Postanowienie z dnia 2013-04-29 sygn. VII Ca 298/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VII Ca 298/13

Postanowienie

Sądu Okręgowego w Koszalinie

z dnia 29 kwietnia 2013 r.

Przewodniczący: Sędzia SO Tadeusz Szkudlarek (spr.).

Sędziowie SO: Barbara Lubner, Marian Wawrzynkowski.

Sąd Okręgowy w Koszalinie VII Wydział Cywilny Odwoławczy po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2013 r. w Koszalinie na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku M. T. z udziałem A. W. jako syndyka masy upadłości J. W. o wykreślenie z księgi wieczystej wzmianki o ogłoszeniu upadłości na skutek apelacji wnioskodawczym od postanowienia Sądu Rejonowego w Koszalinie z dnia 28 lutego 2013 r., sygn. akt: (...), postanawia:

zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że nakazać Sądowi Rejonowemu w Koszalinie, aby dokonany w dniu (...) lipca 2012 r. pod sygnaturą akt (...) wpis wzmianki o ogłoszeniu upadłości J. W. obejmującej likwidację majątku dłużnika wykreślił z działu III księgi wieczystej (...) na podstawie:

1. wniosku z 20 lutego 2013 r., (...); 2. umowy sprzedaży z 19 lutego 2013 r., (...), notariusz A. M. z Koszalina (...); 3. postanowienia sędziego-komisarza Sądu Rejonowego w Koszalinie VII Wydziału Gospodarczego z 19 lutego 2013 r., sygn. (...), zezwalającego na sprzedaż nieruchomości (...).

Uzasadnienie

W S., gminie s., położona była działka rolna nr (...), której właścicielem od 2002 r. był M. M. Działka ta została potem podzielona na 13 części, to jest na dziesięć działek przeznaczonych w planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę mieszkaniową (numery od (...)/4 do (...)/10 i od (...)/13 do (...)/15) oraz trzy działki przeznaczone na drogi (numery (...)/3, (...)/11 i (...)/12), przy czym najważniejszą z nich była działka nr (...)/3, będąca wewnętrzna drogą dojazdową do dziesięciu ww. działek budowlanych (...). Po podziale działki nr (...) M. M. zaczął sprzedawać poszczególne działki budowlane wraz z udziałem do 1/10 części w drodze dojazdowej (działce nr (...)/3). Dla wymienionych działek Sąd Rejonowy w Koszalinie prowadził księgę wieczystą (...).

W dniu 17 marca 2009 r. Sąd Rejonowy w Koszalinie odłączył od księgi wieczystej (...) działkę nr (...)/3 (drogę), założył dla odłączonej części nową księgę wieczystą (...) i dokonał w tej księdze wpisów w działach I i II. W dziale II sąd wpisał M. M. jako współwłaściciela do 9/10 części oraz J. i J. L. jako współwłaścicieli do 1/10 części na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej; ponadto L. zostali ujawnieni w nowo założonej księdze wieczystej (...) jako właściciele jednej z działek budowlanych przy drodze, tj. przy działce nr (...)/3. (akta księgi wieczystej (...) lc.4-6 zawiadomienie o założeniu nowej księgi wieczystej i o wpisach do ksiąg)

Notarialną umową sprzedaży zawartą 11 marca 2009 r. M. M. zbył na rzecz E. i J. W. prawo własności niezabudowanej działki rolnej nr (...)/8 o obszarze 0,1694 ha oraz udział w 1/10 części w prawie własności działki nr (...)/3 (w przyszłej drodze dojazdowej). Na postawie tej umowy i zawartego w niej wniosku Sąd Rejonowy w Koszalinie w dniu 17 marca 2009 r. wpisał w dziale II księgi wieczystej (...) E. i J. W. jako współwłaścicieli do 1/10 części na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej oraz zmniejszył udział M. M. do 8/10 części. Na tej samej podstawie Sąd Rejonowy w Koszalinie w dniu 17 marca 2009 r. odłączył od księgi wieczystej (...) niezabudowaną działkę rolna nr (...)/8, założył dla odłączonej części nową księgę wieczystą (...) i dokonał w niej wpisów w działach I i II. W dziale II sąd wpisał E. i J. W. jako właścicieli na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej (...) 1. umowa sprzedaży z 11 marca 2009 r. (...) 2. wpis i wyrys z mapką 3. zawiadomienie o odłączeniu i o wpisach (...).

Sąd Rejonowy w Koszalinie Wydział do Spraw Upadłościowych i Naprawczych postanowieniem z (...) kwietnia 2012 r. ogłosił upadłość J. W. obejmującą likwidację majątku dłużnika (sprawa VII (...)). To postanowienie było podstawą wpisu wzmianki o ogłoszeniu upadłości w księgach wieczystych nieruchomości stanowiących własność J. W. Taką wzmiankę Sąd Rejonowy w Koszalinie Wydział Ksiąg Wieczystych w dniu 13 lipca 2012 r. wpisał m.in. do księgi wieczystej (...) prowadzonej dla działki budowlanej w S. (nie wpisał tej wzmianki do księgi wieczystej prowadzonej dla wewnętrznej drogi dojazdowej, tj. dla działki nr (...)/3). (akta księgi wieczystej (...) wniosek o wpis wzmianki o upadłości k.95-96 postanowienie z (...) kwietnia 2012 r., (...).

Notarialną umową sprzedaży, zawartą 19 lutego 2013 r., syndyk masy upadłości J. W. zbył M. T. należące do masy upadłości prawo własności działki budowlanej nr (...)/8 o obszarze 0,1694 ha i udział w 1/10 w prawie własności działki nr (...)/3 będącej wewnętrzną drogą dojazdową o powierzchni 0,1185 ha. W § 6 aktu notarialnego zawarty jest wniosek o wpisanie w dziale II księgi wieczystej (...) nabywczyni M. T. jako współwłaścicielki do 1/10 części oraz wniosek o wpisanie w dziale II księgi wieczystej (...) nabywczyni M. T. jako właścicielki działki budowlanej i wykreślenie z działku II te) księgi wzmianki o "ogłoszeniu upadłości J. W. obejmującej likwidację majątku dłużnika". (akta księgi wieczystej KOI (...): k.69-71 umowa sprzedaży z 19 lutego 2013 r. lc.72 postanowienie sędziego-komisarza o zezwoleniu na sprzedaż) Sąd Rejonowy w Koszalinie w dniu 26 lutego 2013 r. dokonał następujących wpisów:

1. w dziale II księgi wieczystej (...) wpisał M. T. jako współwłaścicielkę do 1/10 części; (akta księgi wieczystej (...): k.79-80 zawiadomienie o wpisie z 26 lutego 2013 r.) 2. w dziale II księgi wieczystej (...) M. T. jako właścicielkę działki budowlanej: (akta księgi wieczystej (...): k.43-45 zawiadomienie o wpisie z 26 lutego 2013 r.)

Tenże sąd postanowieniem z 28 lutego 2013 r. oddalił wniosek M. T. o wykreślenie z księgi wieczystej (...) wzmianki o ogłoszeniu upadłości. Swoje rozstrzygnięcie sąd uzasadnił tym, że sama umowa sprzedaży przez syndyka jednej z nieruchomości wchodzących w skład masy upadłości nie jest wystarczającą podstawą do wykreślenia z księgi wieczystej wzmianki o upadłości. Taką podstawą jest prawomocne postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego, co wynika z treści art. 363 Prawa upadłościowego i naprawczego. Takiego postanowienia brak w aktach sprawy, (akta księgi wieczystej (...): postanowienie z (...) lutego 2013 r., (...)) Wnioskodawczym M. T. w apelacji od postanowienia z 28 lutego 2013 r. zarzuciła naruszenie prawa materialnego art. 363 i art. 313 Prawa upadłościowego i naprawczego oraz prawa procesowego art. 626 § 2 w związku z art. 626⁹ k.p.c. - przez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, że jedyną postawą wykreślenia wzmianki o ogłoszeniu upadłości jest postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego. Trzeci zarzut dotyczy naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. na skutek przytoczeniu w uzasadnieniu tylko treści art. 363 Prawa upadłościowego i naprawczego, bez dokonania jakiejkolwiek jego wykładni na piśmie. W uzasadnieniu apelacji został przedstawiony dłuższy wywód jurydyczny w tej kwestii. (akta księgi wieczystej (...): k.85-89 apelacja M. T.)

Uczestnik postępowania syndyk masy upadłości J. W. nie zajął stanowiska wobec apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Po ogłoszeniu upadłości syndyk masy upadłości rozpoczyna działania zabezpieczające prawidłowy tok postępowania. W szczególności syndyk podejmuje czynności celem ujawnienia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w księgach wieczystych oraz innych księgach i rejestrach, do których jest wpisany majątek upadłego (art. 175 Prawa upadłościowego i naprawczego). Wpisy w takich księgach i rejestrach ostrzegają osoby trzecie, że upadły, wobec którego ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku, traci prawo zarządu swoim majątkiem (art. 75 ust. 1 p.u.n). W toku postępowania upadłościowego może dojść do sprzedaży przez syndyka nieruchomości należącej do masy upadłości. W takiej sytuacji nieruchomość wychodzi z majątku upadłego i staje się własnością nabywcy, na którego też przechodzi prawo zarządu nad nabytą rzeczą. Z tą chwilą kończy się oddziaływanie postępowania upadłościowego na nieruchomość. Według art. 313 ust. 2 zd. l p.u.n. sprzedaż nieruchomości powoduje wygaśnięcie praw oraz praw i roszczeń osobistych ujawnionych przez wpis do księgi wieczystej (...). Tu wprawdzie nie chodzi o tego rodzaju prawa czy roszczenia, ale po zbyciu nieruchomości w toku postępowania upadłościowego nie ma żadnych racjonalnych przesłanek do twierdzenia, że wolą ustawodawcy było zachowanie wpisu o ogłoszeniu upadłości. Należy więc przyjąć, że sama umowa zbycia nieruchomości jest podstawa do wykreślenia wzmianki o upadłości z księgi wieczystej. Natomiast przepis art. 363 p.u.n. dotyczy innej sytuacji, a mianowicie takiej, że doszło do umorzenia postępowania upadłościowego i nie cały majątek masy upadłości został zlikwidowany, w szczególności pozostała nieruchomość. Wtedy dłużnik odzyskuje prawo zarządu nad rzeczami, które nie zostały zbyte w toku likwidacji. Wpisy o upadłości w księgach wieczystych i rejestrach stają się wtedy bezprzedmiotowe. Należy więc stwierdzić, że rację ma apelantka, iż Sąd Rejonowy nie podjął żadnego wysiłku, aby dokonać wykładni odnośnych przepisów, bo ograniczył się tylko do zacytowania treści jednego z nich. Poza tym Sąd Rejonowy zdaje się nie zauważać tego, że oddalenie wniosku powoduje utrzymywanie się stanu niezgodności treści działu III księgi wieczystej ze stanem prawnym (art. 10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece), a do tego sąd nie powinien dopuszczać z uwagi na cel prowadzenia ksiąg wieczystych (art. 1 ust. 1 u.k.w.h.).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy z mocy art. 386 § 1 w związku z art. 626¹⁰ § 3 i art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.