Wyrok z dnia 1976-05-28 sygn. IV PR 49/76

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV PR 49/76

Wyrok

z dnia 28 maja 1976 r.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Ligi [...] - Stowarzyszenia Wyższej Użyteczności zastąpione przez Zarząd Wojewódzki w R. przeciwko Z. K. o odszkodowanie z tytułu wyrządzonej szkody na skutek rewizji strony powodowej od wyroku Sąd Wojewódzkiego w R. z dnia 28 listopada 1975 r. - uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu w R. do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania rewizyjnego.

Uzasadnienie

Pozwany był zatrudniony w powodowym Zarządzie Wojewódzkim Ligi [...] w R. na stanowisku kierowcy. W dniu 4.X.1974 r. pozwany po wykonaniu obowiązków służbowych około godziny 15 pozostawił przydzielony mu do pracy samochód w garażu powoda i udał się do domu. Po stwierdzeniu, że mieszkanie jego jest zamknięte i nie może do niego wejść, powrócił do garażu L. [...] i przez kilka godzin słuchał muzyki z magnetofonu znajdującego się w samochodzie. Był zdenerwowany tym, że żona względnie teściowa nie wpuściły go do mieszkania i w związku z tym spożył tabletkę elenium. Około godziny 21 bez zgody i wiedzy powodowego Zarządu zabrał z garażu samochód należący do powoda i udał się nim do swej matki. Na skutek nieostrożności pozwany uderzył prowadzonym samochodem w zaparkowany prawidłowo autobus. Samochód powoda i znajdujące się w nim urządzenia zostały uszkodzone. Postępowanie karne przeciwko pozwanemu zostało warunkowo umorzone. Pozwany w piśmie od powoda uznał roszczenie odszkodowawcze wynikłe z opisanego wyżej zdarzenia i wypłacił z tego tytułu powodowi kwotę 14 000 zł.

Powodowy Zarząd wniósł przeciwko pozwanemu powództwo o zapłatę 77 459,22 zł tytułem reszty odszkodowania, ponieważ pozwany zaniechał dalszych wpłat.

Pozwany przyznał, że powód z jego winy poniósł szkodę, lecz kwestionował wysokość wyliczonej szkody.

Sąd Wojewódzki oddalił powództwo z następujących przyczyn:

Z uwag mocy art. XIII § 1 przep. wprow. k.p. pozwany odpowiada za szkodę na podstawie przepisów kodeksu pracy. Podejmując pracę na stanowisku kierowcy pozwany przyjął odpowiedzialność za powierzony mu samochód i znajdujące się w nim wyposażenie.

Pozwany otrzymał samochód z urządzeniami w celu wykonywania zadań należących do obowiązków statutowych powoda i miał obowiązek zwrócić powierzone mu mienie. Pozwany wywiązał się z tego obowiązku, ponieważ zwrócił powodowi samochód z urządzeniami. Pozwany nie naruszył więc ciążącego na nim z mocy art. 124 k.p. obowiązku zwrotu powierzonego mienia lecz wyrządził powodowi szkodę w tym mieniu na skutek nie zachowania należytej ostrożności w posługiwaniu się nim. Szkodę tę wyrządził nieumyślnie.

Odpowiedzialność pozwanego za szkodę nie może zatem przekraczać wysokości jego 3-miesięcznego wynagrodzenia, z uwagi na treść art. 119 § 1 k.p. Pozwany zarabiał u powoda około 3000 zł miesięcznie. Dokonana przez niego wpłata kwoty 14 000 zł odszkodowania przed wytoczeniem powództwa przewyższa zakres jego obowiązku odszkodowawczego. Powództwo było więc nieuzasadnione.

Powodowy Zarząd zarzucił w rewizji naruszenie art. 124 § 1 i 2 k.p. oraz art. 122 k.p. i art. 415 k.c. Skarżący twierdził, że pozwany z winy umyślnej wyrządził szkodę w mieniu powierzonym, przy czynnościach nie należących do działania zakładu pracy i poza ustalonym czasem pracy. Powinien zatem odpowiadać za szkodę w pełnej wysokości.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Odrębnie unormowana w kodeksie pracy odpowiedzialność materialna pracowników za szkody wyrządzone zakładowi pracy, korzystniejsza dla pracowników od zasad odpowiedzialności z prawa cywilnego, ma zastosowanie wówczas, gdy szkoda jest następstwem działania lub zaniechania pracownika w ramach obowiązków, wynikających z łączącego strony stosunku pracy. Przepisy kodeksu pracy o odpowiedzialności materialnej pracowników regulują bowiem zasady naprawienia szkód wyrządzonych przez pracowników ze swej winy wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych, co bezpośrednio i wyraźnie wynika z art. 114 k.p. Wykładnię taką potwierdza też treść art. 120 k.p., który wyłącza odpowiedzialność, cywilną pracownika za szkody wyrządzone przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych osobom trzecim w stosunku do tych osób.

Zamieszczenie tego przepisu w kodeksie pracy miało na celu dostosowanie zakresu odpowiedzialności pracownika za wszelkie szkody w związku z wykonywaniem obowiązków pracowniczych do zasad kodeksowych. Wyłączenie odpowiedzialności pracownika wobec osób trzecich dotyczy jednakże tylko tych szkód, które powstały przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych.

Kodeks pracy nie normuje natomiast odpowiedzialności materialnej osób, chociażby były one pracownikami poszkodowanego zakładu pracy za szkodę wyrządzoną zachowaniem, które nie pozostaje w związku z łączącym strony stosunkiem pracy.

Samowolne użycie samochodu zakładu pracy przez pracownika - kierowcę dla własnych celów po zrealizowaniu objętego treścią stosunku pracy zadania i udzielonego na polecenie, określającego cel, sposób i czas używania tego samochodu, nie jest wykonywaniem obowiązków pracowniczych i wykracza poza treść wiążącego strony stosunku pracy. Za wynikłą z takiego zachowania się pracownika szkodę dla zakładu pracy odpowiada on na podstawie przepisów prawa cywilnego. Fakt, że strony pozostają ze sobą w stosunku pracy nie wyłącza między nimi odpowiedzialności materialnej, określonej w przepisach należących do innej dziedziny prawa, jeżeli szkoda jest następstwem naruszenia obowiązków z niezależnego od stosunku pracy innego stosunku prawnego (np. umowy pożyczki, sprzedaży), bądź też zdarzeń wykraczających poza obowiązki ze stosunku pracy.

Sąd Wojewódzki wyszedł z innego założenia i uznawszy, że w ustalonym stanie faktycznym mają zastosowanie przepisy kodeksu pracy o odpowiedzialności materialnej pracowników, nie dokonał niezbędnych ustaleń w przedmiocie wysokości szkody.

W tej sytuacji Sąd Najwyższy na podstawie art. 388 § 1 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania.