Postanowienie z dnia 2000-05-22 sygn. IV KZ 41/00

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV KZ 41/00

Postanowienie z dnia 22 maja 2000 r.

Złożenie przez prokuratora na podstawie art. 524 § 1 k.p.k. wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem, ograniczonego tylko do jednego spośród współoskarżonych, otwiera drogę do wniesienia kasacji jedynie w stosunku do tego oskarżonego.

Przewodniczący: sędzia SN P. Hofmański.

Prokurator Prokuratury Krajowej: A. Herzog.

Sąd Najwyższy w sprawie Mieczysława R., po rozpoznaniu zażalenia Prokuratora Okręgowego w K. na zarządzenie Sędziego Sądu Okręgowego w R. z dnia 27 marca 2000 r. o odmowie przyjęcia kasacji od wyroku Sądu Okręgowego w R. z dnia 19 stycznia 2000 r., po wysłuchaniu wniosku prokuratora

postanowił zaskarżone zarządzenie utrzymać w mocy.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 19 stycznia 2000 r. Sąd Okręgowy w R., po rozpoznaniu apelacji wniesionych od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 14 września 1999 r., prawomocnie umorzył postępowanie karne wobec Mieczysława R. oraz uniewinnił Jerzego S. od popełnienia czynów zarzucanych mu i przypisanych wyrokiem Sądu Rejonowego.

W dniu 24 stycznia 2000 r. Prokurator Okręgowy w K. złożył w trybie art. 524 § 1 k.p.k. wniosek o "...doręczenie orzeczenia zapadłego w dniu 19 stycznia 2000 r. wobec oskarżonego Jerzego S. wraz z uzasadnieniem". W dniu 11 lutego 2000 r. doręczono Prokuraturze Okręgowej w K. wyrok Sądu Okręgowego w R. wraz z uzasadnieniem. W dniu 8 marca 2000 r. do Sądu Okręgowego w R. wpłynęła wniesiona przez prokuratora kasacja od wyroku tego Sądu z dnia 19 stycznia 2000 r. W kasacji prokurator zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w całości na niekorzyść Jerzego S. oraz Mieczysława R.

Zarządzeniem wydanym w dniu 14 marca 2000 r. upoważniony sędzia Sądu Okręgowego w R. przyjął kasację w sprawie Jerzego S., natomiast zarządzeniem wydanym w dniu 27 marca 2000 r. odmówił przyjęcia kasacji złożonej w sprawie Mieczysława R., uzasadniając to tym, iż w terminie zawitym, określonym w art. 524 § 1 k.p.k., prokurator nie złożył wniosku o doręczenie wyroku Sądu Okręgowego w R. z dnia 19 stycznia 2000 r., zapadłego wobec Mieczysława R.

Zarządzenie z dnia 27 marca 2000 r. zaskarżone zostało przez prokuratora. W zażaleniu prokurator zarzucił obrazę art. 530 § 2 i art. 429 § 1 k.p.k. przez stwierdzenie niedopuszczalności kasacji z mocy ustawy oraz art. 524 § 1 k.p.k. przez uznanie, iż przepis ten zobowiązuje prokuratora do zadeklarowania we wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku granic jego zaskarżenia. Opierając się na tych zarzutach, prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego zarządzenia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w R. w celu nadania kasacji prokuratora, dotyczącej oskarżonego Mieczysława R., właściwego biegu.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest zasadne i nie może być uwzględnione.

W całej rozciągłości należy podzielić zapatrywanie autora zażalenia, iż ani przepis art. 524 § 1 k.p.k., ani też żaden inny przepis, nie zobowiązuje prokuratora do zadeklarowania zakresu zaskarżenia wyroku kasacją już we wniosku o doręczenie skarżonego wyroku wraz z uzasadnieniem. Brak takiego obowiązku nie przesądza jednak jeszcze tego, jakie konsekwencje wywołuje zawarte we wniosku prokuratora wyraźne jego ograniczenie podmiotowe do jednego tylko spośród oskarżonych (skazanych). Zdaniem Sądu Najwyższego, złożenie przez prokuratora, na podstawie art. 524 § 1 k.p.k., wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem, ograniczonego tylko do jednego spośród współoskarżonych, otwiera drogę do wniesienia kasacji jedynie w stosunku do tego oskarżonego.

Uzasadniając to zapatrywanie, wskazać należy, co następuje. Kasacją strona może zaskarżyć wyrok sądu odwoławczego w całości lub w części (art. 425 § 2 zd. 1 w zw. z art. 518 k.p.k.). Nie ulega przy tym wątpliwości, że niewskazanie zakresu zaskarżenia (tak podmiotowego, jak i przedmiotowego) prowadzi do przyjęcia, że wyrok sądu odwoławczego zaskarżony został w całości. Należy przyjąć, że podobne reguły rządzą tzw. "postępowaniem przedkasacyjnym". Skoro od uprzedniego złożenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem zależy możliwość wniesienia kasacji, to wniesienie kasacji w określonym zakresie zależne jest od tego, czy w tym zakresie uruchomiono tzw. procedurę przedkasacyjną przez złożenie wniosku, o którym mowa w art. 524 § 1 k.p.k. Jeśli zatem we wniosku jednoznacznie zadeklarowano, iż strona domaga się doręczenia orzeczenia zapadłego wobec jednego ze współoskarżonych, to tym samym strona ta uruchamia tzw. procedurę przedkasacyjną w zakreślonej przez siebie części i w tej tylko części może następnie wnosić kasację. Wprawdzie sąd odwoławczy nie jest uprawniony do sporządzenia uzasadnienia wyroku jedynie w części odnoszącej się do oskarżonego, wobec którego złożono wniosek w trybie art. 524 § 1 k.p.k., to jednak nie ma podstaw do przyjęcia, iż sporządzenie uzasadnienia wyroku, odnoszącego się do wszystkich zawartych w tym wyroku rozstrzygnięć, przesądza o dopuszczalności zaskarżenia wszystkich tych rozstrzygnięć. Przeciwko takiej interpretacji art. 524 § 1 k.p.k. przemawia przede wszystkim wzgląd na stabilność wyroków sądowych i poczucie pewności prawa. Jeżeli w terminie 7-dniowym, określonym w art. 524 § 1 k.p.k., nie zostanie złożony, odnoszący się do danego oskarżonego, wniosek o doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem, oskarżony ten powinien mieć gwarancje, że na skutek orzeczenia sądu kasacyjnego jego sytuacja prawna nie ulegnie pogorszeniu.

Analogiczny układ w wypadku wniesienia wniosku w trybie art. 524 § 1 k.p.k. przez oskarżonego lub jego obrońcę rysuje się w sposób klarowny. Nie ulega wątpliwości, iż nawet wówczas, gdy jeden obrońca reprezentuje w procesie interesy kilku współoskarżonych, to wniosek złożony w odniesieniu do jednego tylko ze współoskarżonych, nie otwiera drogi do złożenia kasacji w stosunku do pozostałych. Wprawdzie konstatacja ta znajduje oparcie w tym, że do wniesienia kasacji uprawnione są strony (obrońca zaś jest jedynie reprezentantem strony i działając jako reprezentant jednego ze współoskarżonych nie musi jednocześnie działać jako reprezentant innego), to jednak nie można pogodzić się z tym, by prokurator miał być w kontekście analizowanego zagadnienia prawnego traktowany odmiennie niż obrońca. Interpretacja taka prowadziłaby bowiem do zachwiania równowagi stron w procesie karnym, co byłoby w omawianym układzie procesowym szczególnie dotkliwe z tego powodu, iż prokurator - w przeciwieństwie do obrońcy oskarżonego - może wnieść kasację także na niekorzyść oskarżonego.

Rozważywszy powyższe, orzeczono jak w postanowieniu.

OSNKW 2000 r., Nr 5-6, poz. 53