Wyrok z dnia 2003-11-18 sygn. IV KK 1/03

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV KK 1/03

Wyrok

Sądu Najwyższego

z dnia 18 listopada 2003 r.

Przewodniczący: Sędzia SN Feliks Tarnowski (spraw.).

Sędziowie: SN Antoni Kapłon, SA del. do SN Jadwiga Żywolewska-Ławniczak.

Prokurator Prokuratury Krajowej: Waldemar Smardzewski.

Sąd Najwyższy w sprawie Witolda B., Mariusza Marcina S. i Stanisława B. oskarżonych z art. 171 § 1 kk po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 18 listopada 2003 r. kasacji, wniesionej przez Prokuratora Okręgowego na niekorzyść oskarżonych od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 15 października 2002 r., zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego z dnia 12 września 2001 r., uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 12 września 2002 r. uznał oskarżonych Witolda B., Mariusza S. i Stanisława B. za winnych popełnienia przestępstwa z art. 171 § 1 kk w zw. z art. 91 kk polegającego na obrocie bez zezwolenia substancjami trującymi mogącymi spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób i skazał: Witolda B. na karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania orzeczonej kary na okres próby 3 lat, na podstawie art. 71 § 1 kk w z zw. z art. 33 § 3 kk wymierzył temu oskarżonemu karę grzywny w wysokości 150 stawek dziennych po 10 złotych stawka, oskarżonego Mariusza S. na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 3 lata, na podstawie art. 71 § 1 kk w zw. z art. 33 § 3 kk wymierzył mu karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 10 złotych stawka, oskarżonego Stanisława B. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowy zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz na podstawie art. 71 § 1 kk w zw. z art. 33 § 3 kk wymierzył temu oskarżonemu karę grzywny w wysokości 80 stawek dziennych po 10 złotych jedna stawka. Nadto wyrokiem tym za czyn z art. 171 § 1 kk skazany został również Jerzy G.

Apelacje od tego wyroku wnieśli obrońca oskarżonego Witolda B. oraz oskarżeni Mariusz S. i Stanisław B.

Po rozpoznaniu apelacji Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 15 października 2002 r. zmienił wyrok w zaskarżonej części i oskarżonych Witolda B., Mariusza S. i Stanisława B. uniewinnił od popełnienia zarzucanych im czynów. Sąd odwoławczy ustalił, że po wydaniu wyroku w tej sprawie zmianie uległ stan prawny. Mianowicie, ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 84), która zastąpiła obowiązującą w dacie wyrokowania ustawę z dnia 21 maja 1963 r. o substancjach trujących (Dz. U. Nr 22, poz. 116) odmiennie reguluje kwestie dotyczące obrotu substancjami i preparatami chemicznymi. Dla bytu przestępstwa z art. 171 § 1 kk niezbędne jest działanie "bez wymaganego zezwolenia", natomiast zdaniem sądu odwoławczego ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. dla obrotu określonymi kategoriami substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych nie wymaga takiego zezwolenia, a jedynie poinformowania inspektora (art.

23 ustawy) oraz kwalifikacji stwierdzonych przez właściwego inspektora (art. 29 ust. 1 ustawy). Zatem w aktualnym stanie prawnym oskarżeni nie ponoszą odpowiedzialności za wprowadzenie do obrotu fluorokrzemianu sodu bez "wymaganego zezwolenia".

Od powyższego wyroku kasację złożył Prokurator Okręgowy. Rozstrzygnięciu temu zarzucił rażące naruszenie prawa materialnego, mające istotny wpływ na treść wyroku, przez niezasadne uniewinnienie oskarżonych od popełnienia zarzucanych im czynów, pomimo iż ustalone czyny polegające na obrocie substancjami trującymi bez uprawnień wymaganych od podmiotów w nim uczestniczących, również na gruncie stanu prawnego obowiązującego w czasie orzekania, stanowią naruszenie zasad reglamentacji w obrocie tego rodzaju substancjami w rozumieniu przepisu art. 171 § 1 kk. W oparciu o tak sformułowany zarzut wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Kasacja Prokuratora Okręgowego jest zasadna i zasługuje na uwzględnienie. Pogląd przedstawiony przez Sąd Okręgowy należało uznać za błędny. Sam fakt, że ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych nie posługuje się pojęciem zezwolenia, jako warunku uzyskania uprawnień do prowadzenia obrotu substancjami niebezpiecznymi, nie oznacza, iż ustawa ta definitywnie zniosła reglamentację w obrocie tego rodzaju substancjami. Nowa ustawa wprowadziła nowe uregulowania w tym zakresie. Po pierwsze, jak przewiduje art. 23 ust. 1, wprowadzenie do obrotu preparatu niebezpiecznego wymaga poinformowania inspektora, po drugie, w myśl art. 29 ustawy, obrót określonymi kategoriami substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych wymaga posiadania kwalifikacji i to stwierdzonych przez właściwego inspektora sanitarnego. Natomiast ustawa uchylona w przepisie art. 7 ust. 1 nakładała obowiązek uzyskania zezwolenia właściwego organu administracji na prowadzenie obrotu truciznami. Właściwe porównanie tych przepisów pozwala na stwierdzenie, że zarówno nowa regulacja, jak i poprzednio obowiązująca ustawa obrót substancjami niebezpiecznymi nie czyni wolnym od uzyskania uprawnień przez podmioty w nim uczestniczące. Zatem uchylenie się od pewnych obowiązków w tym zakresie nadal będzie działaniem bezprawnym - wbrew przepisom ustawy.

Czyn z art. 171 § 1 kk polegający na obrocie bez wymaganego zezwolenia substancjami mogącymi sprowadzić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób, popełniony przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych, tj. przed dniem 1 listopada 2002 r., i uznany w nieprawomocnym wyroku, wydanym przed tą datą, za przestępstwo określone w art. 171 § 1 kk, może być zatem poddany w postępowaniu odwoławczym - wobec utraty mocy poprzednio obowiązującej regulacji, ustawy z 21 maja 1963 r. o substancjach trujących - ocenie prawnej na płaszczyźnie odpowiednich przepisów nowo obowiązującej ustawy. Należy przy tym pamiętać, że pojęcie "zezwolenia" użyte w art. 171 § 1 kk winno być interpretowane szeroko, jako ograniczenie swobody obrotu substancjami niebezpiecznymi, i że powyższą reglamentację w obrocie wprowadza również ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r.

Powyższe kwestie winny być przedmiotem wnikliwych rozważań i ocen Sądu Okręgowego przy ponownym rozpoznaniu sprawy w postępowaniu odwoławczym.

Ostatecznie wnioski tego Sądu dotyczące oceny prawnej zachowań oskarżonych nie mogą pominąć ogólnej konstatacji, że wprowadzone zmiany w zakresie obrotu substancjami chemicznymi czy też trującymi nie oznaczają depenalizacji zachowań objętych dyspozycją art. 171 § kk.