Uchwała z dnia 1970-09-30 sygn. VI KZP 25/70

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VI KZP 25/70

Uchwała 7 sędziów z dnia 30 września 1970 r.

Zeznania złożone w postępowaniu przygotowawczym przez świadka, który przed złożeniem tych zeznań został uprzedzony o przysługującym mu prawie odmowy zeznań (art. 165 k.p.k., art. 173 § 2 k.p.k.), ale z uprawnienia tego nie skorzystał, mogą być odczytane na rozprawie na podstawie art. 337 k.p.k. również wtedy, gdy świadek ten zmarł przed rozprawą.

Przewodniczący: Prezes F. Wróblewski, Sędziowie: M. Budzianowski, K. Czajkowski, H. Kempisty (sprawozdawca), A. Pyszkowski, J. Szamrej, M. Szczepański (współsprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Generalnej: T. Guzkiewicz.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu złożonego na podstawie art. 29 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 11, poz. 54) wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1970 r. o wyjaśnienie przez skład siedmiu sędziów Sądu Najwyższego następującej kwestii prawnej:

"Czy w świetle przepisu art. 168 k.p.k. mogą być odczytane na mocy art. 337 k.p.k. zeznania złożone w postępowaniu przygotowawczym przez świadka, który na zasadzie art. 165 k.p.k. miał prawo odmówić zeznań, a który następnie zmarł przed rozprawą?"

i po wysłuchaniu wniosku prokuratora

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

Uzasadnienie

Przepisami art. 165 i 168 k.p.k. ustawodawca ograniczył działanie podstawowej zasady procesowej: zasady prawdy (art. 2 § 1 pkt 2 k.p.k.). Ograniczenie tej zasady nie jest jednak pomyślane w interesie oskarżonego. Jedyną ratio legis wyrażoną w wymienionych przepisach jest interes świadka będącego osobą najbliższą w stosunku do oskarżonego, polegający na stworzeniu mu możliwości uniknięcia sytuacji krępującej swobodę jego wypowiedzi w razie konieczności wyboru między złożeniem zeznań zgodnych z prawdą, lecz obciążających oskarżonego, a narażeniem się na odpowiedzialność karną za fałszywe zeznania.

Z powyższego stwierdzenia wypływa wniosek mający już bezpośrednie znaczenie dla rozpatrywanej kwestii prawnej. Skoro bowiem świadek zmarł przed rozprawą, to tym samym odpadła potrzeba chronienia omówionego wyżej jego interesu w sposób określony w art. 165 i 168 k.p.k., wobec czego zgodnie z zasadą cessante ratione cessat et lex ipsa odpada możliwość i potrzeba stosowania wymienionych przepisów k.p.k., a tym samym i zawartego w nich ograniczenia wskazanej na wstępie zasady procesowej. Okoliczność ta sprawia, że odczytanie na rozprawie na podstawie art. 337 k.p.k. złożonych w postępowaniu przygotowawczym zeznań takiego świadka, uprzedzonego (art. 173 § 2 k.p.k.) wówczas o prawie do odmowy zeznań, z którego jednak nie skorzystał, nie może być uznane za naruszenie art. 168 k.p.k.

OSNKW 1970 r., Nr 11, poz. 135