Uchwała z dnia 1974-05-23 sygn. VI KZP 3/74

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VI KZP 3/74

Uchwała z dnia 23 maja 1974 r.

Oskarżyciel posiłkowy może w postępowaniu sądowym wnieść zażalenie na postanowienie co do środka zapobiegawczego, jeżeli postanowienie to narusza jego prawa lub szkodzi jego interesom.

 Przewodniczący: sędzia dr T. Majewski. Sędziowie: I. Kazimierczak (sprawozdawca), J. Szamrej.

Prokurator Prokuratury Generalnej: T. Guzkiewicz.

 Sąd Najwyższy w sprawie Heleny Z., oskarżonej z art. 155 § 1 pkt 2 k.k., po rozpoznaniu przekazanego w trybie art. 390 § 1 k.p.k. przez Sąd Wojewódzki w Lublinie postanowieniem z dnia 23 stycznia 1974 r. zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"Czy oskarżyciel posiłkowy jest uprawniony do wnoszenia zażalenia na postanowienie co do środków zapobiegawczych, w szczególności zaś tymczasowego aresztowania?"

i po wysłuchaniu wniosku prokuratora

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

 Uzasadnienie

Ustawodawca różnie unormował prawo odwoływania się pokrzywdzonego występującego tylko w tej roli i pokrzywdzonego będącego oskarżycielem posiłkowym.

W szczególności w odniesieniu do pierwszego kodeks postępowania karnego wylicza wyczerpująco wypadki, kiedy przysługuje mu zażalenie w postępowaniu przygotowawczym (art. 260 § 2, art. 280 § 3, art. 281 § 2, art. 286 § 4, art. 289) i w postępowaniu sądowym (art. 299 § 3). W stosunku natomiast do oskarżyciela posiłkowego stanowi szeroko, że przysługuje mu prawo udziału w postępowaniu sądowym w charakterze strony (art. 44 § 2), co oznacza, iż na podstawie art. 374 § 1 k.p.k. przysługuje mu środek odwoławczy (rewizja, zażalenie) od każdego orzeczenia wydanego w pierwszej instancji, chyba że ustawa przewiduje w tym zakresie ograniczenia.

Takim ogólnym ograniczeniem, odnoszącym się do obydwu wymienionych wyżej środków i do innych także stron (z wyjątkiem oskarżyciela publicznego), jest wymaganie, aby rozstrzygnięcie naruszało prawo odwołującego się lub szkodziło jego interesom (art. 374 § 3 k.p.k.). Z kolei jedyne ograniczenie zaskarżenia przez oskarżyciela posiłkowego wyroków polega na dopuszczalności wniesienia rewizji tylko w części dotyczącej orzeczenia o winie (art. 395 k.p.k.).

Co do składania przez oskarżyciela posiłkowego zażaleń ustawa nie przewidziała żadnych ograniczeń, przyjąć więc należy, że na postanowienie sądu co do środka zapobiegawczego, na który ustawa przewidziała zażalenie (art. 212 § 1 k.p.k.), oskarżycielowi posiłkowemu, jako stronie, przysługuje zażalenie, jeżeli w konkretnym wypadku rozstrzygnięcie sądu narusza jego prawa lub szkodzi jego interesom.

Stanowisko powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreślającym szeroki zakres uprawnień oskarżyciela posiłkowego, działającego obok i niezależnie od oskarżyciela publicznego, co sprawia, że w postępowaniu sądowym oskarżyciel posiłkowy korzysta ze wszystkich uprawnień przysługujących stronie, z jednym tylko ograniczeniem wynikającym z art. 395 k.p.k. (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 1973 r. - VI KZP 15/73, OSNKW 1973, z. 10, poz. 119), i że uprawniony jest do wnoszenia środków odwoławczych (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1971 r. - VI KZP 66/70, OSNKW 1971, z. 5, poz. 67).

OSNKW 1974 r., Nr 7-8, poz. 131