Postanowienie z dnia 1973-01-27 sygn. III KZ 234/72

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KZ 234/72

Postanowienie z dnia 27 stycznia 1973 r.

Przewidziane w art. 183 k.p.k. wymaganie powołania dwóch co najmniej lekarzy psychiatrów zmierza do zabezpieczenia warunków, w których każdy z biegłych - nie będąc zależny od pozostałych - mógłby wyrażać własny pogląd w kwestii zdrowia psychicznego oskarżonego, kierując się wyłącznie wynikami badań, zasadami doświadczenia i wskazaniami nauki. Powołany przepis zakłada, że opinia biegłych stanowić może - w określonych wypadkach - końcowy rezultat starcia się różnych, nawet przeciwstawnych poglądów i że niekiedy może nie dojść do pełnego uzgodnienia poglądów między biegłymi. Rękojmią nieskrępowanej żadnymi względami ubocznymi możności reprezentowania własnego, niezależnego poglądu w sprawie jest brak między biegłymi powiązań określonych w art. 120 § 5 k.k.

Przewodniczący: sędzia J. Cieślak. Sędziowie: dr K. Mioduski (sprawozdawca), A. Żylewicz. Prokurator Prokuratury Generalnej: R. Wnękowski.

Sąd Najwyższy w sprawie Ryszarda S., oskarżonego z art. 148 § 1 i art. 168 § 2 k.k., po rozpoznaniu zażalenia prokuratora na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu - Ośrodek Zamiejscowy w Kaliszu z dnia 12 grudnia 1972 r. oraz po wysłuchaniu wniosku prokuratora, postanowił:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Wojewódzkiemu w Poznaniu - Ośrodek Zamiejscowy w Kaliszu do rozpoznania.

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem sąd pierwszej instancji na podstawie art. 344 § 1 k.p.k. zwrócił sprawę Prokuratorowi Wojewódzkiemu w Poznaniu w celu uzupełnienia postępowania przygotowawczego przez wydanie na podstawie obserwacji przeprowadzonej w zakładzie leczniczym, z wyjątkiem zakładu w O., opinii o stanie zdrowia oskarżonego przez dwóch biegłych lekarzy psychiatrów nie będących małżonkami.

Prokurator w zażaleniu zarzuca naruszenie art. 344 § 1 i art. 179 § 2 k.p.k. oraz wnosi o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do rozpoznania. W zażaleniu prokurator wywodzi, że sąd nietrafnie kwestionuje znajdującą się w aktach opinię biegłych psychiatrów z tej tylko racji, iż biegli ci są małżeństwem. W każdym jednak razie nawet potrzeba przeprowadzenia nowych badań psychiatrycznych nie uzasadnia zwrotu sprawy do stadium postępowania przygotowawczego, nie chodzi tu bowiem o brak, którego usunięcie powodowałoby w postępowaniu sądowym znaczne trudności.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wyrażony w zażaleniu pogląd, jakoby zastrzeżenia Sądu Wojewódzkiego zgłoszone co do opinii wydanej przez psychiatrów będących małżonkami były niezasadne, uznać należy za nietrafny.

Przewidziane w art. 183 k.p.k. wymaganie powołania dwóch co najmniej lekarzy psychiatrów zmierza do zabezpieczenia warunków, w których każdy z biegłych - nie będąc zależny od pozostałych - mógłby wyrażać własny pogląd w kwestii zdrowia psychicznego oskarżonego, kierując się wyłącznie wynikami badań, zasadami doświadczenia i wskazaniami nauki. Powołany przepis zakłada, że opinia biegłych stanowić może, w określonych wypadkach, końcowy rezultat starcia się różnych, nawet przeciwstawnych oglądów i że niekiedy może nie dojść do całkowitego uzgodnienia poglądów między biegłymi. Rękojmią nieskrępowanej żadnymi względami ubocznymi możności reprezentowania własnego, niezależnego poglądu w sprawie jest brak między biegłymi powiązań określonych w art. 120 § 5 k.k.

Podobny pogląd wyraził już Sąd Najwyższy w orzeczeniu II KR 155/71 (nie opublikowanym), przy czym pogląd ten uzyskał poparcie w piśmiennictwie.

Uznać natomiast należy trafność podniesionego w zażaleniu zarzutu, że w sprawie niniejszej brak przewidzianej w art. 344 § 1 k.p.k. przesłanki w postaci znacznych trudności, na jakie musiałoby natrafiać przeprowadzenie postulowanej przez sąd czynności w postępowaniu sądowym. Wynika to nawet z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, które nie wskazuje, jaką trudność (nie mówiąc już o znacznych trudnościach) przedstawiać miałoby dla sądu powołanie nowych biegłych dla wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego, a nawet wręcz stwierdza: "Sąd i prokuratura mają w tym wypadku równe możliwości zlecenia biegłym orpacowania nowej opinii". Nie można też zgodzić się z wyrażonym w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia poglądem, jakoby "(...) względy słuszności przemawiały za tym, aby przewlekłość postępowania wynikła z uchybienia obciążała ten organ, który dopuścił się tego uchybienia". Przepis bowiem art. 344 k.p.k. nie uzależnia decyzji sądu od winy organów prowadzących postępowanie, a warunkuje ją znacznymi trudnościami, jakie powodowałoby dokonanie niezbędnych czynności w postępowaniu sądowym.

OSNKW 1973 r., Nr 5, poz. 64