Wyrok z dnia 1997-12-09 sygn. V KKN 26/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KKN 26/97

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 1997 r.

Sąd Najwyższy w następującym:	- Izba Karna na rozprawie w składzie
Przewodniczący: SSN Sędziowie:       SN	Józef Skwierawski Elżbieta Sadzik (spraw.)
SN	Jerzy Steckiewicz

Protokolant: Jolanta Grabowska

przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Bogumiły Drozdowskiej po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 1997 r.

sprawy M|skazanego z art. 256 § 1 kk z powodu kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego od wyroku Sądu Wojewódzkiego w … z dnia 27 sierpnia 1996 r., sygn. akt IV Ka utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego z dnia 23 lutego 1996 r., sygn. VIK

1. zmienia zaskarżony wyrok w części dotyczącej zarzutu z art. 256 § 1 kk, a także - w tej samej części - utrzymany nim w mocy wyrok Sądu Rejonowego w z dnia 23 lutego 1996 r. sygn. akt VI K  w ten sposób, że uniewinnia od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 256 § 1 kk,
2. kosztami postępowania w sprawie w tej części obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w z dnia 23 lutego 1996 r. sygn. VI K M| skazany został za występek z art. 256 § 1 kk polegający na tym, że w dniu 16 marca 1994 r. W będąc pozbawiony wolności postanowieniem Prokuratora Rejonowego w z dnia 16 marca 1994 r., uwolnił się sam przez ucieczkę z budynku Prokuratury. Wymierzono mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary na okres próby dwóch lat oraz na podstawie art. 75 § 1 kk karę 1000 zł grzywny.

Od tej części wyroku (skazany bowiem pozostaje pod dalszymi zarzutami, które nie zostały prawomocnie rozstrzygnięte), apelacja wniesiona przez obrońcę skazanego zarzucająca obrazę prawa materialnego - art. 256 § 1 kk i domagająca się zmiany wyroku przez uniewinnienie od zarzuconego mu czynu, nie została uwzględniona.

Sąd Wojewódzki w bowiem, wyrokiem z dnia 27 sierpnia 1996 r. sygn. IV Ka orzekł o utrzymaniu w mocy rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji dotyczącego zarzutu z art. 256 § 1 kk.

Od tej części wyroku sądu odwoławczego kasację wniósł obrońca skazanego. Zarzucił rażące naruszenie prawa materialnego tj. art. 256 § 1 kk wynikające z nieprawidłowego zastosowania tego przepisu do ustalonego stanu faktycznego, a w szczególności wobec ustalenia, że skazanego, po ogłoszeniu mu postanowienia o tymczasowym aresztowaniu, nie pilnowali funkcjonariusze Policji.

W konkluzji kasacji obrońca skazanego wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie od zarzuconego mu czynu.

W uzasadnieniu skargi, obrońca skazanego zakwestionował pogląd Sądu, że dla bytu przestępstwa z art. 256 § 1 kk nie jest wymagane, by uwolnienie się osoby pozbawionej wolności nastąpiło spod straży. Sam fakt zakomunikowania skazanemu o zastosowaniu tymczasowego aresztowania i doręczenie mu odpisu postanowienia, nie wystarcza, zdaniem Autora kasacji, do przyjęcia, że skazany wyczerpał znamiona art. 256 § 1 kk, albowiem przestępstwo to jest dokonane z chwilą „zerwania więzów straży”.

Prokurator Wojewódzki w w pisemnej odpowiedzi na kasację wniósł o jej oddalenie, zaś prokurator Prokuratury Krajowej wniósł na rozprawie kasacyjnej o uwzględnienie kasacji.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Trafny jest pogląd kasacji, iż możliwość popełnienia występku z art. 256 § 1 kk rozpoczyna się z chwilą, kiedy sprawca znajduje się bądź w miejscu zamknięcia, bądź „pod strażą”, a przestępstwo dokonane jest z chwilą „zerwania więzów straży”.

Pogląd ten znajduje oparcie w literaturze, która podkreśla, że dla bytu przestępstwa niezbędne jest, aby sprawca faktycznie pozbawiony był wolności na podstawie prawnej decyzji stosownego organu i nie wystarczy, by tylko wiedział o zastosowaniu wobec niego pozbawienia wolności. Podkreśla też, iż sprawcą przestępstwa może być tylko osoba pozbawiona wolności, a nie osoba wobec której jedynie wydano decyzję w tym względzie, ale jeszcze jej nie wykonano (vide: np. L. Gardocki, Prawo Karne, Warszawa 1998 r., s. 239).

Podobnie interpretuje art. 256 § 1 kk orzecznictwo Sądu Najwyższego podkreślając, iż sprawcą przestępstwa z art. 256 § 1 kk może być jedynie osoba faktycznie pozbawiona wolności. Dla przykładu, w wyroku z dnia 20 grudnia 1975 r. II KRN 46/75, OSNKW 1976 r. z. 2 poz. 27 stwierdzono, iż: „Przestępstwo określone w § 1 art. 256 kk nie jest przestępstwem trwałym. Do bytu tego przestępstwa należy bezprawne uwolnienie się osoby pozbawionej wolności, a nie jej przebywanie na wolności, czy uchylanie się od pozbawienia wolności”. Podobnie w wyroku z dnia 1 lutego 1977 r. VI KRN 428/76, OSNKW 1977, z. 4 poz. 43 wskazano, że: „Przestępstwo z art. 256 kk polega na zerwaniu tzw. więzów straży. A zatem dla bytu tego przestępstwa konieczne jest ustalenie, że sprawca faktycznie pozbawiony jest wolności, dopóki bowiem to nie nastąpiło, dopóty nie ma przestępstwa polegającego na uwolnieniu się osoby pozbawionej wolności”.

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego ustalonego w niniejszej sprawie stwierdzić należy, iż wprawdzie wobec … Prokurator Rejonowy w P w dniu 16 marca 1994 r. wydał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, o czym wymieniony został poinformowany, a następnie doręczono mu odpis postanowienia, jednakże nie został on ani faktycznie pozbawiony wolności, ani też nie przystąpiono do wykonania wobec niego tego postanowienia. Dlatego też błędny jest pogląd zaskarżonego wyroku, iż MH swym działaniem, mającym na celu uchylenie się od pozbawienia go wolności, wyczerpał znamiona występku z art. 256 § 1 kk.

Słusznie, w świetle wskazanej wyżej interpretacji znamion art. 256 § 1 kk podnosił zatem Autor kasacji, iż sam fakt zakomunikowania o tymczasowym aresztowaniu i doręczenie odpisu orzeczenia osobie wobec której ten środek zastosowano, nie wystarczy do przyjęcia, że zostały wyczerpane znamiona tego przestępstwa.

Prokurator Wojewódzki w wnosząc w pisemnej odpowiedzi na kasację o jej oddalenie, powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 1988 r. WR 482/88, OSNKW 1989, z. 7-12, poz. 5 3. Opublikowana teza tego wyroku jednak, tylko z pozom stanowi potwierdzenie zawartej w odpowiedzi na kasację argumentacji. Dotyczy bowiem po pierwsze, odmiennego stanu faktycznego, a po wtóre, podkreśla w uzasadnieniu, iż dla bytu przestępstwa z art. 256 § 1 kk konieczne jest ustalenie uchylania się pozbawionego wolności od pozostawania „pod strażą”, czego w niniejszej sprawie nie ustalono.

Z powyższych względów Sąd Najwyższy uznał, iż w ustalonym w sprawie działaniu brak znamion przestępstwa. Dlatego też, uwzględnił kasację i na podstawie art. 386 § 1 w zw. z art. 462 kpk orzekł o zmianie zaskarżonej części wyroku Sądu Wojewódzkiego, a także odpowiedniej części utrzymanego nim w mocy wyroku Sądu Rejonowego przez uniewinnienie °d zarzutu popehiienia przestępstwa z art. 256 § 1 kk.

Orzeczenie o kosztach postępowania oparto o zasadę z art. 465 § 3 kpk oraz art. 549 § 1 pkt. 2 kpk.