Postanowienie z dnia 2011-05-24 sygn. III KK 287/10

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KK 287/10

Postanowienie z dnia 24 maja 2011 r.

Przewodniczący: Sędzia SN Jadwiga Żywolewska - Ławniczak (sprawozdawca). Sędziowie: SN Krzysztof Cesarz, SA del. do SN Piotr Mirek.

Przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej: Małgorzaty Wilkosz - Śliwy.

Sąd Najwyższy w sprawie Wojciecha S. skazanego z art. 160 § 3 k.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 24 maja 2011 r., kasacji wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich od wyroku Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 10 marca 2010 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Z. z dnia 21 grudnia 2009 r., oddala kasację jako oczywiście bezzasadną, 

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2009 r., Sąd Rejonowy w Z. uznał Wojciecha S. za winnego tego, że w dniu 23 sierpnia 2006 r. w Z., pełniąc funkcję lekarza dyżurnego Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii miejscowego szpitala, wskutek nie zachowania wymaganych reguł ostrożności, dopuścił do zbyt późnego przyjęcia przewlekle krwawiącej pacjentki, przez ww. Oddział w celu podjęcia intensywnego leczenia i monitorowania, czym nieumyślnie naraził ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia z powodu wstrząsu krwotocznego, to jest przestępstwa z art. 160 § 2 k.k. w zw. z art. 160 § 3 k.k. i za to skazał go na karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych, przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 100 zł.

Tym samym wyrokiem została także uznana za winną występku z art. 160 § 2 k.k. w zw. z art. 160 § 3 k.k. i skazana - druga oskarżona w sprawie - Izabela P.

Wyrok ten został w całości zaskarżony przez obrońcę Wojciecha S.

W apelacji podniesiono zarzuty naruszenia przepisów prawa karnego procesowego, które miało wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4 k.p.k. i art. 7 k.p.k. polegające na dowolnej ocenie dowodów przeprowadzonych w niniejszej sprawie oraz wynikający z tej wadliwej oceny błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku. Apelację wniósł także obrońca współoskarżonej.

Sąd Okręgowy w Ł. wyrokiem z dnia 10 marca 2010 r., utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelacje obrońcy Wojciecha S. oraz obrońcy Izabeli P. za oczywiście bezzasadne. W dniu 12 marca 2010 r. wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego złożył obrońca współoskarżonej Izabeli P., zaś w dniu 17 marca 2010 r. do Sądu Okręgowego w Ł. wpłynął wniosek obrońcy Wojciecha S.

W sporządzonym uzasadnieniu wyroku z dnia 10 marca 2010 r. Sąd Okręgowy w Ł. stwierdził, że: "z uwagi na złożenie wniosku o uzasadnienie wyroku jedynie przez obrońcę oskarżonej Izabeli P. Sąd zgodnie z art. 423 § 1a k.p.k. ograniczył zakres uzasadnienia do części wyroku odnoszącej się do tej oskarżonej", wobec czego nie ustosunkował się w nim do zarzutów i wniosków zawartych w rozpoznanej apelacji obrońcy oskarżonego Wojciecha S. Od tego wyroku kasację wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich. Zaskarżył wyrok w części dotyczącej skazanego Wojciecha Skawińskiego na jego korzyść zarzucając rażące i mogące mieć istotny wpływ na jego treść naruszenie prawa karnego procesowego, tj. art. 457 § 3 k.p.k. - polegające na bezpodstawnym odstąpieniu przez Sąd Okręgowy od sporządzenia pisemnych motywów orzeczenia, w części odnoszącej się do zarzutów apelacyjnych obrońcy Wojciecha Bogdana Skawińskiego, podczas gdy przyjęty przez Sąd wniosek o doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem, obligował Sąd II instancji do podania w uzasadnieniu wyroku, czym kierował się wydając wyrok oraz dlaczego zarzuty i wnioski apelacji obrońcy uznał za oczywiście bezzasadne.

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej Wojciecha S. i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi II instancji.

Sąd Najwyższy analizował tę kasację na posiedzeniu w dniu 5 listopada 2010 r. i na podstawie art. 449a k.p.k. w zw. z art. 518 k.p.k. postanowił zwrócić akta sprawy Sądowi Okręgowemu w Ł. w celu sporządzenie uzasadnienia wyroku z dnia 10 marca 2010 r., w stosunku do Wojciecha S.

Uzasadnienie takie zostało sporządzone, a jego odpisy doręczone zostały stronom oraz Rzecznikowi Praw Obywatelskich, który nie sformułował innych zarzutów niż podniesiony w kasacji zarzut obrazy art. 457 § 3 k.p.k.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich okazała się niezasadna.

Przepis art. 457 § 3 k.p.k. określa wymogi, jakie winno spełniać uzasadnienie sądu odwoławczego, stanowiące sprawozdanie dokumentujące zarówno kompletność kontroli odwoławczej - poprzez ustosunkowanie się do wszystkich zarzutów i wniosków zawartych w rozpoznanym środku odwoławczym, jak też jej rzetelność - poprzez wykazanie dlaczego te zarzuty i wnioski uznane zostały za zasadne lub niezasadne i czym kierował się sąd odwoławczy wydając wyrok. Utrwalona linia orzecznicza Sądu Najwyższego nie pozostawia wątpliwości, że niespełnienie wymogów określonych w tym przepisie może stanowić rażące naruszenie prawa procesowego, mogące mieć istotny wpływ na treść poddanego kontroli kasacyjnej wyroku sądu odwoławczego. Może zatem stać się podstawą skutecznego zarzutu kasacyjnego, skierowanego wszakże przeciwko orzeczeniu sądu odwoławczego, które w wypadku rażącego naruszenia art. 457 § 3 k.p.k., nie poddaje się kontroli kasacyjnej. Do czasu nowelizacji przepisu art. 457 k.p.k., dokonanej ustawą z dnia 10 stycznia 2003 r. (Dz. U. Nr 17 poz. 155), sąd odwoławczy sporządzał uzasadnienie z urzędu, w każdej rozpoznanej sprawie, a prawo procesowe nie przewidywało możliwości sporządzenia uzasadnienia częściowego. Przywołana wyżej nowela wprowadziła w art. 457 § 2 k.p.k. formułę orzeczenia sądu odwoławczego utrzymującego w mocy zaskarżony i uznającego apelację za oczywiście bezzasadną, a w takim wypadku przewidziała sporządzenie uzasadnienia na wniosek strony, z zastosowaniem do tej czynności przepisów art. 422 i 423 k.p.k. Przepisy te uregulowały problematykę sposobu i terminu składania wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego, a także upoważniły sąd odwoławczy, przez odpowiednie zastosowanie art. 423 § 1a k.p.k., do sporządzenia uzasadnienia podmiotowo ograniczonego do tej części wyroku, która dotyczyły strony składającej wniosek.

W sprawie niniejszej nie doszło do - jak to sformułowano w zarzucie kasacji - "odstąpienia" od sporządzenia uzasadnienia, co wymagałoby decyzji procesowej, nie mającej oparcia w ustawie. Sąd odwoławczy nie sporządził uzasadnienia w części dotyczącej skazanego Wojciecha S. przyjmując błędnie, że wniosek o uzasadnienie w tej części nie został złożony. W ocenie Sądu Najwyższego nie ma jednakże podstaw potraktowania takiego stanu rzeczy jako rażącego naruszenia art. 457 § 3 k.p.k., jako że prawo procesowe przewiduje w takiej sytuacji możliwość uzupełnienia uzasadnienia sądu odwoławczego w drodze odpowiedniego zastosowania art. 449a k.p.k. Przepis ten literalnie przewiduje uzupełnienie podmiotowo ograniczonego uzasadnienia sądu pierwszej instancji, jednakże zarówno zawarte w nim odwołanie do treści art. 423 § 1a k.p.k., mającego zastosowanie do uzasadnienia orzeczenia sądu odwoławczego wydanego z zastosowaniem art. 457 § 2 k.p.k. i sporządzanego na wniosek strony, jak i treść art. 518 k.p.k. decydującego o odpowiednim stosowaniu do postępowania kasacyjnego przepisów rozdziału IX kodeksu postępowania karnego, przesądzają możliwość wykorzystania zawartej w nim regulacji w postępowaniu kasacyjnym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2008 r., III KK 278/07, LEX nr 402324).

Przepis art. 449a k.p.k. służy należytej realizacji ekonomii procesowej, tym wyraziściej rysującej się w postępowaniu kasacyjnym - poddającym kontroli orzeczenia prawomocne, eliminując możliwość ich uchylania wyłącznie z przyczyny nie sporządzenia uzasadnienia w części podmiotowej, dotyczącej strony, której środek odwoławczy został rozpoznany, a która złożyła pominięty wniosek, w trybie art. 423 § 1a k.p.k. (por. P. Hofmański (red.); Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2007, t. II, s. 751).

Powyższe stanowisko nie stoi w sprzeczności z przywołanym w kasacji wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2007 r., V KK 64/07, LEX nr 351205, jako że prawo procesowe nie daje uprawnienia do podjęcia decyzji o uzupełnieniu uzasadnienia sądowi właściwemu do jego sporządzenia. Wymagająca formy postanowienia decyzja o zwróceniu akt celem sporządzenia uzasadnienia w określonej części podmiotowej, na podstawie art. 449a k.p.k., należy do wyłącznej właściwości sądu odwoławczego.

Należy zatem w pełni zaakceptować postąpienie Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie, który postanowieniem z dnia 5 listopada 2010 r., na podstawie art. 449a k.p.k. w zw. z art. 518 k.p.k. polecił Sądowi Okręgowemu w Łomży sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego wyroku w części dotyczącej skazanego Wojciecha S.

Zauważyć przy tym należy, że ten sposób procedowania nie narusza uprawnień strony, której wniosek o sporządzenie uzasadnienia, złożony art. 457 § 2 k.p.k. w zw. z art. 423 § 1a k.p.k., został pominięty w trakcie sporządzenia uzasadnienia sądu odwoławczego, gdyż uzupełniające uzasadnienie podlega doręczeniu, a doręczenie uzupełniającego uzasadnienia otwiera termin do uzupełnienia uprzednio wniesionej kasacji.

W sprawie niniejszej, z uwagi na ograniczenia z art. 523 § 2 k.p.k., kasacja została wniesiona na podstawie art. 521 k.p.k., zatem możliwość jej uzupełnienia miał jedynie podmiot wnoszący kasację - Rzecznik Praw Obywatelskich - lecz z niej nie skorzystał.

W zaistniałej sytuacji procesowej kasacja, zarzucająca wyłącznie rażące i mogące mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia naruszenie art. 457 § 3 k.p.k., wynikające z nie sporządzenia uzasadnienia w części dotyczącej skazanego Wojciecha S., stała się bezzasadna w stopniu oczywistym i jako taka została oddalona. O wydatkach postępowania kasacyjnego rozstrzygnięto zgodnie z art. 638 k.p.k.

W ocenie Sądu Najwyższego ten stan rzeczy nie upoważnia do przyjęcia trafności zarzutu kasacji, wskazującego na rażące naruszenie art. 457 § 3 k.p.k.