiedzi na zadawane w toku rozprawy pytania był działaniem celowym ze strony pokrzywdzonej, a biorąc pod uwagę fakt, iż pokrzywdzona, zeznając na rozprawie w dniu 28 listopada 2018 roku (k.1481v.- 1487), wielokrotnie odwracała się do świadka E. S., istotnym było ustalenie przez tnt. Sąd, czy pokrzywdzona nie była przez świadka E. S. przygotowywana do składania zeznań i czy twierdzenia pokrzywdzonej, iż na tamten czas „nadużywała dużo alkoholu", nie stanowią świadomych działań pokrzywdzonej mających na celu doprowadzenie do przypisania oskarżonemu T. S. (1) odpowiedzialności za zarzucany mu aktem oskarżenia czyn,

tiret czwarty wadliwą ocenę istotnych rozbieżności w zeznaniach pokrzywdzonej I. R. (1), albowiem pokrzywdzona na etapie przesłuchania w dniu 28 listopada 2018 roku (k.1481v-1487) wskazywała, iż <>, natomiast w dalszej części swoich depozycji podnosiła, że <>, co istotnie rzutuje na aspekt wiarygodności zeznań pokrzywdzonej oraz na okoliczność uznania, czy pokrzywdzona w rzeczywistości w okresie od lipca do września 2012 roku znajdowała się aktywnej fazie uzależnienia alkoholowego, albowiem samo twierdzenie pokrzywdzonej, iż w tym okresie <> nie może przesądzać, że pokrzywdzona miała wyłączoną możliwość przedsiębranego działania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Okoliczności związane z postawą pokrzywdzonej w trakcie przesłuchania na rozprawie głównej nie zostały pominięte przez sąd pierwszej instancji, a co znalazło potwierdzenie w stanowisku tego sądu dotyczącym oceny tego dowodu (str. 15 uzasadniania wyroku). Sąd okręgowy z ostrożnością dokonywał oceny tego dowodu i dlatego weryfikował jej depozycje w oparciu o inne dowody w tym dowody z dokumentów, które potwierdzały jej relacje. Opinie psychologiczne dotyczące świadka tylko potwierdziły, że sąd pierwszej instancji miał do czynienia z osobą, co do której występowały wątpliwości związane z jej zdolnościami do postrzegania i odtwarzania postrzeżeń i stąd zresztą dopuszczone zostały takie dowody z opinii biegłych specjalistów. Taki sposób procedowania tylko potwierdzał wyrażone przez sąd pierwszej instancji stanowisko o ostrożności przy ocenie zeznań pokrzywdzonej. Z pewnością jednak szeroki materiał dowodowy zebrany dla oceny depozycji I. R. (1) nie daje podstawy do tezy podnoszonej przez obrońcę, by zeznania dotyczące okresu nadużywania alkoholu były następstwem oddziaływania na pokrzywdzoną sugestii E. S.. Jak wskazano świadek nie miała żadnego powodu, by fałszywie zeznawać, więc nie miała powodu, by I. R. (1) namawiać do fałszywych zeznań.

Informacje o uzależnieniu pokrzywdzonej od alkoholu w okresie przypisanych oskarżonym czynów nie pochodzą wyłącznie z zeznań świadków w tym pokrzywdzonej, ale pośrednio potwierdzają je wykonane opinie biegłych psychiatrów i psychologów, którzy taki stan uzależniania od alkoholu w tym czasie u pokrzywdzonej stwierdzili. Oceny różnych biegłych są na ten temat zbieżne. Dodatkowo wskazać też należy na dokumentację lekarską z późniejszego okresu 2016 r., a w której zamieszczone zostały dane z wywiadu z pokrzywdzoną w ramach, którego podała, iż jest uzależniona od alkoholu od 6-7 lat (k. 408). Nie ma powodu zakładać, że pokrzywdzona przekazała wówczas nieprawdziwe informacje dotyczące jej uzależnienia spodziewając się, że dokumentacja taka zostanie przez sąd wykorzystana. Za nietrafny zatem należy uznać zarzut obrońcy, by to wpływ E. S. spowodował, że pokrzywdzona zeznawała o swoim uzależnieniu od alkoholu w okresie 2012 r., bo fakt taki potwierdzały nie tylko zeznania świadków, ale również opinie biegłych i dokumentacja lekarska.

3.13.

Zarzut nr 1 tiret czwarty naruszenia przepisów prawa procesowego art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów w tym błędne przyjęcie, że oskarżony T. S. (1) działał z zamiarem bezpośrednim doprowadzenia pokrzywdzonej I. R. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w fazie stadialnej usiłowania podczas, gdy oskarżony podejmując działania dotyczące zawarcia umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości przy ul. (...) w W., wiedział, że pokrzywdzona nie jest właścicielem przedmiotowej nieruchomości, a zatem cena za roszczenie, które nabywał oskarżony P. Ś. musiała być proporcjonalnie niższa od ceny nieruchomości nabywanej bezpośrednio od jej właściciela, co ma kluczowe znaczenie dla stwierdzenia braku odpowiedzialności karnej oskarżonego T. S. (1) w niniejszej sprawie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut ten podniesiony został niejako w oderwaniu od treści umowy przedwstępnej z 7.09.2012 r. sprzedaży nieruchomości przy ul. (...) w W., z której wynika, że I. R. (1) zobowiązała się sprzedać nieruchomość P. i B. Ś. za cenę 150 000 złotych po uzyskaniu prawomocnego postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie i po założeniu księgi wieczystej (k. 35-38). Nie wynika z tej umowy, że sprzedawane jest roszczenie, ale nieruchomość, a z treści tej umowy nie wynika także, by cena sprzedaży nieruchomości miałby się zmienić po uzyskaniu prawomocnego postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie tej nieruchomości przez pokrzywdzoną. Założenie podniesionego zarzutu jest zatem całkowicie fałszywe i stąd uznać należało go za niezasadny.

3.14.

Zarzut nr 2 tiret pierwszy naruszenia przepisów prawa procesowego art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez pominięcie okoliczności, iż świadek E. S. występowała na etapie postępowania przygotowawczego jako pełnomocnik pokrzywdzonej I. R. (1), mając tym samym możliwość uczestniczenia w czynnościach przesłuchania nie tylko pokrzywdzonej I. R. (1), ale także i innych świadków w tym m.in. J. R. (k. 248), I. J. (k. 280), W. A. (k. 342), M. C. (k. 418), a następnie składała zeznania w charakterze świadka w dniu 10 lipca 2013 roku, co winno istotnie rzutować na ocenę wiarygodności zeznań świadka w kontekście jego rzeczywistych intencji wobec pokrzywdzonej oraz tego, czy zeznania te mogą stanowić rzetelne źródło dowodu skoro świadek miała możliwość zapoznawania się z zeznaniami innych świadków.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przy ocenie zarzutu nr 1 tiret pierwszy wskazano, że nie było powodów dla ustalenia, by świadek E. S. miała interes w składaniu fałszywych zeznań. Fakt natomiast udziału w różnych czynnościach procesowych z udziałem pokrzywdzonej nie falsyfikuje treści depozycji tej osoby, a jedynie nakazuje uwzględnienie tych okoliczności przy ich ocenie. Zasadniczo jednak swobodna ocena dowodów opiera się na konfrontowaniu treści jednych dowodów z innymi, co w odniesieniu do zeznań ww. świadka uczynił sąd pierwszej instancji wypełniając wymogi art. 7 k.p.k. Taka ocena doprowadziła zaś sąd okręgowy do uwzględnienie relacji E. S. jako podstawy ustaleń faktycznych. Obrońca natomiast, ani nie wskazał wiarygodnych dowodów przeciwnych depozycjom tego świadka, ani też nie wskazał jakie błędy sąd pierwszej instancji popełnił przy jego ocenie, więc powyższy zarzut apelacji jako chybiony należało uznać.

3.15.

Zarzut nr 2 tiret drugi naruszenia przepisów prawa procesowego art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez wyprowadzenie niewłaściwych wniosków z analizy zeznań świadka notariusza W. A. z dnia 07 września 2018 roku (k. 1426-28), który wskazywał, że gdyby powziął jakąkolwiek wątpliwość, co do świadomości stron zrozumienia treści czynności prawnej w postaci sporządzenia aktu notarialnego, to odmówiłby dokonania czynności, co czynił niejednokrotnie oraz wybiórcza analiza zeznań świadka M. C. z dnia 03 lutego 2016 roku (k. 418-422), która oświadczyła, iż nie miała podejrzeń, że I. R. (1) może mieć problem ze zrozumieniem treści aktu notarialnego, albowiem rozmawiała z pokrzywdzoną i jej rozmowa nie ograniczała się do pytania, czy rozumie treść aktu, a nadto świadek nie odniosła wrażenia, że ta osoba jest pod wpływem alkoholu, czy też działa pod wpływem groźby, co potwierdza fakt, iż pokrzywdzona I. R. (1) w okresie lipca-września 2012 roku nie znajdowała się w stanie, który uniemożliwiał jej podjęcie decyzji dotyczącej podpisania aktów notarialnych w sposób świadomy, co w konsekwencji winno doprowadzić tut. Sąd do uznania, iż oskarżony T. S. (1) nie ponosi odpowiedzialności karnej za czyn zabroniony z art. 286 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Znaczenie dla ustaleń faktycznych sądu pierwszej instancji zeznań M. C. i W. A. ocenione został przy okazji omówienia zarzutu nr II. e) apelacji obrońcy P. Ś. i dla uznania powyższego zarzutu za niezasadny jedynie do tych rozważań należy się odwołać.

3.16.

Zarzut nr 2 tiret trzeci naruszenia przepisów prawa procesowego art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez brak oparcia wyroku Sądu I instancji na istotnych wyjaśnieniach oskarżonego P. Ś. złożonych w toku postępowania przygotowawczego (k.1003-1006), w których oskarżony wskazywał, że w czasie pierwszego spotkania z I. R. (1) <>, a nadto, iż w trakcie podpisywania aktów notarialnych w dniu 7 września 2012 roku pokrzywdzona <>, co mając na uwadze zeznania świadków W. A. oraz M. C. winno doprowadzić tut. Sąd do odmiennych twierdzeń dotyczących stanu psychicznego pokrzywdzonej w okresie od lipca do września 2012 roku oraz co do tego, czy w tym czasie znajdowała się w aktywnej fazie uzależnienia od alkoholu, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych sprawy i przyjęcia, że oskarżony T. S. (1) rzekomo wykorzystał niezdolność pokrzywdzonej do podjęcia przedsiębranych działań celem doprowadzenia jej do zbycia nieruchomości przy ul. (...) w W., za cenę niższą od rzeczywistej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Podnosząc ten zarzut obrońca pomija fakt, że manipulacyjne zabiegi oskarżonego, opisane przez sąd pierwszej instancji na str. 2 uzasadniania wyroku, a polegające na stworzeniu pozorów bliskich między nimi kontaktów i przy wykorzystaniu alkoholu, a które miały doprowadzić pokrzywdzoną do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, poprzedzały czynności prawne dokonywane przy udziale notariusza. To sposób funkcjonowania I. R. (1) związany z jej uzależnieniem od alkoholu wyzyskany został przez oskarżonego, by nakłonić ją do udziału w takich czynnościach. Dlatego w czasie tych czynności nie musiała ona zachowywać się w szczególnie nietypowy sposób, który mógłby wywołać wątpliwości dotyczące jej świadomości. Nie ma dowodu na to, że notariusze pozostawali w zmowie z oskarżonymi, więc w ich interesie było, by pokrzywdzona w trakcie tych czynności znajdowała się w stanie, który nie wzbudzi podejrzeń. Wyjaśniania P. Ś. nie mają zatem znaczenia dla tych ustaleń sądu, z których wynikało, że wyzyskana została niezdolność pokrzywdzonej do należytego pojmowania przedsiębranego działania.

3.17.

Zarzut nr 2 tiret czwarty naruszenia przepisów prawa procesowego art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez zaniechanie rozważenia przez tut. Sąd, czy działania oskarżonego T. S. (1) w ocenie Sądu zmierzające do realizacji znamion art. 286 k.k. nie nosiły cech ewentualnego przygotowania stypizowanego w art. 16 k.k., albowiem samo utrzymywanie kontaktu z pokrzywdzoną, zbieranie informacji na temat nieruchomości przy ul. (...) w W. oraz porozumienie się z oskarżonym P. Ś., co do nabycia przez niego przedmiotowej nieruchomości nie oznacza, że oskarżony T. S. (1) bezpośrednio zmierzał do dokonania przestępstwa z art. 286 k.k. i nie realizuje jego znamion.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Podnosząc ten zarzut obrońca pominął, że działania T. S. (1) podjęte zostały wspólnie i w porozumieniu z drugim oskarżonym, a to oznacza, że wykonując przydzielone sobie zadania zmierzali nimi do osiągnięcia tego samego celu. Podejmowane one były na różnym etapie pochodu przestępstwa, ale wykonanie czynności na dalszym z tych etapów przez jednego z nich, w realizacji ustalonego wspólnie planu działania powodowało, że za konsekwencje takich zachowań odpowiadał również ten ze sprawców, który stwarzał swoimi działaniami warunki do wykonania czynności przez drugiego z nich. Dlatego T. S. (1) odpowiada także za to, że P. Ś. zawierając umowę przedwstępną z pokrzywdzoną sprzedaży nieruchomości usiłował doprowadzić ją do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Bez działań T. S. (1) nie byłoby możliwe dokonanie takiej czynności przez P. Ś.. Zarzut apelacji uznać, więc należało za niezasadny.

3.18.

Zarzut nr 3 naruszenia przepisów prawa procesowego, a to art. 193 1 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.c. w zw. z art. 170 1 pkt. 3 i 5 k.p.k. przez oddalenie wniosku dowodowego obrońcy oskarżonego T. S. (1) o dopuszczenie dowodu z prywatnej opinii biegłego ds. szacowania wartości nieruchomości przy ul. (...) w W. podczas, gdy operat szacunkowy przedłożony do sprawy nie odzwierciedla rzeczywistej wartości nieruchomości stanie prawnym na dzień 7 września 2012 roku, a zatem na moment podpisania umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości, albowiem w dacie podpisania tego aktu I. R. (1) nie była właścicielem przedmiotowej nieruchomości, a zatem oskarżony P. Ś. na tenże dzień zobowiązywał się zakupić roszczenie, nie zaś własność nieruchomości o uregulowanym stanie prawnym, co ma kluczowe znaczenie dla stwierdzenia braku odpowiedzialności karnej oskarżonego T. S. (1) w niniejszej sprawie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Już niezależnie od przydatności dla celów postępowania karnego opracowania w postaci prywatnej opinii to stwierdzić należy, że założenie tego wniosku dowodowego było całkowicie fałszywe, ponieważ przedmiotem umowy przedwstępnej zawartej z udziałem pokrzywdzonej nie były roszczenia a nieruchomość przy ul. (...). Potwierdzeniem tego jest też fakt, że do umowy przyrzeczonej miało dojść po stwierdzeniu zasiedzenia tej nieruchomości, co przecież czyniłoby osobę uprawnioną jej właścicielem. Pokrzywdzona zobowiązał się zatem do przeniesienia własności nieruchomości, co jednak nie nastąpiło z uwagi na brak tego prawomocnego postanowienia o zasiedzeniu.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na niezasadność zarzutów apelacyjnych nie jest zasadny wniosek apelacji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zmiana zaskarżonego wyroku przez uzupełnienie opisu czynu przypisanego każdemu oskarżonemu o treść „przy czym oskarżony nie uświadamiał sobie, że dokonanie tego przestępstwa było niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim przestępstwa, to jest prawa własności nieruchomości, którym miała rozporządzić pokrzywdzona” oraz przez zakwalifikowanie czynu przypisanego każdemu oskarżonemu z art. 13 § 2 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 4 § 1 k.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Ingerencja sądu odwoławczego w treść orzeczenia sądu okręgowego wynikała z wystąpienia warunków z art. 440 k.p.k. Sąd pierwszej instancji dopuścił się błędu cechującego się niesprawiedliwość rażącą, czyli godzącą w szczególnie istotny sposób w społeczne poczucie sprawiedliwości (wyr. SN z 1.10.2008 r., V KK 261/08, Legalis), wyrażająca poważny "ciężar gatunkowy" uchybienia (post. SN z 16.10.2014 r., II KK 260/14, Legalis) oraz naruszająca zasady prawdy materialnej (post. SN z 29.10.2015 r., II KK 262/15, Legalis).

W przedmiotowej sprawie wystąpiła nieudolność usiłowania w rozumieniu art. 13 § 2 k.k., jako że doprowadzenie pokrzywdzonej do rozporządzenia mieniem było obiektywnie niemożliwe z uwagi na brak przedmiotu czynności wykonawczej, tj. przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego. Pokrzywdzona nigdy nie była właścicielem nieruchomości wymienionej w zarzucie, a zatem właścicielem przedmiotu czynności wykonawczej i jak wynika z postępowania sądowego, które miało na celu stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości na jej rzecz, nie mogła stać się takim właścicielem .

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Żoliborza w W. postanowieniem z dnia 16 października 2014 roku, sygn. akt I Ns 931/12, oddalił wniosek pokrzywdzonej o stwierdzenie zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości. Orzeczenie to zostało zaskarżone do Sądu Okręgowego w Warszawie, który postanowieniem z dnia 14 stycznia 2016 r. w sprawie o sygn. akt V Ca 251/15 oddalił apelację. Pokrzywdzona wniosła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, który postanowieniem z dnia 9 maja 2017 r. w sprawie o sygn. akt I CSK 748/16 odmówił przyjęcia skargi do rozpoznania.

Stosownie do art. 172 k.c. w wyniku upływu terminu zasiedzenia, o którym mowa w § 1 lub 2, następuje ex lege nabycie własności nieruchomości przez jej posiadacza samoistnego. Jednakże dla formalnego ustalenia legitymacji właściciela wymagane jest sądowe stwierdzenie zasiedzenia w postaci postanowienia sądu. Postanowienie o takiej treści nigdy nie zostało wydane, tym samym uprawniony organ nigdy nie potwierdził, że prawo własności przedmiotowej nieruchomości przysługuje pokrzywdzonej.

Ustalenie, że oskarżeni dopuścili się usiłowania nieudolnego nie rodzi konieczności zmiany orzeczenia w zakresie orzeczonej kary. W okolicznościach sprawy bowiem o stopniu winy oskarżonych decydował ich zamiar oraz podejmowane przez nich manipulacyjne zabiegi wobec pokrzywdzonej. Brak przedmiotu nadającego się do popełnienia czynu nie umniejszał ich winy i dlatego zdaniem sądu odwoławczego nie było powodu, by dokonywać zmian w zakresie orzeczonej wobec nich kary.

W odniesieniu natomiast do wystąpień obrońców na rozprawie odwoławczej, którzy starali się przekonać, że wobec ustaleń sądu apelacyjnego zawartych w uzasadnieniu wyroku z 5.11.2020 r. należy oskarżonych uniewinnić, gdyż sąd ten uznał, że dopuścili się oni zarzucanego im czynu pozostając w błędzie co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego opisanego w art. 28§1 k.k. stwierdzić należy, że opierają się one na nieporozumieniu i braku rozeznania w istocie usiłowania nieudolnego. Rzeczywiście poprzednio orzekający sąd apelacyjny wyraził w uzasadnieniu wyroku przekonanie, że „Oskarżeni byli zainteresowani doprowadzeniem do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wielkiej wartości i gdyby obrali odpowiedni przedmiot - zgodnie z doświadczeniem kauzalnym - do takiego rozporządzenia doprowadziliby. Ich ignorancja w zakresie przepisów prawa, która stanowiła konsekwencję ich błędu co do znamion czynu zabronionego i która uniemożliwiła im osiągnięcie takiego skutku, nie stanowi podstawy przemawiającej za pozytywna oceną ich zachowania. Oskarżeni postąpili w sposób społecznie nieakceptowalny. Innymi słowy, ich postępowanie było obiektywnie społecznie szkodliwe i z tego właśnie powodu jest aksjologicznie nieakceptowalne, a w konsekwencji karalne.” Sąd odwoławczy w niniejszym składzie uwagę tą całkowicie podziela. Nie świadczy ona jednak o tym, że mamy do czynienia w zachowaniu oskarżonym z błędem określonym w art. 28§1 k.k.

Jak wynika z art. 13§2 k.k. usiłowanie nieudolne zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego. Sprawca sobie nie uświadamia, a zatem pozostaje w błędzie, bo myśli, że istnieje przedmiotu nadający się do popełnienia na nim czynu zabronionego, a w rzeczywistości przedmiot taki nie istnieje. W okolicznościach sprawy oskarżeni myśleli, że pokrzywdzonej będzie przysługiwać prawo własności nieruchomości, a jak się okazało takie prawo jej nie przysługiwało. Tym się jednak różni błąd stanowiący istotę usiłowania nieudolnego od błędu z art. 28§1 k.k., że sprawca w przypadku usiłowania nieudolnego chce popełnić przestępstwo, a w przypadku błędu z art. 28§1 k.k. tego nie chce. Jak wskazano w Komentarzy do Kodeksu karnego „Należy więc pozostać przy oparciu wyróżnienia usiłowania nieudolnego na stwierdzeniu błędu co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego, tyle tylko, że błędzie działającym w odwrotnym kierunku, niż ma to miejsce w sytuacji określonej w art. 28 § 1. Sprawca błędnie przyjmuje, że działa wobec obiektu będącego nośnikiem dobra prawnego stanowiącego znamię określonego typu czynu zabronionego (błędnie przyjmuje, że np. strzela do człowieka, podczas gdy jest to manekin) lub błędnie przyjmuje, że posługuje się właściwym środkiem do dokonania określonego czynu zabronionego (chcąc zabić człowieka przez podanie trucizny, podaje w rzeczywistości nieszkodliwy środek).” (Zoll [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Cześć I. Komentarz do art. 1-52, wyd. V, red. W. Wróbel, Warszawa 2016, art. 13.). Wniosek zatem o uniewinnienie oskarżonych z tego powodu, że poprzednio orzekający sąd odwoławczy we właściwy sposób zinterpretował istotę usiłowania nieudolnego jest oczywiście niezasadny.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Stosownie do art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. oraz § 4 ust. 3 i § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, zasądzono na rzecz adwokata M. S. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych w tym 23 % VAT tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżycielce posiłkowej I. R. (1) w postępowaniu apelacyjnym.

4, 5

Koszty sądowe, które zostały zasądzone od oskarżonych, obejmują, poza wydatkami poniesionymi przez Skarb Państwa, także opłatę (art. 616 § 2 k.p.k.). Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 4 oraz art. 3 ust. 1 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych, mając na uwadze, że apelacje wniesione na korzyść oskarżonych nie zostały uwzględnione oraz stosownie do wysokości orzeczonej kary pozbawienia wolności (2 lata) a także wysokości zasądzonej kary grzywny (200 stawek dziennych przy ustaleniu wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100) wymierzono każdemu oskarżonemu za postępowanie apelacyjne opłatę w kwocie 4300 złotych

7.  PODPIS

Marzanna A. Piekarska-Drążek Ewa Jethon Paweł Dobosz

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

adwokat M. K. obrońca oskarżonego P. Ś.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

adwokat M. H. obrońca oskarżonego P. Ś.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.13.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

3

Podmiot wnoszący apelację

adwokat K. P. obrońca oskarżonego T. S. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana