Wyrok z dnia 1997-06-16 sygn. I CRN 144/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn.akt I CRN 144/97

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 czerwca 1997 r.

Sąd Najwyższy Izba Cywilna w składzie następującym:

Przewodniczący: SSN - S.Dąbrowski

Sędziowie: SN - G.Filcek (spraw.) SN -Z. Struś

Protokolant: E.Krentzel

po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 1997 r.

na rozprawie sprawy z powództwa przeciwko

o uzgodnienie treści księgi wieczystej na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 24 października 1996 r., sygn. akt I ACr 220/96

oddala kasację.

UZASADNIENIE

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przede wszystkim należy podkreślić, że zgodnie z art. 393¹¹ kpc Sąd Najwyższy rozpoznaj e sprawę w granicach kasacji, z urzędu zaś bierze pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. Z akt sprawy nie wynika by zaskarżone orzeczenie zostało wydane w warunkach nieważności, której przesłanki określa art. 379 kpc, zatem rozważania Sądu Najwyższego mogły uwzględniać jedynie ewentualne naruszenie wskazanych w kasacji przepisów prawa materialnego.

Zarzut naruszenia art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 6 Iipca 1992 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. Nr 19, poz. 147 wskazuje na niezrozumienie wywodów Sądu II inst. poświęconych temu przepisowi i jego znaczeniu w rozpatrywanej sprawie. W pierwszych zdaniach rozważań Sądu Apelacyjnego Sąd ten przecież wyraźnie stwierdził, że powód zasadnie kwestionuje pogląd Sądu Wojewódzkiego co do tego, że dla uzgodnienia stanu prawnego księgi wieczystej KW nr wystarczyłoby złożenie Sądowi wieczysto-księgowemu, stosownego wniosku i decyzji administracyjnej z dnia 29 czerwca 1984 r. stwierdzającej nieważność aktu własności ziemi. Sąd Apelacyjny odrzucił ten pogląd jako nie mogący mieć zastosowania w tej sprawie, z czego w oczywisty sposób wynikało, że Sąd ten traktował powództwo wniesione na podstawie przewidzianej w art. 10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece za właściwą drogę do uzgodnienia stanów prawnych wpisanych w księgach wieczystych oznaczonych numerami ... z rzeczywistym stanem prawnym. Stanowisko Sądu Apelacyjnego w tym względzie nie pozostawiało żadnej wątpliwości, chociażby ze względu na ten fragment uzasadnienia, w którym Sąd Apelacyjny powoływał się na uchwały Sądu Najwyższego z 21 maja 1975 i z 28 października 1982 r. Sąd wskazywał te uchwały dla potwierdzenia, że właściciel nieruchomości może domagać się wykreślenia wpisu prawa własności dokonanej na podstawie decyzji o uwłaszczeniu, uznanej następnie za nieważną, w trybie procesu o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. W żadnym więc wypadku nie może być uznany za zasadny zgłoszony w kasacji zarzut naruszenia art. 31 ust. 2 ustawy o k.w.hip.

Innym natomiast zagadnieniem było, czy istniały warunki do uwzględnienia rewizji powoda skoro Sąd przesądził trafność wyboru drogi procesu przewidzianej w art. 10 ust. 1 ustawy o k.w.hip. i skoro istniała możliwość wykorzystania w takim procesie, dla wykazania niezgodności wpisu, „odpowiednich dokumentów” w rozumieniu art. 31 ust. 2 ustawy o k.w.hip., do których należy zaliczyć prawomocną decyzję administracyjną stwierdzającą nieważność aktu własności ziemi. Przy okazji omawiania tego wątku sprawy Sąd Apelacyjny wskazał art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. Nr 85, poz. 388).

Sąd Najwyższy nie podziela stanowiska skarżącego, iż doszło do naruszenia wspomnianego ostatnio przepisu prawa.

Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że „treść zarzutów i wniosków rewizji” została ograniczona przez powoda wyłącznie do orzeczenia Sądu I inst. odnoszącego się do księgi wieczystej nr ... Tymczasem księga ta obejmowała nie tylko wpis prawa własności, oparty na akcie własności ziemi, któiy to wpis, gdyby był wpisem ostatnim w kolejności, pozwoliłby się wykreślić na podstawie prawomocnej decyzji administracyjnej stwierdzającej nieważność aktu własności ziemi. Wspomniana Księga wieczysta zawierała jednakże dalsze wpisy, dokonane na podstawie umowy o ustanowieniu odrębnej własności lokali, przy czym własność lokalu, który przypadł na podstawie tej umowy i JHB  została ujawniona w założonej księdze wieczystej KW nr , natomiast związana z własnością lokalu własność gruntu i wspólnych części budynku została ujawnioną w KW nr  ...    Pomiędzy tymi księgami zachodziła więźjktórą omówił Sąd Apelacyjny wyjaśniając z powołaniem się na art. 3 ust. 2 ustawy o własności lokali, że tak jak mówi ten przepis, udział właściciela lokalu we współwłasności nieruchomości Jest prawem związanym z własnością lokalu”.

Taki rodzaj związania oznacza, że dopóki nie zostanie podważona odrębna własność lokalu, nie ma podstaw do podważenia związanego z tą własnością prawa do nieruchomości i wspólnych części budynku. Innymi słowy, dopóki funkcjonuje wpis prawa własności lokalu wzmożonej dla tego lokalu księdze wieczystej, dopóty nie ma możliwości podważenia związanego z lokalem wpisu prawa własności i wspólnych części budynku w księdze wieczystej prowadzonej dla „nieruchomości wspólnej”.

Powództwo obejmują te księgi wieczyste KW nr ... i  nr ... było płaszczyzną do wykazania niezgodności wpisów w obu tych księgach, co w razie pozytywnego dla powodów rozstrzygnięcia mogło być podstawą usunięcia niezgodności w każdej z nich. Z chwilą jednak kiedy powodowie ograniczyli swoje roszczenie do księgi nr ...tj. do wpisu prawa pozostającego w zależności od prawa wpisanego do drugiej z wymienionych ksiąg, uzgodnienie stanu prawnego wykazanego w pierwszej księdze stało się niemożliwe.

Zarzut naruszenia art. 3 ust. 2 ustawy o własności lokali przez jego błędne zastosowanie został przypisany Sądowi Apelacyjnemu zupełnie bezpodstawnie. Sąd nie prezentował bowiem przypisywanego mu stanowiska, że „w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej Sąd nie może oceniać ważności i skuteczności umowy o ustanowienie odrębnej własności lokali”. Sąd zwrócił jedynie uwagę, że wobec niezaskarżenia, a w związku z tym uprawomocnienia się orzeczenia w części odnoszącej się do księgi wieczystej KW nr H|5 badanie i ocena skuteczności wspomnianej umowy jest niejako bezprzedmiotowa. Pogląd ten jest słuszny.

Wobec przewidzianej w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. Nr 86, poz. 388) zależności prawa własności wpisanego w księdze wieczystej prowadzonej dla „nieruchomości wspólnej” od prawa własności wpisanego w księdze prowadzonej dla wyodrębnionego lokalu, bezprzedmiotowe jest podważanie w trybie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. 19, poz. 147) podstawy, wpisu w pierwszej z wymienionych ksiąg, jeżeli co najmniej równocześnie nie czyni się tego w odniesieniu do drugiej z nich.

Z powyższych względów Sąd Najwyższy nie stwierdził zarzuconego w kasacji naruszenia prawa materialnego i na podstawie art. 393¹² kpc orzekł jak w sentencji.