Postanowienie z dnia 2002-10-23 sygn. II CZ 109/02

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CZ 109/02

Postanowienie

Sądu Najwyższego

z dnia 23 października 2002 r.

Przewodniczący: SSN Iwona Koper.

Sędziowie SN: Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca), Marian Kocon.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 13 maja 2002 r. Sąd Apelacyjny w P. odrzucił kasację pozwanej od wyroku tego Sądu z dnia 6 grudnia 2001 r. z powodu uiszczenia po terminie wpisu od kasacji.

Pozwana składając wraz z kasacją wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji podniosła, iż uchybienie terminu do uiszczenia opłaty wynikało z braku środków pieniężnych oraz braku świadomości o skutkach uiszczenia opłaty po terminie. Na rozprawie wyznaczonej dla rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu dodatkowo wyjaśniła, że sama wychowuje siedmioletnie dziecko, nie pracuje i nie ma prawa do zasiłku, w związku z czym nie miała pieniędzy na uiszczenie 500 zł opłaty od kasacji, nadto pomyliła podane jej przez adwokata terminy i była przekonana, że może uiścić opłatę w ciągu miesiąca. Postanowieniem z dnia 2 lipca 2002 r. Sąd Apelacyjny w P. oddalił wniosek pozwanej o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji i odrzucił kasację złożoną wraz z tym wnioskiem.

Sąd stwierdził, że zgodnie z art. 168 § 1 k.p.c. przywrócenia terminu może się domagać tylko strona, która bez swej winy dokonała czynności po terminie, przy czym decydujące jest kryterium szczególnej staranności, z jaką strona winna dbać o swoje interesy procesowe. W ocenie Sądu Apelacyjnego powódka, która reprezentowana jest przez profesjonalnego pełnomocnika, uchybiła terminowi do uiszczenia opłaty od kasacji na skutek własnego niedbalstwa, wobec czego brak podstaw do przywrócenia jej terminu.

Nieprzywrócenie terminu do wniesienia kasacji sprawiło, że dołączoną do wniosku o przywrócenie terminu kasację Sąd Apelacyjny odrzucił na podstawie art. 393⁵ k.p.c. jako wniesioną po terminie.

Od powyższego postanowienia w całości pozwana wniosła zażalenie zarzucając naruszenie art. 168 k.p.c. przez bezpodstawne przyjęcie, iż uchybienie terminu do uiszczenia opłat od kasacji było przez nią zawinione. Wnosiła o zmianę zaskarżonego postanowienia i przywrócenie jej terminu do wniesienia kasacji oraz uchylenie postanowienia o odrzuceniu kasacji.

Postanowieniem z dnia 7 sierpnia 2002 r. Sąd Apelacyjny w P. odrzucił powyższe zażalenie w zakresie dotyczącym oddalenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji, przedstawiając Sądowi Najwyższemu do rozpoznania zażalenie na odrzucenie kasacji.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z ugruntowanym już stanowiskiem Sądu Najwyższego, postanowienie oddalające wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 393¹⁸ § 2 k.p.c., a zatem nie przysługuje od niego zażalenie do Sądu Najwyższego (porównaj między innymi orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., I CKN 367/99, OSNC 2000/3/98 oraz z dnia 6 października 2000 r., III CZP 31/00, OSP 2000/4/62). Prawidłowo zatem Sąd Apelacyjny odrzucił zażalenie pozwanej w części dotyczącej oddalenia wniosku o przywrócenie terminu. Rozpoznaniu przez Sąd Najwyższy podlega więc jedynie zażalenie na odrzucenie kasacji, które niewątpliwie kończy postępowanie w sprawie.

Z uwagi na to, że w zażaleniu tym pozwana zawarła zarzuty odnoszące się w istocie jedynie do zasadności oddalenia jej wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji, w pierwszej kolejności rozważenia wymaga, czy strona może skutecznie kwestionować w zażaleniu na odrzucenie środka odwoławczego, stanowisko Sądu w przedmiocie oddalenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia tego środka, które legło u podstaw odrzucenia środka odwoławczego. Na pytanie to należy odpowiedzieć twierdząco.

Z uwagi na to, że postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu, jako niezaskarżalne, należy do kategorii postanowień, o których mowa w art. 380 k.p.c., Sąd Najwyższy na podstawie art. 393¹⁸ § 3 k.p.c. w związku z art. 397 k.p.c. może na wniosek strony, rozpatrując zażalenie na postanowienie o odrzuceniu kasacji, rozpoznać także, mające wpływ na jego wydanie, postanowienie oddalając wniosek o przywrócenie terminu (porównaj uzasadnienie uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSP 2001/5/76 oraz uzasadnienie postanowienia z 11 sierpnia 1999 r., I CKN 367/99, OSNC 2000/3/48). Z tych względów Sąd Najwyższy rozpoznając zażalenie pozwanej na odrzucenie kasacji poddał też kontroli instancyjnej postanowienie Sądu Apelacyjnego oddalające wniosek o przywrócenie terminu do złożenia kasacji, wywodząc z treści zażalenia wniosek skarżącej o rozpoznanie także tego postanowienia.

Zarzuty zażalenia odnoszące się do postanowienia o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu należy jednak uznać za bezzasadne. Trafnie bowiem Sąd Apelacyjny wskazał, że w świetle zasad art. 168 § 1 k.p.c. jedynie niezawinione przez stronę niedokonanie czynności procesowej w terminie uzasadnia przywrócenie terminu do dokonania tej czynności, zaś ocena zawinienia lub jego braku musi uwzględniać obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy prawne. Wskazany wyżej obiektywny miernik staranności uzasadnia przyjęcie kryterium szczególnej staranności, z jaką strona powinna dbać o interesy procesowe, a zatem nawet lekkie niedbalstwo skutkuje konieczność przyjęcia zawinienia w uchybieniu terminu i brak możliwości jego przywrócenia.

Pozwana działająca z adwokatem nie może skutecznie powoływać się na nieświadomość skutków uchybienia terminu do uiszczenia opłaty od kasacji, jak również uzasadniać wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji brakiem środków pieniężnych na pokrycie wpisu od kasacji. Są to bowiem okoliczności, które przy dołożeniu przez pozwaną należytej staranności, nie stanowiłyby przeszkody do uiszczenia opłaty w terminie lub złożenia powtórnego wniosku o zwolnienie od obowiązku jej uiszczenia. Z tych względów postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji należy uznać za prawidłowe, co skutkuje także uznanie za prawidłowe zaskarżonego postanowienia o odrzuceniu kasacji wydanego na podstawie art. 393⁵ k.p.c.

Biorąc wszystko to pod uwagę Sąd Najwyższy, na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 393¹⁸ § 3 k.p.c. i art. 397 § 2 k.p.c., oddalił zażalenie jako nieuzasadnione.