Wyrok z dnia 2002-10-11 sygn. I CKN 1036/00

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CKN 1036/00

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2002 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)

SSN Mirosław Bączyk

SSN Zbigniew Strus (sprawozdawca)

Protokolant Anna Matura

w sprawie z powództwa S. A.

przeciwko C. A.

przy udziale interwenienta ubocznego po stronie pozwanej S. K. o odwołanie darowizny,

po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej w dniu 11 października 2002 r.

na rozprawie

kasacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 9 lutego 2000 r., sygn. akt V Ca 93/00,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach postępowania w instancji kasacyjnej.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w Warszawie po rozpoznaniu sprawy na skutek apelacji powoda oddalił apelację przyjmując, że powód nie odwołał darowizny na piśmie. Dlatego uznał za zbędne wyjaśnienie, czy zachowanie pozwanego wyczerpywało pojęcie rażącej niewdzięczności.

Powód zaskarżył ten wyrok kasacją opartą na obydwu podstawach określonych w art. 393¹ k.p.c. zarzucając naruszenie przepisów art. 900 k.c. i art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Nie można odmówić trafności wywodom skarżącego, że pozew „o odwołanie darowizny” wskazujący przedmiot darowizny i przyczynę odwołania dostatecznie określa wolę darczyńcy odwrócenia sutków umowy darowizny.

Pozew jako pismo procesowe wywiera przede wszystkim skutki w zakresie postępowania ale nie można zaprzeczyć, że będąc oświadczeniem woli powoda ponieważ zawiera określenie adresata tj. właściwy sąd oraz osnowę, czyli treść oświadczenia z chwilą doręczenia pozwanemu wywiera również skutki materialnoprawne np. przerywa bieg przedawnienia lub zasiedzenia (art. 23 i 175 k.c.), uchyla zakaz anatocyzmu (art. 482 k.c.) oraz dopuszcza przejście niektórych roszczeń na spadkobierców (art. 445 § 3 k.c.).

Twierdząco należy odpowiedzieć też na pytanie, czy doręczenie odpisu pozwu „o odwołanie darowizny” spełnia wymaganie określone w art. 900 k.c., ponieważ tym tylko różni się od odwołania dokonanego bezpośrednio, że następuje za pośrednictwem sądu, w piśmie ukierunkowanym nie tylko na funkcje procesowe, ale i wywierającym skutki materialnoprawne.

Skład Sądu Najwyższego opowiada się za wykładnią art. 900 k.c. uznającą skuteczność odwołania darowizny nieruchomości w formie pisemnej (np. orzeczenie SN z 16 marca 1948 r., C III 2318/47 – PN 1949, nr 3-4 oraz uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów SN z 7 stycznia 1967 r. III CZP 32/66, OSNCP 1968, nr 12, poz. 199).

Odrębnym zagadnieniem jest możliwość uwzględnienia powództwa o odwołanie darowizny, gdyby powód domagał się wydania wyroku konstytutywnego kwestionując zasadę prawną uchwaloną przez Sąd Najwyższy 7 stycznia 1967 r. W dotychczasowym postępowaniu nie było ono roztrząsane i nie stanowi przedmiotu kasacji.

Wobec uznania, że kasacja opiera się na usprawiedliwionych podstawach, zachodzi konieczność rozważenia sprawy w granicach zaskarżenia apelacją, Sąd Najwyższy z mocy art. 393¹³ § 1 k.p.c. oraz art. 108 § 2 k.p.c. – stosowanego odpowiednio w zakresie orzeczenia o kosztach procesu orzekł jak w sentencji.