Uchwała z dnia 1982-02-23 sygn. III CZP 4/82

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 4/82

Uchwała

Sądu Najwyższego

z dnia 23 lutego 1982 r.

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa Transportowo - Sprzętowego w B. przeciwko Janowi S. o zapłatę po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w S. postanowieniem z dnia 3 listopada 1981 r. I Cz 75/81 do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.

"Czy każdy wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania - a więc także wniosek nieuzasadniony - powoduje przerwanie 3-letniego terminu do umorzenia postępowania, o jakim mowa w art. 182 § 1 k.p.c. ?"

podjął następującą uchwałę.

umorzenie w myśl art. 182 § 1 k.p.c. postępowania, zawieszonego na skutek niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego (art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c.), nie jest dopuszczalne, jeżeli powód w ciągu trzech lat od daty postanowienia zgłosił wniosek o podjęcie tego postępowania, podając jednocześnie prawidłowy adres pozwanego.

Uzasadnienie faktyczne

Postanowieniem z dnia 24 czerwca 1978 r. Sąd Rejonowy zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., wobec braku wskazania adresu pozwanego.

W piśmie procesowym z dnia 24 czerwca 1981 r. powód wniósł o podjęcie postępowania, podając adres pozwanego. Sąd Rejonowy, nie podejmując postępowania, zarządził doręczenie pozwanemu odpisu pozwu pod wskazanym adresem. Odpis taki został zwrócony z adnotacją, że adresat jest nieznany. W związku z powyższym, Sąd Rejonowy oddalił wniosek powoda i następnie umorzył postępowanie w sprawie na zasadzie art. 182 § 1 k.p.c. Na powyższe postanowienie złożył zażalenie powód domagając się jego uchylenia i nadania biegu sprawie.

Uzasadnienie prawne

Po rozpoznaniu sprawy w zakresie zagadnienia prawnego, przedstawionego przez Sąd Wojewódzki do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c., Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przepis art. 182 § 1 k.p.c. normuje szczególną przyczynę umorzenia postępowania w drodze orzeczenia sądowego, jeżeli jest ono zawieszone na zgodny wniosek stron, na wniosek spadkobiercy, na skutek niestawiennictwa powoda lub obu stron na rozprawę, bądź niemożności nadania sprawie dalszego biegu z powodu braku lub wskazania złego adresu powoda lub niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego lub niewykonania przez powoda innych zarządzeń sądu, gdy wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu trzech lat od wydania postanowienia o zawieszeniu. Przepis art. 182 § 1 k.p.c. prowadzi zatem do umorzenia postępowania w niektórych wypadkach jego zawieszenia, jeżeli strona w ciągu trzech lat nie wykazuje inicjatywy w kierunku kontynuowania postępowania. Inicjatywa taka przejawia się w zgłoszeniu wniosku o podjęcie postępowania. Art. 181 k.p.c. reguluje wypadki podjęcia postępowania na wniosek którejkolwiek ze stron, poprzednio zawieszonego na wniosek spadkobiercy (art. 176 k.p.c.) oraz w wypadku zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron (art. 178 k.p.c.) albo wskutek niestawiennictwa (art. 177 § 1 pkt 5 k.p.c.). Zasięg przepisu art. 181 k.p.c. nie obejmuje postępowania poprzednio zawieszonego na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., gdy z przyczyn podanych w tym przepisie, nie można nadać sprawie dalszego biegu. Dla udzielenia odpowiedzi niezbędnej do rozstrzygnięcia sprawy, należy ograniczyć rozważania do zagadnienia, czy i jakim wymogom winien odpowiadać wniosek o podjęcie postępowania, zawieszonego na skutek niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego, o jakim mowa w art. 182 § 1 k.p.c. Sformułowanie art. 182 § 1 k.p.c. może wskazywać, że dla zapobieżenia umorzeniu postępowania zawieszonego na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. wystarczy samo zgłoszenie wniosku o jego podjęcie przed upływem trzech lat od daty zawieszenia. Tego rodzaju werbalna i formalistyczna wykładnia nie odpowiada jednak intencji ustawodawcy i celowi instytucji procesowej z art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. Z treści przepisów art. 180 i 181 k.p.c. wynika, że podjęcie postępowania, zarówno z urzędu jak i na wniosek, następuje zawsze na podstawie postanowienia sądu wtedy, gdy ustanie przyczyna zawieszenia postępowania (poza wypadkiem, przewidzianym w art. 175 k.p.c.). Zasadę tę, mieszczącą się w przepisach k.p.c. o zawieszeniu postępowania, należy odnieść również do sytuacji z art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., zwłaszcza, że przepis art. 181 k.p.c. dotyczy wypadków zawieszenia postępowania objętych dyspozycją art. 182 § 1 k.p.c. Art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. odnosi się do wypadków, w których, z przyczyn w nim podanych, nie można nadać sprawie dalszego biegu. Przy braku adresu pozwanego Sąd nie ma innej możliwości jak zawieszenie postępowania chyba, że powód zgłosi uprawdopodobniony wniosek o ustanowienie kuratora dla nieznanego w miejsce pobytu pozwanego na zasadzie art. 143 i 144 k.p.c. W konsekwencji tych rozważań należy uznać, że wniosek o podjęcie postępowania, zawieszonego z tej przyczyny, może doprowadzić do podjęcia postępowania, gdy ustanie przeszkoda do nadania biegu sprawie. Innymi słowy, powód powinien dokonać czynności wymaganej, dla dopełnienia której postępowanie zostało zawieszone. Obowiązek wydania przez sąd postanowienia w przedmiocie podjęcia postępowania wymaga uprzedniego sprawdzenia, czy ustała przyczyna zawieszenia z art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. Umorzenie w myśl art. 182 § 1 k.p.c., postępowania zawieszonego na skutek niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego (art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c.), nie jest dopuszczalne, jeżeli powód w ciągu trzech lat od daty postanowienia zgłosił wniosek o podjęcie tego postępowania, wskazując jednocześnie prawidłowy adres pozwanego. Odmienna wykładnia art. 182 § 1 k.p.c. prowadziłaby do rozwiązania niemożliwego do zaakceptowania. Podjęcie przez sąd zawieszonego postępowania, mimo braku prawidłowego adresu pozwanego, uniemożliwiałoby w dalszym ciągu nadanie biegu sprawie i uzyskanie rozstrzygnięcia sądowego. Względy natury praktycznej i ekonomii procesowej również przemawiają przeciwko takiemu stanowisku. Sąd byłby zmuszony ponownie zawiesić postępowanie w sprawie, zaś praca, związana z jego podejmowaniem, byłaby z reguły pozbawiona praktycznej wartości. Dodać też należy, że zasada współdziałania wszystkich podmiotów postępowania obliguje strony do składania oświadczeń procesowych zgodnych z prawdą. Można więc wymagać od powoda, aby przed zgłoszeniem wniosku o podjęcie postępowania sprawdził, czy znany mu adres pozwanego jest prawidłowy.

Z omawianych względów i na zasadzie art. 391 k.p.c. Sąd Najwyższy udzielił odpowiedzi jak w sentencji.