Postanowienie z dnia 1998-03-10 sygn. I CKN 543/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CKN 543/97

POSTANOWIENIE

Dnia 10 marca 1998 r.

Sąd Najwyższy Izba Cywilna w składzie następującym:

Przewodniczący SSN - G. Bieniek

Sędziowie SN - B. Czech SN - M. Słoniewski (spraw.)

Protokolant: J. Sawczenko

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 1998 r.

na rozprawie sprawy z wniosku z udziałem KI, Ł|, L| małoletniej J| BI

reprezentowanej przez matkę

o stwierdzenie zasiedzenia służebności

na skutek kasacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Elblągu

z dnia 2 kwietnia 1997 r., sygn. akt I Ca 57/97

postanawia :

oddalić kasację.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Malborku postanowieniem z dnia 26 września 1996 r. sygn. I Ns 71/94 oddalił wniosek  o zasiedzenie drogi koniecznej w postaci utwardzonej drogi o długości około 120 m, zbudowanej jeszcze przed osiedleniem się rodziny wnioskodawcy i uczestnika postępowania w miejscowości ...,  a prowadzącej z jego działek nr i przez działki nr |/1 i ^/2^ będące obecnie własnością uczestnika postępowania, do drogi publicznej.

Oddalając wniosek Sąd Rejonowy ustalił, że wprawdzie ojciec wnioskodawcy .... korzystał ze spornej drogi w czasie, gdy należała ona do ojca uczestnika postępowania ... jako jej samoistny posiadacz w złej wierze, ale tylko w okresie od 2 kwietnia 1946 r. do 1964 r. Poczynając natomiast od tej daty - do czasu wyprowadzenia się przez niego ze wsi ..., co miało miejsce w 1978 r. - tylko za zgodą poprzednika prawnego uczestnika postępowania RH

Dlatego też ojciec wnioskodawcy, przy uwzględnieniu charakteru samoistnego posiadania (w złej wierze) przedmiotowej drogi oraz czasokresu tego posiadania, nie mógł jej - w świetle obowiązujących w tym czasie przepisów zasiedzieć. Nie mógł jej też zasiedzieć, nawet przy uwzględnieniu czasokresu jej posiadania przez swego poprzednika, wnioskodawca, który przejął nieruchomość po ojcu ... dopiero w 1991 r., skoro próba korzystania przez niego z przedmiotowej drogi spotkała się natychmiast Ze sprzeciwem uczestnika postępowania

Sąd Wojewódzki w Elblągu postanowieniem z dnia 2 kwietnia 1997 r., sygn. I Ca .... apelację wnioskodawcy od przytoczonego wyżej postanowienia Sądu Rejonowego w Malborku, opartą na nie wyjaśnieniu wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy oraz sprzeczności ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału, oddalił, podzielając ustalenia i wnioski Sądu I-szej instancji.

Od ostatnio wymienionego postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Elblągu oraz postanowienia Sądu Rejonowego w Malborku z dnia 26 września 1996 r. wniósł kasację wnioskodawca działając przez pełnomocnika, będącego adwokatem.

Wnioskodawca w kasacji swej, powołując się na naruszenie art. 172 i 292 kc przez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie oraz na naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, bez przytoczenia jednak jakich przepisów postępowania Sąd U instancji miał się dopuścić, a jedynie podkreślając, że miało do tego dojść^ poprzez pominięcie dowodu z zeznań świadka M|H i z akt Prokuratury Rejonowej w    Ds    oraz przez niewyłączenie się sędziego referenta od rozpoznania przedmiotowej sprawy, względnie niepouczenie wnioskodawcy o możliwości złożenia takiego wniosku, domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia Sądu Rejonowego w Malborku z dnia 26 września 1996 r. i przekazanie sprawy ostatnio wymienionemu Sądowi I-szej instancji do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja jest nieuzasadniona.

Na wstępie należy podkreślić, że kasacja przysługuje tylko od wyroków Sądów n-giej instancji, dlatego też kasacja wnioskodawcy skierowana także do postanowienia Sądu Rejonowego w Malborku z dnia 26 września 1996 r. sygn. I Ns 71/94 jest w ogóle niedopuszczalne i powinna być odrzucona.

Pomijając tę wadliwość należy podkreślić, że nieuzasadniony jest tak zarzut naruszenia prawa materialnego, w tym art. 172 i 292 kc, jak i zarzut naruszenia przepisów postępowania.

Rozpoznając w pierwszej kolejności ostatnio przytoczony zarzut należy zauważyć, że skarżący, wbrew treści art. 393³ kpc, nie przytoczył tak w części wstępnej kasacji jak i w jej uzasadnieniu, jakich konkretnie oznaczonych przepisów postępowania miał się dopuścić Sąd Wojewódzki co sprawia, że w tym względzie jego kasacja również powinna być odrzucona.

Dla zachowania formy kasacji nie jest wystarczające ograniczenie się do powołania jednej z podstaw, określonych w art. 393¹ pkt 1 i 2 kpc, ale konieczne jest uzasadnienie podnoszonej podstawy kasacyjnej poprzez wskazanie, które przepisy - oznaczone numerem (paragrafem, ustępem) - ustawy zostały naruszone, a nie tylko na czym naruszenie to miało polegać (por. m.in. post. SN z dnia 11 marca 1997 r. sygn. IU CKN 13/97 - OSNC 1997, poz. 114).

Sąd Najwyższy, jako Sąd kasacyjny, nie jest bowiem uprawniony do dokonywania konkretyzacji zarzutów lub też ryzykowania domysłów, jakiego w rzeczywistości obrazy przepisu postępowania miał dopuścić się Sąd II-giej instancji, chociażby dlatego że mogłoby to być niezgodne z interesem strony wnoszącej kasację (por. m.in. post. SN z dnia 11 grudnia 1997 r., I PKN 33/96 i z dnia 16 października 1997 r. II CKN 390/97).

Przyjmując mimo to, że skarżącemu chodzi o naruszenie art. 227 kpc w związku z art. 385 kpc, przez to, że Sąd I instancji nie przeprowadził dopuszczonego dowodu z zeznań św. M. na okoliczność samoistnego posiadania przedmiotowej drogi przez ojca wnioskodawcy w spornym okresie oraz pominął dowód z akt Prokuratury Rejonowej w Ds    Sąd Wojewódzki uznał, że uchybienie to nie ma wpływu na zasadność zaskarżonego postanowienia tegoż Sądu,należy stwierdzić, że zarzut ten jest także merytorycznie nieuzasadniony.

Sąd Wojewódzki uznał bowiem, że uchybienie to nie mogło mieć wpływu na treść postanowienia Sądu Rejonowego, dlatego że ojciec wnioskodawcy nie mógł w ogóle zasiedzieć przedmiotowej drogi koniecznej, dlatego że nie on (co

jest w sprawie bezsporne) urządził tę drogę w sposób posiadający znamiona, o których mowa w art. 292 kc, powołując się w tym względzie na orzecznictwo Sądu Najwyższego (m.in. na wyrok SN z dnia 24.V. 1974 r. U CRN 94/74 -OSNCP 1975, poz. 94), a także dlatego, że z odpisu postanowienia Prokuratury Wojewódzkiej w ... z dnia 21 marca 1997 r., rzedłożonego na rozprawie odwoławczej, wynikało, że zarzuty podniesione w doniesieniu do Prokuratury Rejonowej w ...o składanie fałszywych zeznali przez osoby przesłuchane w przedmiotowej sprawie w charakterze świadków, nie znalazły potwierdzenia.

W uzupełnieniu przytoczonych wyżej argumentów, iż zarzut naruszenia przepisów postępowania także merytorycznie jest nieuzasadniony należy jedynie dodać, że poza powyższym konkretnym uchybieniem procesowym Sądu Rejonowego w Malborku, zarzuty skarżącego w tym zakresie sprowadzają się wyłącznie do polemiki z oceną dowodów dokonanych przez ten Sąd oraz z ustaleniami, które Sąd ten poczynił na podstawie tych dowodów, a które Sąd Wojewódzki jedynie zaaprobował.

Zarzuty te zatem, zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, które należy uznać za utrwalone, nie mogą odnieść zamierzonego skutku (por. m.in. wyrok SN z 6.XIL1996 r. IIUKN 22/96 - OSNAP 1997, poz. 240 oraz post. SN z 23. VI. 1997 r. LU CKN 44/96 - nie publ.).

Wreszcie nieuzasadniony, a nawet niezrozumiały jest zarzut naruszenia przepisów postępowania (także nie wiadomo jakich), że sędzia referent, nie wyłączył się od rozpoznania przedmiotowej sprawy, dlatego że wnioskodawca w innych sprawach rozpoznawanych przez tego sędziego, pisał na niego skargi w trybie nadzoru pozajudykacyjnego, względnie dlatego, że nie pouczył on wnioskodawcy, że może złożyć wniosek o jego wyłączenie.

Oczywista bezpodstawność tego zarzutu sprawia, że nie wymaga on bliższego uzasadnienia.

Nieuzasadniony jest także zarzut naruszenia prawa materialnego, zwłaszcza art, 172 kc w związku z art. 292 kc.

O bezpodstawności obrazy art. 292 kc wspomniano już wyżej, przy ocenie zasadności zarzutu naruszenia przez Sąd Wojewódzki przepisów postępowania, dlatego wystarczy jedynie dodać, że drogę konieczną może zasiedzieć samoistny posiadacz tylko wówczas, gdy we własnym zakresie wykona trwałe i widoczne urządzenia, o których mowa w art. 292 kc. Nie może natomiast służebności drogi koniecznej w ogóle zasiedzieć, gdy korzysta z drogi przebiegającej przez nieruchomości, która taką drogą ma być obciążona, urządzonej przez jej właściciela względnie jego poprzedników prawnych.

W tym względzie zresztą skarżący nawet nie polemizuje z orzecznictwem lub wypowiedziami w doktrynie, na które powołał się Sąd Wojewódzki w zaskarżonym kasacją postanowieniu.

Nie uzasadniony jest również zarzut naruszenia art.172 kc i to co najmniej z dwóch powodów.

Po pierwsze dlatego, że wnioskodawcy, mimo podjętej próby, nie udało się wykazać, by jego poprzednik prawny korzystał, jako posiadacz samoistny w złej wierze (jego dobra wiara w ogóle nie może wchodzić w rachubę w rozpoznawanej sprawie) z przedmiotowej drogi przez okres, któryby, stosownie do obowiązujących w tym czasie przepisów, do takiego skutku prowadził.

Po wtóre, o czym zresztą była już mowa, dlatego że na tej drodze nie poczynił trwałych i widocznych urządzeń, o których mowa w art. 292 kc, a tylko korzystał z niej w takim stanie, w jakim urządził ją poprzednik prawny uczestnika postępowania. Stąd też drogi tej w ogóle nie mógł zasiedzieć (arg. z art. 292 w związku z art. 172 kc).

Z przytoczonych wyżej względów zatem należało kasację wnioskodawcy, jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw, oddalić (art. 3 93¹² kpc).