Postanowienie z dnia 2002-08-13 sygn. IV CKN 329/01

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV CKN 329/01

Postanowienie Sądu Najwyższego

z dnia 13 sierpnia 2002 r.

Sędzia SN: Zbigniew Strus.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny zmienił na skutek apelacji pozwanych zaskarżony wyrok i nakazał pozwanym, aby zaniechali używania na opisanym w sentencji opakowaniu margaryny -masła roślinnego znaku słownograficznego "MR" na tle słoneczników, podobnego do znaków towarowych zarejestrowanych na rzecz Zakładów Przemysłu Tłuszczowego w W. S.A., tj. znaku towarowego "MR" i znaku "MR na tle słonecznika"; nakazał również pozwanej opublikowanie w czasopiśmie - dzienniku ogłoszenia zawierającego przeproszenie powodowej Spółki za naruszenie praw do opisanych wyżej znaków towarowych przez użycie na opakowaniach znaku podobnego, w sposób stwarzający niebezpieczeństwo wprowadzenia odbiorców w błąd co do pochodzenia produktu. W pozostałym zakresie: dotyczącym zakazu używania oznaczeń podobnych do zarejestrowanych znaków, wycofania z obrotu margaryny oznaczonej znakami podobnymi do zarejestrowanych, zakazu jej konfekcjonowania i zniszczenia posiadanych opakowań, zakazu zamawiania i nabywania opakowań, których forma i oznaczenie naruszają prawa powoda, a także dokonania dalszych ogłoszeń w innych czasopismach powództwo zostało oddalone.

Podstawą tego wyroku było ustalenie, że opakowania margaryny sprzedawanej przez pozwaną Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, a wyprodukowanej i pakowanej przez zakłady w K., których następcą prawnym jest pozwana Spółka Akcyjna, pojemnością, kształtem i oznaczeniem słowonograficznym są podobne ze względu na takie same cechy do opakowań margaryny produkowanej przez Zakłady Przemysłu Tłuszczowego w W., które udzieliły licencji powodowej Spółce na używanie tych zarejestrowanych znaków towarowych.

Podobieństwo to mogło wprowadzić w błąd konsumentów co do pochodzenia towaru. Pozwani zaskarżyli ten wyrok kasacją.

Powodowa Spółka w odpowiedzi na kasację wnosiła zasadniczo o jej odrzucenie ewentualnie o oddalenie i o zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. 

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Przyjęcie do rozpoznania może dotyczyć tylko kasacji dopuszczalnej. W sprawach majątkowych, gospodarczych, zgodnie z art. 392¹ § 1 k.p.c., dopuszczalność ogranicza wartość przedmiotu zaskarżenia wynosząca co najmniej dwadzieścia tysięcy złotych. O majątkowym charakterze sprawy decyduje żądanie powoda, bowiem - przy wieloznaczności tego pojęcia - sprawą w znaczeniu art. 392¹ § 1 k.p.c. jest przedmiot rozpoznania i orzeczenia, czyli żądanie (art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c.) a w odniesieniu do rozpoznawanej kasacji - treść roszczenia, które tu zmierza do uzyskania świadczenia. Należy zatem rozważyć, czy powodowa Spółka żąda świadczenia majątkowego. Sprawdzianem tego wymagania jest oczekiwany skutek. Kierując się tym wskazaniem należy uznać, że przedmiotem sprawy są prawa majątkowe jeśli żądane rozstrzygnięcie, w razie spełnienia świadczenia, będzie wywierać bezpośredni skutek w sferze interesów gospodarczych.

Strona powodowa domagała się ochrony zarejestrowanych znaków towarowych związanych z towarem stanowiącym przedmiot jej legalnego obrotu. Pod rządem ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych, której przepisy miały zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, znaki towarowe pełniły swą funkcję w obrocie gospodarczym w odniesieniu do towarów i usług (art. 1). Z istoty towaru jako przedmiotu obrotu wynika, że związany z nim znak pozwalający odróżnić towar jednego przedsiębiorstwa od towarów tego samego rodzaju innych przedsiębiorstw (art. 4 ust. 1) wpływa na wartość obrotu i wynik działalności gospodarczej, ponieważ jest środkiem pozyskiwania klienteli. Inne przepisy ustawy dają temu wyraz łącząc znak towarowy z działalnością gospodarczą (art. 6, 7, 9 pkt 1, art. 13 ust. 2). Ma zatem zarejestrowany znak swoją wartość ekonomiczną, a prawo z jego rejestracji jest przedmiotem odpłatnego obrotu, co wymagało też zapewnienia mu ochrony. Wynik procesu o ochronę bezpośrednio wpływa na stan interesów ekonomicznych uprawnionego.

Dlatego rozpoznawana sprawa należy do kategorii wymienionej w art. 392¹ § 1 in princ. k.p.c.

Wśród świadczeń, których może domagać się uprawniony, znajduje się żądanie złożenia stosownego oświadczenia (art. 20 ust. 2), co mogłoby sugerować, że przedmiotem sprawy jest roszczenie o ochronę dobra osobistego. W razie łącznego dochodzenia praw majątkowych i niemajątkowych wchodziłoby w grę zwolnienie kasacji od wymagania osiągnięcia progu kwotowego. Celem oświadczenia, o którym mowa w przepisie, nie jest satysfakcja moralna uprawnionego z rejestracji znaku, zwłaszcza jeżeli jest nim osoba prawna, niezdolna do przeżyć psychicznych. Oświadczenie w założeniu ustawy ma dopełnić skutków innych nakazów i zakazów i pełni funkcję informacyjną, jest więc środkiem działającym na świadomość klienteli i jej wybory znajdujące odbicie w stosunkach majątkowych. W pozwie oraz uzasadnieniu wyroku mimo zastosowanej formuły "przeproszenia" nie ma podstaw do odmiennej oceny żądania i rozstrzygnięcia.

Wartość przedmiotu zaskarżenia w rozpoznawanej sprawie była dwukrotnie określana przez stronę pozwaną, która podając kwotę 18.412 zł wyrażała jednocześnie pogląd, że wartość ta jest wyższa. W kasacji wskazano jako rzeczywistą kwotę 123.674,24 zł. Działania te nie mogły odnieść skutku, tj. doprowadzić do uznania wartości przedmiotu zaskarżenia w kwocie wyższej od progu kasacji. Należy dostrzegać związek wartości przedmiotu zaskarżenia z wartością przedmiotu sporu i konsekwencje ustalenia tej drugiej. Zgodnie z art. 25 § 1 i 2 k.p.c. sąd z urzędu lub na zarzut pozwanego może sprawdzić wartość przedmiotu sporu oznaczoną przez powoda, natomiast art. 26 k.p.c. ustanawia czasowe granice badania, zakazując tego w dalszym postępowaniu. Unormowanie to rozciąga się na instancje odwoławcze.

W apelacji skarżący związany jest wartością przedmiotu sporu - z wyjątkami określonymi w art. 368 § 2 k.p.c. Unormowanie to przenosi się na postępowanie kasacyjne stosownie do postanowień art. 393¹⁹ k.p.c. W świetle przytoczonych przepisów ustalenie wartości przedmiotu sporu na kwotę 18.412 zł wyłączyło możliwość uznania, że jest ona wyższa. Z przytoczonych względów kasacja została uznana za niedopuszczalną i odrzucona na podstawie art. 393⁷ § 2 k.p.c. O kosztach procesu orzeczono na podstawie stosowanych odpowiednio przepisów art. 98 § 1 w związku z art. 99 k.p.c. i postanowień § 12 ust. 1 pkt 2 rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 1997 r w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłat za czynności radców prawnych.