Wyrok z dnia 2011-10-19 sygn. WA 32/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt: WA 32/11

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2011 r.

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Jan Bogdan Rychlicki (przewodniczący)

SSN Andrzej Tomczyk

Sędzia WSO del. do SN płk Krzysztof Mastalerz (sprawozdawca)

Protokolant: Marcin Szlaga

przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płk. Zbigniewa Badelskiego w sprawie płk. W.W.J. oskarżonego z art. 231 § 2 k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k., gen. broni rez. R.O. oskarżonego z art. 231 § 2 k.k., płk rez. R.R. oskarżonego z art. 228 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. -dwukrotnie, art. 231 § 2 k.k. w zb. z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 3 k.k., art. 231 § 2 k.k., po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na rozprawie w dniu 18 października 2011 r. apelacji wniesionych przez prokuratora na niekorzyść i obrońcę płk. rez. R.R. od wyroku Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 31 marca 2011 r., sygn. akt: So […],

I. uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej:

1. gen. broni rez. R.O.:

2. skazania płk. rez. R.R. w pkt. III ppkt 2 i 3 oraz w zakresie kary łącznej, a nadto uniewinnienia go od dokonania czynu opisanego w pkt. 4 aktu oskarżenia

i sprawę w tej części przekazuje Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania,

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III. koszty postępowania odwoławczego w części nieuwzględniającej apelacji prokuratora w odniesieniu do płk. W.W.J. i płk. rez. R.R. ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 marca 2011 r. Wojskowy Sąd Okręgowy w W. uniewinnił:

I. płk. W.J. od tego, że:

„ w nieustalonym czasie 1999 r., pomiędzy dniem 3 kwietnia 1999 r. a dniem 3 września 1999 r., w nieustalonym miejscu, będąc funkcjonariuszem publicznym z tytułu pełnienia czynnej służby wojskowej, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez firmę Usługi […] w K., należącą do L.S. oraz wspólnie i w porozumieniu z płk. R.R. oraz trzema innymi ustalonymi osobami, zajmując stanowisko Dowódcy […] Ośrodka Szkolenia Lotniczego w D., będąc jako użytkownik osobą uprawnioną do wystawiania dokumentów związanych z wykonywanymi na terenie tego Ośrodka robotami budowlanymi, przekroczył swoje uprawnienia, poświadczając nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne w dokumencie w postaci programu robót nr […], dotyczącym zamówienia publicznego na budowę wiaty nr 401 o konstrukcji drewnianej przy budynku nr […] w D. – Lotnisku w ten sposób, że po bezprawnym rozpoczęciu budowy wspomnianej wiaty przez wyżej wskazaną firmę w celu zalegalizowania tego stanu rzeczy, wystawił wyżej wymieniony dokument, poświadczając w nim nieprawdę co do daty jego wystawienia poprzez jego podpisanie jako wykonanego dnia 3 kwietnia 1999 r., podczas gdy faktycznie został wykonany w nieustalonym czasie w 1999 r., po tym dniu, a przed dniem 3 września 1999 r., przez co działał na szkodę interesu publicznego, a to Jednostki Wojskowej […] w D.,

tj. od popełnienia przestępstwa określonego w art. 231 § 2 k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k.”,

II. gen. broni rez. R. O. od tego, że:

„ w nieustalonym dniu, w kwietniu 2002 r. w W., będąc funkcjonariuszem publicznym z tytułu pełnienia czynnej służby wojskowej, zajmując stanowisko Dowódcy Wojsk […], działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przekroczył swoje uprawnienia polecając Dowódcy Jednostki Wojskowej […] w D. płk. R.R. spowodowanie nieodpłatnego dostarczenia posiłków ze stołówki żołnierskiej tej Jednostki pracownikom wykonującym prace budowlane w jego prywatnym domu w L., w następstwie czego żołnierze podlegli Dowódcy wyżej wymienionej Jednostki, w nieustalonych dniach 2002 r. dokonali co najmniej dziesięciokrotnie wydzielenia po 6 porcji obiadów ze stołówki wojskowej o łącznej wartości 263,40 zł, które były umieszczone w termosach, po czym co najmniej dziesięciokrotnie dowożone, przez wyznaczonych do tego żołnierzy zawodowych z D. do L. przy wykorzystaniu służbowego samochodu marki „L.”, po trasie liczącej około 75 km w jedną stronę, w następstwie czego spowodował przejazd nie mniej niż 1500 km o wartości eksploatacyjnej nie mniejszej niż 2708,40 zł, po wykorzystaniu czasu służbowego kierowcy i dowódcy pojazdu w wymiarze 31 godzin i 30 min, stanowiących równowartość 303,90 zł, przez co działał na szkodę interesu publicznego, a mianowicie Jednostki Wojskowej […] w D., powodując w jej mieniu szkodę w wysokości co najmniej 3275,70 zł,

tj. od popełnienia przestępstwa określonego w art. 231 § 2 k.k.”,

III. płk. rez. R. R. od tego, że:

„ 1) w nieustalonym czasie, w okresie od nieustalonego dnia w 1998 r. do nieustalonego dnia w kwietniu 2002 r. na terenie Jednostki Wojskowej […] w D., działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w związku z pełnieniem funkcji publicznej Dowódcy tej Jednostki, zażądał od B. M. korzyści Majątkowej w zamian za udzielenie należącej do niego firmie – Zakładowi […] B. M. w P. – zamówień publicznych na usługi w zakresie dezynsekcji i deratyzacji wykonywane w latach 1998 – 2002, w wysokości początkowo 20% kwot podawanych przez niego w wystawianych rachunkach uproszczonych za te usługi, a następnie wielokrotnie przyjął od niego takie korzyści w postaci pieniędzy w łącznej kwocie co najmniej 100000 zł,

tj. od popełnienie przestępstwa określonego w art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 228 § 1 k.k. (w brzmieniu tego przepisu przyjętym w tekście pierwotnym ustawy z dnia 6.06.1997 r. (Dz.U. Nr 88, poz. 553), obowiązującym od dnia 1 września 1998 r.) w zw. z art. 12 k.k.,

2) w nieustalonym dniu w 2002 r. na terenie Jednostki Wojskowej […] w D., będąc funkcjonariuszem publicznym z tytułu pełnienia czynnej służby wojskowej, zajmując stanowisko Dowódcy wyżej wymienionej Jednostki, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez gen. broni R.O., przekroczył swoje uprawnienia, polecając szefowi służby żywnościowej wspomnianej Jednostki por. M.L. dostarczenie posiłków ze stołówki żołnierskiej pracownikom wykonującym prace budowlane w prywatnym domu gen. broni R.O. w L., w następstwie czego podlegli mu żołnierze przywieźli służbowym samochodem marki „L.” z D. do L. i przekazali tym pracownikom w ciągu 20 dni co najmniej 120 posiłków, przez co działał na szkodę interesu publicznego, a mianowicie wyżej wymienionej Jednostki Wojskowej, powodując w jej mieniu szkodę w wysokości co najmniej 6783,15 zł, tj. od popełnienie przestępstwa określonego w art. 231 § 2 k.k.,

Powołanym wyrokiem płk. rez. R.R. został uznany winnym tego, że:

1) w nieustalonym czasie w 1999 r. przed dniem 3 września 1999 r., na terenie Jednostki Wojskowej [X] w D., będąc funkcjonariuszem publicznym z tytułu pełnienia czynnej służby wojskowej, zajmując stanowisko Dowódcy wyżej wymienionej Jednostki, działając: w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez firmę Usługi […] w K., należąca do L.S., przekroczył swoje uprawnienia w ten sposób, że wykorzystując uzależnienie od siebie swoich podwładnych z Wojskowej Administracji Koszar nr […] w D.: por. A.P., J.P. i A.K., polecił im za pośrednictwem ich przełożonego Kierownika tej Administracji mjr. W.G. wykonanie czynów zabronionych, polegających na poświadczeniu nieprawdy co do okoliczności mających znaczenie prawne w dokumentach dotyczących zamówienia publicznego na budowę wiaty nr 401 o konstrukcji drewnianej przy budynku nr […] w D. – Lotnisku w postaci zestawienia materiałów inwestora, kosztorysu ofertowego, kosztorysu ślepego, programu robót nr […] i protokołu wprowadzenia na budowę, po nielegalnym rozpoczęciu budowy wspomnianej wiaty przez wyżej wymienioną firmę, w celu zalegalizowania tego stanu rzeczy, które to polecenie wyżej wymienieni wykonali, wystawiając wspomniane dokumenty, poświadczające nieprawdę, że opisane przez nich czynności zostały wykonane przed rozpoczęciem wskazanej wyżej budowy, przez co działał na szkodę interesu publicznego, a to Jednostki Wojskowej […] w D.,

tj. od popełnienia przestępstwa określonego w art. 231 § 2 k.k. w zb. z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 3 k.k.,

2) w bliżej nieustalonych dniach i miesiącach 1999 r., przed dniem 3 września 1999 r., na terenie Jednostki Wojskowej […] w D., będąc funkcjonariuszem publicznym z tytułu pełnienia czynnej służby wojskowej, zajmując stanowisko Dowódcy wyżej wymienionej Jednostki, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez firmę Usługi […] w K., należącą do L. S., przekroczył swoje uprawnienia ten sposób, że osobiście wytypował tę firmę do wykonania inwestycji budowlanej w postaci drewnianej wiaty nr 401, usytuowanej przy budynku nr […] w D. – Lotnisku, a następnie konsultował z wyżej wymienionym przedsiębiorcą szczegóły wykonania tego obiektu, ustalając termin, sposób wykonania oraz warunki techniczne i cenowe dotyczące budowy – z pominięciem przeprowadzenia procedury przetargowej na wykonanie tej konstrukcji, po czym doprowadził do rozpoczęcia prac wykonawczych, podczas których podpisał z L.S. umowę nr […]1 na budowę opisanej wyżej inwestycji z datą 15 czerwca 1999 r., nie będąc do tego uprawnionym,

tj. od popełnienia przestępstwa z art. 231 § 2 k.k.”.

Za opisane przestępstwa wymierzono płk. rez. R. R., na mocy art. 231 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 60 § 2 k.k. i art. 60 § 6 pkt 3 k.k. kary po 12 miesięcy ograniczenia wolności, z obowiązkiem wykonania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, w wymiarze po 40 godzin miesięcznie.

W miejsce wymierzonych kar jednostkowych Sąd orzekł karę 2 lat ograniczenia wolności z obowiązkiem nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin miesięcznie, przy czym wykonanie orzeczonej kary ograniczenia wolności zawieszono na okres próby 2 lat, a nadto na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzeczono karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 40 zł.

Wyrok w części uniewinniającej płk. W. J., gen. broni rez. R. O. i płk. rez. R. R. odnośnie pkt. III ppkt 1 i 2, zaskarżył prokurator.

Obrońca płk. rez. R.R. złożył natomiast apelację w zakresie przestępstw, za które jego mocodawca został skazany.

Odnośnie wyroku w części dotyczącej płk. W.J. prokurator zarzucił:

„ 1) błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mające wpływ na jego treść, a polegające na:

a) przyjęciu, że dokument „Program Robót” nr […], został przedstawiony Dowódcy […] w D. – płk. W.J. wyłącznie do zapoznania się z nim i parafowania, podczas gdy podlegał on przede wszystkim procesowi uzgadniania, które wymieniony oficer musiał wykonać z uwagi na fakt, iż był on użytkownikiem obiektu ujętego w wymienionym dokumencie;

b) uznaniu, że złożenie przez płk. W.J. podpisu na dokumencie „Program Robót” nr […], nie stanowiło autoryzacji daty wykonania tego dokumentu, sporządzonego przez inną osobę, lecz jedynie potwierdzenie zaznajomienia się z nim, podczas gdy sygnowanie tego dokumentu w wyznaczonym miejscu oznaczało poświadczenie jego uzgodnienia w fikcyjnym terminie limitowanym przez datę widniejącą przy nazwisku wykonawcy;

c) wskazaniu, że po stronie płk. W.J. nie było świadomości tego, iż parafowany przez niego dokument w postaci „Programu Robót” nr […] nie odpowiada wymogom biurowym pomimo, że była to kopia zaopatrzona w datę znacznie odbiegającą od aktualnego wówczas terminu, co do której wym. oficer miał uzasadnione wątpliwości;

d) uznaniu, że brak jest dowodu wskazującego na to, że płk W. J. wiedział, że w dacie parafowania dokumentu inwestycja w nim opisana była już realizowana, w sytuacji gdy rzeczony obiekt, posiadający kubaturę 640 m³, był budowany na terenie zamkniętym Lotniska Wojskowego w D., którego oficer ten był dowódcą;

e) skonstatowaniu, iż zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań ppłk. W.G., por. A.P., A.K., J.P., Z.S. potwierdza wyjaśnienia płk. W.J., podczas gdy szczegółowa analiza protokołów przesłuchań J.P. prowadzi do wniosku, że jej zeznania i odczytane wyjaśnienia pozostają ze sobą w sprzeczności

- co w rezultacie skutkowało uznaniem, że w zachowaniu płk. W.J. brak jest znamion czynu zabronionego, co w konsekwencji skutkowało niezasadnym uniewinnieniem go od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 231 § 2 k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k., podczas gdy z zebranego w tej sprawie materiału dowodowego wynika, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu występku;

2) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 167 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k., polegającą na pominięciu w materiale dowodowym stanowiącym podstawę zeznań, złożonych podczas śledztwa w dniu 11 marca 2008 r., przez J.P., pozostających w zasadniczej sprzeczności z jej wyjaśnieniami oraz późniejszymi zeznaniami złożonymi na rozprawie głównej w dniu 23 listopada 2010 r., dotyczącymi okoliczności i czas sporządzenia przez nią dokumentu „Program Robót nr […]”;

Wyrokowi w części dotyczącej gen. broni rez. R.O. prokurator zarzucił: „ obrazę przepisów postępowania mających wpływ na treść orzeczenia, a to art. 4 k.p.k. w zw. z art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 k.p.k. polegającą na tym, że Sąd pierwszej instancji niezasadnie uznał, że w sprawie niniejszej zachodzą nie dające się usunąć wątpliwości, które należy rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego, nie uwzględnił okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego, oparł swoje przekonanie na podstawie subiektywnie dobranych i nie wszystkich przeprowadzonych dowodów, które nie zostały ocenione swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oraz nie wskazał dlaczego oparł się na jednych dowodach nie uznając dowodów przeciwnych poprzez:

a) przyjęcie, że kluczowe dla rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności gen. broni rez. R.O. są ustalenia obejmujące treść poleceń wydanych przez tego oficera płk. rez. R.R., w zakresie dowozu posiłków z […] BL do domu położonego przy ul. I. nr […] w L., podczas gdy zamiar oskarżonego dotyczący nieodpłatnego wykorzystania wojskowego transportu i żywności dla celów prywatnych wynikał wprost ze sposobu zachowania tego oskarżonego,

b) uznanie za pozbawione logiki i z tego powodu nierealne – postawienie przez gen. broni rez. R.O. zadania swemu podwładnemu płk.rez. R.R., polegające na zapewnieniu dowozu posiłków z […] BL do domu położonego przy ul. I. nr […] w L., w sytuacji gdy w wymienionej Jednostce Wojskowej realizowane były zmiany kadrowe;

c) powzięcie mylnego przekonania, że brak zachowania pisemnej formy w zakresie złożenia wniosków o zgodę na zakup wyżywienia ze stołówki żołnierskiej oraz odpłatne wykorzystanie samochodu służbowego dla celów prywatnych, nie stanowi okoliczności przemawiającej za uznaniem, że oskarżony ten nie miał zamiaru finansowego uregulowania należności za wymienione przejawy aktywności, podczas gdy analiza zasad regulujących te kwestie prowadzi do całkowicie odmiennego wniosku;

d) niezasadne stwierdzenie, że w warunkach […] BL możliwe było uzyskanie „następczej” zgody Dowódcy wym. Jednostki Wojskowej, w zakresie dostępu odpłatnego wyżywienia pochodzącego ze stołówki żołnierskiej oraz wykorzystanie samochodu służbowego dla celów prywatnych, pomimo braku złożenia pisemnych wniosków w tym zakresie, pomimo że zaniechanie formalnego wniesienia takich wniosków uniemożliwiało zgodne z przepisami rozpoczęcie realizacji rzeczowych działał;

e) dokonanie niewłaściwej oceny zeznań świadka chor. Z. O., sprowadzającej się do niezasadnej konstatacji, że osoba ta nie zeznawała konsekwentnie ponieważ w toku kolejnych przesłuchań podawał różną liczbę przejazdów wspólnie odbywanych w towarzystwie por. M.O. z […] BL do prywatnego domu gen. broni rez. R.O., podczas gdy analiza zeznań tego świadka prowadzi do wniosku, że jego przekazy w tym zakresie były niezmienne;

- co w konsekwencji skutkowało niezasadnym uniewinnieniem go od zarzutu popełnienia przestępstwa określonego w art. 231 § 2 k.k., podczas gdy z zebranego w tej sprawie materiału dowodowego wynika, że oskarżony dopuścił się tego czynu”.

W odniesieniu do wyroku w części odnoszącej się do płk. rez. R.R. prokurator zarzucił:

„1) w zakresie jego uniewinnienia od zarzutu popełnienia przestępstwa ujętego w pkt. III ppkt 1 aktu oskarżenia – tj. czynu z art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 228 § 1 k.k. (w brzmieniu tego przepisu przyjętym w tekście pierwotnym ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. /Dz.U. Nr 88, poz. 553/, obowiązującym od dnia 1 września 1998 r.) w zw. z art. 12 k.k. obrazę przepisów postępowania mających wpływ na treść orzeczenia, a to art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 k.p.k. polegająca na tym, że Sąd pierwszej instancji niezasadnie uznał, że w sprawie niniejszej zachodzą nie dające się usunąć wątpliwości, które należy rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego, a także tendencyjnie odrzucił w całości zeznania świadka B.M., jako niekonsekwentne, niewiarygodne i tendencyjne, uznając je za tzw. „dowód z pomówienia”, natomiast oparł swoją ocenę, w zakresie ustaleń faktycznych na podstawie subiektywnie dobranych dowodów, w szczególności na wyjaśnieniach oskarżonego płk. R.R., a także na opinii biegłych z zakresu psychologii, odnoszącej się do świadka B.M., która dotknięta była poważnymi mankamentami, co spowodowało, ze podstawa wyroku nie została oparta na całokształcie okoliczności ujawnionych na rozprawie głównej, zaś uzasadnienie wyroku nie w pełni odzwierciedlało kategoryczne stwierdzenie osłabiające wiarygodność wym. źródła dowodowego;

- co w konsekwencji skutkowało niezasadnym uniewinnieniem go od opisanego przestępstwa, podczas gdy z zebranego w tej sprawie materiału dowodowego wynika, że oskarżony dopuścił się tego czynu;

2) w zakresie jego uniewinnienia od zarzutu popełnienia przestępstwa ujętego w pkt. III ppkt 4 – aktu oskarżenia, tj. czynu z art. 231 § 2 k.k.

- obrazę przepisów postępowania mających wpływ na treść orzeczenia, a to art. 4 k.p.k. w zw. z art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 k.p.k. polegającą na tym, że Sąd pierwszej instancji uznał, że w sprawie niniejszej zachodzą nie dające się usunąć wątpliwości, które należy rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego, nie uwzględnił okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego, oparł swoje przekonanie na podstawie subiektywnie dobranych i nie wszystkich przeprowadzonych dowodów, które nie zostały ocenione swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oraz nie wskazał dlaczego oparł się na jednych dowodach nie uznając dowodów przeciwnych poprzez:

a) przyjęcie, że kluczowe dla rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności gen. broni rez. R.O. są ustalenia obejmujące treść poleceń wydanych przez tego oficera płk. rez. R.R., w zakresie dowozu posiłków z […] BL do domu położonego przy ul. I. nr […] w L., podczas gdy zamiar oskarżonego dotyczący nieodpłatnego wykorzystania wojskowego transportu i żywności dla celów prywatnych wynikał ze sposobu zachowania tego oskarżonego;

b) uznanie za pozbawione logiki i z tego powodu nierealne – postawienie przez gen.broni rez. R.O. zadania swemu podwładnemu płk. R.R., polegającego na zapewnieniu dowozu posiłków z […] BL do domu położonego przy ul. I. nr […] w L., w sytuacji gdy w wymienionej Jednostce Wojskowej realizowane były zmiany kadrowe;

c) powzięcie mylnego przekonania, że brak zachowania pisemnej formy w zakresie złożenia wniosków o zgodę na zakup wyżywienia ze stołówki żołnierskiej oraz odpłatne wykorzystanie samochodu służbowego dla celów prywatnych, nie stanowi okoliczności przemawiającej za uznaniem, że oskarżony ten nie miał zamiaru finansowego uregulowania należności za wymienione przejawy aktywności, podczas gdy analiza zasad regulujących te kwestie prowadzi do całkowicie odmiennego wniosku;

d) niezasadne stwierdzenie, że w warunkach […] BL możliwe było uzyskanie „następczej” zgody Dowódcy wym. Jednostki Wojskowe w zakresie dostępu do odpłatnego wyżywienia pochodzącego ze stołówki żołnierskiej oraz wykorzystanie samochodu służbowego dla celów prywatnych pomimo braku złożenia pisemnych wniosków w tym zakresie, pomimo że zaniechanie formalnego wniesienia takich wniosków uniemożliwiało zgodne z przepisami rozpoczęcie realizacji rzeczonych działań;

e) dokonanie niewłaściwej oceny zeznań świadka chor. Z.O. sprowadzającej się do niezasadnej konstatacji, że osoba ta zeznawała konsekwentnie ponieważ w toku kolejnych przesłuchań podawał różną liczbę przejazdów wspólnie odbywanych w towarzystwie por. M.O. z […] BL do prywatnego domu gen. broni rez. R.O., podczas gdy analiza zeznań tego świadka prowadzi do wniosku, że jego przekazy w tym zakresie były niezmienne;

f) dokonanie niewłaściwej oceny zeznań świadka mjr. M.L. sprowadzającej się do niezasadnej konstatacji, że oficer ten nie zeznawał konsekwentnie i ostatecznie stwierdził, że nie jest pewny czy ze strony przełożonego płk. rez. R.R. usłyszał sformułowanie o organizowaniu odpłatnego czy bezpłatnego dowożenia posiłków do nieruchomości w L. należącej do gen. broni rez. R.O., podczas gdy analiza zeznań tego świadka prowadzi do wniosku, że jego przekaz w tym zakresie był jednoznaczny, z zastrzeżeniem ostatniego przesłuchania, na którym świadek ten zeznał, że nie pamięta okoliczności wypowiadania rzeczonych słów;

- co w konsekwencji skutkowało niezasadnym uniewinnieniem go od zarzutu popełnienia przestępstwa określonego w art. 231 § 3 k.k., podczas gdy z zebranego w tej sprawie materiału dowodowego wynika, że oskarżony dopuścił się tego czynu”.

Obrońca płk. rez. R.R. podniósł zarzuty:

„ 1. mogącą mieć wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania (art. 438 pkt 2 k.p.k.), tj. art. 7 i 410 k.p.k. poprzez przypisanie oskarżonemu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez firmę Usługi […] w K., należącą do L.S. w sytuacji, gdy z poczynionych skądinąd ustaleń sądu pierwszej instancji wynika, iż „niewątpliwym celem działania oskarżonego była chęć sprostania postawionemu przez przełożonego zadaniu”;

2. mogącą mieć wpływ na treść wyroku obrazę postępowania (art. 438 pkt 2 k.p.k.), tj. art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez niewskazanie i niepoddanie ocenie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dowodów upoważniających do stwierdzenia, że oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez firmę Usługi […] w K., należącą do L.S.;

3, mogącą mieć wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania (art. 438 pkt 2 k.p.k.), tj. art. 410 k.p.k. oraz art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez niewyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku z jakich powodów skierowane do W.G., a dotyczące „przygotowania dokumentacji związanej z przedmiotową wiatą”, polecenie oskarżonego uznane zostało za polecenie J.P., A.K., A.P. poświadczenia nieprawdy co do okoliczności mających znaczenie prawne oraz niewyjaśnienie powodów dla których ustalono, iż dokumenty przygotowane przez J.P., A.P. i A.K. są objęte ochroną przepisu art. 271 § 3 k.k.;

4. mogącą mieć wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania (art. 438 pkt 2 k.p.k.), tj. art. 424 § 1 pkt 2 k.p.k. poprzez niewyjaśnienie podstawy prawnej wyroku”.

Skarżący zgodnie wnoszą o uchylenie wyroku w zaskarżonych częściach i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Nie jest zasadna apelacja prokuratora w części dotyczącej uniewinnienia płk. W.J. i uniewinnienia płk. rez. R.R. odnośnie czynu polegającego na przyjmowaniu korzyści majątkowych od B.M.

Zasługuje natomiast na uwzględnienie apelacja oskarżyciela publicznego odnośnie gen. broni rez. R.O. i płk. rez. R.R. w zakresie uniewinnienia tych oskarżonych od popełnienia przestępstw z art. 231 § 2 k.k.

W całości natomiast jest zasadna apelacja obrońcy płk. rez. R.R. Sąd Najwyższy podziela argumentację Sądu pierwszej instancji odnośnie braku znamion czynu zabronionego w zachowaniu płk. W.J. Nie może jednak zyskać akceptacji Sądu Najwyższego „ bolesna dygresja” poczyniona w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a odnosząca się do „oceny nieprzemyślanej decyzji prokuratora” o postawieniu w stan oskarżenia płk. W.J. (s. 14 uzasadnienia). Poczynione przemyślenia Sądu pierwszej instancji nie mogą być uznane za dowód, którego ocena, może mieścić się w granicach uzasadnienia orzeczenia określonych w art. 424 § 1 i 2 k.p.k.

Prokurator podnosząc zarzut błędu w ustaleniach faktycznych w istocie kwestionuje ocenę dowodów dokonaną w zaskarżonym orzeczeniu.

Bezspornym jest przestępstwo że art. 231 § 2 k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k. zarzucone płk. rez. W.J. można popełnić jedynie z winy umyślnej, z zamiarem bezpośrednim. Sprawca zatem musi mieć świadomość, że poświadcza nieprawdę i chcieć tego, a jego działanie przyniesie komuś korzyść materialną.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 września 2004 r. (sygn. WA 15/04, OSNKW 2004/10/94) stwierdził: „Przestępstwo określone w art. 271 § 3 k.k. należy do tzw. przestępstw kierunkowych; tym samym inny niż określony w wymienionym przepisie zamiar towarzyszący popełnieniu przestępstwa, nawet jeśli sprawca osiągnie korzyść majątkową lub (osobistą), w wyniku wystawienia fałszywego dokumentu, nie wystarcza do przyjęcia odpowiedzialności typu kwalifikowanego za poświadczenie nieprawdy w tym dokumencie”. Przypomnieć także trzeba, że termin poświadczenie oznacza stwierdzenie prawdziwości tego co już jest. Oznacza to, iż poświadczanie odnosi się do czegoś, co już wystąpiło, co istnieje, zostało wypowiedziane (zob. Kodeks karny, Komentarz pod red. Mariana Filara, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexsis, Warszawa 2008, s. 1011).

Poświadczenie nieprawdy winno także dotyczyć okoliczności istotnej, którą dokument stwierdza, a nie okoliczności ubocznej nie mającej znaczenia prawnego (zob. J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski, Kodeks karny, Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze Warszawa 1981, s. 491).

Niezbędne jest także, odwołanie się do definicji dokumentu zawartej w art. 115 § 14 k.k. Dokumentem w rozumieniu tego przepisu jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu Najwyższego, Program Robót Nr […] nie jest dokumentem w rozumieniu art. 115 § 14 k.k. Za takim poglądem przemawia treść tego programu, który zawiera: lokalizację, zakres, rodzaj robót (roboty budowlane), ich wartość, powierzchnię zabudowy, nazwiska wykonawcy i nazwiska osób, z którymi poczyniono stosowne uzgodnienia. Program nie zawiera żadnych terminów wykonania, oznaczenia stron, nazwisk wykonawców robót.

Program Robót jest kolejnym uszczegółowieniem (obok kosztorysu) zawartej umowy. Ma on charakter założeń teoretycznych, gdyż zakres pewnych czynności musi ulegać zmianom, np. co do ilości ziemi, którą należy ręcznie usunąć. Z mocy Programu nie powstaje żadne prawo, stosunek prawny. Podkreślenia wymaga także okoliczność, iż płk. W.J. nie był inwestorem w zakresie budowy wiaty i nie miał wpływu na treść dokumentu. Jego podpis potwierdzał wykonywane roboty.

Wbrew twierdzeniom prokuratora brak jest jakichkolwiek dowodów mogących potwierdzić, iż płk W.J. nie zapoznał się z Programem Robót, a jedynie złożył na nim podpis. Przypomnieć należy wątpliwości tego oskarżonego co do konieczności złożenia podpisu, które zgłaszał płk. rez. R.R. i J.P. W ocenie Sądu Najwyższego, powstałe wątpliwości wynikały z uprzedniej lektury Programu Robót, zawierającego terminy budowlane i techniczne. Złożenie podpisu przez płk. W.J. było poświadczeniem przyjęcia do wiadomości realizacji obiektu. Wymieniony oskarżony nie miał żadnego wpływu na proces inwestycyjny i kontrole wykonywanych prac. Podzielić należy stanowisko Sądu pierwszej instancji, iż to J.P. zamieściła datę sporządzenia Programu Robót, oskarżony natomiast składając podpis nie podał żadnej daty. Przyjęcie, iż w takiej sytuacji nastąpiła autoryzacja przez płk. W.J. daty podpisu wykonawcy jest niedopuszczalnym domniemaniem. Prokuratorowi nie udało się także uzyskać dowodów, który mógłby wskazywać na świadomość płk. W.J. co do daty wytworzenia Programu Robót.

Zarzut prokuratora, iż oskarżony podpisał kopię programu, co nie odpowiadało wymogom biurowym, z uwagi na enigmatyczność nie pozwala na ustosunkowanie się do niego.

W rozpatrywanej sprawie bezspornym jest, iż dokumentacja dotycząca budowy wiaty przy domku pilota była wytwarzana po rozpoczęciu inwestycji. Słusznie prokurator poddaje w wątpliwość ustalenia Sądu pierwszej instancji o braku dowodów potwierdzających wiedzę płk. W.J. o budowie wiaty znacznych gabarytach i to na terenie bezpośrednio mu podległym. Oskarżony, jako „dobry gospodarz”, musiał wiedzieć o przedsięwzięciu budowlanym, które wywierało wpływ na funkcjonowanie dowodzonej przez niego jednostki. Poczyniona konstatacja nie ma jednak wpływu na prawidłowość rozstrzygnięcia o braku odpowiedzialności karnej płk. W.J., opartego na innych dowodach.

Odnosząc się do zarzutu sprzeczności w zeznaniach i wyjaśnieniach J.P., a które w ocenie autora apelacji nie zostały usunięte, podkreślić należy, że nie mają one żadnego wpływu na prawidłowe ustalenia pierwszoinstancyjne.

Wojskowy Sąd Okręgowy w W. rozpoznający niniejszą sprawę orzekał w oparciu m.in. o art. 8 k.p.k. Zgodnie z przytoczoną normą sąd karny rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne oraz nie jest związany rozstrzygnięciami innego sądu lub organu. W tej sytuacji Sad pierwszej instancji nie był związany wyrokiem z dnia 27 września 2010 r. Wojskowego Sądu Okręgowego w W., który uwzględnił wnioski J.P., A.K., por. A.P. o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy za przestępstwo polegające na poświadczeniu nieprawdy przy tworzeniu dokumentacji budowy opisywanej wiaty (sygn. So [X].).

Na s. 9 uzasadnienia apelacji jej autor (a co miało służyć poparciu tezy o winie płk. W.J. ) stwierdził,

„ ... - płk W.J. podpisał jeszcze inny dokument dotyczący budowy przedmiotowej wiaty, który również nie odpowiadał standardom biurowym. Był nim „Program Organizacyjno-Użytkowy na budowę wiaty przy budynku nr […]” (s. 9 apelacji). Dokument ten został sporządzony zupełnie niezgodnie z zasadami zawartymi w „Wytycznych Sekretarza Stanu – I MON z dnia 30.07.1998 r. w sprawie przygotowania inwestycji budowlanych i remontów nieruchomości do realizacji”, ponieważ nie uwzględniono w nim obligatoryjnych opinii podmiotów zewnętrznych, a w tym – Delegatury Okręgowego Inspektoratu Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej, resortowego organu regulacyjnego energetyki oraz pominięto wpisy dotyczące autorów PO-U. Co znamienne, w dokumencie tym nie było wpisanej żadnej daty, pominięto że ustalony wzór tego dokumentu takie rubryki przewidywał”.

Przytoczony sposób wnioskowania jest niedopuszczalny, gdyż opisywane zdarzenie nie mieści się w granicach aktu oskarżenia.

Na podstawie przedstawionych zarzutów co do niezasadności apelacji Sad Najwyższy utrzymał w mocy wyrok w części dotyczącej tego oskarżonego.

Argumentacja prokuratora odnośnie uniewinnienia płk. rez. R.R. od popełnienia przestępstwa z art. 228 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Najwyższy w całości podziela argumentację zawarta w uzasadnienia zaskarżonego wyroku (s. 19-25), co czyni zbędnym ponowne jej przytaczanie. Wbrew zarzutom skarżącego Sad pierwszej instancji swoje rozstrzygniecie oparł na całości zebranych dowodów, dokonując swobodnej (ale niedowolnej) oceny z uwzględnieniem wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego. Swoje stanowisko odnośnie wyciągniętych wniosków należycie uzasadnił co powoduje, że pozostają one pod procesową ochroną art. 7 k.p.k.

W toku postępowania sądowego poddano szczególnie wnikliwej analizie zeznania B. M., podejmując próbę ich weryfikacji w oparciu o inne dowody, tj. wyjaśnienia płk. rez. R.R., zeznania świadków, opinii biegłego psychologa. Zeznania świadka B.M. nie zostały zdeprecjonowane, a przeprowadzono ich rzetelną ocenę, wskazując w nich sprzeczności, niekonsekwencje postrzegane, także w świetle zasad doświadczenia życiowego.

Sam prokurator w złożonym środku odwoławczym dokonuje analizy zeznań B.M. wskazując faktycznie, iż jest to jedyny dowód mający potwierdzać przyjęcie łapówki przez oskarżonego płk. rez. R.R. Przesłuchani świadkowie W.W. i W.D. o rzekomym wręczaniu łapówek wiedzą jedynie z relacji właśnie B.M. Sąd pierwszej instancji w sposób szczegółowy opisał i ocenił występujące rozbieżności w zeznaniach B.M., a także jego wyjaśnieniach złożonych w sprawie II K […] Sądu Rejonowego w R.

Wbrew twierdzeniom autora apelacji Sąd podjął próbę usunięcia wątpliwości, czemu służyło dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychologa. Wydana opinia zawiera psychologiczną ocenę zachowania B.M. w czasie prowadzonych postępowań. Autor apelacji nie wykazał w złożonym środku odwoławczym sprzeczności i niejasności w opinii. Sąd pierwszej instancji wersji zdarzeń przedstawianych przez B.M. przeciwstawił konsekwentne wyjaśnienia oskarżonego płk. rez. R.R., który nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu przestępstwa.

Rozumowanie Sądu pierwszej instancji doprowadziło do wniosku, iż zeznania, a także wyjaśnienia B.M., są w swojej istocie pomówieniami osoby, wrogo nastawionej do oskarżonego, znajdującej się w poważnych kłopotach finansowych.

Przypomnieć trzeba, iż Kodeks postępowania karnego nie uznaje legalnej teorii dowodów i jego przepisy nie zawierają żadnych dyrektyw różnicujących oceny wartości dowodowej poszczególnych dowodów. Rację ma zatem skarżący, że pomówienie podlega ocenie jak każdy inny dowód. Problem jednak w tym, że pomawiający może mieć określony interes w swoim działaniu. Pomówieniu można przyznać walor wiarygodności wtedy, gdy nie przedstawia różnych wersji tego samego zdarzenia. Dodatkowo taka ocena musi być także zweryfikowana innymi dowodami. Wynika stąd, że przy analizie pomówienia powinna obowiązywać nie zasada ograniczonego zaufania, lecz zasada nieufności dopóki treść pomówienia nie jest uwiarygodniona w trybie art. 7 k.p.k. (zob. J. Grajewski, L. Paprzycki, M. Płacheska, Kodeks postępowania karnego s.63, Zakamycze 2003).

Tym regułom sprostał Sąd pierwszej instancji i nie doszło do nadużycia zasady wyrażonej w art. 5 § 2 k.p.k.

Na marginesie zasygnalizowania wymaga pewna niekonsekwencja w ocenie dowodów przez samego prokuratora.

Powołany wyrokiem z dnia 31 marca 2011 r. wyrokiem płk rez. R.R. został uniewinniony od tego, że:

„ w nieustalonym czasie w 1999 r. i 2000 r. na terenie Jednostki Wojskowej […] w D. i innych nieustalonych miejscach, działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w związku z pełnieniem funkcji publicznej Dowódcy tej Jednostki, zażądał za pośrednictwem B.M. od M. A. korzyści majątkowych w zamian za udzielenie należącej do niego firmie – Gospodarstwo […] M. A. w H. – zamówień publicznych na dostawę warzyw w 1999 i 2000 r. dla Wyższej Szkoły […] w D., dla której Jednostka Wojskowa [X] w D. była oddziałem gospodarczym, w wysokości od 25%, kwot podawanych przez niego w wystawianych rachunkach uproszczonych za te dostawy, a następnie wielokrotnie przyjął od niego takie korzyści w postaci pieniędzy w łącznej kwocie co najmniej 10000 zł, przy czym w jednym wypadku w nieustalonym dniu w 2000 r. na terenie Jednostki Wojskowej […] w D. korzyść majątkową w kwocie około 2000 zł przyjął za pośrednictwem B.M.”.

Podstawą tego oskarżenia były także zeznania B.M. Sąd pierwszej instancji odmówił wiarygodności zeznaniom tego świadka, a ocena ta została zaakceptowana przez prokuratora, który nie zaskarżył wyroku w tej części.

Zasadna jest natomiast apelacja Prokuratora odnośnie uniewinnienia gen. broni rez. R.O. i płk. rez. R.R. od popełnienia przestępstw z art. 231 § 2 k.k. Zawarte w niej zarzuty obrazy przepisów postępowania mających wpływ na treść orzeczenia i przytoczone na ich uzasadnienie argumenty wskazują raczej na błąd w ustaleniach faktycznych niż naruszenie procedury. Sąd Najwyższy jednak jest obowiązany rozważyć wszystkie wnioski i zarzuty wskazane w środku odwoławczym.

Na wstępie czynionych rozważań należy wskazać na wewnętrzną sprzeczność w ustaleniach faktycznych, która znalazła się także w uzasadnieniu wyroku. Na s. 3 uzasadnienia Sąd pierwszej instancji stwierdził „W przedmiotowej sprawie ponad wszelką wątpliwość ustalono, iż przedmiotowe posiłki były wożone do remontowanego mieszkania gen. broni rez. R.O.”. Z tak kategorycznego sformułowania musi wynikać wniosek o wiedzy gen. broni rez. R.O. o dostarczaniu posiłków robotnikom pracującym w budowanym domu. W składanych wyjaśnieniach płk rez. R.R. konsekwentnie mówił o otrzymanym poleceniu od przełożonego. Oficer ten z uwagi na upływ czasu nie był jednak w stanie podać zasad odpłatności za dostarczane posiłkki.

Przyjęcie odmiennych wniosków musiałoby prowadzić do ustalenia stanu faktycznego, w którym oskarżony mjr M.L., chor. Z.O. i R[X]. R[X]. bez zgody i wiedzy przełożonych „organizowali” posiłki oraz zadbali o ich dowóz samochodem służbowym i to poza macierzysty garnizon.

Skoro zatem Sąd pierwszej instancji ustalił, że posiłki były dowożone, to bez znaczenia są zmiany kadrowe w […] Bazie Lotniczej, które miałyby pozbawiać sensu postawienie zadania dla odchodzącego dowódcy, mającego je zorganizować.

W rozważaniach poczynionych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku błędnie przyjęto, że brak zachowania pisemnej formy w zakresie wniosków o zgodę na zakup wyżywienia ze stołówki żołnierskiej i odpłatne wykorzystanie samochodu służbowego do celów prywatnych nie świadczył o zamiarze nieuiszczenia zapłaty przez gen. broni rez. R.O. Nietrafiony jest także argument o możliwości uzyskania „następczej” zgody Dowódcy […] Bazy Lotniczej we wspomnianym wyżej zakresie.

Argumenty Sądu pierwszej instancji nie uwzględniają bowiem regulacji prawnych dotyczących możliwości wykorzystywania samochodów służbowych do celów prywatnych, a także warunków do zakupu wyżywienia organizowanego w jednostkach wojskowych. Zapisy § 37 ust.1, § 38, § 40 Przepisów o gospodarowaniu mieniem służby czołgowo –samochodowej (Panc.-Sam. 578/91) w sposób szczegółowy regulują warunki, zasady, wykorzystywania samochodów wojskowych do celów pozasłużbowych.

Z kolei Decyzja Nr 255/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 29 grudnia 2000 w sprawie organizacji żywienia wojsk (Dziennik Rozkazów MON poz. 13) w pkt. 20,21 określa zasady korzystania z posiłków przez osoby nie będące żołnierzami. Powołane akty prawne nie pozwalają na zaakceptowanie poglądów zawartych w zaskarżonym orzeczeniu. Dodać przy tym należy, że w toku postępowania sądowego nie ustalono czy w świetle obowiązujących przepisów dopuszczalne było odpłatne wynajmowanie samochodu służbowego do przewożenia posiłków dla osób nie pełniących służby wojskowej, który to dowóz wykonywali żołnierze w czasie służbowym.

Oceniając zeznania mjr. M.L. i chor. Z.O., Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił w dostatecznym stopniu upływu czasu od zdarzeń, które relacjonują ci świadkowie. Istota zeznań mjr. M.L. sprowadza się do stwierdzenia, iż posiłki były przygotowywane nieodpłatnie. Rozbieżności w relacjach tego świadka zostały przez Sąd pierwszej instancji nienależycie ocenione. Zeznania mjr. M.L., przytoczona w apelacji, dotyczą stwierdzenia o otrzymaniu polecenia nieodpłatnego przygotowania posiłków, a także okoliczności wypowiedzenia tych słów oraz interpretacji tego nakazu. Świadek chor. Z.O. w swoich zeznaniach potwierdza przejazdy do domu gen. broni rez. R.O. Dodać przy tym należy, że chor. Z.O. nie jest w żaden sposób zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy, w przeciwieństwie do mjr. M.O., syna oskarżonego. Nie można bowiem dyskredytować zeznań świadków z powodu drobnych sprzeczności wynikających choćby z upływu czasu od zdarzenia, miejsca, techniki przesłuchania, w tym sposobu zadawania pytań i formułowanych odpowiedzi. Wadliwość orzeczenia w opisywanym zakresie powoduje konieczność jego uchylenia i przekazanie sprawy Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania.

W pełni zasadna jest apelacja obrońcy płk. rez. R.R. w zakresie uznania winnym tego oskarżenia i skazania za przestępstwa z art. 271 § 2 k.k. w zb. z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 3 k.k., art. 231 § 2 k.k.

W szczególności trafny jest zarzut obrazy przepisów postępowania tj. art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. Przypomnieć należy, że uzasadnienie wyroku powinno wskazywać logiczny proces, który doprowadził sąd do wniosku o winie lub niewinności oskarżonego. Sąd powinien więc wskazać w uzasadnieniu, jakie fakty uznaje za ustalone, na czym opiera poszczególne ustalenia i dlaczego nie uznaje dowodów przeciwnych, a następnie jakie wnioski wyprowadza z dokonanych ustaleń (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 września 1973 r., sygn. II KR 105/73;OSNPG 1474; nr 3-4, poz. 21; z dnia 22 lutego 1982 r., sygn. II KR 337/81, OSNPG 1983, nr 2 poz. 22).

Uzasadnienie wyroku ma też umożliwić Sądowi odwoławczemu skontrolowanie prawidłowości orzeczenia. W rozpatrywanej sprawie przeprowadzenie kontroli jest na obecnym etapie postępowania niemożliwe. Wynika to ze sprzeczności w jaką popadł Sąd pierwszej instancji przy sporządzaniu uzasadnienia w części dotyczącej jednego ze znamion przestępstw zarzucanych płk. rez. R.R. Na s. 15 uzasadnienia Sąd stwierdził, że oskarżony działał „ w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez firmę Usługi […] w K.”. Potwierdzeniem wyrażonego stanowiska jest przyjęcie działania płk. rez. R.R. i L.S. z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, a zatem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (s.15 uzasadnienia). Z kolei na s. 28

uzasadnienia Sąd przyjął, iż” niewątpliwym celem działalności oskarżonego była chęć sprostania postawionemu przez przełożonego zadaniu....”

Słusznie podnosi obrońca, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie zawarto żadnych rozważań, ocen, ustaleń, dotyczących przypisania oskarżonemu sprawstwa przestępstwa z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 3 k.k. w zb. z art. 231 § 2 k.k. W szczególności nie ustalono celu działania oskarżonego, którym było osiągnięcie korzyści majątkowej. Brak jest także ustaleń czy zestawienia odnośnie realizacji wiaty są dokumentami w rozumieniu przepisów art. 115 § 14 k.k. i podlegają ochronie z art. 271 § 1 k.k.

Rozpoznając ponownie sprawę gen. broni rez. R.O. i płk. rez. R.R. Sąd pierwszej instancji powinien poddać szczegółowej analizie unormowanie zawarte w powoływanych już Przepisach o gospodarowaniu mieniem służby czołgowo-samochodowej i Decyzji Nr 255/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 29 grudnia 2000 r. w sprawie organizacji żywienia wojsk. W oparciu o wniosku z tej analizy powinien ustalić dopuszczalność w dostarczaniu posiłków osobom cywilnym z użyciem samochodów służbowych w realiach rozpatrywanej sprawy. W zależności od poczynionych ustaleń faktycznych może pojawić się konieczność weryfikacji wielkości ewentualnie wyrządzonej szkody.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy, w zakresie mogących pojawić się wątpliwości, należy mieć na uwadze rozłączne regulacje zawarte w art. 5 § 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k.,. Problem wiarygodności danego dowodu musi być rozstrzygany na zasadach określonych w art. 7 k.p.k. Stosowanie zaś reguły z art. 5 § 2 k.p.k. powinno odnosić się do nieusuwalnych wątpliwości w sferze faktów (zaszłości). Wątpliwości wynikające z zastosowania przytoczonej zasady procesowej nie mogą determinować oceny wiarygodności dowodu.

Rozpoznając sprawę płk. rez. R.R. Sąd pierwszej instancji powinien ustalić stan faktyczny, poświęcając przy tym szczególną uwagę celom działania tego oskarżonego, wymogom formalnym procesu inwestycyjnego związanego z budową wiaty. Dokonując ustaleń celu działania oskarżonego Sąd pierwszej instancji powinien pamiętać, że nie każde osiągnięcie korzyści majątkowej przez osobę lub podmiot gospodarczy musi się wiązać ze szkodą innej osoby lub podmiotu gospodarczego.

W ocenach prawnych i w stanie faktycznym odnoszących się do zachowań oskarżonego wykazać trzeba sposób działania na szkodę i podmiot pokrzywdzony.

Z przytoczonych powodów Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.