Wyrok z dnia 2020-12-08 sygn. VIII GC 1269/20

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VIII GC 1269/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2020 roku

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący Asesor sądowy Przemysław Kociński

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 grudnia 2020 roku w B.

w postępowaniu gospodarczym

sprawy z powództwa W. B.

przeciwko Ł. P. (1)

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.817,00 zł (jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami, w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Asesor sądowy Przemysław Kociński

UZASADNIENIE

Powód W. B., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...), wniósł o zasądzenie od Ł. P. (2), prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...), kwoty 6.515 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwot i dat wskazanych w treści pozwu. Nadto powód domagał się zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powód na podstawie umowy z (...) Sp. z o. o. zajmuje się dystrybucją ubezpieczeń. W związku z powyższym zawarł on z pozwanym umowy ubezpieczenia pojazdów marki S. przez niego użytkowanych. Pomimo powyższego oraz mając na uwadze wezwania do zapłaty, do dnia dzisiejszego pozwany nie uregulował należnych składek z polis, które powód w jego imieniu zobowiązany był przelać na rzecz (...) Sp. z o. o. w dniach 16 maja 2018 roku i 1 sierpnia 2018 roku.

Pismem z dnia 21 kwietnia 2020 r. pełnomocnik powoda wniosła o prawidłowe oznaczenie powoda jako (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (KRS (...), NIP (...)).

Postanowieniem z dnia 28 lipca 2020 roku Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy na podstawie art. 505 ⁴ § 1 k.p.c. stwierdził niedopuszczalność podmiotowej zmiany powództwa.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Podniósł zarzut nieistnienia roszczenia.

Motywując powyższe w pierwszej kolejności zwrócił uwagę na to, iż w postępowaniu uproszczonym nie jest dopuszczalna zmiana podmiotowa powództwa, zgodnie z art. 505 ⁴ § 1 k.p.c. Tym samym w niniejszej sprawie powód w jego ocenie nie posiada legitymacji materialnoprawnej do wytoczenia powództwa, gdyż wierzytelność została przeniesiona na inny podmiot. Prócz tego wskazał, iż nie łączyła go z powodem umowa opisana w pozwie. Zaprzeczył jakoby otrzymał od powoda wezwania do zapłaty i tym samym by powód podejmował próby wyjaśnienia sprawy.

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

W dniu 28 września 2018 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zawarł z powodem W. B., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) (NIP (...)), umowę o współpracy w zakresie wspólnego wykonywania czynności agencyjnych. Przedmiotem umowy było wspólne świadczenie na rzecz zakładów ubezpieczeń w charakterze agentów ubezpieczeniowych oraz czynności w zakresie dystrybucji ubezpieczeń zgodnie z ustawą z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń.

W ramach obowiązków powoda na gruncie rzeczonej umowy przewidziano m.in. oferowanie klientom produktów ubezpieczeniowych zgodnych z wymaganiami i potrzebami klientów w zakresie ochrony ubezpieczeniowej, pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia oraz zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń (w granicach udzielone pełnomocnictwa), prawidłowego i terminowego pobierania składek od zawartych umów ubezpieczenia oraz przekazywanie ich do zakładu ubezpieczeń, za pośrednictwem (...) Sp. z o.o.

W ramach zasad rozliczania składek ubezpieczeniowych strony przewidziały, iż powód zobowiązany będzie do terminowego przekazywania (...) Sp. z o.o. należnych składek ubezpieczeniowych z zawartych umów ubezpieczenia w cyklach dekadowych:

- do 15 dnia każdego miesiąca – za polisy zawarte w okresie od 1 do 10 dnia tego miesiąca,

- do 25 dnia każdego miesiąca – za polisy zawarte w okresie od 11 do 20 dnia tego miesiąca,

- do 3 dnia każdego miesiąca – za polisy zawarte w okresie od 21 do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego.

Dowód: umowa o współpracy z załącznikami – k. 12 – 20 akt.

W dniu 10 maja 2018 r. pozwany Ł. P. (2), prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...), zawarł (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w S. umowę ubezpieczenia zawierającą: OC, AC, NNW, (...) oraz Ochronę Prawną, a dotyczącą pojazdu marki S. (...) o nr rej. (...), rocznik 2018 na okres 10 maja 2018 r. – 9 maja 2019 r. Powyższa została potwierdzona polisą numer (...). Z tytułu przedmiotowej umowy należna składka wynosiła 3.999 zł.

Jako ubezpieczony został wskazany przedstawiciel (...) sp. z o. o. Oddział w Polsce, natomiast jako użytkownik – pozwany.

Dowód: polisa nr (...) – k. 21, 68 akt , wydruk z (...) k. 62-64

W dniu 16 maja 2018 r. powód przelał na rzecz podmiotu (...) kwotę 52.639 zł tytułem „(...)”.

Dowód: potwierdzenie przelewu – k. 22

W dniu 26 lipca 2018 r. Ł. P. (2), prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...), zawarł (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w S. umowę ubezpieczenia zawierającą: OC, AC, NNW, oraz (...), a dotyczącą pojazdu marki S. (...) o nr rej. (...), rocznik 2017 na okres 26 lipca 2018 r. – 25 lipca 2019 r. Powyższa została potwierdzona polisą numer (...). Z tytułu przedmiotowej umowy należna składka wynosiła 2.516 zł.

Jako ubezpieczony został wskazany przedstawiciel (...) sp. z o. o. Oddział w Polsce, natomiast jako użytkownik – pozwany.

Dowód: polisa nr (...) – k. 23 akt, 69 akt , wydruk z (...) k. 65-67

W dniu 1 sierpnia 2018 r. powód przelał na rzecz podmiotu (...) kwotę 28.747 zł tytułem „(...)”.

Dowód: potwierdzenie przelewu – k. 22

W dniu 13 sierpnia 2019 r., na podstawie akt notarialnego sporządzonego przez notariusza P. G. (rep. (...)) przekształcono przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną, wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą pod nazwą W. B. (NIP (...)) w spółkę prawa handlowego – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B..

W dniu 4 listopada 2019 r. ujawniono w/w spółkę w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...).

Dowód: informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z rejestru przedsiębiorców KRS – 30-37 akt.

Pismem z dnia 30 stycznia 2020 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. wezwał pozwanego do zapłaty w terminie 3 dni od dnia otrzymania pisma składek wynikających z polis ubezpieczeniowych nr (...) w kwocie 3.999 zł oraz nr (...) w kwocie 2.516 zł

Dowód: pismo z dnia 30 stycznia 2020 roku z potwierdzeniem nadania – k. 25-26 akt.

Ustalony powyżej stan faktyczny, który w dużej części był pomiędzy stronami bezsporny, Sąd ustalił również na podstawie dokumentów przedłożonych przez powoda do akt niniejszego postępowania, a których autentyczność oraz wiarygodność nie budziły zastrzeżeń.

Na podstawie art. 235 ¹ § 1 pkt 2 k.p.c. w zw. art. 458 ¹⁰ k.p.c. Sąd pominął dowód z zeznań świadka A. P., albowiem okoliczności na jakie miała ona być przesłuchana nie mogły mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia sporu, z uwagi na przyjęty przez Sąd brak legitymacji czynnej. Poza tym, zasadą w postępowaniu gospodarczym, w myśl art. 458 ¹⁰ k.p.c., jest to, iż dowód z zeznań świadków sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Takowe zaś, jak wskazano już wyżej, nie wystąpiły.

Podobne powody leżały u podstawy decyzji o pominięciu dowodu z przesłuchania stron, który to w żaden sposób nie mógł wpłynąć na ostateczną ocenę zgłoszonego roszczenia. Podkreślić przy tym należało, że dowód z przesłuchania strony jest subsydiarnym środkiem dowodowym, który zastosowanie ma wówczas, gdy rozstrzygnięcie nie jest możliwe przy pomocy pozostałych, przeprowadzonych w sprawie dowodów.

Przy ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd miał na uwadze treść art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie z którym, ocenia on wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, mając na uwadze całokształt okoliczności niniejszej sprawy, powództwo zgłoszone przez powoda, a więc W. B., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...), podlegało oddaleniu z uwagi na brak legitymacji procesowej czynnej po jego stronie z uwagi na dokonane w dniu 13 sierpnia 2019 r. i ujawnione w dniu 4 listopada 2019 r., a więc przed wytoczeniem powództwa, przekształcenie w spółkę prawa handlowego.

Zważyć należało, że legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego do wytoczenia powództwa stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. W sytuacji, gdy legitymacja materialna i procesowa zespalają się, oddalenie powództwa następuje w istocie z braku legitymacji materialnej, którego rezultatem jest także brak legitymacji procesowej, będący wtórną przyczyną oddalenia powództwa. W odróżnieniu od zdolności sądowej i zdolności procesowej kodeks postępowania cywilnego nie zawiera definicji legalnej legitymacji procesowej. W nauce prawa postępowania cywilnego, jak i w praktyce sądowej przyjmuje się jednak na ogół, że legitymacja procesowa jest właściwością podmiotu, w stosunku do którego sąd może rozstrzygnąć o istnieniu albo nieistnieniu indywidualno – konkretnej normy prawnej przytoczonej w powództwie. Podmiotami posiadającymi legitymację procesową są np. podmioty posiadające interes prawny w ustaleniu istnienia albo nieistnienia prawa lub stosunku prawnego, którego nie są podmiotem. Legitymacja procesowa jest więc zawsze powiązana z normami prawa materialnego. Sąd dokonuje oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania co do istoty sprawy. Przy tym w każdym postępowaniu sądowym rolą strony powodowej jest wykazanie uprawnienia do dochodzenia roszczenia (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie, I Wydział Cywilny, z dnia 21 lipca 2015 r., sygn. akt I ACa 253/15). Zgodnie bowiem z art. 6 k.c., to na powodzie ciążył obowiązek wykazania, iż posiada legitymację czynną w niniejszej sprawie, tzn., że przysługuje mu wierzytelność w stosunku do strony pozwanej.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy nie ulegało żadnej wątpliwości, iż to powód zawarł w dniu 28 września 2018 roku umowę z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., której przedmiotem było m.in. zawieranie umów ubezpieczenia w ramach prowadzonej działalność dealerskiej. Mając na uwadze powyższe, w świetle daty zawarcia opisywanych w pozwie polis ubezpieczeniowych (maj i lipiec 2018 r.) oraz dokonanych wpłat, jasnym było, że ewentualne roszczenie o zwrot uiszczonej składki powstało w jego majątku, jako przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą.

Kluczowym jednakże dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy było to, iż na podstawie akt notarialnego z dnia 13 sierpnia 2019 r., sporządzonego przez notariusza P. G. (rep. (...)) z dniem 4 listopada 2019 r. (dzień wpisu do rejestru – art. 584 ^{( 1)} k.s.h.) nastąpiło przekształcenie przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą pod nazwą W. B. (NIP (...)) w spółkę prawa handlowego – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.. Co prawda Sąd, z uwagi na niewykonanie przez pełnomocnika powoda zarządzenia z dnia 1 września 2020 r., nie dysponował rzeczonym dokumentem, lecz jasnym było, iż powyższe nastąpiło na gruncie art. 551 § 5 k.s.h., zgodnie z którym przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 424 i 1086) – (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą) (przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową). W myśl art. 584 ^{( 2)} § 1 k.s.h. spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego, zaś § 2 stanowi, że spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.

Warto również zwrócić uwagę na art. 584 ¹³ k.s.h., zgodnie z którym osoba fizyczna, o której mowa w art. 551 § 5, odpowiada solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania przedsiębiorcy przekształcanego związane z prowadzoną działalnością gospodarczą powstałe przed dniem przekształcenia, przez okres trzech lat, licząc od dnia przekształcenia.

W świetle powyższego nie ulegało wątpliwości, iż od dnia 4 listopada 2019 r., a więc przed datą wniesienia pozwu, podmiotem wszystkim praw i obowiązków przysługujących W. B. jako przedsiębiorcy prowadzącemu jednoosobową stała się spółka – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Co jasne – powyższe dotyczyło również wszystkich wierzytelności przysługujących w/w przedsiębiorcy. Tym samym, skoro rzeczone prawa przeszły na nowy podmiot w wyniku sukcesji, to wyłącznie ten nowy podmiot był uprawniony do ich dochodzenia, a więc tym samym wytaczania powództwa przeciwko dłużnikom. To wyłącznie on posiadał legitymację materialną i tym samym czynną w niniejszym postępowaniu, którą z dniem przekształcenia utracił powód.

Co warte podkreślenia, powyższe zagadnienie musiało być znane pełnomocnikowi powoda. O powyższym świadczyło chociażby pismo z dnia 20 kwietnia 2020 r. (k. 27) stanowiące próbę „sprostowania oczywistej omyłki w zakresie oznaczenia powoda”, które zostało przez Sąd uznane za wniosek w przedmiocie podmiotowej zmiany powództwa. Nie sposób bowiem uznać, iż podanie przez profesjonalnego pełnomocnika imienia i nazwiska wraz z przypisanym do danej osoby numerem NIP stanowi oczywistą omyłkę. Skoro zaś niniejsze postępowania prowadzone było w trybie przepisów o postępowaniu uproszczonym, a nadto w postępowaniu gospodarczym, to podmiotowa zmiana powództwa nie była dopuszczalna (art. 505 ⁴ § 1 k.p.c., art. 458 ⁸ § 2 k.p.c.).

W tym miejscu należało zauważyć, iż to, że ewentualna wierzytelność wskazana w treści pozwu przysługiwała na dzień wnoszenia powództwa spółce a nie powodowi świadczyła również treść wezwania do zapłaty z dnia 30 stycznia 2020 r. (k. 25). Przedmiotowe, obejmujące należności dochodzone w niniejszym postępowaniu, zostało sporządzone przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, o czym świadczyła chociażby pieczątka umieszczona w jego lewym górnym roku.

Warto również wskazać, iż nie sposób było wyprowadzać istnienia legitymacji procesowej czynnej po stronie powoda z tego, iż na mocy art. 584 ¹³ k.s.h. odpowiada on solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania przedsiębiorcy przekształcanego związane z prowadzoną działalnością gospodarczą powstałe przed dniem przekształcenia, przez okres trzech lat, licząc od dnia przekształcenia. Zważyć należało, iż rzeczona regulacja dotyczy wyłącznie zobowiązań, a więc tym samym, z racji swojego szczególnego charakteru, nie może zostać rozciągnięta również na wierzytelności czy prawa. Ponadto rzeczona instytucja nie prowadzi do tego, iż objęte jej zakresem zobowiązania nadal znajdują się w majątku przedsiębiorcy przekształcanego (tym bardziej do niego nie powracają), lecz skupia się wyłącznie na rozszerzeniu zakresu podmiotów ponoszących za nie odpowiedzialność, bez jednoczesnej zmiany po stronie podmiotu zobowiązanego, którym jest spółka.

Abstrahując od zagadnienia legitymacji, odnosząc się do zgłoszonego roszczenia, należało jedynie zauważyć, iż o ile zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazywał, iż pozwany zawarł umowy ubezpieczenia wskazane w treści pozwu, o tyle z żadnego z dokumentów nie wynikało, że w powyższej transakcji uczestniczył powód. W treści zawartych polis brak jest bowiem oznaczenia powoda jako agenta czy też innego podmiotu wykonującego określone czynności na rzecz ubezpieczyciela czy w jego imieniu. Sam fakt zawarcia umowy o współpracy z (...) Sp. z o.o. czy też przelanie określonych, zbiorczych środków na jego rzecz, bez jednoznacznego sprecyzowania listy transakcji, których dotyczy, nie może prowadzić do wniosku, iż doszło do wykazania uprawnień powoda wobec pozwanego, zwłaszcza mając na uwadze zaprzeczenie podniesione w tym zakresie w treści sprzeciwu. Tym samym, w przypadku istnienia legitymacji czynnej, zgromadzony w aktach materiał dowodowy nie potwierdzał w sposób jednoznaczny, iż powód, a następnie spółka, posiadały określoną w pozwie wierzytelność względem pozwanego.

Mając wszystko powyższe na uwadze, uznając, iż powód nie posiada legitymacji do występowania w niniejszej sprawie, Sąd w punkcie I oddalił powództwo w całości.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 i 99 k.p.c., stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Koszty jakie poniósł pozwany to kwota 1.817 zł, w tym kwota 1.800 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalonego w oparciu o § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.) i 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Tym samym w punkcie II wyroku zasądzono od powoda na rzecz pozwanego w/w kwotę tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

As. SR Przemysław Kociński