Postanowienie z dnia 1999-12-09 sygn. III CKN 497/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CKN 497/98

Postanowienie

Sądu Najwyższego

z dnia 9 grudnia 1999 r.

Przewodniczący: Sędzia SN Zbigniew Kwaśniewski.

Sędziowie SN: Antoni Górski, Jacek Gudowski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 1999 r. na rozprawie sprawy z wniosku Ewy D.-Z. z udziałem Tadeusza Z. o podział majątku, na skutek kasacji uczestnika postępowania od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Wałbrzychu z siedzibą w Świdnicy z dnia 30 września 1997 r.,

postanowił oddalić kasację oraz wniosek Ewy D.-Z. o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 4 października 1996 r. Sąd Rejonowy w Świdnicy dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków Ewy D.-Z. i Tadeusza Z., w ten sposób, że na rzecz wnioskodawczyni przyznał własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego Spółdzielni Mieszkaniowej w Ś., położonego w Ś. przy ul. P. 103, o wartości 37.572 zł wraz z prawem dostępu do stacji telefonicznej o wartości 428 zł, natomiast uczestnikowi równowartość kwoty 21.000 marek niemieckich wynoszącą 38.745 zł. Uwzględniając nakład uczestnika z majątku odrębnego na majątek wspólny w wysokości 4.132,92 zł, Sąd - tytułem dopłaty - zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 3.760,42 zł.

Apelacje obojga uczestników od tego postanowienia Sąd Wojewódzki w Wałbrzychu z siedzibą w Świdnicy - orzeczeniem z dnia 30 września 1997 r. - oddalił. Sąd drugiej instancji podzielił wszystkie ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy, jak też zaaprobował zastosowany przez ten Sąd sposób podziału.

Kasacja uczestnika, zawierająca wniosek o uchylenie postanowienia Sądu Wojewódzkiego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, została oparta na obu podstawach z art. 393¹ k.p.c. Zdaniem skarżącego, Sąd drugiej instancji naruszył - przez niezastosowanie - art. 358 § 3 k.c. (tak w kasacji, należy jednak uznać to za oczywistą omyłkę pisarską i przyjąć, że chodzi o art. 358¹ § 3 k.c., gdyż art. 358 nie jest podzielony na paragrafy), a także - przez błędną wykładnię - art. 684 w związku z art. 567 k.p.c. oraz art. 233 i 328 § 2 k.p.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Naruszenie przepisu art. 358¹ § 3 k.c. nie może być w ogóle rozważane, gdyż nie tylko w petitum kasacji, ale także w jej uzasadnieniu, uczestnik nie starał się nawet zasugerować na czym to naruszenie "przez niezastosowanie" miałoby - jego zdaniem - polegać. W tym więc zakresie, skoro nie jest możliwe odrzucenie kasacji w zakresie jednej z podniesionych podstaw, nie opatrzonej jakimkolwiek uzasadnieniem, gdy ze względu na inną podstawę albo zarzuty zgłoszone w jej ramach, kasacja jest dopuszczalna i podlega rozpoznaniu (np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 1998 r., III CZ 60/98, OSNC 1998, nr 11, poz. 190), należało kasację uczestnika w zakresie podstawy pierwszej z art. 393¹ k.p.c. uznać za bezzasadną.

Nie można także znaleźć usprawiedliwienia dla podstawy drugiej, w ramach której skarżący, wytykając obrazę art. 684 w związku z art. 567 k.p.c. oraz art. 233 i 328 § 2 k.p.c., zmierza do podważenia ustalonego przez Sąd drugiej instancji stanu faktycznego, stanowiącego podłoże rozstrzygnięcia.

Jeśli chodzi o zarzuty dotyczące oceny dowodów (art. 233 k.p.c.), to trzeba przypomnieć, że w ukształtowanym nowelą z 1996 r. (ustawa z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego... Dz. U. Nr 43, poz. 189 ze zm.) modelu środków odwoławczych Sąd Najwyższy, jako sąd kasacyjny, jest "sądem prawa", a nie "sądem faktu". W związku z tym przyjmuje się w judykaturze tego Sądu, że ocenę dowodów, stanowiącą istotny korelat ustaleń stanu faktycznego, można skutecznie podważyć w kasacji wyjątkowo, tj. tylko wówczas, gdyby - w świetle dyrektyw płynących z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 393¹ pkt 2 k.p.c. - okazała się rażąco wadliwa albo w sposób oczywisty błędna (por. np. motywy postanowienia z dnia 29 października 1996 r., III CKN 8/96, OSNC 1997, nr 3, poz. 30; wyrok z dnia 18 lutego 1997 r., II UKN 77/96, OSNAPUS 1997, nr 21, poz. 427; wyrok z dnia 14 lutego 1997 r., II UKN 89/96, OSNAPUS 1997, nr 21, poz. 426 lub postanowienie z dnia 16 października 1997 r., II CKN 393/97, nie publ.). Tego o ocenie dowodów przeprowadzonej przez Sąd Wojewódzki powiedzieć nie można. Ujawnione dowody zostały ocenione z uwzględnieniem granic przyznanej organowi orzekającemu swobody, bez naruszenia, zwłaszcza rażącego, zasad logiki i doświadczenia. Także kasacja nie wskazuje zarzutów mogących wskazywać na kwalifikowaną obrazę zasad swobodnej oceny dowodów, a jej wywód zawiera w istocie polemikę z oceną dowodów dokonaną przez Sąd orzekający, przy czym skarżący wyraźnie dąży do narzucenia własnej, korzystnej dla siebie wersji stanu faktycznego. Tak więc zarzut obrazy art. 233 § 1 k.p.c. musi, jako nie wykazany, upaść.

Nie sposób także zaaprobować zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., albowiem uczestnik nie starał się nawet uprawdopodobnić, jakich elementów przewidzianych przez ten przepis uzasadnienie zaskarżonego postanowienia nie obejmuje. Wprawdzie w petitum kasacji zarzucił, że w uzasadnieniu postanowienia zabrakło miejsca na "omówienie dowodów zgłaszanych przez wnioskodawcę", jednakże w dalszych motywach nie podał, o jakie konkretne dowody chodzi, w jakim zakresie nie zostały omówione i czy zarzucane, rzekome uchybienie mogło to mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W tym stanie rzeczy, skoro zarzuty mające na celu obalenie ustaleń Sądu okazały się bezzasadne, musi także upaść zarzut naruszenia art. 684 w związku z art. 567 k.p.c. Trudno bowiem mówić o obrazie tego przepisu w sytuacji, gdy skład i wartość przedmiotu podziału zostały przez Sąd ustalone. Naturalnie, sam fakt, że ustalona wartość nie zadowala uczestnika, nie może być argumentem na rzecz tezy o uchybieniu temu przepisowi.

W konsekwencji kasację uczestnika, jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw, należało oddalić (art. 393¹² k.p.c.).

Zarazem Sąd Najwyższy oddalił - złożony w odpowiedzi na kasację - wniosek Ewy D.-Z. o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego, albowiem uznał, że w rozpoznawanej sprawie nie zachodzą przesłanki uzasadniające odejście od zasady ustanowionej w art. 520 § 1 w związku z art. 391 i 393¹⁹ k.p.c. Stanął na stanowisku, że w sytuacji, w której brak jest podstaw do odstępstwa od zasady określonej w wymienionym przepisie, należy wniosek o zasądzenie kosztów oddalić w postanowieniu kończącym postępowanie w sprawie, nie jest natomiast uzasadnione - spotykane często w judykaturze - orzekanie o "wzajemnym zniesieniu kosztów postępowania" lub o "poniesieniu kosztów postępowania przez każdego uczestnika stosownie do jego udziału w sprawie", względnie pomijanie w ogóle orzeczenia o kosztach. Wzajemne znoszenie kosztów nie wchodzi w grę, gdyż unormowanie zawarte w art. 520 § 2 k.p.c., jako szczególne, wyklucza odpowiednie - przez art. 13 § 2 k.p.c. -stosowanie art. 100 k.p.c., natomiast orzekanie o ponoszeniu przez każdego uczestnika kosztów postępowania związanych z jego udziałem w sprawie byłoby tylko zbędnym powtórzeniem ogólnej zasady ustanowionej w art. 520 § 1 k.p.c. Z kolei pominięcie rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku o zasądzenie kosztów czyniłoby orzeczenie niepełnym, wymagającym uzupełnienia (art. 351 § 1 i 3 oraz art. 108 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.).