Orzeczenie z dnia 1962-08-27 sygn. II CZ 103/62

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CZ 103/62

Orzeczenie

Sądu Najwyższego

z dnia 27 sierpnia 1962 r.

Przewodniczący: sędzia K. Lipiński (sprawozdawca). Sędziowie: S. Białek, Z. Masłowski.

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Katarzyny B. przeciwko Skarbowi Państwa (Prezydium Rady Narodowej w P. - Wydział Finansowy) o ustalenie, na skutek zażalenia powódki na zawarte w postanowieniu Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu z dnia l7 maja 1962 r. orzeczenie o kosztach procesu,

zmienił zaskarżone orzeczenie o kosztach procesu w ten sposób, że koszty te ulegają wzajemnemu zniesieniu.

Uzasadnienie

Powódka żądała ustalenia wysokości jej zadłużenia wobec pozwanego Skarbu Państwa z tytułu nakładów poniemieckich na nieruchomości powódki. Żądała też wyrażenia zgody na wykreślenie hipoteki zapisanej na nieruchomości z tytułu tych nakładów za równoczesną zapłatą ustalonej przez sąd kwoty.

W toku procesu część nieruchomości, na której poczyniono nakłady, została wywłaszczona. Wówczas powódka cofnęła żądanie ustalenia, a podtrzymywała jedynie żądanie wykreślenia hipoteki i domagała się zasądzenia kosztów procesu. Ponieważ strona pozwana dobrowolnie spowodowała wykreślenie hipoteki, ostatecznie obie strony wniosły o umorzenie postępowania, lecz obie zgłosiły też żądanie zasądzenia kosztów na swoją rzecz.

Sąd Wojewódzki, umarzając postępowanie, zasądził koszty procesu od powódki na rzecz pozwanego.

 

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Co do żądania ustalenia zadłużenia z tytułu nakładów, to stało się ono w toku procesu bezprzedmiotowe wskutek zmiany stanu faktycznego (nastąpiło wywłaszczenie). Wydanie orzeczenia o wywłaszczeniu nie może być uznane za czynność Skarbu Państwa jako strony niniejszego procesu. Cofnięcie pozwu wskutek zmiany stanu faktycznego w toku procesu (nie wywołanego przez strony), który doprowadził do bezprzedmiotowości żądania, stanowi w rozumieniu przepisów o kosztach sądowych "przegranie" sprawy.

Co do żądania wyrażenia przez pozwanego zgody na wykreślenie hipoteki, to żądanie to zostało przez pozwanego w toku procesu zaspokojone. Zaspokojenie żądania w toku procesu jest z punktu widzenia art. 100 k.p.c. równoznaczne z przegraniem sprawy przez pozwanego. Mimo to pozwany mógłby żądać zwrotu kosztów, gdyby nie dał powodu do wytoczenia sprawy i gdyby uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu (art. 102 k.p.c.). Taki stan rzeczy jednak nie zachodzi. Pozwany nawet wówczas, gdy orzeczono już o wywłaszczeniu, nie uznał powództwa w omawianej części (na rozprawie w dniu 12.X.1961 r.), a o wykreślenie hipoteki wystąpił dopiero 12 kwietnia 1962 r. Nie ma więc podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c.

Skoro powódka przegrała sprawę co do ustalenia, a pozwany co do żądania wykreślenia hipoteki, należało na podstawie art. 101 k.p.c. znieść wzajemnie koszty procesu (art. 386 i 394 § 3 k.p.c.).

OSNC 1963 r., Nr 7-8, poz. 171