Wyrok z dnia 2010-08-25 sygn. II KK 186/10

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II KK 186/10

W Y R O K

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 sierpnia 2010 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

Przewodniczący: SSN Jarosław Matras

Sędziowie: SN Tomasz Artymiuk (sprawozdawca)

SN Rafał Malarski

Protokolant: Anna Janczak

w sprawie A. K.

skazanego z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 258 § 3 k.k. i innych,

po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 25 sierpnia 2010 r. – w trybie art. 535 § 5 k.p.k.,

kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego, od wyroku Sądu Okręgowego w O. z dnia 6 marca 2009 r., II K […],

1. uchyla zaskarżony wyrok w odniesieniu do A. K,

2. uniewinnia A. K. od popełnienia przypisanego mu czynu określonego w art. 189 § 2 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. (pkt IX komparycji wyroku), a kosztami procesu w tej części obciąża Skarb Państwa,

3. w pozostałym zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w O.

UZASADNIENIE

Aktem oskarżenia, skierowanym w dniu 24 października 2008 r. do Sądu Okręgowego w O, a obejmującym 33 oskarżonych, Prokurator Okręgowy w O. oskarżył A. K. o to, że:

I. w dniu 7 marca 2004 r. w miejscowości N, działając wspólnie i w porozumieniu z M.K, A.M, P.K, R.H, K.W. i A.Ż, ze szczególnym udręczeniem pozbawił wolności P.N. w ten sposób, że przetrzymywał go skrępowanego w opuszczonym budynku przez okres około 48 godzin dotkliwie bijąc go po całym ciele nieustalonymi bliżej przedmiotami, w wyniku czego doznał on obrażeń ciała w postaci urazu głowy – krwiaka i otarcia naskórka, stłuczenia nadgarstka prawego – obrzęku i otarcia naskórka, stłuczenia palca trzeciego lewej ręki, stłuczenia podudzia, tylnej powierzchni uda prawego i okolicy biodra prawego, powodując naruszenie narządów ciała na okres powyżej 7 dni, narażając go tym samym na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia – t.j. o czyn określony w art. 189 § 2 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

II. w dacie bliżej nieustalonej, nie wcześniej jednak niż od dnia 13 października 2003 r. w miejscowości X, udzielił pomocy M. K. i A. M. w założeniu grupy przestępczej w ten sposób, iż skontaktował ich z L. i X.W. organizując wzajemne spotkania, w trakcie których doszło do uzgodnienia pomiędzy wymienionymi sposobu kontaktowania się między sobą oraz dystrybucji narkotyków, ułatwiając tym samym popełnienie czynu zabronionego – tj. o czyn określony w art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 258 § 3 k.k.,

III. w bliżej nieustalonym okresie zima 2003/2004 w miejscowości M. posiadał bez zezwolenia broń palną pistolet marki TT kal. 9 mm – tj. o czyn określony w art. 263 § 2 k.k.

W akcie oskarżenia prokurator umieścił wniosek, o którym mowa w art. 335 § 1 k.p.k., tj. o wydanie wobec A. K. wyroku skazującego i orzeczenie wobec tego oskarżonego uzgodnionych z nim kar i środków karnych:

- za czyn I (opisany w pkt XCII aktu oskarżenia) kary roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności,

- za czyn II (opisany w pkt XCIII aktu oskarżenia) kary 2 lat pozbawienia wolności,

- za czyn III (opisany w pkt XCIV aktu oskarżenia) kary 10 miesięcy pozbawienia wolności,

- wymierzenie kary łącznej w wysokości 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności z zaliczeniem okresu rzeczywistego pozbawienia wolności na poczet orzeczonej kary i obciążenie oskarżonego kosztami postępowania.

W toku posiedzenia przed Sądem Okręgowym w O. w dniu 5 marca 2009 r. A. K, popierając wniosek o wydanie wyroku skazującego, wniósł jednocześnie o rozstrzygnięcie kwestii dowodów, w związku z czym prokurator wyraził zgodę na zmodyfikowanie wniosku w stosunku do tego oskarżonego w zakresie środka karnego przepadku dowodów rzeczowych, ograniczając ten wniosek do dowodów rzeczowych wskazanych w postanowieniu w przedmiocie dowodów rzeczowych na k. 187 pod poz. I 7,8, 11-13 i na k. 1603 pod poz. I 8,9, na co z kolei wyraził zgodę oskarżony.

Sąd Okręgowy w O, po zaliczeniu w poczet materiału dowodowego sprawy dowodów wymienionych w protokole posiedzenia (k. 1618v-1620), wyrokiem z dnia 6 marca 2009 r., sygn. akt […], w uwzględnieniu złożonego wniosku, oskarżonego A. K. uznał za winnego dokonania czynów opisanych w pkt IX – XI komparycji wyroku (pkt XCII – XCIV aktu oskarżenia) i za czyn opisany w pkt IX na podstawie art. 189 § 2 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. skazał go, a na podstawie art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 189 § 2 k.k. wymierzył mu karę roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności, za czyn opisany w pkt X komparycji wyroku (pkt XCIII aktu oskarżenia) na podstawie art.18 § 3 k.k. w zw. z art. 258 § 3 k.k. skazał go i na podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 258 § 3 k.k. wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności, zaś za czyn opisany w pkt XI komparycji wyroku (pkt XCIV aktu oskarżenia) na podstawie art. 263 § 2 k.k. skazał go i wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności (pkt IV części dyspozytywnej wyroku).

Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzone oskarżonemu A. K. kary jednostkowe pozbawienia wolności połączono i orzeczono wobec niego karę łączną w wysokości 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności (pkt V wyroku), zaliczając na poczet tej kary okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie (pkt VII wyroku).

Nadto, Sąd Okręgowy rozstrzygnął w przedmiocie dowodów rzeczowych (pkt XI i XII wyroku) oraz kosztów procesu i opłaty (pkt XIII wyroku).

Orzeczenie Sądu pierwszej instancji nie zostało zaskarżone i uprawomocniło się w odniesieniu do A. K. w dniu 10 kwietnia 2009 r.

Kasację od powołanego wyżej wyroku, na podstawie art. 521 k.p.k., wniósł Prokurator Generalny zaskarżając orzeczenie to w odniesieniu do skazanego A. K. w całości, na jego korzyść i zarzucając: „rażące i mające wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego procesowego, a mianowicie art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k., polegające na uwzględnieniu wniosku prokuratora i skazanie A. K. bez przeprowadzenia rozprawy oraz wymierzenie mu uzgodnionych z nim kar, pomimo tego, że okoliczności popełnienia przez oskarżonego przestępstwa polegającego na pozbawieniu wolności P. N, połączonego ze szczególnym udręczeniem, zakwalifikowanego z art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 158 § 1 k.k., budziły wątpliwości, co obligowało sąd do nie uwzględnienia wniosku prokuratora i skierowania sprawy do rozpoznania na rozprawie”. Przy tak sformułowanym zarzucie skarżący wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w O. do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Oczywiście zasadny okazał się sformułowany w kasacji zarzut rażącego naruszenia prawa procesowego, prowadzący w konsekwencji – wobec istotnego wpływu stwierdzonego uchybienia na treść zaskarżonego wyroku – do uchylenia poddanego kontroli kasacyjnej orzeczenia w zakresie dotyczącym A. K. Wprawdzie wydane w niniejszej sprawie orzeczenie następcze, w odniesieniu do przypisanego skazanemu czynu z pkt IX komparacji zaskarżonego wyroku, odbiega w sposób istotny od zgłoszonego w tej części przez autora kasacji wniosku końcowego (uchylenie wyroku i przekazanie również w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania), jednak zdaniem Sąd Najwyższego właśnie takie rozstrzygnięcie a nie postulowane przez Prokuratora Generalnego, wobec zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 537 § 2 in fine k.p.k., było w niniejszej sprawie konieczne, a jako dalej idące w kierunku korzystniejszym dla skazanego, uprawniało instancję kasacyjną do wydania orzeczenia na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.

Stosownie do treści art. 335 § 1 k.p.k. jednym z warunków skorzystania z przewidzianej w tym przepisie instytucji określanej jako „dobrowolne poddanie się karze”, jest dokonanie w sprawie ustaleń, w świetle których zaistnienie czynu, sprawstwo podejrzanego oraz jego wina nie budzą wątpliwości. Stwierdzenie, że „okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości” jest natomiast możliwe tylko przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności ujawnionych w toku postępowania, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia i stanowiących podstawę orzeczenia (art. 92 k.p.k.), co nie jest tożsame z przyznaniem się oskarżonego do winy, a przede wszystkim nie może się do tego wyłącznie ograniczać (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2007 r., III KK 129/07, LEX nr 296706). W świetle powyższego, wyrażenie przez oskarżonego zgody na skazanie, złożone w trybie określonym art. 335 § 1 k.p.k., nie zwalnia sądu, a wcześniej prokuratora, od obowiązku zbadania, czy oskarżony ten jest rzeczywiście winny popełnienia zarzuconego mu przestępstwa (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2001 r., III KKN 372/99, LEX nr 52007). W wypadku, gdy – rozpoznający wniosek prokuratora o skazanie oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy – sąd poweźmie wątpliwości co do okoliczności faktycznych popełnionego przestępstwa, bądź też w wyniku analizy dowodów uzna, że oskarżony nie popełnił zarzucanego mu czynu lub zauważy potrzebę zmiany kwalifikacji prawnej tego czynu, jego powinnością jest nieuwzględnienie wniosku z art. 335 § 1 k.p.k. i skierowanie sprawy do rozpoznania na zasadach ogólnych, stosownie do dyspozycji art. 343 § 7 k.p.k.

W sprawie niniejszej wskazanym wyżej wymaganiom, umożliwiającym wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie uzgodnionej przez prokuratora z oskarżonym kary za czyn zarzucony A.K. w pkt XCII aktu oskarżenia, a opisany w pkt IX komparacji zaskarżonego wyroku, Sąd Okręgowy w O. nie sprostał. Jak to słusznie zauważył autor kasacji, uwzględniając wniosek prokuratora i skazując oskarżonego za czyn z art. 189 § 2 k.k. w zb. z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., sąd nie dokonał w tym zakresie należytej kontroli przesłanek wskazanych w art. 335 § 1 k.p.k. i przeoczył, że okoliczności popełnienia tego czynu przez oskarżonego budzą wątpliwości, bowiem brak jest przekonujących dowodów świadczących o udziale A. K. w przestępstwie popełnionym na szkodę P. N.

Formułując w akcie oskarżenia zarzut udziału A. K. w dniu 7 marca 2004 r. w miejscowości N, wspólnie z innymi wymienionymi w tym zarzucie osobami, w połączonym ze szczególnym udręczeniem pozbawieniu wolności P. N, polegającym na przetrzymywaniu pokrzywdzonego w opuszczonym budynku i pobiciu go po całym ciele nieustalonymi przedmiotami, wyniku czego doznał on obrażeń ciała skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała na okres powyżej 7 dni, oskarżyciel publiczny oparł się w pierwszym rzędzie na wyjaśnieniach współoskarżonego A. M. To właśnie A. M. w toku postępowania przygotowawczego ujawnił, że w okresie zimowo – wiosennym 2004 r., w trakcie walk grup przestępczych o wpływy na terenie W. i Z. związane z rozprowadzaniem narkotyków, doszło do pobicia handlarzy narkotyków z W. „wystawionych” przez R.S. ps. „D.” i D. R. ps. „G.”, w których to zdarzeniach on sam aktywnie uczestniczył (k. 512-514, 521-524, 655-657, 695-697, 12271229, 1235).

Z wyjaśnień A. M. wynikało, że w pierwszym wypadku pokrzywdzony uprowadzony został sprzed domu i zawieziony do lasu niedaleko W, gdzie sprawcy nakazali mu położyć się twarzą do ziemi, a następnie bijąc go m.in. metalową rurką, żądali podania danych personalnych innych handlarzy narkotyków z grupy „M.”. Po pobiciu pokrzywdzony został odwieziony samochodem do W, zaś w związku z doznanymi obrażeniami, w tym złamanym biodrem, był hosplitalizowany. Współsprawcami tego przestępstwa, według A. M, poza nim byli M. K. ps. „Ż.”, P. K. ps. „Z.”, R. H, K. W. ps. „C.” i A. Ż. ps. „A.”, natomiast z jego wyjaśnień nie wynikało aby udział w przedmiotowym czynie brał A. K. ps. „K.”.

Odnośnie drugiego zdarzenia A. M. wyjaśnił, że po jakimś czasie „D.” i „G.” wystawili im innego dealera z W., którego – działając w tym samym składzie osobowym – zabrali wieczorem z centrum miasta. Pokrzywdzony ten, któremu na głowę, w celu ukrycia swojej tożsamości, sprawcy założyli kominiarkę, przewieziony został samochodem do lasu w okolice X. Na skutek bicia gumowymi wężami wzmocnionymi sprężynami, uprowadzony przyznał się, że jest dealerem pracujący dla grupy „K.”, a ponieważ „K.” nie chciał się z nimi spotkać M. K. zadzwonił do „K.” (A. K.), który udostępnił im opuszczony dom koło miejscowości N, gdzie przewieźli skrępowanego pokrzywdzonego nadal go bijąc, w czym brał udział również A. K.

A. M, po okazaniu mu w dniu 19 czerwca 2008 r. tablicy poglądowej z wizerunkami 6 mężczyzn, rozpoznał na fotografii nr 4 P. N. ps. „F.” jako dealera, którego uprowadzili i wywieźli do lasu w pobliżu W, pobili tam, a następnie odwieźli do W, natomiast na fotografii nr 5 rozpoznał P. C. ps. „B.”, jako dealera z W, którego porwali i pobili, przetrzymując w domu wskazanym przez A. K. ps. „K.” (k. 512-513).

Przesłuchany w charakterze świadka P. N. zeznał, że faktycznie po telefonicznym umówieniu się na spotkanie z „D.” został napadnięty po wyjściu z domu, zabrany do samochodu i wywieziony do lasu w okolice wsi Y, a tam pobity przez więcej niż jednego mężczyznę, jednak sprawców nie jest w stanie rozpoznać. Po pobiciu napastnicy przewieźli go samochodem pod siedzibę pogotowia ratunkowego i tam zostawili (k. 544-546).

Z dołączonej do akt dokumentacji lekarskiej wynika natomiast, że P. N. został przyjęty do szpitala w W. w dniu 7 marca 2004 r. o godz. 21.00, podając w chwili przyjęcia, że został pobity przez nieznane osoby (k. 518-519). Skutkiem pobicia były doznane przez tego pokrzywdzonego obrażenia ciała w postaci urazu głowy – krwiaka i otarcia naskórka na nosie, stłuczenia palca trzeciego ręki lewej, stłuczenia podudzia, tylnej powierzchni uda prawego i okolicy biodra prawego, naruszające czynności narządów ciała na okres powyżej 7 dni (k. 536).

W postępowaniu przygotowawczym nie został natomiast przesłuchany drugi z porwanych i pobitych dealerów P.C.

A. K, po jego zatrzymaniu w dniu 11 marca 2008 r., poza zarzutem popełnienia przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 258 § 1 k.k., przedstawiono również zarzut popełnienia czynu polegającego na tym, że „w nieustalonym bliżej okresie zimą 2004 r. w m. N, działając wspólnie i w porozumieniu z M. K. i innymi ustalonymi osobami, ze szczególnym udręczeniem pozbawił wolności nieustalonego dotychczas mężczyznę w ten sposób, iż przetrzymywał go skrępowanego w opuszczonym budynku przez okres około 48 godzin, dotkliwie bijąc go nieustalonymi bliżej przedmiotami” – tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 189 § 2 k.k. (postanowienie o uzupełnieniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów z dnia 12 marca 2008 r., V Ds. […], k. 327).

Przesłuchany w charakterze podejrzanego A. K. nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów, w tym do udziału w pozbawieniu wolności i pobiciu jakiegokolwiek dealera z W. (k. 331-332), podtrzymując te wyjaśnienia na posiedzeniu w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania (k. 405), a także podczas konfrontacji z A. M. (k. 523).

W dniu 29 lipca 2008 r., po uzupełnieniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów, o czyn z art. 263 § 2 k.k. (k. 531), A. K. po raz kolejny nie przyznał się do żadnego z zarzuconych mu czynów (k. 526), aby w następnych, złożonych tego samego dnia wyjaśnieniach przyznać się nie tylko do czynów z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 258 § 3 k.k. oraz z art. 263 § 2 k.k., lecz również do czynu z art. 189 § 2 k.k. oświadczając, że brał udział w przetrzymywaniu i biciu dealera narkotykowego na terenie opuszczonej posesji rodzinnej w miejscowości A. niedaleko N. (k. 529-530).

W dniu 13 października 2008 r. wydane zostało kolejne postanowienie o uzupełnieniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów, w którym prokurator zarzucił podejrzanemu A. K, że:

I. w dniu 7 marca 2004 r. w m. N, działając wspólnie i porozumieniu z M. K, A. M, P. K., R. H, K. W. i A. Ż, ze szczególnym okrucieństwem pozbawił wolności P. N. w ten sposób, iż przetrzymywał go w opuszczonym budynku przez 48 godz. dotkliwie bijąc go po całym ciele nieustalonymi bliżej przedmiotami, w wyniku czego doznał on obrażeń ciała w postaci urazu głowy – krwiaka i otarcia naskórka na nosie, stłuczenia nadgarstka prawego – obrzęk i otarcie naskórka, stłuczenia palca trzeciego lewej ręki, stłuczenia podudzia, tylnej powierzchni uda prawego i okolicy biodra prawego, powodując naruszenie narządów ciała na okres powyżej 7 dni, narażając tym samym na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia – tj. o przestępstwo z art. 189 § 2 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

II. w dacie bliżej nieustalonej, nie wcześniej jednak niż od dnia 13 października 2003 r. w miejscowości X, udzielił pomocy M. K. i A. M. w założeniu grupy przestępczej w ten sposób, iż skontaktował ich z L. i X.W. organizując wzajemne spotkania, w trakcie których doszło do uzgodnienia pomiędzy wymienionymi sposobu kontaktowania się między sobą oraz dystrybucji narkotyków, ułatwiając tym samym popełnienie czynu zabronionego – tj. o czyn określony w art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 258 § 3 k.k.,

III. w bliżej nieustalonym okresie zimą 2003/2004 w miejscowości M. posiadał bez zezwolenia broń palną pistolet marki TT kal. 9 mm – tj. o czyn określony w art. 263 § 2 k.k., a więc popełnienie przestępstw w postaci przyjętej ostatecznie w akcie oskarżenia (k. 1282-1283).

Wskazany wyżej opis czynu z pkt I, zakwalifikowanego jako przestępstwo określone w art. 189 § 2 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., dotyczył bez wątpienia zdarzenia historycznego mającego miejsce w dniu 7 marca 2004 r., a związanego z uprowadzeniem i pobiciem P. N, do którego doszło w tej dacie i skutkowało powstaniem właśnie u wyżej wymienionego wskazanych w zarzucie obrażeń ciała skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała na czas powyżej 7 dni (vide: historia choroby – k. 518-519 oraz opinia sądowo – lekarska – k. 536), chociaż z kolei miejsce popełnienia przestępstwa (miejscowość N.) oraz okoliczność przetrzymywania skrępowanego pokrzywdzonego przez okres 48 godzin, charakteryzowały pozbawienie wolności dokonane wobec P. C.

Przesłuchany w dniu 15 października 2008 r. A. K. przyznał się werbalnie do wszystkich tak opisanych czynów, nie złożył jednak na okoliczność ich popełnienia żadnych wyjaśnień (k. 1284-1285).

Zestawienie wskazanych wyżej dowodów świadczy jednoznacznie, że oskarżony ten, pomimo formalnego przyznania się do zarzutu pozbawienia wolności i pobicia P. N, w rzeczywistości nie uczestniczył w powyższym zdarzeniu, zaś jego wcześniejsze wyjaśnienia oraz depozycje współoskarżonego A. M. mogą wskazywać wyłącznie na jego zaangażowanie w pozbawienie wolności i pobicie P. C, jednak zarzut dotyczący popełnienie przestępstwa na szkodę tego ostatniego ostatecznie A. K. nie został przedstawiony.

Jak już była o tym mowa na wstępie niniejszych rozważań, Sąd Okręgowy w O, nie dokładając należytej staranności w poczynieniu ustaleń faktycznych co do zarzuconego A. K. czynu zakwalifikowanego jako przestępstwo określone w art. 189 § 2 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i uznając, że okoliczności popełnienia tego przestępstwa nie budzą wątpliwości, chociaż nie tylko wątpliwości te powinny budzić, lecz wręcz wskazywały, że tak opisanego czynu na szkodę P. N. oskarżony ten nie popełnił, uwzględnił złożony przez prokuratora wniosek, o którym mowa w art. 335 § 1 k.p.k., mimo że wobec konieczności uznania, iż nie zachodzą podstawy uwzględnienia wniosku, zobligowany był, stosownie do treści art. 343 § 7 k.p.k., skierować sprawę do rozpoznania na rozprawie.

W świetle powyższego, zasadna jest konkluzja Prokuratora Generalnego o ujawnieniu się w sprawie uchybień stanowiących rażące naruszenie prawa procesowego (art. 335 § 1 k.p.k. i art. 343 § 7 k.p.k.), mających przy tym istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, skutkujących bowiem niesłusznym skazaniem A. K. za czyn opisany w pkt IX komparacji wyroku (pkt XCII aktu oskarżenia), pomimo braku ku temu wystarczających dowodów.

Nie można natomiast zgodzić się z autorem kasacji gdy twierdzi, że w niniejszej sprawie nie istnieje możliwość uznania skazania tego oskarżonego, w odniesieniu do czynu art. 189 § 2 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., za oczywiście niesłuszne w rozumieniu art. 537 § 2 in fine k.p.k. i w konsekwencji tego wydania w tym zakresie wyroku uniewinniającego, bowiem w tym wypadku, jego zdaniem, wchodzi w grę uzupełnienie materiału dowodowego sprawy poprzez dołączenie do akt i zaliczenie w poczet materiału dowodowego protokołów przesłuchań współsprawców R. H. i A. Ż, a także przesłuchanie pokrzywdzonego P.C. i w konsekwencji tego, jak należy domniemywać, rozpoznanie zarzutu dokonania przestępstwa polegającego na pozbawieniu wolności i pobiciu tego ostatniego, do czego A. K. w toku postępowania przygotowawczego faktycznie się przyznał. Jest to jednak rozumowanie błędne, nie uwzględniające istniejącego w tym postępowaniu stanu prawnego oraz obowiązującej w polskiej procedurze karnej zasady skargowości (art. 14 § 1 k.p.k.).

Ramy postępowania zakreślone zostają skargą zasadniczą (aktem oskarżenia), a określa je zdarzenie faktyczne (historyczne) w tym oskarżeniu opisane. Tożsamość czynu wyznaczana jest więc faktycznymi ramami zdarzenia wskazanymi w akcie oskarżenia, zaś wyjście poza te ramy oznacza naruszenie zasady skargowości z konsekwencjami, o których mowa w art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. Dla zachowania tej tożsamości niezbędna jest niezmienność podmiotu czynu, przedmiotu ochrony, a w razie poczynienia innych ustaleń co do czasu i miejsca czynu, także tożsamości osoby pokrzywdzonej (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia z dnia 11 grudnia 2006 r., II KK 304/06, OSNKW-R 2006, poz. 2403).

Nie ulega wątpliwości, że w niniejszej sprawie sporządzony przez oskarżyciela publicznego akt oskarżenia w odniesieniu do czynu zarzuconego A. K. w pkt XCII, podobnie zresztą jak i czynów zarzuconych A. M. w pkt XV aktu oskarżenia (chociaż w tym wypadku jako miejsce popełnienia przestępstwa wskazano miejscowość A.), A. Ż. w pkt LXXXIV aktu oskarżenia oraz R. H. w pkt LXXXIX aktu oskarżenia, dotyczył wyłącznie porwania oraz pobicia w dniu 7 marca 2004 r. P. N, aczkolwiek we wszystkich tych wypadkach do opisu czynu wprowadzone zostały elementy związane ze zdarzeniem, w którym pokrzywdzony został P. C. i (miejsce i czas przetrzymywania pokrzywdzonego). O ile jednak nie budzi wątpliwości, możliwość a nawet wręcz konieczność dokonania modyfikacji opisu zarzuconych oskarżonym czynów (rzecz jasna jeżeli pozwolą na to poczynione w toku postępowania sądowego ustalenia faktyczne), chociażby w zakresie przebiegu zdarzenia a zwłaszcza składu osobowego w jakim dokonali przestępstwa na szkodę P. N, nie jest możliwe uznanie, że opisany w zarzutach tych czyn dotyczy przestępstwa popełnionego nie tylko w innym czasie i miejscu, lecz przede wszystkim na szkodę zupełnie innej osoby. Oskarżyciel publiczny, z nieznanych powodów, nie objął oskarżeniem czynu popełnionego na szkodę P. C., gdyby bowiem miał taki zamiar, koniecznym byłoby nie tylko zamieszczenie w przedmiotowym akcie oskarżenia dodatkowego zarzutu popełnienia przez A. M, A. Ż. i R. H. przestępstwa z art. 189 § 2 k.k. i z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na jego szkodę (uczestniczyli oni, jak wynika z wyjaśnień oskarżonego A. M, w obu tych zdarzeniach), lecz przede wszystkim wcześniejsze wydanie lub uzupełnienie postanowienia o przedstawieniu zarzutów zawierającego tak określony czyn, ogłoszenie tego zarzutu podejrzanym oraz ich przesłuchanie w takim charakterze (art. 313 § 1 k.p.k. w zw. z art. 314 k.p.k.). W przypadku oskarżonego A. K. ramy oskarżenia zakreślone zostały więc zdarzeniem odnoszącym się wprost do P. X., o czym przesądziła nie tylko treść zarzutu sformułowanego w akcie oskarżenia, lecz już wcześniej treść postanowienia o uzupełnieniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów z dnia 13 października 2008 r. (k. 1282), w którym poprzednio przedstawiony mu zarzut z art. 189 § 2 k.k., zawierający ogólny opis zdarzenia bez określenia osoby pokrzywdzonego, został skonkretyzowany przybierając w efekcie postać opisaną w akcie oskarżenia i poddaną następnie ocenie Sądu Okręgowego w O. W obecnym postępowaniu nie jest więc już możliwe objęcie oskarżeniem, i to nie tylko w odniesieniu do A. K, lecz także co do trzech pozostałych, a wymienionych wyżej oskarżonych, czynu popełnionego na szkodę P. C., bowiem zarzutu popełnienia takiego przestępstwa oskarżonym tym dotychczas nie przedstawiono. Brak jest również możliwości rozszerzenia zarzutów w oparciu o przepis art. 398 § 1 k.p.k., gdyż warunkiem skorzystania z tej instytucji, a więc zarzucenia oskarżonemu innego czynu oprócz objętego aktem oskarżenia, jest ujawnienie się pozwalających na takie oskarżenie okoliczności w toku rozprawy, podczas gdy w tym wypadku okoliczności te ujawniły się i znane były już oskarżycielowi publicznemu w czasie prowadzonego i następnie zakończonego śledztwa. W tym stanie rzeczy postawienie A. K., jak i innych uczestniczących w uprowadzeniu i pobiciu P. C. sprawców, w stan oskarżenia obejmujący popełniony na szkodę tego ostatniego czyn, wymaga przeprowadzenia odrębnego postępowania przygotowawczego i wniesienia do właściwego sądu nowego aktu oskarżenia, co jest nadal, wobec tego że nie upłynął okres przedawnienia czynu z art. 189 § 2 k.k., możliwe.

Uwzględniając całokształt poczynionych wyżej rozważań, wobec stwierdzenia oczywistej niesłuszności skazania A. K. za czyn określony w art. 189 § 2 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., opisany w pkt IX komparycji zaskarżonego wyroku, a popełniony na szkodę P. X. (brak dowodów świadczących o jego sprawstwie), konieczne było w tym zakresie, w oparciu o przepis art. 537 § 2 in fine k.p.k., uniewinnienie go od zarzuconego mu czynu.

W konsekwencji stwierdzonego w niniejszej sprawie naruszenia prawa procesowego oraz orzeczenia Sądu Najwyższego co do czynu z pkt IX komparycji uchylonego wyroku, z uwagi na tryb w jakim zaskarżone kasacją orzeczenie zapadło, należało również uchylić i przekazać do ponownego rozpoznania sprawę tego oskarżonego w zakresie czynów z pkt X i XI komparycji przedmiotowego wyroku, co do których rzecz jasna – wobec tego, że objęte były one jednym, złożonym na podstawie art. 335 § 1 k.p.k. wnioskiem prokuratora – nie istnieje już możliwość wydania orzeczenia w trybie art. 343 k.p.k. Zarzuty te Sąd Okręgowy w O. rozpozna na zasadach ogólnych, co nie będzie stało na przeszkodzie konsensualnemu zakończeniu sprawy, jeżeli oskarżony A. K. w odniesieniu do czynów z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 258 § 3 k.k. oraz z art. 263 § 2 k.k. wystąpi z wnioskiem, o którym mowa w art. 387 § 1 k.p.k., również w zakresie wymiaru kary, który wcześniej uzgodnił z prokuratorem oraz rzecz jasna jeżeli oskarżyciel publiczny się temu nie sprzeciwi.

W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w części dyspozytywnej wyroku.