Postanowienie z dnia 2000-05-31 sygn. I CKN 250/00

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CKN 250/00

P O S T A N O W I E N I E

Dnia 31 maja 2000 r.

Sąd Najwyższy Izba Cywilna

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSN - Tadeusz Wiśniewski

Sędziowie: SN - Stanisław Dąbrowski (spraw.)

SN - Kazimierz Zawada

po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2000 r.

na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa B. T., J. O., I. O. i B. S. przeciwko Skarbowi Państwa - Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w Żurominie i Ministrowi Skarbu Państwa

o odszkodowanie i przeniesienie własności nieruchomości

na skutek kasacji pozwanego Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego w Żurominie

od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie

z dnia 21 lipca 1999 r., sygn. akt I ACa 20/99

p o s t a n a w i a:

odrzucić kasację.

U Z A S A D N I E N I E

Sąd Wojewódzki w Warszawie wyrokiem z dnia 22 września 1998 r. zasądził od pozwanego Skarbu Państwa - Ministra Skarbu Państwa solidarnie na rzecz powodów B. T., J. O., I. O. i B. S. kwotę 58.574 złote z ustawowymi odsetkami.

Na skutek apelacji pozwanego Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił wyrok Sądu Wojewódzkiego w ten tylko sposób, że oznaczył Naczelnika Urzędu Skarbowego w Żurominie jako jednostkę organizacyjną Skarbu Państwa w miejsce Ministra Skarbu Państwa.

Wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżył kasacją Skarb Państwa - Naczelnik Urzędu Skarbowego w Żurominie. Zarzucił naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie przepisów art. 1 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o urzędzie Ministra Skarbu państwa (Dz.U. Nr 106, poz. 493) oraz art. 4 ust. 2 i art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U. Nr 141 z 1997 r.), błędną wykładnię art. 67 § 2 kpc przez przyjęcie, że stroną pozwaną jest Naczelnik Urzędu Skarbowego w Żurominie, a nie Minister Skarbu Państwa. Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez właściwe - jego zdaniem - oznaczenie pozwanego tj. Ministra Skarbu Państwa, w miejsce Naczelnika Urzędu Skarbowego w Żurominie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W stosunkach cywilnoprawnych Skarb Państwa jest podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nie należącego do innych osób prawnych (art. 34 kc). Poszczególne jednostki organizacyjne Skarbu Państwa - statianes fisci nie mają odrębnej osobowości prawnej, nie mogą więc mieć zdolności sądowej (art. 64 § 1 kpc). W konkretnej sprawie stroną pozwaną nie jest Naczelnik Urzędu Skarbowego ani Minister Skarbu Państwa, ale Skarb Państwa.

Stosownie do art. 67 § 2 kpc za Skarb Państwa podejmuje czynności procesowe organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie. Proces ma charakter dwustronny. Stronami są: powód i pozwany. Jeżeli stroną jest Skarb Państwa w procesie występować może więcej niż jedna statio fisci, ale wszystkie one występują za Skarb Państwa. Udział stationes fisci w procesie jest kwestią reprezentacji Skarbu Państwa i ma na celu zapewnienie Skarbowi Państwa możności obrony jego praw.

Skoro stationes fisci nie mają własnej zdolności sądowej, a ich uprawnienia wynikające z art. 67 § 2 kpc dotyczą tylko reprezentacji Skarbu Państwa, to wyłączona jest możliwość rozstrzygania sporu pomiędzy poszczególnymi stationes fisci o to, która z nich ma ponosić odpowiedzialność za Skarb Państwa. W konsekwencji niedopuszczalne jest wniesienie kasacji za Skarb Państwa przez statio fisci, z działalnością której - wedle treści sentencji zaskarżonego wyroku - wiąże się dochodzone od Skarbu Państwa roszczenie, jeżeli kasacja nie kwestionuje odpowiedzialności Skarbu Państwa, a tylko domaga się wskazania w wyroku innej statio fisci zamiast niej. Kasacja taka zmierzająca w istocie do przekształcenia procesu w spór między jednostkami organizacyjnymi Skarbu Państwa, jako niedopuszczalna podlega odrzuceniu na podstawie art. 393⁵ kpc.

Z powyższych względów i na mocy art. 393⁸ § 1 kpc w zw. z art. 393⁵ kpc Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji postanowienia.