Postanowienie z dnia 1999-01-06 sygn. II CKN 113/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CKN 113/98

Postanowienie Sądu Najwyższego

z dnia 6 stycznia 1999 r.

Przewodniczący: Sędzia SN J. Gudowski.

Sędziowie SN: A. Górski, M. Kocon (spraw.).

Sąd Najwyższy Izba Cywilna, po rozpoznaniu w dniu 6 stycznia 1999 r. na rozprawie sprawy z powództwa Grażyny G. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "P." o uchylenie uchwały, na skutek kasacji pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego, z dnia 14 listopada 1997 r., postanawia;

odrzucić kasację i zasądzić od pozwanej na rzecz powódki 300 zł (trzysta) zł z tytułu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny, wyrokiem z dnia 14 listopada 1997 r., zmienił wyrok Sądu Wojewódzkiego, z dnia 25 czerwca 1997 r., i uchylił uchwałę Zebrania Przedstawicieli Członków Spółdzielni Mieszkaniowej "P.", z dnia 9 czerwca 1996 r., nr 15/96, wykluczającą powódkę ze spółdzielni, oraz orzekł o kosztach postępowania. U podłoża tego rozstrzygnięcia legło zapatrywanie, że niewykonanie przez członka jego zobowiązań finansowych wobec spółdzielni, może stanowić podstawę wykluczenia tylko wtedy, gdy było zawinione. Powódce zaś takowego niewykonania tych zobowiązań nie można przypisać skoro co do ich zakresu miał miejsce między stronami spór sądowy.

Podstawę kasacji pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego stanowi "naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię § 16 ust. 4 Statutu SM "P.", a także naruszenia przepisów postępowania".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W myśl art. 393³ k.p.c. kasacja powinna zawierać między innymi przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie. Jak to Sąd Najwyższy już wielokrotnie wyjaśniał, przytoczenie podstaw kasacyjnych polega na wskazaniu przepisów prawa, do których naruszenia przez sąd drugiej instancji zdaniem skarżącego doszło. W uzasadnieniu zaś podstaw kasacyjnych należy przedstawić, co i dlaczego skarżący uważa za naruszenie wskazanych przepisów prawa.

Ujęty ogólnikowo zarzut "naruszenia przepisów postępowania" z przyczyn oczywistych nie czyni zadość wskazanym wymaganiom, i jako nie odpowiadający prawu jest niedopuszczalny i nie podlega rozważaniu.

Skarżąca zarzuciła Sądowi Apelacyjnemu również naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie § 16 ust. 4 jej Statutu.

I ten zarzut skarżącej nie czyni zadość określonym wyżej wymaganiom. Nie powołuje bowiem przepisów prawa, do których naruszenia według skarżącej doszło. Wymienia tylko naruszone jej zdaniem postanowienia Statutu. W doktrynie oraz orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa zaś zapatrywanie, które podziela skład Sądu Najwyższego rozpoznający niniejszą sprawę, że statut jest umową zawieraną przez założycieli spółdzielni (niekiedy przyjmuje się, że jest to "umowa szczególnego rodzaju"). Normy prawne bowiem mogą być stanowione wyłącznie przez uprawnione do tego organy państwowe lub samorządowe. Źródłem z jakiego spółdzielnie czerpią upoważnienie do wydania statutu jest prawo spółdzielcze. Jednakowoż liczne przepisy prawa spółdzielczego, określające tzw. obligatoryjną lub fakultatywną treść statutu, bynajmniej nie przyznają spółdzielni kompetencji do stanowienia jakichkolwiek norm prawnych i w związku z tym w żadnym wypadku nie przypominają przepisów upoważniających np. Radę Ministrów do wydawania aktów wykonawczych do ustaw. Są one natomiast podobne, jak zauważa się w doktrynie, do takich przepisów, szczególnie licznie występujących zwłaszcza w księdze trzeciej kodeksu cywilnego, które upoważniają strony umów do zamieszczania postanowień układających stosunek prawny według ich uznania (art. 353¹ k.c.) lub odbiegających od regulacji zamieszczonych we względnie obowiązujących przepisach ustawowych.

A zatem, naruszenie przez sąd drugiej instancji postanowień statutu spółdzielni, polegające w szczególności na błędnej ich wykładni, nie może być traktowane jako naruszenie prawa materialnego, w rozumieniu art. 393¹ pkt 1 k.p.c., uzasadniające wniesienie kasacji. Prawem materialnym bowiem, w rozumieniu tego przepisu, są jedynie normy prawne wypływające ze źródeł prawa (Konstytucji, ustaw, aktów normatywnych niższego rzędu, umów międzynarodowych). Gdy więc mowa o tej podstawie kasacji, chodzi o normy prawne w takim właśnie znaczeniu. Takie też stanowisko zajął Sąd Najwyższy w orzeczeniach, przykładowo z dnia: 21 października 1998 r., II CKN 3/98 nie publ., 2 grudnia 1998 r., I CKN 90/97, nie publ. W orzeczeniach tych Sąd Najwyższy stwierdził między innymi, że czynności prawne, w tym i umowy, do których zaliczane są statuty spółdzielni, oraz akty regulujące wewnętrzne stosunki pomiędzy stronami, takie jak regulamin spółdzielni, choć kształtują w określonym zakresie prawa i obowiązki stron, same nie stają się z tego powodu prawem. Nie mają bowiem charakteru normatywnego. Można o nich mówić jako o prawie, co najwyżej w przenośni, to jest jako o prawie stron, w tym sensie, że podobnie, jak normy prawa określają one obowiązki i uprawnienia stron.

Tak więc i zarzut naruszenia prawa materialnego jest jako nie odpowiadający prawu -niedopuszczalny.

Z powyższych zasad Sąd Najwyższy odrzucił kasację (art. 393⁸ w zw. z art. 393⁵ k.p.c.).