Postanowienie z dnia 2004-11-16 sygn. III CZ 102/04

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZ 102/04

Postanowienie

Sądu Najwyższego

z dnia 16 listopada 2004 r.

Przewodniczący: Sędzia SN Mirosława Wysocka.

Sędziowie SN: Henryk Pietrzkowski, Hubert Wrzeszcz (spr.).

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Andreasa S. przy uczestnictwie Joanny L. o wydanie dziecka, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 16 listopada 2004 r., zażalenia uczestniczki na postanowienie Sądu Okręgowego w L. z dnia 5 lipca 2004 r.;

oddala zażalenie.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w L. postanowieniem 1 kwietnia 2004 r. zmienił postanowienie, którym Sądu Rejonowego w P. oddalił wniosek Andreasa S. o wydanie córki Laoury L., w ten sposób, że nakazał niezwłoczny powrót dziecka do Anglii.

Uczestniczka postępowania wniosła kasację od tego postanowienia. Jednakże Sąd Okręgowy zaskarżonym postanowieniem odrzucił ją jako niedopuszczalną (art. 393⁵ k.p.c.). Uznał bowiem, że kasacja została wniesiona w sprawie, w której - zgodnie z art. 519 § 2 k.p.c. - taki środek odwoławczy nie przysługuje.

Pełnomocnik uczestniczki postępowanie zarzucił w zażaleniu na to postanowienie, że zapadło ono z naruszeniem art. 392 oraz art. 519 § 2 k.p.c. i wniósł o uchylenie zakwestionowanego orzeczenia.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przepis art. 519¹ k.p.c. - po nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 24 maja 2000 r. (Dz. U. Nr 48, poz. 554) - samodzielnie reguluje dopuszczalność kasacji w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym. Z paragrafu pierwszego przytoczonego przepisu wynika ogólna reguła, że od wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia co do istoty sprawy oraz od postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie - w sprawach z zakresu prawa osobowego, rzeczowego i spadkowego - przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Taki szczególny przepis zawiera paragraf drugi omawianego przepisu, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli kasacja przysługuje tylko w spawach o przysposobienie oraz o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, chyba że wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych.

W piśmiennictwie i w orzecznictwie przyjmuje się, że należy posługiwać się, tłumacząc znaczenie rodzajów spraw, do jakich odwołuje się art. 519¹ k.p.c., systematyką i nazewnictwem kodeksu postępowania cywilnego. Sprawami z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli rozpoznawanymi w postępowaniu nieprocesowym są zatem sprawy uregulowane w art. 561-605 k.p.c. Wśród nich są także sprawy o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką (art. 598¹-598¹³ k.p.c.) Wyłączenie dopuszczalności kasacji dotyczy - zgodnie z art. 519¹ § 2 k.p.c. - również spraw o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej, gdyż nie należą one do tej kategorii spraw, w których kasacja przysługuje. Taki charakter ma sprawa, w której zapadło postanowienie zaskarżone odrzuconą kasacją. Okoliczność, że rozpoznanie sprawy nastąpiło z uwzględnieniem postanowień Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę sporządzonej w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 108, poz. 528 i z 1999 r. Nr 93, poz. 1085) - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 8 listopada 2001 r., II CZ 126/01 (OSNC 2002 nr 7-8, poz. 95) - niczego nie zmienia w sprawie dopuszczalności kasacji. Ta kwestia podlega bowiem ocenie na podstawie art. 519¹ k.p.c.

Argumentu podważającego przestawione stanowisko nie dostarcza - wbrew przekonaniu skarżącej - postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000 r., III CKN 1254/00 (Lex nr 51867), ponieważ kasacja w tej sprawie została wniesiona od postanowienia wydanego przez sąd drugiej instancji dnia 12 maja 2000 r. Do jej złożenia i rozpoznania miały zatem zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 24 maja 2000 r. (art. 5 ust. 2 tej ustawy).

Z przedstawionych powodów zażalenie podlega oddaleniu jako bezzasadne (art. 385 k.p.c. w zw. z art. 393¹⁸ § 3 k.p.c.).