Wyrok z dnia 2023-02-03 sygn. II AKa 169/21

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 169/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 8 grudnia 2020 r., sygnatura akt VIII K 126/19

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Sad Apelacyjny nie przeprowadzał postępowania dowodowego

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

--------------------------------------------------------------

--------------------------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

-------------------------------------------------------------

--------------------------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

----------------------------------

--------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty apelacji obrońcy

1.  obraza przepisów postępowania, tj art. 7 k.p.k., poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym wyjaśnień oskarżonego R. M. (1) i oskarżonego P. P., zeznań świadków: E. W., K. J., A. P., A. C., M. W., J. S. oraz korespondencji z k. 392 v i notatki z k. 624 – 626

2.  w konsekwencji wskazany w apelacji (w punktach 2. a. b. c. d. e. f. g.) błąd w ustaleniach faktycznych

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ oba zarzuty niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Apelujący nie wykazał aby Sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisu art. 7 k.p.k. dokonując oceny zgromadzonego materiału dowodowego , w tym wyjaśnień obu oskarżonych, zeznań świadków oraz wskazanych w apelacji dowodów nieosobowych. Wobec powyższego prawidłowo ocenił zgromadzone dowody i zrekonstruował przebieg stanu faktycznego w sprawie, w tym również w zakresie udziału oskarżonego P. w przypisanych mu przestępstwach. Podzielić należy konsekwentne poglądy orzecznictwa, że przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i jej braku w przypadku innych, pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeżeli zostało poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, rozważeniem okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, pozostaje zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku /tak np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.04.2018 r. sygn. IV KK 104/18, lex nr 2498022/. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne co do sprawstwa i winy oskarżonych P. P. i R. M. (1) oraz wysnuł je na podstawie właściwej oceny dowodów, mając na uwadze treść art. 7 k.p.k. Oparł się na całości przedstawionego materiału dowodowego oraz wobec tego odnośnie poczynionych ustaleń nie naruszył art. 410 k.p.k.

Opierając swoje ustalenia w znacznej części na wyjaśnieniach R. M. (1), dokonał Sąd meriti w pełni prawidłowej oceny dowodu z jego wyjaśnień. Zarzuty sformułowane w tym zakresie przez obrońcę są bezpodstawne. Oczywistym jest przy tym, że dowód z pomówienia zawsze musi być poddany wnikliwej ocenie i skonfrontowany z pozostałym zebranym materiałem dowodowym, czemu Sąd Okręgowy sprostał. Poddając wskazany dowód ocenie wskazał w szczególności w pisemnym uzasadnieniu wyroku, że wyjaśnienia R. M. (1) były konsekwentne mimo wielokrotnych przesłuchań. Zwrócił uwagę na ich szczegółowość i konsekwencję we wskazywaniu schematu działania osób, co do których miał wiedzę, że brały udział w ujawnionych oszustwach. Wskazał na niezbity fakt, że opisując swoją i P. P. rolę nie umniejszał swojej odpowiedzialności. Co więcej Sąd Apelacyjny zauważa, że nie czynił również prób przerzucenia tej odpowiedzialności na osobę P. P.. Schemat działania, który przedstawił w pełni korespondował z wersją przesłuchanych w sprawie pokrzywdzonych. Słusznie uznał przy tym, wbrew stanowisku obrońcy Sąd meriti, że ujawniony dopiero na etapie postępowania sądowego rzekomy konflikt pomiędzy P. P. a R. M. (1) nie może być uznany za nic innego jak przyjętą przez oskarżonego P. linię obrony. Zwłaszcza, że wersja o konflikcie powstała w okresie późniejszym w odpowiedzi na szczere i układające się w logiczną, korespondującą z innymi dowodami całość w postaci depozycji współoskarżonego R. M..

Próba podważenia wiarygodności wyjaśnień R. M. poprzez wykazywanie niewielkich sprzeczności w szczegółach dotyczących omawianych zdarzeń, skazana jest na niepowodzenie wobec konsekwentnie wskazywanej roli P. P. w zdarzeniach. Nieścisłości na które wskazuje obrona dotyczą kwestii co najwyżej pobocznych i muszą być uznane za naturalną konsekwencję zacierania się śladów pamięciowych w związku z upływem czasu. Wprost przeciwnie, konsekwentna, co do najmniejszych nawet szczegółów wersja zdarzeń sugerować by mogła wyuczony, a zatem nieprawdziwy obraz przedstawianych wydarzeń. Obrońca nie wykazał przy tym, że nawet jeśli przyjąć, że między oskarżonymi istniał jakiś konflikt na tle finansowym to R. M. (1) miał korzyść w obciążeniu P. P.. Po pierwsze, jak już wskazano wyżej oskarżony M. obciążał zarówno siebie jak i P. P., po drugie zaś, rzekoma korzyść w obciążaniu, którą jak należy domniemywać upatruje obrońca w możliwości wymierzenia łagodniejszej kary jest naturalną konsekwencją współpracy z organami ścigania i wymiarem sprawiedliwości, która przecież, w zależności od postawy procesowej mogła być udziałem i jednego i drugiego oskarżonego. Współpraca z organami ścigania i sądem nie może przy tym prowadzić do uznania, że taka osoba zawsze, bezpodstawnie pomawia inną. Musiałoby to zostać wykazane, co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca.

Nie polegają na prawdzie twierdzenia obrony co do ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd w zakresie rzekomych kontaktów P. P. z pokrzywdzonymi, który miał ich przekonywać o istnieniu śledztwa i nakłaniać do przekazania pieniędzy R. M. (1). Gdyby obrońca wnikliwie zapoznał się z pisemnym uzasadnieniem wyroku sporządzonym przez Sąd meriti dostrzegłby, że rekonstruując przebieg stanu faktycznego Sąd ten ustalił, że z pokrzywdzonymi bezpośrednio kontaktowali się nieustaleni mężczyźni i (w przypadku pokrzywdzonej E. W.) nieustalona kobieta, a nie osobiście P. P.. Tym samym oczywistym pozostaje podkreślany przez obrońcę fakt, że żaden numer telefonu, z którego kontaktowano się z pokrzywdzonymi nie pokrywa się z numerami telefonów znalezionych u P. P.. Sąd ustalił bowiem stanowczo, że rolą oskarżonego P. P. było odbieranie pieniędzy od R. M. (1), który otrzymywał je w umówionej wcześniej formie od pokrzywdzonych. Wszystkie te osoby, a więc zarówno R. M. (1), jak i P. P. oraz nieustalone osoby wykonujące telefony do osób pokrzywdzonych działały wspólnie i w porozumieniu, wedle z góry ustalonego podziału ról.

Jakkolwiek w złożonym środku odwoławczym obrońca nie postawił wprost zarzutu co do wysokości wymierzonej kary, to zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego i odniósł się do wysokości wymierzonej kary w uzasadnieniu apelacji. Kwestionując wysokość tej kary przedstawił ją w szczególności w relacji do tej wymierzonej R. M. (1). Nie bez racji również wskazał na niedostatki uzasadnienia Sądu meriti w tym zakresie. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny obowiązany był dokonać oceny prawidłowości wymierzonej kary P. P.. Finalnie zatem uznał, że częściowo argumentacja obrońcy zasługuje na uwzględnienie. W pierwszym rzędzie zgodzić się należy, że dysproporcja w wysokości wymierzonych kar jest rzeczywiście rażąca i nie została w żaden sposób wyjaśniona i uzasadniona. Oczywistym jest, że współpracujący z organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości R. M. (1) zasługiwał na wymierzenie kary znacznie łagodniejszej, w tym również w świetle faktu, że został dokooptowany do przestępczego procederu przez P. P. i pełnił w nim co do zasady pośledniejszą rolę. Nie zmienia to faktu, że taka różnica nie wydaje się uzasadniona, zwłaszcza, że w stosunku do R. M. (1) nie została zastosowana choćby instytucja nadzwyczajnego złagodzenia kary. Biorąc te okoliczności pod uwagę i dokonując zmiany wyroku poprzez przyjęcie, iż częściowo oskarżony P. działał w warunkach art. 91 § 1 k.k. Sąd Apelacyjny dokonał korekty wysokości wymierzonych oskarżonemu kar pozbawienia wolności. Wymierzone kary, w tym kara łączna 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności nie są nadmiernie surowe, a ich ukształtowanie czyni zadość potrzebom prewencji indywidualnej i generalnej oraz odpowiada dyrektywom zamieszczonym w art. 53 § 1 i 2 k.k., jak również w art. 85a k.k.

Wniosek

o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie w zakresie P. P. w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego od wszystkich zarzucanych mu czynów

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Wobec braku potwierdzenia zarzutów apelacji wniosek jest niezasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Sąd Apelacyjny dostrzegł z urzędu, że działania oskarżonego P. P. przypisane mu w puntach 11, 12, 13 i 14 wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie należało ująć w ramach ciągu przestępstw przewidzianego w art. 91 § 1 k.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

Zgodnie z art. 91 § 1 k.k. jeżeli sprawca popełnia w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności, dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw, sąd orzeka jedną karę określoną w przepisie stanowiącym podstawę jej wymiaru dla każdego z tych przestępstw, w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Obecnie, po nowelizacji z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 396) przedmiotowy przepis nakazuje włączać do jednego ciągu przestępstw nie tylko czyny kwalifikowane wyłącznie z tego samego, czy z tych samych przepisów, ale też czyny kwalifikowane z różnych przepisów, o ile tożsama będzie podstawa wymiaru kary za każde z czynów włączonych do ciągu przestępstw, a przepis stanowiący podstawę wymiaru kary stanowi również element podstawy kwalifikacji prawnej w odniesieniu do każdego przestępstwa spiętego klamrą ciągłości (tak w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2021 r., sygnatura akt V KK 367/20, LEX nr 3358875 oraz P. Kardas (w:) W. Wróbel (red.), Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, Kraków 2015, s. 655 – 660).

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

-----------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

1.  uchylono rozstrzygnięcie z punktu 16 zaskarżonego wyroku o wymierzeniu kary łącznej pozbawienia wolności (pkt I a));

2.  ustalono, iż czyny przypisane oskarżonemu P. P. w punktach 11, 12, 13 i 14 wyroku zostały popełnione w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności, w warunkach ciągu przestępstw z art. 91 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzono oskarżonemu karę 3 lat pozbawienia wolności (pkt I b))

3.  z podstawy skazania za czyn z punktu 15 wyroku wyeliminowano art. 11 § 2 k.k., a z podstawy wymiaru kary art. 11 § 3 k.k.

4.  połączono karę pozbawienia wolności wymierzoną w punkcie I b) oraz karę pozbawienia wolności wymierzoną w punkcie 15 zaskarżonego wyroku i wymierzono oskarżonemu karę łączną 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany.

Ad 1, 2 i 4

Sąd Apelacyjny w ramach kontroli odwoławczej przyjął, że oskarżony P. P. czynów przypisanych mu w punktach 11, 12, 13, i 14 zaskarżonego wyroku dopuścił się w warunkach ciągu przestępstw z art. 91 § 1 k.k. Wskutek powyższego uchylono rozstrzygnięcie z punktu 16 zaskarżonego wyroku oraz wymierzono jedną karę pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat, którą następnie połączono z karą pozbawienia wolności wymierzoną w punkcie 15 zaskarżonego wyroku, wymierzając karę łączną 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny miał możliwość dokonania tego rodzaju korekty w ramach apelacji wniesionej przez obrońcę, który wyrok w stosunku do oskarżonego P. zaskarżył w całości na korzyść oskarżonego, a zatem apelacja kwestionowała zarówno rozstrzygnięcie Sądu I instancji co do winy jak i kary. Jednocześnie działanie reformatoryjne Sądu Apelacyjnego finalnie doprowadziło do złagodzenia wymierzonych oskarżonemu kar, w tym kary łącznej, która w zaskarżonym wyroku została określona w wysokości 6 lat pozbawienia wolności. Wymierzone kary, w tym kara łączna 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności nie są nadmiernie surowe, a ich ukształtowanie czyni zadość potrzebom prewencji indywidualnej i generalnej oraz odpowiada dyrektywom zamieszczonym w art. 53 § 1 i 2 k.k., jak również w art. 85a k.k.

Ad 3

Z podstawy skazania za czyn z punktu 15 wyroku wyeliminowano art. 11 § 2 k.k., a z podstawy wymiaru kary art. 11 § 3 k.k. Przepisy artykułów 286 § 1 k.k. i 294 § 1 k.k. nie pozostają bowiem w stosunku kumulatywnym. Przepis art. 294 § 1 k.k. statuuje wyłącznie możliwość obostrzenia odpowiedzialności karnej między innymi za czyn z art. 286 k.k. jeżeli sprawca dopuścił się jego popełnienia w stosunku do mienia znacznej wartości i w takim przypadku zawsze stanowi podstawę wymiaru kary.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

II

W pkt II na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczono oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 24.04.2019 r. do dnia 25.04.2019 r.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

III, IV

1.  zasądzono koszty zastępstwa procesowego na rzecz oskarżycielki posiłkowej – zgodnie z wnioskiem;

2.  zwolniono oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając wydatkami Skarb Państwa – na mocy art. 624 § 1 kpk z uwagi na długotrwałe pozbawienie wolności.

7.  PODPIS

Małgorzata Janicz

Izabela Szumniak Adam Wrzosek

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego P. P.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość rozstrzygnięcia w stosunku do oskarżonego P. P.

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana