Postanowienie z dnia 2002-11-21 sygn. III CZP 74/02

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 74/02

POSTANOWIENIE

Dnia 21 listopada 2002 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Maria Grzelka (przewodniczący)

SSN Antoni Górski (sprawozdawca)

SSN Barbara Myszka

Protokolant Bożena Kowalska

w sprawie z powództwa R. W.

przeciwko […] Zakładowi Ubezpieczeń S.A. Inspektorat w R. o zapłatę,

po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym

w dniu 21 listopada 2002 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Jana Szewczyka, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 4 lipca 2002 r., sygn. akt I Ca […],:

"Czy Sąd ma obowiązek dopuścić z urzędu niezbędny do rozstrzygnięcia sprawy dowód z opinii biegłego ?"

 odmawia podjęcia uchwały.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w R. oddalił roszczenie powoda o powetowanie szkody samochodowej poniesionej na skutek wypadku, do którego doszło z winy kierującego innym samochodem, ubezpieczonym przez pozwanego ubezpieczyciela. Przyczyną oddalenia powództwa było uznanie, że powód nie udowodnił wysokości poniesionej szkody, gdyż przedłożona przez niego pozasądowa ekspertyza Stowarzyszenia Rzeczoznawców […] jest dokumentem prywatnym, sporządzonym na zlecenie strony, a zatem nie może zastąpić opinii biegłego sądowego, powoływanego na podstawie art. 278 k.p.c. Jednocześnie Sąd stwierdził, że nie ma procesowego obowiązku dopuszczenia z urzędu dowodu z opinii biegłego, co w konsekwencji prowadzi do oddalenia powództwa, jako nieudowodnionego.

Rozpoznając apelację od tego wyroku, w której powód zarzucał m. in., naruszenie art. 232 k.p.c. przez nieprzeprowadzenie z urzędu dowodu z opinii biegłego, w celu wyjaśnienia sprawy, Sąd Okręgowy przedstawił Sądowi Najwyższemu na podstawie art. 390 k.p.c. do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne, sformułowane w sentencji przytoczonego na wstępie postanowienia z dnia 4 lipca 2002 r.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Najprzód należy zwrócić uwagę na istotne uchybienia procesowe, jakich dopuścił się Sąd Okręgowy przy wydawaniu postanowienia o przedstawieniu tego zagadnienia prawnego.

Pierwszym uchybieniem było podjęcie decyzji o kolejnym przesunięciu terminu publikacji wyroku w składzie jednoosobowym (k. 116), mimo że zgodnie z treścią art. 326 § 1 k.p.c., decyzja taka zastrzeżona jest do kompetencji „sądu”, czyli pełnego składu orzekającego. Powinna zostać zatem podjęta w składzie trzyosobowym, a jedynie ogłoszona przez przewodniczącego; warto przy tym dodać, że protokół zawierający postanowienie o odroczeniu publikacji wyroku nie został podpisany przez przewodniczącego (k. 116). Na następnym posiedzeniu przeznaczonym na ogłoszenie wyroku zapadło postanowienie o otwarciu zamkniętej rozprawy i o przedstawieniu Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego. Z protokołu publikacji wyroku wynika, że obie te decyzje zapadły w składzie jednoosobowym, gdyż wpisano na nim jedynie nazwisko przewodniczącego, a miejsca formularza przeznaczone na nazwiska pozostałych sędziów zostały przekreślone, z czego należy wnosić, iż nie może być mowy o tym, żeby zostały pominięte przez przeoczenie. Tymczasem nie ulega wątpliwości, że postanowienie takie może być podjęte jedynie przez taki skład sądu, który jest uprawniony do rozpoznania sprawy, czyli trzyosobowo (art. 367 § 3 zd. 1 k.p.c.), gdyż sąd odwoławczy może przedstawić Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne, które wyłoni się „przy rozpatrywaniu apelacji” (art. 390 § 1 k.p.c.). Skoro zatem postanowienie z k. 117 podjęte zostało w składzie niewłaściwym, to trzeba przyjąć, że skład ten nie był legitymowany do przedstawienia Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego, co skutkuje odmowę podjęcia uchwały (art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym (tekst jednolity Dz. U z 2002 r., nr 101, poz. 924). Należy podkreślić, że podobny pogląd prawny na tle niewłaściwego składu sądu przedstawiającego zagadnienie prawne wyraził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 czerwca 1002 r. w sprawie III CZP 42/02, dot. nie publ.

Nie sposób pominąć tego, iż na k. 118 akt znajduje się sporządzona pismem maszynowym treść przedmiotowego zagadnienia prawnego, z której wynika, że postanowienie to podjęte miało być przez skład trzyosobowy Sądu. Jednakże treść tego dokumentu nie została przez nikogo podpisana, co oznacza, że nie ma on znaczenia prawnego, jako orzeczenie nieistniejące. W taki właśnie sposób kwalifikuje bowiem Sąd Najwyższy orzeczenia sądu niepodpisane przez skład orzekający, nawet gdy zostały ogłoszone (por. uchwały z dnia 26 września 2000 r. w sprawie III CZP 29/00 - OSNC 2001 r., nr 9, poz. 132, czy z dnia 13 marca 2002 r. w sprawie III CZP 12/02 – dotychczas nie publ. Skoro zaś zagadnienie sformułowane zostało w orzeczeniu prawnie nieistniejącym, to Sąd Najwyższy nie ma podstaw do merytorycznego wypowiadania się co do poruszonych w nim wątpliwości jurydycznych. Także więc także z tego powodu zmuszony jest do odmowy podjęcia uchwały.

Z podanych wyżej przyczyn orzeczono jak w postanowieniu.