Wyrok z dnia 2020-09-10 sygn. II AKa 341/19
Numer BOS: 2216207
Data orzeczenia: 2020-09-10
Rodzaj organu orzekającego: Sąd powszechny
Sędziowie: Anna Kalbarczyk , Ewa Leszczyńska-Furtak , Marzanna A. Piekarska-Drążek (przewodniczący)
Najważniejsze fragmenty orzeczenia w Standardach:
Sygn. akt II AKa 341/19
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 września 2020 roku
Sąd Apelacyjny w Warszawie w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący: SSA Marzanna A. Piekarska–Drążek
Sędziowie: SA Ewa Leszczyńska–Furtak
SO (del.) Anna Kalbarczyk (spr.)
Protokolant: st. sekr. sąd Anna Grajber
przy udziale prokuratora Marka Deczkowskiego oraz oskarżyciela posiłkowego (...) sp. z o.o.
po rozpoznaniu w dniu 10 września 2020 roku sprawy:
M. S., ur. (...) w S., syna B. i M. z d. J.
oskarżonego o czyn z art. 296§ 1, 2, 3 k.k. w zw. z art. 12 k.k.
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 25 kwietnia 2019 roku, sygn. akt XVIII K 13/19
I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;
II. zasądza od oskarżonego M. S. kwotę 680 tytułem opłaty oraz pozostałe koszty sądowe za postępowanie przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie.
UZASADNIENIE
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II AKa 341/19 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 kwietnia 2019 roku, sygn. akt XVIII K 13/19 w sprawie M. S.. |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☒ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
art. 439 k.p.k. |
|||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☒ |
uchylenie - ewentualny |
☒ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
|||
Lp. |
Zarzut |
||
I. |
pkt 1. naruszenia art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. pkt 3. dokonania błędnych ustaleń faktycznych co do zamiaru oskarżonego. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||
1. Rację ma obrońca stwierdzając bezsporność ustaleń w zakresie bardzo złej kondycji finansowej (...) sp. z o.o. (dalej spółka/(...)). 2. Spółka miała zaciągnięty kredyt w (...) Banku w C. na łączną kwotę 7.000.000 zł., który to kredyt nie był spłacany. Nie uiszczała opłat za użytkowanie wieczyste oraz składek ZUS. M. M. (2), były pracownik (...) Ł., miał zasądzone prawomocnie należności od spółki, z tego tytułu wszczęta została w dniu 24 czerwca 2013 roku egzekucja z posiadanej przez spółkę nieruchomości, to jest ośrodka wypoczynkowego w Ł.. 3. Z niekwestionowanych dokumentów wynika, że właścicielem spółki (...) była (...) sp. z o.o. (100% udziałów). 4. (...) sp. z o.o. był B. T. (100% udziałów). 5. Oskarżony M. S. był wieloletnim znajomym B. T. i został prezesem (...) Ł. na jego prośbę. 6. M. S. faktycznie nie wykonywał czynności w spółce, o czym świadczą nie tylko jego wyjaśnienia, ale także zeznania świadka A. O., prowadzącej biuro rachunkowe. Czynnościami w spółce zajmował się faktycznie B. T.. 7. Sam oskarżony podał, że kwestią kredytu oficjalnie zajmowała się spółka (...), a nieoficjalnie B. T.. 8. W dniu 29 grudnia 2014 roku (...) sp. z o.o., tym samym również (...) Ł., została sprzedana N1 sp. z o.o. przez B. T.. 9. W dniu 30 grudnia 2014 roku M. S. wystawił sześć weksli na łączną kwotę 1.200.000 zł. na rzecz B. T., które miały zabezpieczać wykonanie umowy z dnia 30 marca 2014 roku zawartej pomiędzy (...) Ł. a B. T.. 10. Ani o istnieniu umowy ani o wystawionych wekslach nie została poinformowana kupującą spółka N1. 11. Obrońca powołując się na wyjaśnienia oskarżonego wskazuje, że umowa prowizyjna zawarta w dniu 30 marca 2014 roku z B. T. była uzasadniona. 12. Zgodnie z tą umową (...) Ł. zleciła B. T. dokonanie czynności, które doprowadzą do spłaty kredytu i obciążeń hipotecznych na kwotę 7.000.000 zł. Wynagrodzenie miało wynosić 30 % wartości nieruchomości, nie mniej niż 1.200.000 zł. 13. Abstrahując już od faktu, że B. T., za pośrednictwem spółki (...), był faktycznym właścicielem (...) Ł. wskazać należy, że był on również ówczesnym prokurentem tej spółki, co upoważniało go do działania w imieniu i na rzecz (...) Ł.. Mógł reprezentować spółkę przed sądami, organami państwowymi i samorządowymi, a także w kontaktach z różnymi instytucjami. Posiadał uprawnienia do podejmowania różnych czynności przykładowo dotyczących kredytów, pożyczek, różnych umów, mógł zawierać umowy z zakresu prawa pracy. 14. Zawarcie umowy z dnia 30 marca 2014 roku, z faktycznym właścicielem, ale także prokurentem (...) Ł., zwiększając pasywa spółki o kolejne minimum 1.200.000 zł nie można uznać za działanie na jej korzyść. 15. Prawidłowa analiza tej umowy, w powiązaniu ze wszystkimi towarzyszącymi jej faktami, prowadzi do wniosku, że była to umowa zawarta na szkodę spółki, mająca na celu wyprowadzenie z niej pieniędzy. 16. Prezes spółki zawarł umowa formalnie dopuszczalną, faktycznie z jej właścicielem, po wykorzystaniu odrębności podmiotowej spółki handlowej, ekonomicznie całkowicie nieuzasadniona. 17. Jak wynika z wyjaśnień oskarżonego to B. T. przyniósł umowę do podpisu, a on nie wnikał w jej zapisy, do czego był zobowiązany. 18. Oskarżony w tym czasie, jako prezes zarządu, był osobą obowiązaną do zajmowania się sprawami majątkowymi (...) Ł.. Podpisanie takiej umowy, niekorzystnej dla spółki, było decyzją M. S., za którą ponosi odpowiedzialność. Sposób sprawowania zarządu był zależny tylko i wyłącznie od jego woli. 19. Czynności wskazane w umowie, czyli doprowadzenie do spłaty kredytu, B. T. mógł i powinien wykonać w ramach prokury. 20. Wszystkie te okoliczności potwierdzają prawidłowość ustaleń sądu, a apelacja w tym zakresie jest polemiczna i oparta na własnej interpretacji materiału dowodowego, który został ograniczony przez obrońcę tylko do wyjaśnień oskarżonego i to też wybiórczo. |
|||
Lp. |
Zarzut |
||
II. |
pkt 2. dokonania błędnych ustaleń faktycznych odnośnie wyrządzenia spółce szkody. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||
1. Nie sposób zgodzić się z przedstawionymi w apelacji wątpliwościami, czy doszło po stronie spółki (...) do powstania szkody majątkowej. Skarżący uzasadniając swoją tezę w zasadzie zrównuje szkodę majątkową z wypłatą pieniędzy. Całkowicie natomiast pomija fakt wystawienia przez oskarżonego sześciu weksli własnych i konsekwencji tej czynności. 2. Zachowanie się sprawcy czynu zabronionego z art. 296 k.k. wyznaczają trzy elementy: formalna szczególna powinność określonego zachowania się sprawcy na rzecz pokrzywdzonego, nadużycie przez sprawcę swoich uprawnień lub niedopełnienie przez niego obowiązków oraz powstanie szkody u pokrzywdzonego, jako wynik realizacji przez sprawcę znamion czynnościowych. Wszystkie te elementy muszą wystąpić łącznie, a pomiędzy nimi powinien istnieć związek przyczynowo-skutkowy (wyrok SA we Wrocławiu z 5 września 2012 r., II AKa 155/12, LEX nr 1223512). 3. Znamię „szkoda majątkowa” należy interpretować szeroko i ujmować zarówno w kategoriach damnum emergens, jak i lucrum cessans. Szkoda ma charakter uniwersalny, nie ma więc powodów, dla których oznaczać coś innego niż szkoda w prawie cywilnym (uchwała SN z 27.02.1976 r., VI KZP 10/75, OSNKW 1976/4–5, poz. 52; uchwała SN z 26.06.1989 r., VI KZP 28/87, OSNKW 1989/5–6, poz. 34; uchwała SN z 21.06.1995 r., I KZP 22/95, OSNKW 1995/9–10, poz. 58; wyrok SN z 7.06.2001 r., V KKN 75/01, LEX nr 51843; P. Kardas, Szkoda majątkowa jako znamię przestępstwa nadużycia zaufania, Prok. i Pr. 1996/7–8, s. 36 i n., A. Michalska-Warias, kom. do art. 296 k.k. [w:] Kodeks karny..., red. T. Bojarski, LEX 2013; odmiennie wyrok SN z 21.11.1973 r., II KR 238/73, OSNKW 1974/4, poz. 67). 4. Uszczerbek w majątku obejmujący rzeczywistą stratę ( damnum emergens) polega na zmniejszaniu aktywów majątku przez ubytek, utratę lub zniszczenie jego poszczególnych składników albo na zwiększeniu się pasywów, jak i utracony zysk ( lucrum cessans) wyrażający się w udaremnianiu powiększenia się majątku. 5. Pojęcie majątku obejmuje zarówno prawa, jak i majątkowe obowiązki danego podmiotu, co odróżnia to pojęcie od mienia, na które składają się wyłącznie dodatnie składniki. 6. Majątkiem są składniki mienia dające się wyodrębnić jako zespół aktywów, ale i zespół pasywów, będących przedmiotem obrotu, dziedziczenia, podstawą odpowiedzialności za zobowiązania, itp. (wyrok SA w Łodzi z 28.03.2014 r., I ACa 1278/13, LEX nr 1451723). 7. W prawie karnym odpowiedzialność sprawcy za przestępstwo z art. 296 k.k. zależy od obiektywnego przypisania mu skutku. W przypadku działań dokonanych przez oskarżonego niewątpliwie skutek w postaci powstania szkody majątkowej nastąpił, gdyż decyzją oskarżonego zwiększone zostały pasywa spółki (...) i stała się dłużnikiem wekslowym. 8. Weksel jest szczególnym rodzajem papieru wartościowego, zawierającym bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty określonej sumy pieniężnej, w ustalonym terminie i miejscu. Funkcja płatnicza weksla pozwala przyjąć formę substytutu pieniądza, gdyż jedną z cech zobowiązania wekslowego jest fakt, że ma ono zawsze charakter pieniężny. 9. W sytuacji podpisania przez oskarżonego M. S. sześciu weksli na kwotę 1.200.000 zł powstała szkoda majątkowa. Zobowiązanie wekslowe stało się składnikiem ujemnym majątku spółki, pomniejszając jej aktywa. 10. Nie bez znaczenia dla dalszej oceny zaistnienia tego znamienia ma fakt, że w zakresie weksli zostało wszczęte postępowanie sądowe i egzekucja komornicza. 11. W dniu 26 sierpnia 2016 roku B. T. przekazał na rzecz (...) (...) sp. z o.o., za kwotę 1 zł, prawo do żądania kwoty wynikającej z weksli. 12. Indos na rzecz (...) (...) sp. z o.o. zbiegł się z informacją, że w dniu 22 sierpnia 2016 roku Sąd Rejonowy w L. wydał postanowienie zatwierdzające plan podziału kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości (...) Ł., tj. ośrodka wypoczynkowego w Ł., w wyniku postępowania egzekucyjnego wszczętego w dniu 23 czerwca 2013 roku przez byłego pracownika M. M. (2). 13. Po indosie (...) (...) sp. z o.o. podjęła prawne i faktyczne czynności zmierzające do egzekucji roszczeń wekslowych. 14. W dniu 30 września 2016 roku złożyła w Sądzie Okręgowym w Warszawie sześć pozwów o zapłatę na kwotę ogółem 1.200.000 zł. Tego samego dnia wydano sześć nakazów zapłaty. 15. W dniu 6 października 2016 roku komornik przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy M. zawiadomił o wszczęciu postępowania w celu wykonania postanowienia o zabezpieczeniu. 16. Tego samego dnia na wniosek (...) (...) sp. z o.o. wydano postanowienie o zabezpieczeniu wierzytelności w postaci nakazów zapłaty. 17. Mając powyższe na względzie nie można utożsamiać szkody majątkowej jedynie z wypłatą pieniędzy. Jest to pojęcie szersze, które nie jest równoznaczne ze zmaterializowaniem w postaci przekazania określonej sumy pieniężnej. 18. Oskarżony podpisując weksle, które są substratem pieniądza, wyrządził (...) sp. z o.o. szkodę majątkową, a weksle te były przedmiotem obrotu. Co więcej doszło do wydania nakazów zapłaty i rozpoczęta została egzekucja należności z weksli. Jej wynik, dla oceny znamienia z art. 296 k.k., w tej sprawie nie jest rozstrzygający. |
|||
Wniosek |
|||
o zmianę wyroku |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||
Niezasadność zarzutów apelacyjnych. |
|||
Wniosek |
|||
o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||
Brak podstaw do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, w świetle treści art. 437 § 2 zd. 2 k.p.k. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Utrzymano zaskarżony wyrok w całości. |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
Bezzasadność zarzutów apelacji i trafność rozstrzygnięcia Sądu I instancji. |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
Przedmiot i zakres zmiany |
|
Nie dotyczy |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
Nie dotyczy |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
Nie dotyczy |
☐ art. 439 k.p.k. |
|
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
☐ art. 437 § 2 k.p.k. |
|
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
☐ art. 437 § 2 k.p.k. |
|
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
4.1. |
Nie dotyczy |
☐ art. 454 § 1 k.p.k. |
|
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania, co do dalszego postępowania |
|||
Nie dotyczy |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
Brak |
|||
19. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
II. |
Zasądzono od oskarżonego M. S. kwotę 680 tytułem opłaty oraz pozostałe koszty sądowe za postępowanie przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie – brak podstaw do zwolnienia z kosztów. |
6. PODPIS |
Marzanna A. Piekarska–Drążek Ewa Leszczyńska–Furtak Anna Kalbarczyk |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
obrońca |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
w całości |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy – punkt 5 |
||||
☐ |
co do kary – punkt I |
|||||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
art. 439 k.p.k. |
|||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Treść orzeczenia pochodzi z bazy SAOS (www.saos.org.pl).