Postanowienie z dnia 2003-11-19 sygn. V CZ 111/03

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V CZ 111/03

POSTANOWIENIE

Dnia 19 listopada 2003 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)

SSN Maria Grzelka (sprawozdawca)

SSA Grzegorz Misiurek

w sprawie ze skargi C. w A.

o wznowienie postępowania w sprawie z wniosku Skarbu Państwa - Urzędu Rejonowego w Wadowicach

przy uczestnictwie Gminy Andrychów, J. M., A. S.

oraz C. w A.

o stwierdzenie zasiedzenia

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w Izbie Cywilnej w dniu 19 listopada 2003 r.,

zażalenia strony skarżącej

na postanowienie Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej

z dnia 14 maja 2003 r., sygn. akt II Ca 168/03,

oddala zażalenie i zasądza od wnoszącego skargę C. w A. na rzecz uczestników postępowania J. M. i A. S. kwotę 1.800,-(jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem kosztów procesu w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Najwyższym.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 10 kwietnia 1997 r. sygn. akt II Ca 59/97 Sąd Wojewódzki w Bielsku-Białej zmienił postanowienie Sądu Rejonowego w Wadowicach z dnia 4 grudnia 1996 r. w ten sposób, że oddalił wniosek Skarbu Państwa – Urzędu Rejonowego w Wadowicach o stwierdzenie na jego rzecz zasiedzenia odnośnie do nieruchomości położonej w A. przy ulicy […] objętej księgą wieczystą nr […] prowadzoną przez P. w W. Postanowienie to uprawomocniło się z dniem 29 lipca 1998 r. w wyniku oddalenia kasacji wniesionych przez uczestników postępowania C. w A. i A. Fabrykę SA w A. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1998 r. sygn. akt II CKN 615/97). W postępowaniu przed Sądem Wojewódzkim oraz przed Sądem Najwyższym wnioskodawcę reprezentował pełnomocnik umocowany przez Burmistrza Andrychowa działającego na podstawie porozumienia zawartego w dniu 20 sierpnia 1990 r. pomiędzy Kierownikiem Urzędu Rejonowego w Wadowicach a Burmistrzem Andrychowa odnośnie do powierzenia Gminie Miasta Andrychów prowadzenia niektórych spraw z zakresu administracji rządowej, w tym – spraw z zakresu gospodarki nieruchomościami i geodezji.

W niniejszej sprawie uczestnik postępowania C. w A. wniósł o wznowienie postępowania w sprawie II Ca 59/95 Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej i powołał się na nieważność postępowania na skutek braku należytej reprezentacji Skarbu Państwa (art. 401 pkt 2 k.p.c.). Ponadto żądał wznowienia postępowania na tej podstawie, że w marcu 2003 r. zapoznał się z decyzją Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Krakowie […] z dnia 22 września 1948 r. o przywróceniu właścicielce posiadania nieruchomości, który to dowód – w jego ocenie – miał istotny wpływ na wynik sprawy II Ca 59/97 (art. 403 § 2 k.p.c.).

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej skargę o wznowienie postępowania odrzucił wskazując, że w sprawie II Ca 59/97 skarżący nie kwestionował prawidłowości umocowania Burmistrza Andrychowa do działania w imieniu Skarbu Państwa mimo, że co najmniej od złożenia przez Burmistrza Andrychowa wniosku o sporządzenie i doręczenie orzeczenia Sądu Wojewódzkiego z dnia 10 kwietnia 1997 r. wraz z uzasadnieniem wiedział o podstawie umocowania Burmistrza Andrychowa do występowania w imieniu Skarbu Państwa, a ponadto, okoliczność niewłaściwej reprezentacji została powołana po upływie 3-miesięcznego terminu przewidzianego w art. 407 k.p.c. Odnośnie do drugiej podstawy wznowienia Sąd Okręgowy stwierdził, że także powołana została po upływie wymaganego terminu ponieważ z akt sprawy o zmianę postanowienia SW z dnia 10.IV.1997 r. wynikało, iż o decyzji Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Krakowie z dnia 22 września 1948 r. skarżący wiedział od dnia 7 października 2002 r. gdy otrzymał odpis wniosku wraz z załącznikami, wśród których była w/w decyzja.

W zażaleniu wnoszący skargę uczestnik postępowania zarzucił błędne przyjęcie początku biegu terminu do wniesienia skargi, opartej na nieważności postępowania, od momentu dowiedzenia się o istnieniu porozumienia pomiędzy Kierownikiem Urzędu Rejonowego w Andrychowie i Burmistrzem Andrychowa mimo, że w aktach sprawy II Ca 59/97 tekst porozumienia nie został złożony, a z jego treścią skarżący zapoznał się dopiero w marcu 2003 r. gdy odszukał je w Dzienniku Urzędowym Wojewody Bielskiego nr 5 z 1991 roku. Zarzucił też, że sama informacja o istnieniu decyzji Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Krakowie, którą uzyskał w dniu 7 października 2002 r. nie stanowiła podstawy do rozpoczęcia biegu terminu do wniesienia skargi w sytuacji, gdy do doręczonego mu wniosku o zmianę postanowienia z dnia 10 kwietnia 1997 r. dokumenty wymienione we wniosku nie były dołączone i skarżący zapoznał się z nimi dopiero w marcu 2003 r. przy okazji badania akt tej sprawy (sygn. akt II Ca 112/03, poprzednio II Ca 446/02). Skarżący wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania lub o zmianę tego postanowienia i orzeczenie zgodne z żądaniem skargi.

Sąd Najwyższy zważył co następuje:

Trzymiesięczny termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania opartej na podstawie braku należytej reprezentacji liczy się od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy (art. 407 k.p.c.). Stanowisko, zgodnie z którym termin do wniesienia niniejszej skargi miałby podlegać liczeniu w nawiązaniu do zdarzenia jakim było porozumienie pomiędzy Kierownikiem Urzędu Rejonowego w Andrychowie i Burmistrzem Andrychowa w sprawie powierzenia Gminie Miasta Andrychowa prowadzenia spraw z zakresu gospodarki nieruchomościami było więc z gruntu chybione. Niezależnie więc od poglądu wyrażonego w zaskarżonym postanowieniu co do odrzucenia skargi, opartej na zarzucie nieważności postępowania z powodu braku należytej reprezentacji, zażalenie w tym zakresie należało uznać za bezzasadne. W rzeczy samej uczestnikowi postępowania C. w ogóle nie przysługiwała skarga o wznowienie postępowania oparta na powyższej podstawie w sytuacji, gdy brak należytej reprezentacji miałby występować po stronie innego uczestnika postępowania w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia II Ca 59/97 Sądu Wojewódzkiego w Bielsku-Białej, tj. Skarbu Państwa. Możność żądania wznowienia postępowania z powodu nieważności wywołanej brakiem należytej reprezentacji (art. 401 pkt 2 k.p.c.) z oczywistych względów dotyczy tylko tej strony, która była nienależycie reprezentowana i przez to ona sama lub jej organ lub ewentualny przedstawiciel ustawowy nie wiedzieli o toczącym się postępowaniu. Tylko taka strona może się znaleźć w sytuacji, o której mowa w art. 407 k.p.c., bo tylko do takiej strony może odnosić się sformułowanie „dowiedziała się o wyroku”. W przeciwnym razie nie byłoby w ogóle możliwe obliczanie terminu z art. 407 k.p.c.; sprawa niniejsza jest tego dowodnym przykładem.

Prawidłowo zatem w zaskarżonym postanowieniu skarga o wznowienie postępowania z powodu nieważności postępowania została odrzucona. W stosunku do wnoszącego skargę C. nie istniała ustawowa podstawa wznowienia w postaci braku należytej reprezentacji i skarga oparta na takiej podstawie była niedopuszczalna (art. 410 § 1 zd. pierwsze k.p.c.).

Na marginesie można stwierdzić, że wbrew przekonaniu skarżącego, Skarb Państwa może być w postępowaniu sądowym reprezentowany przez jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli na podstawie normy kompetencyjnej lub porozumienia przewidzianego przez ustawę sprawy wchodzące w zakres administracji rządowej zostały przekazane tym jednostkom. Czynności procesowe podejmuje wówczas organ jednostki samorządu terytorialnego i nie wymaga to dodatkowego upoważnienia ze strony statio fisci Skarbu Państwa.

Również prawidłowo Sąd Okręgowy uznał, że podlegała odrzuceniu skarga oparta na twierdzeniu, że właścicielka nieruchomości L. S. objęła przywrócone jej posiadanie nieruchomości i że, wobec tego, w 1948 roku przerwane zostało władztwo Skarbu Państwa w ramach przysługującego mu imperium w odniesieniu do tej nieruchomości, a następnie zostało przez Skarb Państwa podjęte już w ramach samoistnego posiadania mogącego prowadzić do zasiedzenia. W skardze o wznowienie postępowania uczestnik postępowania nie sprecyzował, czy na powyższą okoliczność powołał się w ramach wykrycia nowej okoliczności faktycznej, czy w ramach wykrycia nowego środka dowodowego (art. 403 § 2 k.p.c.). Wobec tego, że w dotychczasowym postępowaniu w sprawie II Ca 59/97 skarżący ani inny uczestnik postępowania nie powoływał się na fakt przywrócenia posiadania właścicielce nieruchomości (a nie tylko na niemożność udowodnienia tego faktu) należało przyjąć, że w skardze nawiązanie do decyzji Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego stanowiło powołanie się na wykrycie nowej okoliczności faktycznej, a nie na wykrycie nowego środka dowodowego. O samym zaś w/w fakcie skarżący dowiedział się z treści wniosku o uchylenie w trybie art. 523 k.p.c. prawomocnego orzeczenia, który został mu doręczony w sprawie II Ca 112/03 Sądu Okręgowego w Bielsku – Białej w dniu 7 października 2002 r. Trafnie Sąd Okręgowy w zaskarżonym postanowieniu przyjął, że termin z art. 407 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. odnośnie do skargi opartej na tej podstawie rozpoczął bieg od dnia 7 października 2002 r. i że termin ten upłynął zanim skarga została wniesiona (w dniu 28 marca 2003 r.). Wymaga podkreślenia, że ewentualne wątpliwości skarżącego co do wiarygodności informacji zawartej we wniosku w sprawie II Ca 112/03, nakazujące – według oceny skarżącego – potrzebę zapoznania się z treścią decyzji z dnia 22 września 1948 nie wpływały na ocenę, że w dniu 7 października 1948 r. uczestnik postępowania dowiedział się o podstawie wznowienia w postaci nowej okoliczności faktycznej. Rzeczywiste istnienie tej okoliczności oraz jej znaczenie, podlegałyby badaniu sądu przy ocenie dopuszczalności wznowienia. Konieczność w/w badania nie usprawiedliwiała przesunięcia początku biegu terminu, od zachowania którego uzależniona była dopuszczalność skargi.

Z powyższych względów Sąd Najwyższy oddalił zażalenie – art. 385 w zw. z art. 397 § 2 w zw. z art. 393¹⁹ k.p.c. O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 i 108 § 1 k.p.c.