Postanowienie z dnia 2019-06-12 sygn. V Kz 777/19

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku
z dnia 12 czerwca 2019 r.

sygn. akt V Kz 777/19

Skład orzekający:

SSO Mariusz Pasternak

Teza:

Zakaz handlu w niedziele i święta nie obowiązuje w każdej pla­cówce spełniającej kryteria placówki pocztowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe, bez względu na to, czy działalność pocztowa jest przeważającą działalnością danej placów­ki, czy też nie.

Uzasadnienie

We wniosku o ukaranie Państwowa Inspekcja Pracy zarzuciła ob­winionemu M. P., że jako pełnomocnik przedsiębiorcy […] w dniu 12 sierpnia 2018 r. wbrew zakazowi handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele lub święta powierzył pracę w handlu zleceniobiorcy I. C., to jest popełnienie wykroczenia z art. 10 ust. 1 usta- wy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i świę­ta oraz w niektóre inne dni.

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Wejherowie umo­rzył postępowanie na podstawie art. 5 § 1 pkt 2 k.p.w. wobec stwierdze­nia, że czyn zarzucony obwinionemu nie wyczerpuje ustawowych zna­mion żadnego wykroczenia. Kluczowe w tym zakresie było ustalenie, że pracodawca obwinionego posiada status agenta pocztowego prowadzące­go placówkę agencyjną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 listo­pada 2012 r. Prawo pocztowe, a w konsekwencji sklep, w którym kon­trolę przeprowadziła Państwowa Inspekcja Pracy, był wyłączony spod ustawowego zakazu handlu w niedziele i święta.

Inspektor Pracy we wniesiony zażaleniu zarzucił:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść polegający na przyjęciu, że pełnomocnik przedsiębiorcy prowadzi działalność jako placówka pocztowa;
2. obrazę przepisów postępowania 7 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.w. poprzez nieuwzględnienie przy ocenie dowodów zasad prawidłowego ro­zumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, w wyni­ku czego uznano, że czyn zarzucony we wniosku o ukaranie nie zawie­ra znamion wykroczenia;
3. obrazę prawa materialnego art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni poprzez jego błędną wykładnię polegającą między innymi na przyjęciu, że sam fakt zawarcia umowy agencyjnej na reali­zację usługi nadawania i odbioru paczek kurierskich przesądza o wyłą­czeniu zakazu handlu bez względu na to, czy i w jakiej skali umowa jest realizowana oraz jaki jest faktyczny przedmiot działalności przedsiębior­cy, który na taką umowę się powołuje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie oskarżyciela publicznego jest bezzasadne.

Ustawodawca w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni usta- nowił cały szereg wyjątków od wprowadzonego przez siebie zakazu han­dlu w niedziele i święta. I tak w szczególności w pkt 7 tego przepisu stwierdził wyraźnie, że zakaz, o którym mowa w art. 5, nie obowiązu­je „w placówkach pocztowych w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe”.

Ustawa z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe zawiera legalną definicję placówki pocztowej. W art. 3 pkt 15 prawa pocztowego ustawo­dawca przyjął, że placówka pocztowa to „jednostka organizacyjna opera­tora pocztowego lub agenta pocztowego, w której można zawrzeć umo­wę o świadczenie usługi pocztowej lub która doręcza adresatom przesyłki pocztowe lub kwoty pieniężne określone w przekazach pocztowych, al­bo inne wyodrębnione i oznaczone przez operatora pocztowego miejsce, w którym można zawrzeć umowę o świadczenie usługi pocztowej lub odebrać przesyłkę pocztową lub kwotę pieniężną określoną w przekazie pocztowym”. Natomiast zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 3 Prawa pocztowego agent pocztowy to „przedsiębiorca pośredniczący na rzecz operatora pocztowego w zawieraniu z nadawcami umów o świadczenie usług pocztowych lub zawierający je w imieniu operatora pocztowego”.

We wniesionym zażaleniu oskarżyciel publiczny ignoruje fakt, że pojęcia kluczowe dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie zostały pozo­stawione przez ustawodawcę dowolnemu uznaniu organów państwowych czy sądów, lecz zdefiniowane w przepisach prawa o randze ustawowej. To właśnie definicje legalne pojęć agenta pocztowego i placówki pocz­towej zawarte w Prawie pocztowym w powiązaniu z wyraźnym i jedno­znacznym zakresem wyłączenia zakazu handlu wprowadzonym w art. 6 ust. 1 pkt 7 powołanej wyżej ustawy prowadzą w rezultacie do konklu­zji, że zaskarżone postanowienie jest zgodne z prawem.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się żadnego błędu w ustaleniach fak­tycznych. W świetle treści umowy agencyjnej, zaświadczenia wydanego przez spółkę […] oraz innych zgromadzonych w sprawie dokumentów nie ulega wątpliwości, że A. G. jako franczyzobiorca sieci Ż. zawarła umową agencyjną ze spółką […], umożliwiając klientom swojego sklepu korzystanie z usług pocztowych. Twierdzenia oskarżyciela publicznego, jakoby w kontrolowanej placówce faktycznie nie były świadczone usługi pocztowe, jest całkowicie gołosłowne. O ile w wymiarze teoretycznym można zgodzić się z twierdzeniem, że zawarcie umowy o przytoczonych powyżej zapisach nie musi być jednoznaczne z tym, iż obwiniony fak­tycznie umożliwiał korzystanie z usług pocztowych klientom, jednakże trzeba zauważyć, iż oskarżyciel publiczny niczego takiego nie wykazał; w szczególności w protokole kontroli przeprowadzonej w sklepie należą­cym do A. G. nie znalazła się żadna wzmianka o tym, by wbrew treści dokumentów otrzymanych przez kontrolera nie było możliwe skorzysta­nie z usług pocztowych, a przecież dla przeprowadzającego kontrolę In­spektora Pracy powinno być oczywiste, że celem przedstawienia takiej umowy jest uniknięcie odpowiedzialności wykroczeniowej przez osobę, która zleciła wykonywanie pracy w niedzielę, tj. w tym przypadku kie­rownika sklepu M. P.

Skoro przytoczona wyżej definicja legalna placówki pocztowej kła­dzie akcent na możliwość zawarcia w niej umowy o świadczenie usługi pocztowej ‒ a taka możliwość bez wątpienia istniała ‒ to nie było obo­wiązkiem Sądu Rejonowego czynienie dalszych ustaleń na temat tego, czy takie umowy o świadczenie usług pocztowych były rzeczywiście za­wierane i w jakim zakresie. Wbrew opinii oskarżyciela publicznego wy­rażonej w zażaleniu brak normatywnych podstaw do czynienia ustaleń na temat tego, czy działalność pocztowa była realnie prowadzona w kontro­lowanym sklepie i jaka była skala tej działalności, jaki był „rzeczywi­sty profil” działalności przedsiębiorstwa, jak to ujmuje oskarżyciel. Usta­wa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni w art. 6 pkt 7 nie ustanawia jakichkolwiek kryteriów, które warunkowa­łyby możliwość uznania danego podmiotu za placówkę pocztową w za­leżności od wielkości przychodów z tytułu świadczenia usług poczto­wych, proporcji przychodów z działalności z pocztowej do przychodów z pozostałej działalności podmiotu czy też innych kryteriów o zbliżonym charakterze. Skoro ustawodawca nie ustanowił w tym zakresie żadnych dodatkowych obostrzeń, to, czy dany podmiot może prowadzić działal­ność w niedziele i święta, jest zależne tylko od tego, czy spełnia on kry- teria formalne do uznania go za placówkę pocztową oraz czy faktycznie można skorzystać w nim z usługi pocztowej, co oznacza, że sklep kie­rowany przez obwinionego stanowiłby placówkę pocztową nawet wte­dy, gdyby nie osiągał z tego tytułu jakichkolwiek przychodów, o ile tyl­ko w każdej chwili istniałaby możliwość, aby zawrzeć w nim umowę o świadczenie usług pocztowych.

Oskarżyciel publiczny nie dostrzega zasadniczej różnicy pomiędzy brzmieniem przepisu art. 6 ust. 1 pkt 7 a brzmieniem innych przepisów określających przypadki wyłączenia zakazu handlu. O ile w przepisach art. 6 ust. 1 pkt 2, 5, 6, 28, 29 i 30 ustawodawca posłużył się formu­łą mówiącą o tym, że niektóre przedsiębiorstwa są objęte wyłączeniem spod zakazu handlu w niedziele i święta tylko wtedy, gdy określona dzia­łalność w nich prowadzona ma charakter przeważający, o tyle podob­nej formuły nie zawiera przepis art. 6 ust. 1 pkt 7. Zakładając zatem ra­cjonalność ustawodawcy, skoro kryterium tego rodzaju pojawia się przy pewnych rodzajach działalności, przy innych zaś nie występuje, to z ca­łą pewnością jest to zamierzony zabieg i całkowicie bezpodstawne było­by przyjęcie istnienia kryterium ilościowego przy rodzajach działalności, w których ustawodawca wyraźnie to kryterium pominął.

W konsekwencji takiej właśnie redakcji komentowanego przepisu zakaz handlu w niedziele i święta nie obowiązuje w każdej placówce spełniającej kryteria placówki pocztowej w rozumieniu przepisów usta­wy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe, bez względu na to, czy działalność pocztowa jest przeważającą działalnością danej placówki, czy też nie.

W świetle treści zażalenia oskarżyciel publiczny chciałby, aby pla­cówka pocztowa była wyłączona spod zakazu handlu w niedziele i świę­ta tylko wtedy, gdy prowadzona przez nią działalność pocztowa (czyli ‒ zgodnie z ustawową definicją ‒ zawieranie umów o świadczenie usług pocztowych lub doręczanie adresatom przesyłek pocztowych lub kwot pieniężnych określonych w przekazach pocztowych) ma przeważający charakter. Tego rodzaju wykładnia przepisu art. 6 ust. 1 pkt 7 byłaby jed­nak wykładnią rozszerzającą, a wręcz wykładnią pozostającą w sprzecz- ności z literalnym brzmieniem tego przepisu, które jest jasne i jedno­znaczne, czyli w efekcie contra legem. Na gruncie prawa karnego, jak również prawa o wykroczeniach nie ulega wątpliwości, że nie jest praw­nie dopuszczalna wykładnia rozszerzająca zakres odpowiedzialności (po­stulat nullum crimen sine lege stricte, który jest wyprowadzany z za­sady nullum crimen sine lege, mającej charakter normy konstytucyjnej ‒ art. 42 ust. 1 Konstytucji RP).

Oskarżyciel publiczny w treści zażalenia postuluje, aby w procesie wykładni przepisu art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni odwo­łać się do intencji ustawodawcy, którą jakoby miałoby być umożliwienie P. P. S.A. terminowego doręczania przesyłek. Oskarżyciel nie zauważa, że taka regulacja naruszałaby zasadę równości podmiotów gospodar­czych, uprzywilejowując jeden podmiot ‒ P. P. S.A., a przecież na grun­cie Prawa pocztowego działalność na terytorium RP mogą prowadzić różni operatorzy pocztowi. Postulat oskarżyciela publicznego pozostaje w sprzeczności z wyraźnym brzmieniem komentowanego przepisu. Nale­ży wyraźnie powiedzieć, że obowiązującym prawem nie jest to, co usta­wodawca rzekomo chciał zrobić, ale to, co ostatecznie sformułował, co ostatecznie zawarł w uchwalonych przez siebie przepisach. Zadaniem są­du jest ustalenie treści uchwalonych przepisów prawa, nie zaś wydawanie rozstrzygnięć na podstawie domniemanych motywów, jakimi kierował się ustawodawca, uchwalając dane przepisy, czy też celów, jakie rzeko­mo chciał osiągnąć, nawet jeżeli znalazły swój materialny wyraz chociaż­by w uzasadnieniu projektu ustawy. Skoro ustawodawca nie wprowadził żadnych dodatkowych kryteriów wartościujących, to sąd nie jest upraw­niony, by różnicować charakter placówek stricte pocztowych i placówek pocztowych, które łączą świadczenie usług pocztowych z działalnością typowo handlową. Na marginesie godzi się odnotować, iż wspomnia­ny przez obwinionego w treści zażalenia operator pocztowy, P. P. S.A., co jest faktem powszechnie znanym, również na dużą skalę prowadzi działalność handlową. Zdaniem Sądu Okręgowego także fakt, iż oma­wiane przepisy stanowią istotną ingerencję w zagwarantowaną konstytu- cyjnie oraz w przepisach rangi ustawowej swobodę działalności gospo­darczej, przemawia przeciwko możliwości interpretowania ich w sposób rozszerzający.

Stwierdzając, że zaskarżone postanowienie jest zgodne z prawem, Sąd Okręgowy utrzymał je w mocy.