Wyrok z dnia 2023-12-07 sygn. IV SAB/Wr 287/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Ireneusz Dukiel, Sędziowie: Sędzia WSA Daria Gawlak-Nowakowska, Sędzia WSA Marta Pająkiewicz-Kremis (sprawozdawca), , po rozpoznaniu w Wydziale IV na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 7 grudnia 2023 r. sprawy ze skargi M. D. na bezczynność Prezesa Sądu Rejonowego w Strzelinie w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej na wniosek z dnia 9 marca 2023r. I. stwierdza bezczynność Prezesa Sądu Rejonowego w Strzelinie w rozpoznaniu wniosku strony skarżącej z dnia 9 marca 2023 r., która to bezczynność nie ma charakteru rażącego naruszenia prawa; II. zobowiązuje Prezesa Sądu Rejonowego w Strzelinie do rozpoznania wniosku, o którym mowa w punkcie I wyroku, w terminie 14 dni od otrzymania odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy; III. zasądza od Prezesa Sądu Rejonowego w Strzelinie na rzecz skarżącego M. D. kwotę 100 (słownie: sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Przedmiotem skargi M. D. jest bezczynność Prezesa Sądu Rejonowego w Strzelinie (dalej: Prezes Sądu Rejonowego, organ) w udostępnieniu informacji publicznej na wniosek z dnia 9 marca 2023 r.

Jak wynika z akt sprawy, rzeczonym wnioskiem strona wystąpiła do Prezesa Sądu Rejonowego w Strzelinie o udostępnienie jej treści prawomocnego wyroku o sygn. akt II W 160/22.

Odpowiadając na ten wniosek w dniu 10 marca 2023 r. Prezes Sądu Rejonowego poinformował wnioskodawcę, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej albowiem żądana przez stronę informacja nie jest informacją publiczną w rozumieniu art. 1 u.d.i.p. Stwierdził, że: "orzeczenia sądowe wydane w ramach orzeczniczej działalności Sądu są danymi publicznymi i podlegają udostępnieniu ale tylko w zakresie publicznym, a zatem po odjęciu elementów indywidualnych. Żądanie udostępnienia treści wyroku w sprawie o sygn. akt II W 160/22 informacją publiczną już nie jest albowiem nie dotyczy informacji o działalności tut. Sądu jako instytucji publicznej, lecz zmierza do ustalenia sytuacji procesowej konkretnej osoby. Informacje te nie są natomiast w żadnej sposób związane z funkcjonowaniem władzy publicznej i innych podmiotów wykonujących zadania publiczne, nie są to też informacje odnoszące się do władz publicznych lub podmiotów, czy osób pełniących funkcję publiczną.

W skardze wniesionej na bezczynność Prezesa Sądu Rejonowego skarżący podniósł, ze chciał zapoznać się z treścią wyroku Sądu Rejonowego w Strzelinie w sprawie o sygn. akt II W 160/22. Z informacji jakie uzyskał wcześniej od Prezesa Sadu Rejonowego wie, że postępowanie w sprawie o wymienionej sygnaturze zostało zakończone prawomocnym wyrokiem. W treści skargi skarżący podał, że w dniu 26 stycznia 2022 r. złożył w Komendzie Powiatowej Policji w Oławie zawiadomienie o możliwości popełnienia wykroczenia w ruchu drogowym. Po pewnym czasie poinformowano go, że sprawa trafiła do Sądu Rejonowego w Oławie, a następnie do Sądu Rejonowego w Strzelinie. Skarżący chciał poznać "finał" tej sprawy.

W treści skargi skarżący nie zgodził się ze stanowiskiem organu, że żądanie wniosku nie stanowi informacji publicznej.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Rejonowego podtrzymał stanowisko, że wyrok wydany w sprawie o sygn. akt II W 160/22 nie jest informacją publiczną, albowiem nie dotyczy informacji o działalności Sądu jako instytucji publicznej, lecz zmierza do ustalenia sytuacji procesowej osoby co do której skarżący złożył zawiadomienie o popełnieniu przekroczenia.

Na marginesie Prezes Sądu Rejonowego wskazał, że zarówno ta osoba, jak i skarżący składają wobec siebie wzajemnie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w ruchu lądowym.

Nadto organ ten zwrócił uwagę, że skarżący nie był stroną postępowania prowadzonego pod sygn. akt II W 160/22 i zgodnie z art. 157 § 1 k.p.k., który ma zastosowanie w sprawach o wykroczenia, nie przysługuje mu prawo żądania wydania odpisu wyroku. Podkreślił, że sam fakt złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia wykroczenia przez konkretną osobę nie powoduje, że staje się ona stroną tego postępowania. Wskazał, że skarżący został błędnie pouczony przez KPP w Oławie o statusie pokrzywdzonego w tym postępowaniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

Skarga okazała się uzasadniona.

Właściwość sądów administracyjnych w sprawach wniosków o udzielenie informacji publicznej wynika z przepisu art. 21 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2022 r., poz. 902, dalej: u.d.i.p.), stanowiącego, że do skarg rozpatrywanych w postępowaniach o udostępnienie informacji publicznej stosuje się przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1634, dalej: p.p.s.a.).

Nie jest sporne między stronami, że Prezes Sądu Rejonowego jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej. Zgodnie bowiem z art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności organy władzy publicznej. Władzą publiczną bez wątpienia jest władza sądownicza wykonywana przez sądy i trybunały (art. 173 Konstytucji RP). Organem sądu rejonowego reprezentującym go na zewnątrz jest prezes tego sądu (art. 21 § 1 pkt 1 ustawy z 27 lipca 2001 r. o ustroju sądów powszechnych - Dz.U. z 2020 r. poz. 365).

Stanowiska stron różnią się natomiast w kwestii kwalifikacji żądania wniosku jako informacji publicznej. Zdaniem skarżącego, adresowane do Prezesa Sadu Rejonowego w Strzelinie, żądanie wniosku dotyczące udostępnienia mu treści prawomocnego wyroku tego Sądu w sprawie o sygn. akt II W 160/22, stanowi informację publiczną podlegającą udostępnieniu na wniosek. Zdaniem organu natomiast, wyrok o sygnaturze podanej we wniosku nie jest informacją publiczną, albowiem nie dotyczy informacji o działalności sądu, lecz zmierza do ustalenia sytuacji procesowej konkretnej osoby (w stosunku do której skarżący złożył uprzednio zawiadomienie o popełnieniu przez nią wykroczenia w ruchu drogowym – przypis Sądu).

Zdaniem Sądu, treść żądania wniosku strony dotyczy informacji publicznej, albowiem odnosi się do treści wyroku sądu powszechnego.

Zakres przedmiotowy informacji publicznej wynika z treści art. 6 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Zgodnie art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a tiret trzecie u.d.i.p., udostępnieniu podlega informacja publiczna o danych publicznych, w tym treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć, dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających, treść orzeczeń sądów powszechnych, Sądu Najwyższego, sądów administracyjnych, sądów wojskowych, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu. ądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej – art. 174 Konstytucji RP. Tym samym reprezentują dobro wspólne wszystkich obywateli – art. 1 Konstytucji RP – a sprawowany przez nie wymiar sprawiedliwości ma charakter powierniczy, służebny wobec władzy zwierzchniej narodu – art. 4 i art. 10 Konstytucji RP. Nie ma więc wątpliwości, że wyrok sądu karnego inkorporuje w sobie informacje dotyczące sprawy publicznej, o jakiej mowa w art. 1 ust. 1 u.d.i.p. Jest urzędową formą realizacji przyznanej sądom władzy, w ramach której sprawują wymiar sprawiedliwości, a więc - jako Państwo - rozstrzygają spory prawne o odpowiedzialności karnej za popełnione czyny zabronione. Wyrok jest zatem dokumentem urzędowym, sporządzonym w prawem wymaganej formie, podpisanym przez funkcjonariusza publicznego i zawierającym oświadczenie o rozstrzygnięciu sporu poddanego kognicji sądu. Analogiczne znaczenie należy przypisać uzasadnieniu wyroku sądu karnego, które - w razie gdy zostało sporządzone - ujawnia na podstawie jakich faktów i w oparciu o jakie normy prawa wydano rozstrzygnięcie o odpowiedzialności karnej oskarżonego – art. 424 k.p.k.

Przyjąć zatem należy, że zarówno sam wyrok, jak i jego uzasadnienie stanowią informację publiczną udostępnianą na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a tiret trzecie u.d.i.p. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 stycznia 2018 r., sygn. I OSK 784/16 i 14 marca 2023 r., sygn. akt III OSK 7229/21).

Należy jednak zauważyć, że stosownie do art. 5 ust. 2 u.d.i.p., dostęp do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej. Oznacza to w praktyce, że rzeczą organu jest zapobiec dostępowi do konkretnych informacji umożliwiających identyfikację osoby fizycznej poprzez udostępnienie dokumentów odpowiednio zanonimizowanych. Dopiero w razie uznania i przekonującego wykazania, że istnieje potrzeba ochrony prywatności określonej osoby lub osób, a celu tego w dostateczny sposób nie spełni anonimizacja danych wrażliwych, organ, do którego skierowano wniosek o udostępnienie informacji publicznej, winien - w oparciu o art. 16 u.d.i.p. - wydać decyzję administracyjną odmawiającą udostępnienia konkretnej informacji publicznej, powołując się na ograniczenia zawarte w art. 5 ust. 2 u.d.i.p. (por. wyroki NSA z dnia: 20 października 2022 r., sygn. III OSK 5609/21 i 14 marca 2023 r. sygn. akt III OSK 7229/21).

Z nieco inną sytuacją mamy do czynienia w przypadku, gdy wnioskujący o dostęp do informacji publicznej ujawnia, że posiada wiedzę, kogo dotyczy konkretny wyrok sądu karnego. W takim stanie faktycznym udostępnienie zanonimizowanej treści wyroku i uzasadnienia sądu może spowodować, że ujawnione zostaną dane prywatne, które wnioskujący będzie mógł przyporządkować do konkretnej osoby fizycznej. Ograniczenie dostępu do wyroku i uzasadnienia sądu będzie wówczas możliwe, wyłącznie po wykazaniu, że nawet po przeprowadzeniu anonimizacji, treść tych dokumentów zawiera dane, które powinny być chronione ze względu na prywatność osób fizycznych – oskarżonego, skazanego, pokrzywdzonych, świadków, biegłych, itd.

Za poglądem wyrażonym przez NSA w wyroku z dnia 14 marca 2023 r., sygn. akt III OSK 7229/21 należy stwierdzić, że fakt posiadania przez wnioskującego danych osobowych skazanego, a więc informacji pozwalających na identyfikację osoby, której dotyczy zanonimizowane uzasadnienie wyroku zobowiązuje Prezesa Sądu do rozważenia, czy zawarto w nim inne dane prywatne, które należy chronić w reżimie art. 5 ust. 2 u.d.i.p. W takim przypadku, odmowa udostępnienia zanonimizowanego wyroku i uzasadnienia sądu powinna nastąpić w drodze decyzji i zostać należycie umotywowana poprzez wykazanie, z jakiego powodu interes partykularny, urealniony w prywatności osoby fizycznej uzasadnia wyłączenie konstytucyjnego prawa do informacji publicznej (por. tamże).

W nawiązaniu do stanu faktycznego kontrolowanej sprawy trzeba wskazać, że, jak wynika z akt, występując z wnioskiem o udostępnienie treści prawomocnego wyroku o sygn. akt II W 160/22, skarżący posiadał wiedzę o tym, w jakiej sprawie ów wyrok zapadł, albowiem to wnioskodawca był osobą, która złożyła zawiadomienie o popełnieniu przez obwinionego wykroczenia w ruchu drogowym. Fakt posiadania przez wnioskującego danych osobowych skazanego (obwinionego), a więc informacji pozwalających na identyfikację osoby, której dotyczy zanonimizowane uzasadnienie wyroku zobowiązuje Prezesa Sądu do rozważenia, czy żądana przez stronę informacja publiczna zawiera dane, które należy chronić w reżimie art. 5 ust. 2 u.d.i.p.

Ubocznie należy wskazać, ze Sąd podziela stanowisko organu zawarte w piśmie z dnia 10 marca 2023 r., że przepisy kodeksu postępowania karnego karnego (art. 156 k.p.k.) dotyczą (jedynie) prawa wglądu do dokumentów i wydawania odpisów z akt sprawy karnej.

W toku ponownego rozpoznania sprawy, rzeczą organu jest przyjąć, ze wniosek strony dotyczy informacji publicznej oraz uwzględnić wykładnię przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej przeprowadzoną przez Sąd w wyrokowanej sprawie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w punkcie I wyroku, działając na podstawie art. 149 § 1 pkt 3 p.p.s.a. stwierdził bezczynność organu w zakresie rozpoznania wniosku strony z dnia 9 marca 2023 r. oraz na podstawie art 149 § 1a p.p.s.a. orzekł, że orzeczona bezczynność organu nie ma miejsca z rażącym naruszeniem prawa.

Nie stwierdzając podstaw do orzeczenia o kwalifikowanym naruszeniu prawa przez organ Sąd miał na uwadze to, że stwierdzona bezczynność Prezesa Sądu wynikała z błędnego przyjęcia, że żądanie wniosku nie dotyczy informacji publicznej. Organ nie unikał rozpoznania wniosku, a jedynie błędnie przyjął, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej.

W punkcie II wyroku, na podstawie art. 149 § 1 pkt 1 p.p.s.a. Sąd zobowiązał organ do rozpoznania wniosku strony, o którym mowa w punkcie I wyroku, terminie 14 dni od otrzymania odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy.

Orzeczenie o kosztach (punkt III wyroku) znajduje swoją podstawę prawną w treści art. 200 p.p.s.a.