Uchwała z dnia 2021-07-02 sygn. III CZP 46/20

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 46/20

UCHWAŁA

Dnia 2 lipca 2021 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący, sprawozdawca)
‎SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
‎SSN Anna Owczarek

w sprawie z powództwa (…) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego w G.
‎przeciwko I. K.
‎o zapłatę,
‎po rozstrzygnięciu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej

w dniu 2 lipca 2021 r.,
‎zagadnienia prawnego

przedstawionego przez Sąd Okręgowy w W.

postanowieniem z dnia 27 marca 2020 r., sygn. akt II Ca (…) (upr.),

"1) Czy rozpoznając apelację złożoną po 7 listopada 2019 r. w postępowaniu uproszczonym, Sąd II Instancji związany jest wnioskiem zawartym w apelacji lub odpowiedzi na apelację o przeprowadzenie rozprawy i musi wyznaczyć rozprawę apelacyjną, czy też może rozpoznać apelację na posiedzeniu niejawnym pomimo wniosku o przeprowadzenie rozprawy?

2) Czy rozpoznając apelację złożoną po 7 listopada 2019 r., w przypadku braku zawartego w apelacji lub odpowiedzi na apelację wniosku o przeprowadzenie rozprawy, a złożenia przez stronę w postępowaniu apelacyjnym nowych wniosków dowodowych lub wniosku o rozpoznanie postanowień sądu I instancji, które nie podlegały zaskarżeniu w drodze zażalenia (art. 380 k.p.c.), sąd II instancji musi wyznaczyć rozprawę aby te wnioski dowodowe rozpoznać na rozprawie, czy też wnioski dowodowe mogą zostać rozpoznane na posiedzeniu niejawnym?"

podjął uchwałę:

I. Sąd drugiej instancji w postępowaniu uproszczonym - po wejściu w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1469 ze zm.) - jest związany wnioskiem strony o rozpoznanie apelacji na rozprawie, jeżeli strona wniosła o to w apelacji lub w odpowiedzi na apelację, chyba że cofnięto pozew lub apelację albo zachodzi nieważność postępowania (art. 374 zdanie drugie k.p.c. w związku z art. 13 § 1 k.p.c.);

II. odmawia podjęcia uchwały w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

Powód (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny w G. w pozwie wniesionym w dniu 16 maja 2019 r. domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej I. K. kwoty 10 202.85 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Sąd Rejonowy w W. wyrokiem z dnia 18 listopada 2019 r. wydanym w postepowaniu uproszczonym zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3 164,52 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 14 maja 2019 r., oddalił powództwo w pozostałej części i orzekł o kosztach procesu. Powód zaskarżył ten wyrok apelacją. Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o przeprowadzenie rozprawy apelacyjnej i uzupełnienie postępowania dowodowego, przedstawiając szereg nowych dokumentów.

Sąd Okręgowy w W. rozpoznając apelację powoda od wyroku Sądu Rejonowego powziął poważne wątpliwości, którym dał wyraz w zagadnieniach prawnych przedstawionych Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia na podstawie art. 390 § 1 k.p.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wątpliwości Sądu Okręgowego wynikają z uchylenia z dniem 7 listopada 2019 r. art. 505¹⁰ § 2 k.p.c. - na podstawie art. 1 pkt 193 w związku z art. 19 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o z mianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r., poz. 1469 ze zm.) - który przewidywał, że sąd może rozpoznać apelację na posiedzeniu niejawnym, chyba że strona w apelacji lub w odpowiedzi na apelację zażądała przeprowadzenia rozprawy. Jednocześnie znowelizowano treść art. 374 k.p.c., nadając mu brzmienie: „Sąd drugiej instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w apelacji lub odpowiedzi na apelację złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że cofnięto pozew lub apelację albo zachodzi nieważność postępowania”. Stosownie do art. 9 ust. 2 powołanej ustawy, do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie tej regulacji stosuje się przepisy Kodeksu postępowania w brzmieniu nią nadanym. Skoro wyrok Sądu pierwszej instancji został wydany i zaskarżony apelacją po wejściu w życie ustawy nowelizującej, nie ulega wątpliwości, że w sprawie niniejszej mają zastosowanie przepisy w brzmieniu nadanym tą ustawą.

Sąd Okręgowy zauważył, że przepisy o postępowaniu uproszczonym nie zawierają odesłania do odpowiedniego stosowania przepisów o apelacji w postępowaniu zwykłym. Należy jednak przyjąć, że brak takiego uregulowania nie wyłącza stosowania ogólnych przepisów o procesie.

W piśmiennictwie zgodnie przyjmuje się, ze uchylenie art. 505¹⁰ § 2 k.p.c. wynikało jedynie z przeniesienia tego unormowania do art. 374 k.p.c., a nie z zamiaru wyłączenia możliwości rozpoznania apelacji w postepowaniu uproszczonym na posiedzeniu niejawnym; utrzymanie dotychczasowego art. 505¹⁰ § 2 k.p.c. stało się tym samym zbędne. Wskazuje na to jednoznacznie również uzasadnienie projektu ustawy nowelizującej z dnia 4 lipca 2019 r., w którym stwierdzono, ze „Uchylenie art. 505¹⁰ § 2 k.p.c. jest konsekwencją zastosowania ustanowionej w nim zasady do ogólnego postępowania odwoławczego (nie tylko w postepowaniu uproszczonym)”. Zgodnie z art. 13 § 1 zdanie drugie k.p.c., w przypadkach przewidzianych w ustawie sąd rozpoznaje sprawy według przepisów o postępowaniach odrębnych; stosuje je więc w pierwszej kolejności, a w dalszej - gdy nie ma norm szczególnych - przepisy ogólne o procesie, jeżeli nie pozostają one w sprzeczności z istotą określonego postepowania. Skoro zatem uregulowanie szczególne przewidziane w art. 505¹⁰ § 2 k.p.c., dotyczące postepowania uproszczonego, zostało uchylone, a jednocześnie zyskało walor zasady ogólnej określonej w art. 374 k.p.c., to nie ma przeszkód do przyjęcia, że znajduje ono w dalszym ciągu zastosowanie w również w tym odrębnym postepowaniu. Reguła ta nie pozostaje w sprzeczności z istotą postepowania uproszczonego; rozszerzono natomiast zakres jej zastosowania. Również art. 13 § 2 k.p.c. nakazuje stosować odpowiednio przepisy o procesie do innych rodzajów postępowań, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej; odpowiednie stosowanie określonej grupy przepisów nie wyłącza stosowania niektórych z nich w całości.

W obecnym stanie prawnym - podobnie jak na gruncie uchylnego 505¹⁰ § 2 k.p.c. - sąd pozostaje związany wnioskiem strony o przeprowadzenie rozprawy apelacyjnej, jeżeli w apelacji lub w odpowiedzi na apelację wniosek taki został zgłoszony i nie zachodzą wyjątki przewidziane w art.374 zdanie drugie in fine k.p.c., niemające znaczenia dla rozstrzygnięcia przedstawionego zagadnienia.

Przedmiotem zagadnienia prawnego przedstawionego Sądowi Najwyższemu mogą być tylko takie wątpliwości, których rozwikłanie jest niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy (zob. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 27 sierpnia 1996 r., III CZP 91/96; z dnia 14 listopada 206 r., III CZP 84/06; z dnia 16 maja 2008 r., III CZP 67/08; z dnia 22 stycznia 2009 r., III CZP 120/08; z dnia 14 czerwca 2019 r., III CZP 9/19 - niepubl.). Wątpliwości ujęte w drugim pytaniu Sądu Okręgowego nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy; są przy tym sprzeczne z pytaniem pierwszym. Dotyczą bowiem sytuacji, w której w apelacji lub w odpowiedzi na apelację nie złożono wniosku o przeprowadzenie rozprawy, a złożono wnioski dowodowe lub wniosek o przeprowadzenie kontroli niezaskarżalnych postanowień na podstawie art. 380 k.p.c. Tymczasem w stanie faktycznym, na kanwie którego wyłoniły się przedstawione zagadnienia prawne, wniosek o przeprowadzenie rozprawy został złożony zarówno w apelacji, jak i w odpowiedzi na apelację; nie zgłoszono natomiast wniosku o rozpoznanie niezaskarżalnego postanowienia. Uzasadnia to odmowę udzielenia odpowiedzi na pytanie drugie.

Z tych względów Sąd Najwyższy, uznając, że przesłanki przedstawienia zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia, przewidziane w art. 390 § 1 k.p.c., zostały spełnione jedynie częściowo, orzekł, jak w sentencji.