Wyrok z dnia 2007-06-04 sygn. V KK 315/06

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KK 315/06

W Y R O K

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2007 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Lidia Misiurkiewicz (sprawozdawca, przewodniczący)

SSN Józef Skwierawski

SWSO del. do SN Tomasz Artymiuk

Protokolant Barbara Kobrzyńska

przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Andrzeja Pogorzelskiego

w sprawie D. S.

skazanego z art. 228 § 1 k.k. i innych

po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie

w dniu 4 czerwca 2007 r.,

kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Okręgowego w W.

z dnia 1 marca 2006 r., sygn. akt IV Ka […] zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w W.

z dnia 28 grudnia 2004 r., sygn. akt V K […]

uchyla zaskarżony wyrok w części, w której utrzymano nim w mocy orzeczenie o środku karnym i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania;

oddala kasację w pozostałej części jako oczywiście bezzasadną;

zwraca skazanemu D. S. wniesioną opłatę od kasacji.

U Z A S A D N I E N I E

Wyrokiem Sądu Rejonowego w W. z dnia 28 grudnia 2004 r., sygn. akt V K […] D. S. uznany został za winnego popełnienia siedmiu przestępstw w tym trzykrotnie za czyny z art. 228 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i na podstawie art. 41 § 1 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonego zakaz sprawowania funkcji publicznych przez okres 6 lat.

Sąd Okręgowy w W., wyrokiem z dnia 1 marca 2006 r., sygn. akt IV Ka […], z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego zmienił zaskarżony wyrok sądu pierwszej instancji w ten sposób, że:

a) uchylił orzeczenie o karze łącznej;

b) uchylił orzeczenie o skazaniu D. S. za czyn z art. 263 § 2 k.k. przypisany mu w pkt. IV części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku i na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k. postępowanie karne w zakresie tego czynu umorzył, kosztami postępowania w tej części obciążając Skarb Państwa;

c) z opisu czynu ciągłego przypisanego temuż oskarżonemu w pkt. I części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku wyeliminował żądanie korzyści majątkowej od I. M. za pośrednictwem P.;

d) ustalił, iż wysokość kwoty łącznej wskazanej w tymże pkt. I wynosi nie mniej niż 36.000 zł;

e) ustalił wartość perfum wskazaną w pkt. VII części wstępnej zaskarżonego wyroku na kwotę nie mniejszą niż 180 zł;

II. tenże wyrok wobec oskarżonego D. S. co do czynów przypisanych mu w pkt. V i VI uchylił i sprawę w tym zakresie przekazał Sądowi Rejonowemu w W. do ponownego rozpoznania (w ramach oczywistej omyłki pisarskiej powołano pkt VII wyroku sądu pierwszej instancji – o czym niżej);

nadto Sąd Okręgowy

III. zmienił zaskarżony wyrok przez orzeczenie nowej kary łącznej;

IV. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżyła – w trybie kasacji – w części prawomocnej obrońca skazanego formułując w sposób następujący zarzuty:

„I. uchybienie bezwzględne polegające na utrzymaniu w mocy orzeczenia wyroku Sądu Rejonowego w części wymierzającej D. S. środek karny nieznany ustawie w postaci zakazu sprawowania funkcji publicznych, podczas gdy powołany przez Sąd meriti jako podstawa skazania art. 41 k.k. przewiduje wyłącznie środek karny polegający na orzeczeniu zakazu zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu,

II. rażące naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, a mianowicie art. 433 § 1 i 2 k.p.k., art. 457 § 3 k.p.k., art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 5 k.p.k., art. 6 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k., art. 167 k.p.k., art. 170 § 1 k.p.k., art. 193 k.p.k. i art. 413 § 2 k.p.k. wyrażające się w nadaniu waloru prawomocności rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego w zaskarżonej części i przyjęciu jako własnych ustaleń i ocen dowodów poczynionych przez ten Sąd w omawianym zakresie, mimo że w odniesieniu do czynów przypisanych oskarżonemu D. S. ustalenia te były błędne, albowiem sprzeczne z dowodami zgromadzonymi w sprawie lub oparte na ich dowolnej ocenie, dokonane przy tym z pogwałceniem zasady in dubio pro reo. Zaakceptował przy tym Sąd Okręgowy – niedopuszczalną z punktu widzenia wymogów postępowania karnego – metodę czynienia ustaleń faktycznych w oparciu o wyselekcjonowane z całokształtu materiałów zgromadzonych w sprawie tylko tych dowodów, które były niekorzystne dla oskarżonego, przy jednoczesnym zaniechaniu wskazania przyczyn, dla których Sąd odmówił wiarygodności dowodom przeciwnym, co przy zaniechaniu dokonania przez Sąd Okręgowy własnej szczegółowej analizy dowodów zgromadzonych w sprawie, praktycznie uniemożliwia kontrolę prawidłowości rozumowania i trafności ocen Sądów obu instancji. Zaakceptował także Sąd Okręgowy fakt zaniechania przez Sąd meriti przeprowadzenia szeregu istotnych dla obrony oskarżonego dowodów, co poza naruszeniem prawa oskarżonego, skutkowało poczynieniem błędnych ustaleń faktycznych. Dowodów tych Sąd Okręgowy nie przeprowadził także w postępowaniu odwoławczym.

Uchylił się także Sąd Okręgowy od szczegółowej analizy zarzutów apelacyjnych oraz wskazania przyczyn ich nieuwzględnienia. Nie dostrzegł też szeregu wad orzeczenia Sądu I instancji, które uwzględnić powinien z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów. Zaakceptował sprzeczności między ustaleniami zawartymi w części dyspozytywnej wyroku Sądu Rejonowego, a adekwatnymi ustaleniami zawartymi w pisemnym uzasadnieniu tego wyroku. Sąd Okręgowy sam przy tym dopuścił się podobnej sprzeczności wyrokując co do czynów opisanych w pkt. V i VII części dyspozytywnej wyroku Sądu Rejonowego. Wielokrotnie dokonał oceny dowodów sprzecznej z art. 7 k.p.k. oraz wydał niejasne orzeczenie co do kary łącznej.

Nie dostrzegł Sąd Okręgowy ocen prawnych Sądu Rejonowego w zakresie kwalifikowania przypisanych D. S. zachowań względem J. G. jako dwóch czynów ciągłych, podczas gdy uznane być one powinny za jedno przestępstwo.

Przeoczył też Sąd odwoławczy niezasadne skazanie D. S. za usiłowanie udzielenia J. J. pomocy do czynu z art. 229 § 1 k.k., podczas gdy ustalony przez Sąd stan faktyczny sprawy pozwalał co najwyżej na zakwalifikowanie zachowania D. S. w tym zakresie jako niekaralnego przygotowania, co skutkować powinno zmianą na korzyść oskarżonego wyroku w tej części jako rażąco niesprawiedliwego w rozumieniu art. 440 k.p.k.” i wniosła o:

„1. zmianę wyroku Sądu Okręgowego i poprzedzającego go wyroku Sądu Rejonowego w zaskarżonej części przez uniewinnienie D. S. od czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia,

2. ewentualnie uchylenie wyroku Sądu Okręgowego i poprzedzającego go wyroku Sądu Rejonowego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, przy jednoczesnym uchyleniu wyroku obu Sądów w części orzekającej względem D. S. środek karny nieznany ustawie w postaci zakazu sprawowania funkcji publicznej.”

W odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury Okręgowej w W. wniósł o uwzględnienie kasacji z powodu orzeczenia środka karnego nieprzewidzianego ustawą (art. 41 § 1 k.k.) przy czym prokurator z tego powodu, uznając jednocześnie pozostałe zarzuty kasacji za oczywiście bezzasadne, wnosił o uchylenie wyroków obu instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W.

Prokurator Prokuratury Krajowej na rozprawie przed Sądem Najwyższym popierał kasację jako zasadną wyłącznie w pkt. 1, wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku w części utrzymującej w mocy orzeczenia o środku karnym i oddalenie kasacji w pozostałym zakresie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja jest oczywiście zasadna tylko w części utrzymania przez Sąd odwoławczy w mocy wyroku Sądu pierwszej instancji dotyczącego środka karnego orzeczonego na podstawie art. 41 § 1 k.k.

Przepis ten nie przewiduje „zakazu sprawowania funkcji publicznych” ale zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu. Nie mógł więc Sąd odwoławczy utrzymać w mocy zaskarżonego wyroku w przedmiocie orzeczenia przez Sąd pierwszej instancji środka karnego nieznanego ustawie, co niewątpliwie stanowi rażące naruszenie prawa materialnego mające istotny wpływ na treść zaskarżonego w tym zakresie orzeczenia, co musiało skutkować uchyleniem w tej części zaskarżonego kasacją wyroku Sądu odwoławczego i przekazaniem sprawy w tym zakresie temu Sądowi do ponownego rozpoznania.

To oczywiste i rażące uchybienie nie powinno być niezauważone przez Sąd Okręgowy, podobnie jak i kolejna okoliczność (nie podniesiona w kasacji), nad którą Sąd odwoławczy przeszedł do porządku dziennego. Środek karny orzeka się do konkretnego przestępstwa, a nie jak uczynił to Sąd pierwszej instancji (nie wiążąc środka karnego z określonym przestępstwem), a w razie orzeczenia za zbiegające się przestępstwa zakazu tego samego rodzaju, sąd stosuje odpowiednio przepisy o karze łącznej (art. 90 § 1 i 2 k.k.).

Wobec uznania kasacji z pozostałym zakresie za oczywiście bezzasadną orzeczenie w tej części, stosownie do treści art. 535 § 3 k.p.k. (skazany aktualnie na wolności posiada obrońcę, obecnego na rozprawie kasacyjnej) nie wymaga pisemnego uzasadnienia.

Sąd Najwyższy widzi jednak potrzebę ustosunkowania się do części dyspozytywnej wyroku Sądu Okręgowego dotyczącej pkt. II wyroku.

Nie ulega wątpliwości – i tak to ocenił Sąd Najwyższy – że uchylony został poza czynem przypisanym skazanemu w pkt. VI wyroku Sądu pierwszej instancji, czyn opisany w pkt. V tego wyroku, co jednoznacznie wynika z uzasadnienia Sądu odwoławczego (k. 4164, 4165 i k. 4171).

Niezależnie od motywów orzeczenia Sądu odwoławczego wskazujących wyraźnie na potrzebę uchylenia wyroku Sądu pierwszej instancji do czynów przypisanych D. S. w pkt. V i VI (a nie VII), co w sposób oczywisty wynika w szczególności z podsumowania wywodów Sądu Okręgowego na k. 4171, to również wskazuje na to część dyspozytywna zaskarżonego kasacją wyroku. Sąd odwoławczy w pkt. I ppkt „e” zmienia wyrok Sądu Rejonowego w pkt. VII ustalając wartość wymienionych w nim perfum „na kwotę nie mniejszą niż 180 zł”, a w następnym punkcie II jako uchylony wskazuje czyn w tymże punkcie VII; nie można jednocześnie zmieniać orzeczenia i go uchylać. Uzasadnienie orzeczenia Sądu odwoławczego dotyczące czynu w pkt. VII nie pozostawia żadnych wątpliwości, że nie ten czyn został uchylony (k. 4170-V str 24 uzasadnienia).

Wszystkie podniesione wyżej okoliczności świadczą o oczywistej omyłce pisarskiej (która nie stanowiła żadnej przeszkody w faktycznie wykonanym wyroku) i powinna być sprostowana przez Sąd odwoławczy (art. 105 k.p.k.).

Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku. Podstawę zwrotu opłaty od kasacji stanowi art. 527 § 4 k.p.k.