Wyrok z dnia 1971-08-05 sygn. IV KR 144/71

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV KR 144/71

Wyrok z dnia 5 sierpnia 1971 r.

Zakwalifikowanie zabójstwa z art. 148 § 2 k.k. następuje wtedy, gdy sprawca działa pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami.

Żądanie ustawy, by silne wzburzenie było usprawiedliwione okolicznościami, należy rozumieć w ten sposób, że zastosowanie kwalifikacji z art.148 § 2 k.k. uzasadnia nie każdy afekt, lecz tylko taki, który powstał w wyniku szczególnej sytuacji motywacyjnej, i to takiej, która uzasadnia jego powstanie, a tym samym w pewnym stopniu "usprawiedliwia" działanie sprawcy. Kodeks więc odwołuje się do oceny moralnej działania w afekcie za zasługujące na mniejsze potępienie, inne zaś nakazuje traktować jako zwykłe zabójstwo określone w art. 148 § 1 k.k.

Przewodniczący: sędzia A. Kafarski (sprawozdawca). Sędziowie: Z. Kubec, M. Szczepański.

Prokurator Prokuratury Generalnej: C. Marysz.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy Michała K., oskarżonego z art. 148 § 1 k.k., z powodu rewizji założonej przez oskarżonego od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Lublinie z dnia 20 lutego 1971 r.

zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że oskarżonemu Michałowi K. za przypisany mu czyn wymierzył karę 12 lat pozbawienia wolności, zaliczając na poczet tej kary okres tymczasowego aresztu od dnia 12 lipca 1970 r. (...).

Uzasadnienie

Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Lublinie z dnia 20 lutego 1971 r. oskarżony Michał K. został uznany za winnego, że nocą z 11 na 12 lipca 1970 r. w M. w zamiarze pozbawienia życia Katarzyny G. uderzył ją kilkakrotnie w głowę twardym, nie ustalonym przedmiotem, a następnie, uciskając rękami za szyję, spowodował jej śmierć przez uduszenie. Za ten czyn, zakwalifikowany z art. 148 § 1 k.k., oskarżony został skazany na piętnaście lat pozbawienia wolności.

Wyrok ten zaskarżył oskarżony, zarzucając:

1) błędną ocenę okoliczności faktycznych przyjętych za podstawę wyroku na skutek nieuwzględnienia, że oskarżony działał w stanie silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami;

2) rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu.

W konkluzji rewizja wnosi o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu w Lublinie bądź o zmianę zaskarżonego wyroku przez zakwalifikowanie czynu oskarżonego z art. 148 § 2 k.k. i wymierzenie za ten czyn łagodnej kary albo przez złagodzenie kary orzeczonej za przestępstwo z art. 148 § 1 k.k.

Sąd Najwyższy uznał, co następuje:

Zakwalifikowanie zabójstwa z art. 148 § 2 k.k. następuje wtedy, gdy sprawca działa pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami.

Żądanie ustawy, by silne wzburzenie było usprawiedliwione okolicznościami należy rozumieć w ten sposób, że zastosowanie kwalifikacji z art. 148 § 2 k.k. uzasadnia nie każdy afekt, lecz tylko taki, który powstał w wyniku szczególnej sytuacji motywacyjnej, i to takiej, która uzasadnia jego powstanie, a tym samym w pewnym stopniu "usprawiedliwia" działanie sprawcy. Kodeks więc odwołuje się do oceny moralnej działania w afekcie, uznając - że względu na nią - pewne wypadki działania w afekcie za zasługujące na mniejsze potępienie, inne zaś nakazuje traktować jako zwykłe zabójstwo określone w art. 148 § 1 k.k.

W konkluzji więc należy stwierdzić, że czyn oskarżonego Michała K. mógłby być zakwalifikowany z art. 148 § 2 k.k., gdyby afekt, w którym działał, sięgał granic wskazanych w tym przepisie i gdyby afekt ten powstał w wyniku postępowania Katarzyny G., które w pewnym stopniu "usprawiedliwiałoby" jego czyn.

Oba wskazane wyżej warunki w wypadku oskarżonego nie zachodzą.

Afekt oskarżonego w chwili popełnienia przypisanego mu czynu nie sięgał granic wskazanych w art. 148 § 2 k.k., albowiem jego działanie było wywołane nie tyle przeżyciami psychicznymi, lecz ukształtowało się i przybrało formy wskazane w zaskarżonym wyroku przede wszystkim na skutek wypicia znacznej ilości alkoholu.

Również działanie oskarżonego nie nastąpiło przy istnieniu drugiej ze wskazanych wyżej okoliczności, albowiem mimo że oskarżony znajdował się w stanie dość silnego wzburzenia psychicznego, przyczyną tego stanu było postępowanie Niny K., narzeczonej oskarżonego, a nie jej matki Katarzyny G., którą oskarżony pozbawił życia (...).

Drugi z podniesionych w rewizji zarzutów należało uznać za trafny.

Oskarżony nadużywał wprawdzie alkoholu, lecz dotychczas karany nie był i ma dobrą opinię. Przypisanego mu czynu oskarżony dopuścił się w stanie nietrzeźwym, lecz działał, jak to już wyżej wskazano, w stanie dość silnego wzburzenia psychicznego wywołanego tym, że mimo odkładania i stawiania pod znakiem zapytania jego małżeństwa z Niną K. matka jej wykorzystywała oskarżonego, korzystając z jego bezpłatnej pomocy w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, co musiało doprowadzić do powstania u niego poczucia pokrzywdzenia. Jeśli się do tego doda, że oskarżony przyznał się do winy, należało przy uwzględnieniu okoliczności wskazanych w zaskarżonym wyroku uznać, że kara dwunastu lat pozbawienia wolności spełni zadania w zakresie reedukacji oskarżonego i będzie odpowiadać społecznemu poczuciu sprawiedliwości.

OSNKW 1972 r., Nr 1, poz. 8