Postanowienie z dnia 1993-07-13 sygn. II CRN 90/93

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CRN 90/93

Postanowienie

z dnia 13 lipca 1993 r.

Uzasadnienie

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Rejonowy stwierdził, że M., A. i J. W. nabyli z dniem 1.01.1967 r. przez zasiedzenie współwłasność nieruchomości w M. pow. 1.250 m² bliżej w sentencji postanowienia określonej. Sąd ten ustalił, że przedmiotowa nieruchomość od roku 1932 do roku 1946 była we współposiadaniu małż. A. i M. W., a po śmierci żony posiadał ją A. W. także w imieniu pozostałych spadkobierców tj. M. i J. W.

Rewizję wnioskodawczyni, kwestionującej stwierdzenie nabycia współwłasności również przez jej ojca i brata, Sąd Wojewódzki oddalił.

Postanowienie Sądu Wojewódzkiego zaskarżył wniesioną skutkiem podania uczestniczki M. M. rewizją nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości z wnioskiem o jego uchylenie, jak również uchylenie wymienionego postanowienia Sądu Rejonowego i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowego i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w C. do ponownego rozpoznania.

Rewidujący zarzuca rażące naruszenie prawa - art. 3 § 2, art. 233 § 1, 384 i 389 KPC, art. 176 § 1 i § 2 KC oraz naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej wskazując, że Sąd I instancji przeoczył, iż A. W. władał sporną nieruchomością w imieniu wszystkich zstępnych żony, w tym również córki J. M., a następnie wnuczki M. M, która po śmierci matki w 1956 r. nadal zamieszkiwała w budynku na tej nieruchomości. Sąd Wojewódzki natomiast, rozpoznając rewizję wnioskodawczyni, winien z urzędu zwrócić uwagę na powyższe uchybienie. Naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej Minister Sprawiedliwości upatruje w uchybieniu powadze wymiaru sprawiedliwości poprzez bezpodstawne pominięcie uprawnień M. M.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W sprawie jest poza sporem, że w 1932 r. małżonkowie A. i M. W. weszli w posiadanie samoistne przedmiotowej nieruchomości, wznosząc na niej budynek mieszkalny. Władali nią wspólnie do 1946 r. kiedy to zmarła M.W, pozostawiając dzieci: M. i J. W. oraz J. M. J. M zmarła w 1956 r. pozostawiając córkę M. M., która od dzieciństwa do chwili obecnej w budynku na nieruchomości zamieszkuje. A. W. zmarł w 1970 r. jego wyłączną spadkobierczynią jest z mocy testamentu córka M. W.

Rozpoznając sprawę po raz pierwszy Sąd Rejonowy stwierdził nabycie nieruchomości wyłącznie przez A. W. Sąd Wojewódzki, uchylając pierwsze orzeczenie Sądu Rejonowego, zalecił wyjaśnienie kwestii zaliczenia okresu posiadania M. W. przypominając, że zasada accessio possessionis stosuje się na korzyść wszystkich spadkobierców. Należy tu dodać, iż zgodnie z normą art. 610 § 1 KPC ma w sprawie odpowiednie zastosowanie art. 677 § 1 KPC, co oznacza obowiązek wskazania udziałów w jakich następuje nabycie współwłasności, a stosownie do przyjętej w doktrynie i orzecznictwie zasady spadkobierca osoby, która uzyskała posiadanie nieruchomości lecz do chwili śmierci nie nabyła jej przez zasiedzenie, może żądać stwierdzenia zasiedzenia na swoją rzecz z zaliczeniem okresu posiadania nieruchomości spadkodawcy w takiej części w jakiej dziedziczy przy czym należy mieć na względzie zakres zaliczanego posiadania i prawo spadkowe, obowiązujące w czasie i miejscu otwarcia spadku.

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd Rejonowy - stwierdzając nabycie współwłasności w sposób wyżej wskazany - nie wskazał udziałów osób nabywających, co oznacza, że przyjął tu części równe.

Przyjęcie takie - wobec przytoczonych ustaleń faktycznych, dotyczących współposiadania małż. A. i M. W. - pozostaje w sprzeczności ze wskazaną zasadą obliczania udziałów. Spadkobiercy bowiem M. W. mogli zaliczyć okres jej współposiadania nie co do całości nieruchomości lecz tylko do zakresu, w którym nią władała, a reszta przypadała A. W. (obecnie wnioskodawczyni, jako jego wyłączonej spadkobierczyni).

Niezależnie więc od zarzutów rewizji nadzwyczajnej należy stwierdzić rażące naruszenie przez Sąd Rejonowy prawa materialnego - art. 172 KC, a Sąd Wojewódzki oddalając rewizję wnioskodawczyni rażąco naruszył normę art. 381 § 1 KPC. Sąd Najwyższy podziela zarzuty rewizji co do pominięcia uczestniczki M. M. Matka jej – J. M. - była spadkobierczynią M. W. Sąd Rejonowy nie wyjaśnił przyczyn pominięcia wymienionych następców M. W. zaliczając błędnie okres jej posiadania nie wszystkim spadkobiercom, lecz tylko niektórym z nich i to w sytuacji, gdy M. M bezspornie od co najmniej 1956 r. na terenie nieruchomości zamieszkuje, uważa się za współwłaścicielkę twierdząc, że po osiągnięciu pełnoletniości i zamążpójściu czyniła tam nakłady.

Z powyższym więc uzupełnieniem należy podzielić pogląd rewizji nadzwyczajnej o rażącym naruszeniu wskazanych tam i przytoczonych wyżej przepisów prawa, jak również przytoczony pogląd o naruszeniu interesu Rzeczypospolitej Polskiej.

Z tych względów i z mocy art. 417 § 1, art. 421 § 2 in fine oraz art. 422 § 2 KPC należało orzec, jak w sentencji.