Wyrok z dnia 2002-02-14 sygn. V CKN 745/00

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V CKN 745/00

Wyrok

Sądu Najwyższego

z dnia 14 lutego 2002 r.

V CKN 745/00

Przewodniczący: SSN Bronisław Czech.

Sędziowie SN: Tadeusz Domińczyk (spr.), Zbigniew Strus.

Uzasadnienie

Nakazem zapłaty z dnia 8 października 1996 r. Sąd Rejonowy w Legnicy zasądził od pozwanego Stanisława K. na rzecz Przedsiębiorstwa wyrobów Skórzanych "P.", Spółka Akcyjna w P. - w upadłości, kwotę 270.798,82 zł z ustawowymi odsetkami, z uwzględnieniem terminów zwłoki wobec wskazanych części zasądzonej należności za zlecone przeroby skór w okresie luty - kwiecień 1996 r.

Orzekając po raz drugi w sprawie, na skutek zarzutów pozwanego od nakazu zapłaty, wyrokiem z dnia 28 września 1998 r. Sąd Wojewódzki w Wałbrzychu - Sąd Gospodarczy uchylił ten nakaz w całości i powództwo oddalił oraz orzekł o kosztach, przyjmując, iż syndyk masy upadłości Przedsiębiorstwa nie wykazał dowodami jakie konkretnie ilości skór zostały poddane przerobowi.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny zmienił wyrok Sądu Wojewódzkiego i utrzymał w mocy nakaz zapłaty z dnia 8 października 1996 r., zmieniając jednocześnie zawarte w tym wyroku orzeczenie o kosztach oraz obciążając pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego, Sąd ten powołał się na następujące okoliczności stanu faktycznego. Poczynając od miesiąca lutego 1997 r., w każdym z dwóch następnych miesięcy powodowe Przedsiębiorstwo przerabiało dostarczane przez pozwanego skóry w ilości 100 ton. Okoliczność ta, jak zauważa Sąd Apelacyjny, nie może budzić wątpliwości choćby w świetle zachowań samego pozwanego, który ani w zarzutach od nakazu zapłaty, ani też później, nie kwestionował ilości przerobionych skór w miesiącach luty - kwiecień 1997 r. Twierdził jedynie, że we wcześniejszych miesiącach świadczył należność za przerób skór w ilościach określonych w umowie, gdy tymczasem faktycznie przerób ten był niższy. Jeżeli zatem pozwany dąży do skompensowania wcześniej poczynionych nadpłat z należnościami za wskazany sporny okres, to na nim ciążył, stosownie do treści art. 6 k.c., obowiązek wykazania stosownymi dowodami, że tak istotnie było. Takimi dowodami pozwany jednak nie dysponuje. Wskazani natomiast przez niego świadkowie, A. i D., dawniej zatrudnieni w garbarni, a obecnie pracownicy pozwanego, potwierdzają jedynie występowanie przejściowych trudności z przerobem skór. Obronę pozwanego zaś można by uznać za skuteczną tylko wtedy, gdyby wykazał, że za przerobione skóry w miesiącach poprzedzających okres sporny nadpłacił należność i ta nadpłata podlegałaby zaliczeniu na poczet należności dochodzonych.

Pozwany zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego wnosząc o jego zmianę przez uchylenie nakazu zapłaty w całości i oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów. W kasacji pozwany powołał się na obie podstawy kasacyjne. Naruszenia prawa materialnego skarżący upatruje w wadliwym zastosowaniu art. 627, 639 oraz 642 w zw. z art. 6 k.c. - wobec przyjęcia, że to jego obciąża ciężar dowodu nieistnienia należności za wykonane dzieło, podczas gdy to powód powinien dowieść, że dzieło wykonał i nie otrzymał należności. Naruszenia przepisów postępowania natomiast Sąd Apelacyjny dopuścił się, w przekonaniu skarżącego, dokonując oceny dowodów wbrew regułom określonym w art. 233 § 1 k.p.c. Zarzucił także naruszenie art. 382 k.p.c. przez przyjęcie, że "nigdy nie kwestionował ilości przerobionych skór".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Kasacja nie jest uzasadniona. Skarżący przyznaje w uzasadnieniu skargi kasacyjnej, że stosownie do treści umowy "powód otrzyma wynagrodzenie ryczałtowe tak jak za przerób 100 ton także w sytuacji, gdy pozwany takiej ilości skór do przerobu mu nie dostarczy". Nie twierdzi natomiast pozwany, aby w miesiącach luty - kwiecień 1997 r. nie dostarczał skór do przerobu. Jeżeli wobec tego mieć na uwadze, że Sąd Apelacyjny przyjął, jako okoliczność nie kwestionowaną, faktyczną dostawę przez pozwanego skór do przerobu we wskazanych miesiącach, to przytoczone twierdzenie pozwanego ewidentnie takie stanowisko Sądu czyni zasadnym. Nie chodzi przecież o jakość dokonanego przerobu, choć taki zarzut zdaje się także pojawiać w kasacji, ale o to, czy przyjmujący zlecenie dokonał przerobu skór. Ponieważ sam pozwany nie przeczy, że dostarczał skóry do przerobu w okresie luty -kwiecień 1997 r., a kwestionując żądanie zapłaty należności za ten przerób, zasłania się nadpłatą należności za przerób dokonany w okresie dotychczasowym, to słusznie przyjął Sąd Apelacyjny, że na pozwanym ciążył obowiązek wykazania, że dochodzona wierzytelność wygasła na skutek zaliczenia na jej poczet należności nadpłaconej za inne okresy rozliczenia (potrącenie). To on bowiem stara się wyprowadzić z takiego zabiegu skutki dla siebie korzystne, podczas gdy przyjmujący zlecenie określił dokładnie granice czasowe wykonania zlecenia i wysokość wynikającego stąd wynagrodzenia, czego pozwany skutecznie nie podważył. W stanowisku pozwanego kryje się poza tym wyraźna sprzeczność, zważywszy, że z jednej strony demonstruje on skłonność do nadpłaty należności za przerobione skóry, z drugiej natomiast wstrzymuje się z zapłatą należności za przerób rzeczywiście wykonany. W świetle powyższych uwag za pozbawione zasadności należy uznać twierdzenie, że Sąd Apelacyjny z naruszeniem zasady swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) dokonał w sprawie ustaleń faktycznych. Jeżeli w związku z tym przyjął, że zleceniobiorca wykonał zamówienie, a co za tym idzie należy mu się wynagrodzenie, wobec braku możliwości zweryfikowania go z innych przyczyn, to nawet przy wadliwej kwalifikacji podstawy prawnej dochodzonego roszczenia, czego zresztą skarżący nie podnosi, kwestionowane rozstrzygnięcie odpowiada prawu i na zasadzie art. 393¹² k.p.c. należało kasację oddalić.