Postanowienie z dnia 2010-10-21 sygn. V KK 249/10

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KK 249/10

Postanowienie z dnia 21 października 2010 r.

Przewodniczący: Sędzia SN Tomasz Grzegorczyk. Sędziowie SN: Jacek Sobczak (spr.), Dorota Rysińska.

Sąd Najwyższy - Izba Karna na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k., po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 21 października 2010 r. sprawy Andrzeja Z. skazanego z art. 148 § 1 k.k. z powodu kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego od postanowienia Sądu Okręgowego w S. z dnia 20 listopada 2008 r., postanowił;

uchylić rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 2 zaskarżonego postanowienia Sądu Okręgowego w S. z dnia 20 listopada 2008 r. i przekazać, w tym zakresie, sprawę do ponownego rozpoznania temu Sądowi,

Uzasadnienie

Wyrokiem Sądu w C. z dnia 15 grudnia 1999 r., oskarżony Andrzej Z. został skazany na karę 1 (jednego) roku i 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz na grzywnę w wysokości 1 100 000 lirów (jednego miliona i stu tysięcy lirów) za to, że w dniu 1 listopada 1998 r. w C., naruszając zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, spowodował wypadek będąc w stanie nietrzeźwości, w którym inna osoba doznała obrażeń ciała. Ponadto, tym samym wyrokiem, został on skazany za to, że w dniu 1 listopada 1998 r. w C., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, uzyskał samochód "Ford - Mondeo", o którym wiedział, że pochodzi z kradzieży na szkodę pokrzywdzonego Georgio C.

Nadto, prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Rzymie z dnia 17 lipca 2001 r., zmieniającym wyrok Sądu w R. z dnia 12 maja 2000 r., Andrzej Z. uznany został za winnego tego, że działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, w połowie 1998 r., dokonał zabójstwa Henryka R. przez pobicie go pięściami, nogami oraz żelazną rurą powodując liczne obrażenia, w tym wgniecenie klatki piersiowej i za powyższy czyn został on skazany na karę 15 (piętnastu) lat i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w S. z dnia 28 kwietnia 2006 r., stwierdzono dopuszczalność przekazania skazanego Andrzeja Z. do odbycia wyżej wymienionych kar w Rzeczypospolitej Polskiej oraz zdecydowano o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania na okres trzech miesięcy od daty przekazania go do Polski. Postanowienie to nie zostało zaskarżone przez żadną ze stron postępowania i w konsekwencji uprawomocniło się.

Realizując wszczętą procedurę przejęcia do wykonania na terytorium Polski powyższych wyroków skazujących, Sąd Okręgowy w S., działając na podstawie postanowienia z dnia 28 kwietnia 2006 r., o dopuszczalności przejęcia do wykonania w Polsce kar pozbawienia wolności orzeczonych w Republice Włoskiej wobec skazanego Andrzeja Z., postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2008 r. przyjął, że czyny, przypisane skazanemu Andrzejowi Z. wyrokiem Sądu w C., według prawa polskiego wyczerpują dyspozycje przepisów art. 177 § 1 k.k. w zw. z art. 178 § 1 k.k. oraz art. 291 § 1 k.k., jak również, że wykonaniu, w tym zakresie, podlega kara w łącznym wymiarze 1 (jednego) roku i 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności. Realizując wszczętą procedurę przejęcia do wykonania na terytorium Polski powyższych wyroków skazujących, Sąd Okręgowy w S., postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2008 r. przyjął, że przypisane skazanemu Andrzejowi Z. czyny, wyrokiem Sądu w C., według prawa polskiego, wyczerpują dyspozycje przepisów art. 177 § 1 k.k. w zw. z art. 178 § 1 k.k. oraz art. 291 § 1 k.k., jak również, że wykonaniu, w tym zakresie, podlega kara w łącznym wymiarze 1 (jednego) roku i 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności.

Z kolei czyn przypisany skazanemu Andrzejowi Z. wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Rzymie został przez Sąd Okręgowy w S., tym samym postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2008 r., zakwalifikowany jako zbrodnia stypizowana w art. 148 § 1 k.k., przy czym orzeczono, że wykonaniu podlega kara 15 (piętnastu) lat i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności. W związku z okolicznością, iż postanowienie Sądu Okręgowego w S. z dnia 7 kwietnia 2008 r., w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia określającego kwalifikację prawną czynu i wysokość kary podlegającej wykonaniu w Polsce w odniesieniu do wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzymie z dnia 17 lipca 2001 r., było wadliwe, zostało ono zaskarżone kasacją przez Prokuratora Generalnego.

Postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2008 r., postanowienie Sądu Okręgowego w S. z dnia 7 kwietnia 2008 r. zostało, w zaskarżonej przez Prokuratora Generalnego części, uchylone i przekazane temu sądowi do ponownego rozpoznania.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Okręgowy w S., postanowieniem z dnia 20 listopada 2008 r., działając na podstawie przepisów art. 611c § 1 k.p.k. oraz art. 114 § 4 k.k., określił, iż czyn popełniony przez Andrzeja Z. w połowie 1998 r., w Rzymie, we Włoszech, stanowi przestępstwo z art. 148 § 1 k.k. oraz, że wykonaniu podlega kara za ten czyn w rozmiarze 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności, na poczet której zaliczeniu podlega okres rzeczywistego pozbawienia skazanego wolności za granicą od dnia 15 grudnia 2000 r. do dnia 23 stycznia 2008 r.

Postanowienie to nie zostało zaskarżone przez żadną ze stron postępowania i uprawomocniło się w dniu 28 listopada 2008 r.

Od przedmiotowego postanowienia, ponownie w niniejszej sprawie, kasację wniósł Prokurator Generalny. We wniesionej przez siebie kasacji Prokurator Generalny podniósł "rażące i mające istotny wpływ na treść postanowienia naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego, a mianowicie art. 97 k.p.k., art. 114 § 4 k.k. i art. 11 ust. 1 lit. d Konwencji o przekazywaniu osób skazanych, sporządzonej w Strasburgu dnia 21 marca 1983 r., polegające na zaniechaniu przez sąd sprawdzenia istotnych okoliczności faktycznych sprawy, w wyniku czego w procedurze przejęcia do wykonania na terytorium Polski wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzymie z dnia 17 lipca 2001 r., dotyczącego Andrzeja Z., doszło do pominięcia, przy ustaleniu wymiaru kary podlegającej wykonaniu, orzeczenia Sądu Wyjazdowego Apelacyjnego w Rzymie z dnia 9 stycznia 2007 r., mocą którego darowano skazanemu 3 lata z orzeczonej kary 15 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności, co doprowadziło do wadliwego określenia, iż wykonaniu podlega kara w rozmiarze 15 lat pozbawienia wolności, naruszającego statuowaną w Konwencji o przekazywaniu osób skazanych zasadę nie pogarszania sytuacji skazanego". Na tej podstawie Prokurator Generalny wniósł o uchylenie, w części dotyczącej rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2 zaskarżonego postanowienia (określenia wymiaru kary podlegającego wykonaniu wobec skazanego), postanowienia Sądu Okręgowego w S. z dnia 20 listopada 2008 r. i przekazanie przedmiotowej sprawy, w tym zakresie, do ponownego rozpoznania temu Sądowi. 

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego Andrzeja Z. jest oczywiście zasadna, w rozumieniu art. 535 § 5 k.p.k. i podlega uwzględnieniu.

Z materiałów sprawy wynika, iż w przedmiotowej sprawie, wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Rzymie z dnia 17 lipca 2001 r., oskarżony Andrzej Z., za dokonanie zabójstwa, skazany został na karę 15 (piętnastu) lat i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności. W wyniku przeprowadzanej procedury przejęcia do wykonania w Polsce kar pozbawienia wolności wymierzonych Andrzejowi Z. w Republice Włoskiej, został on dniu 16 stycznia 2008 r., przekazany do Polski.

Jednakże, jeszcze w dniu 9 stycznia 2007 r., Sąd Wyjazdowy Apelacyjny w Rzymie wydał orzeczenie wprowadzające akt łaski, na podstawie którego umorzono skazanemu Andrzejowi Z. wykonanie 3 (trzech) lat pozbawienia wolności w ramach orzeczonej wobec niego, wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Rzymie z dnia 17 lipca 2001 r., kary 15 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności. Nadto, orzeczeniem o wcześniejszym zwolnieniu, wydanym w dniu 6 maja 2004 r., darowano skazanemu Andrzejowi Z. 90 (dziewięćdziesiąt) dni z orzeczonej wobec niego kary 15 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności. W rezultacie, wymierzona oskarżonemu kara za zabójstwo została - w sumie - zmniejszona do 12 (dwunastu) lat i 1 (jednego) miesiąca pozbawienia wolności.

O fakcie wydania przez sąd włoski orzeczenia, mocą którego umorzono wobec skazanego 3 (trzy) lata pozbawienia wolności z orzeczonej wobec niego kary 15 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności, skazany powiadomił Sąd Okręgowy w S. pismem z dnia 17 sierpnia 2008 r. Dołączył również do tego pisma kserokopię orzeczenia sądu włoskiego z dnia 9 stycznia 2007 r. Dokumenty te zostały załączone do akt sprawy.

Pomimo tego, Sąd Okręgowy w S., nie starając się w jakikolwiek sposób wyjaśnić aktualnej sytuacji prawnej skazanego Andrzeja Z., postanowieniem z dnia 20 listopada 2008 r., na podstawie art. 114 § 4 k.k. i art. 611c § 1 k.p.k., określił, iż za popełniony przez skazanego czyn z art. 148 § 1 k.k., wykonaniu w Polsce podlega kara 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności.

Zauważyć w tym miejscu należy, że, zgodnie z brzmieniem przepisu art. 97 k.p.k., jeżeli zachodzi potrzeba sprawdzenia okoliczności faktycznych przed wydaniem orzeczenia na posiedzeniu, sąd dokonuje tego sam albo w tym celu wyznacza sędziego ze składu orzekającego bądź zwraca się o wykonanie określonych czynności do sądu miejscowo właściwego. Z brzmienia tego przepisu jednoznacznie wynika, iż sąd ma obowiązek sprawdzenia okoliczności faktycznych, o ile taka potrzeba zachodzi w sprawie, a więc nie można mówić o fakultatywności tego rodzaju czynności. Natomiast sąd decyduje, czy czynności sprawdzające wykona sam, w pełnym składzie, przez sędziego wyznaczonego, czy też czynność te wykona sąd wezwany (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1991 r., sygn. I KZP 34/91, OSNKW 1992/3 - 4/25).

Z protokołu posiedzenia odbytego w dniu 20 listopada 2008 r. przed Sądem Okręgowym w S. wynika wprawdzie, że skazany Andrzej Z. nie skorzystał z prawa do złożenia wyjaśnień i nie ustosunkował się do wniosku prokuratora o określenie przez Sąd, że czyn przypisany mu wyrokiem z dnia 17 lipca 2001 r. stanowi przestępstwo z art. 148 § 1 k.k. i, że wykonaniu w Polsce winna podlegać kara 15 lat pozbawienia wolności. Jednakże Sąd dysponował w dacie wydawania przedmiotowego postanowienia pismem Andrzeja Z. z dnia 17 sierpnia 2008 r., z którego wynikało, iż powyższy wyrok sądu z dnia 17 lipca 2001 r., będący przedmiotem postępowania, w zakresie orzeczonej w nim kary, został zmodyfikowany.

Sąd Okręgowy w S. zobowiązany był w takiej sytuacji, stosownie do art. 97 k.p.k., do sprawdzenia wskazanych przez oskarżonego okoliczności faktycznych, gdyż mogły one mieć bardzo istotny wpływ na treść wydanego przez tenże Sąd, w trybie art. 114 § 4 k.k. oraz art. 611c § 1 k.p.k., postanowienia. Wskazany Sąd, jednakże, nie dokonał nawet przetłumaczenia na język polski dostarczonej przez Andrzeja Z. kserokopii orzeczenia sądu włoskiego z dnia 9 stycznia 2007 r. Tymczasem, dokonanie tego tłumaczenia musiałoby doprowadzić Sąd do wniosku o konieczności zweryfikowania prawdziwości dostarczonego przez skazanego orzeczenia w drodze międzynarodowej pomocy prawnej. W rezultacie, Sąd pozyskałby wiedzę o darowaniu skazanemu części kary.

Na skutek zaniechania sprawdzenia okoliczności faktycznych podanych przez skazanego Andrzeja Z. w złożonym przez niego piśmie z dnia 17 sierpnia 2008 r., Sąd nie miał możliwości poczynienia przytoczonych ustaleń. W efekcie, Sąd niezasadnie, z naruszeniem przepisu art. 114 § 4 k.k. oraz art. 97 k.p.k., na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzymie z dnia 17 lipca 2001 r., z pominięciem, zarazem, orzeczenia Sądu Wyjazdowego Apelacyjnego w Rzymie z dnia 9 stycznia 2007 r., określił, że za przypisane skazanemu zabójstwo, wykonaniu w Polsce podlegać będzie wobec skazanego kara 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności.

Prokurator Generalny w kasacji w sposób oczywiście błędny wskazuje, jako mający zastosowanie w niniejszym wypadku, przepis art. 11 ust. 1 lit. d Konwencji Strasburskiej, skoro z akt sprawy wynika, że przy przejęciu skazanego strona włoska zażądała, aby strona polska przyjęła zastosowanie wobec skazanego trybu określonego w art. 9 ust. 1 lit. a i 10 Konwencji (pismo Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 4 kwietnia 2008 r.). Niemniej podniesione w kasacji uchybienie miało miejsce, tyle, że w ramach art. 10 ust. 1 Konwencji -co nie miało wpływu na ocenę oczywistej zasadności kasacji. W niniejszej sprawie, bowiem, nie uwzględniono rzeczywistego ograniczenia wymierzonej skazanemu kary wynikającego z orzeczeń sądów włoskich. Sąd powinien był, przy poprawnym uwzględnieniu tychże orzeczeń, wymierzyć skazanemu karę, podlegającą wykonaniu na terytorium Polski, w wysokości nie przekraczającej 12 (dwunastu) lat i 1 (jednego) miesiąca pozbawienia wolności. Zaistniałe w sprawie uchybienia miały, niewątpliwie, rażący charakter oraz istotny wpływ na treść wydanego postanowienia. Z powyższych przyczyn kasacja Prokuratora Generalnego, wniesiona z urzędu na korzyść skazanego Andrzeja Z., jest uzasadniona. Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy uchylił rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 2 zaskarżonego postanowienia Sądu Okręgowego w S. z dnia 20 listopada 2008 r. i zdecydował się przekazać sprawę skazanego Andrzeja Z., w tym zakresie, Sądowi Okręgowemu w S. do ponownego rozpoznania.