Postanowienie z dnia 1997-10-30 sygn. V KZ 132/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KZ 132/97

Postanowienie z dnia 30 października 1997 r.

Skarga kasacyjna wnoszona przez organ finansowy "pochodzi od innej strony niż prokurator", a zatem powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata.

Przewodniczący: sędzia S. Zabłocki (sprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Krajowej: W. Smardzewski.

Sąd Najwyższy w sprawie Borisa F., oskarżonego z art. 48 § 1 u.k.s., po rozpoznaniu zażalenia Dyrektora Urzędu Celnego w L. na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w L. z dnia 14 sierpnia 1997 r. w przedmiocie pozostawienia kasacji bez dalszego biegu, po wysłuchaniu wniosku prokuratora

postanowił utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Zaskarżone postanowienie jest w pełni prawidłowe, aczkolwiek z uwagi na to, że jego uzasadnienie jest nader lakoniczne, a w złożonym zażaleniu sięgnięto po nowe argumenty - rozwinięcia wymagają motywy utrzymanej w mocy przez Sąd Najwyższy decyzji.

Podkreślenia wymaga to, że wykładnia językowa jest podstawowym i pierwszoplanowym sposobem interpretacji przepisów prawa. Dopiero wówczas, gdy w świetle wykładni językowej rodzą się uzasadnione wątpliwości co do treści normy prawnej, przy "odkodowaniu" treści tej normy sięgać należy po inne metody wykładni, w tym wykładnię celowościową i funkcjonalną.

Sąd Wojewódzki zasadnie zatem odwołał się w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia do jednoznacznej wręcz treści art. 464 § 2 k.p.k., zgodnie z którą, jeżeli kasacja pochodzi od innej strony niż prokurator - powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata. Podkreślić przy tym należy, w związku z zarzutami zawartymi w pkt 4 zażalenia Dyrektora Urzędu Celnego, że przymusem adwokackim objęta jest sama czynność sporządzenia i podpisania skargi kasacyjnej, nie zaś reprezentowania tejże strony w dalszym postępowaniu kasacyjnym (chyba, że chodzi o wypadek tzw. obrony obowiązkowej, ale wówczas przymus adwokacki wynika już z treści innych norm procedury karnej, nie zaś z art. 464 § 2 k.p.k.). Ustawodawca nie uczynił w tym zakresie żadnego wyjątku, a zatem każdy inny podmiot - poza prokuratorem - objęty jest dyspozycją normy art. 464 § 2 k.p.k. Z punktu widzenia względów celowości i funkcjonalności takiego rozwiązania, w tym również w sytuacji, gdy kasację zamierza wnieść Urząd Celny, rozważania mogą być zatem prowadzone jedynie w płaszczyźnie de lega ferenda, nie zaś w płaszczyźnie de lega lata (...). Nie bez znaczenia przy odczytywaniu racji ustawodawczych takiego rozwiązania jest porównanie treści analizowanego art. 464 § 2 k.p.k. z art. 394 § 1 k.p.k. O ile już dla sporządzenia i podpisania zwykłego środka odwoławczego (apelacji) w bardziej skomplikowanych sprawach (tj. w wypadku wydania wyroku w pierwszej instancji przez Sąd Wojewódzki) ustawodawca przewidział "obostrzone" warunki, o tyle dla sporządzenia i podpisania nadzwyczajnego środka zaskarżenia (jakim jest kasacja) wymogi te zostały zakreślone w jeszcze bardziej restrykcyjny sposób. Przepisów o charakterze wyjątkowym - jakim niewątpliwie jest art. 464 § 2 k.p.k. - nie można zaś poddawać wykładni rozszerzającej.

W związku z argumentami podniesionymi w zażaleniu Dyrektora Urzędu Celnego zważyć należy, co następuje:

Powołanie treści art. 35 § 2 k.p.k. w jego pełnym brzmieniu wszystko wyjaśnia. Prawo wykonywania czynności oskarżyciela publicznego przysługuje innym organom tylko w granicach ustawowego upoważnienia. Ilekroć ustawodawca ogranicza te prawa do pewnego tylko etapu postępowania (jak np. w art. 421 k.p.k.) lub też stawia przy wykonywaniu tego prawa - w sposób pośredni lub bezpośredni - dodatkowe ograniczenia, organy te powinny się tym ograniczeniom podporządkować. Takim właśnie pośrednim ograniczeniem, w wykonywaniu m.in. przez Urząd Celny czynności oskarżyciela publicznego, jest treść art. 464 § 2 k.p.k. Odwołanie się zaś, w formie argumentu, do treści art. 126 § 1 u.k.s., pomija całkowicie metodę wykładni językowej i systemowej, w tym oczywisty argument a rubrica. Nie można odrywać treści zdania drugiego art. 126 § 1 u.k.s., na którą powołuje się autor zażalenia, od treści zdania pierwszego tegoż przepisu. Uwzględniając zaś treść wspomnianego zdania pierwszego i wskazany argument a rubrica, jasne jest, że przez wyrazy "sąd" lub "prokurator" należy rozumieć również "finansowy organ orzekający" lub "organ dochodzenia", ale tylko w kontekstach, o których mowa w zdaniu pierwszym (...).

Reasumując, skarga kasacyjna wnoszona przez organ finansowy "pochodzi od innej strony niż prokurator", a zatem powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata. Zaskarżone postanowienie zatem należało utrzymać w mocy.

OSNKW 1997 r., Nr 11-12, poz. 101