Wyrok z dnia 1976-08-10 sygn. VI KRN 150/76

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VI KRN 150/76

Wyrok z dnia 10 sierpnia 1976 r.

Przepis art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. Nr 27, poz. 152) uprawnia i zobowiązuje sąd odwoławczy do korygowania z urzędu orzeczenia w kwestii opłat, ale tylko wtedy, gdy w zaskarżonym orzeczeniu opłaty w ogóle nie określono lub błędnie ustalono jej wysokość z wyłączeniem więc sytuacji, gdy w zaskarżonym orzeczeniu rozstrzygnięto o zwolnieniu od opłat, a zwolnienia tego wniesiony środek odwoławczy nie zasakarżył.

 Przewodniczący: sędzia H. Kempisty (sprawozdawca). Sędziowie: A. Pyszkowski, F. Kozłowski (sędzia SW del. do SN).

Prokurator Prokuratury Generalnej: A. Kabat.

 Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy Ryszarda K., skazanego z art. 159 w związku z art. 59 § 1 k.k., i Mieczysława S., skazanego z art. 158 § 1 w związku z art. 59 k.k., z powodu rewizji nadzwyczajnej wniesionej przez Ministra Sprawiedliwości na korzyść skazanych od wyroku Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 20 października 1975 r. i od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Lublinie z dnia 30 grudnia 1975 r.

z m i e n i ł zaskarżone wyroki w ten sposób, że:

1) złagodził wymierzoną oskarżonemu Ryszardowi K. karę pozbawienia wolności do 2 lat;

2) wykonanie wymierzonych oskarżonym Ryszardowi K. i Mieczysławowi S. kar pozbawienia wolności zawiesił warunkowo na okres 3 lat, oddając na ten okres każdego z oskarżonych pod dozór kuratora sądowego;

3) na podstawie art. 75 § 1 k.k. wymierzył każdemu z oskarżonych karę grzywny po 20.000 zł, z zamianą - w razie jej nieuiszczenia w terminie - na zastępczą karę pozbawienia wolności, przyjmując 1 dzień tej kary za równoważny 100 zł grzywny;

4) podwyższył orzeczone w stosunku do oskarżonych nawiązki do 5.000 zł od każdego z nich;

5) zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty postępowania związane z rozpoznaniem rewizji nadzwyczajnej oraz z tytułu opłat za postępowanie odwoławcze przed Sądem Najwyższym: od Ryszarda K. - 7.000 zł, a od Mieczysława S. - 4.000 zł.

 Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w Chełmie wyrokiem z dnia 20 października 1975 r. uznał oskarżonych Ryszarda K. i Mieczysława S. za winnych tego, że dnia 12 maja 1975 r. w D., działając wspólnie, dopuścili się występku o charakterze chuligańskim w ten sposób, iż wzięli udział w pobiciu Jana K., przy czym Ryszard K. używał drewnianej sztachety, a Mieczysław S. bił go rękami, w wyniku czego Jan K. doznał zwichnięcia stawu barkowego lewego i innych obrażeń naruszających czynności organizmu na czas powyżej dni 7, i za to skazał Ryszarda K. na podstawie art. 159 w związku z art. 59 § 1 k.k. na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a Mieczysława S. na podstawie art. 158 § 1 w związku z art. 59 § 1 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności. Jednocześnie orzekł w stosunku do obu oskarżonych na podstawie art. 59 § 3 k.k. nawiązkę po 1.000 zł na rzecz Państwowego Przedszkola w C. oraz na podstawie art. 49 k.k. zarządził podanie wyroku do publicznej wiadomości.

Wyrok powyższy zaskarżyli obrońcy oskarżonych.

Sąd Wojewódzki w Lublinie orzeczeniem z dnia 30 grudnia 1975 r. po rozpoznaniu rewizji utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w Chełmie.

Od powyższego wyroku rewizję nadzwyczajną na korzyść oskarżonych wniósł Minister Sprawiedliwości, zarzucając tym wyrokom rażącą niewspółmierność kar wymierzonych obu oskarżonym, wynikającą z orzeczenia wobec oskarżonego Ryszarda K. kary pozbawienia wolności w rozmiarze uniemożliwiającym warunkowe zawieszenie jej wykonania oraz niezastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego Mieczysława S.

W konkluzji Minister Sprawiedliwości wniósł o zmianę zaskarżonych wyroków przez wymierzenie oskarżonemu Ryszardowi K. kary pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat oraz warunkowe zawieszenie na stosowny okres wykonania kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec obu oskarżonych przy jednoczesnym wymierzeniu każdemu z oskarżonych na podstawie art. 75 § 1 k.k. grzywny w wysokości po 30.000 zł i podwyższeniu orzeczonej na podstawie art. 59 § 3 k.k. nawiązki do wysokości po 5.000 zł.

 Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest zasadna z następujących przytoczonych w niej powodów:

Uznanie oskarżonych za winnych popełnienia przypisanego im czynu znajduje pełne uzasadnienie w materiałach zebranych w sprawie.

Bardziej dogłębna analiza materiałów dowodowych dotyczących osobowości oskarżonych oraz ich sytuacji rodzinnej powinna jednak doprowadzić wyrokujące sądy do wniosku, że zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające wymierzenie oskarżonym kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, mimo dopuszczenia się przez nich występku o charakterze chuligańskim. Zebrany bowiem w sprawie materiał dowodowy stanowi podstawę do uznania, że nie jest ani celowe, ani konieczne orzekanie wobec oskarżonych bezwzględnych kar pozbawienia wolności w sytuacji, gdy popełniony przez nich czyn jaskrawo odbiega od ich dotychczasowego postępowania i zachowania, co uwzględniając ich osobowość oraz sytuację rodzinną stwarza przekonanie, że pomimo niewykonania kary pozbawienia wolności oskarżeni będą przestrzegali porządku prawnego, a w szczególności nie popełnią ponownie przestępstwa.

W chwili popełnienia przestępstwa oskarżony Ryszard K. miał ukończone 21 lat, a oskarżony Mieczysław S. - 19 lat. Obydwaj nie byli dotychczas karani. W miejscu zamieszkania mają dobre opinie. Pomagają w prowadzeniu gospodarstw rolnych użytkowanych przez ich rodziców i z obowiązków w tym zakresie wywiązują się należycie. Byli członkami Koła Związku Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej w N., z którego uzyskali pozytywne opinie oraz gotowość poręczenia. Pozytywne opinie uzyskali również ze szkoły podstawowej, do której uczęszczali. Oskarżony Ryszard K., pomagając w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, był jednocześnie zatrudniony w Cukrowni "R.", z której otrzymał pozytywną opinię. Matka tego oskarżonego Helena K. jest chora i przebywała w szpitalu na leczeniu.

Powyższe okoliczności uzasadniają wymierzenie oskarżonemu Ryszardowi K. kary pozbawienia wolności w rozmiarze nie przekraczającym 2 lat pozbawienia wolności oraz zastosowanie w tej sytuacji wobec obu oskarżonych warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonych kar pozbawienia wolności.

Jednakże dla realizacji celów represyjno-wychowawczych i ze względu na społeczne oddziaływanie wyroku jest rzeczą słuszną orzeczenie wobec oskarżonych na podstawie art. 75 § 1 k.k. kar grzywny po 20.000 zł oraz podwyższenie orzeczonej na podstawie art. 59 § 3 k.k. nawiązki do wysokości po 5.000 zł.

Grzywny te uwzględniając stopień zawinienia oraz sytuację materialną i rodzinną oskarżonych w powiązaniu z karą dodatkową podania wyroku do publicznej wiadomości oraz nawiązką spełnią swoją rolę w sytuacji przewidzianej w art. 73 § 1 k.k.

Nie uwzględniając wniosku rewizji nadzwyczajnej o wymierzenie oskarżonym kar grzywien w rozmiarze po 30.000 zł, Sąd Najwyższy miał na względzie, że sytuacja materialna tych oskarżonych wiąże się ściśle z dochodami z gospodarstw rolnych, nie będących jednak ich własnością. Nie są więc oni wyłącznie korzystającymi z tych dochodów.

Ponadto Sąd Najwyższy uznał za niezbędne oddanie oskarżonych pod dozór kuratora (obligatoryjny na podstawie art. 76 § 3 k.k. w stosunku do oskarżonego Mieczysława S.) (...).

Oskarżeni zostali w wyrokach zaskarżonych uwolnieni od ponoszenia kosztów postępowania i opłat. Nadmienić zaś należy, że tych zwolnień od kosztów i opłat rewizja nadzwyczajna nie zakwestionowała w sposób przewidziany w art. 558 k.p.k. i art. 18 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. Nr 27, poz. 152). W tych zaś warunkach Sąd Najwyższy nie mógł obciążyć oskarżonych kosztami postępowania i opłatami za postępowanie inne niż odwoławcze przed Sądem Najwyższym. W szczególności bowiem art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. Nr 27, poz. 152) uprawnia i zobowiązuje sąd odwoławczy do korygowania z urzędu orzeczenia w kwestii opłat, ale tylko wtedy, gdy w zaskarżonym orzeczeniu opłaty w ogóle nie określono lub błędnie ustalono jej wysokość, z wyłączeniem więcej sytuacji, gdy w zaskarżonym orzeczeniu rozstrzygnięto o zwolnieniu od opłat, a zwolnienia tego wniesiony środek odwoławczy nie zaskarżył.

Uznając ze swej strony w tych warunkach, że oskarżeni nie zasługują na zwolnienie od kosztów postępowania i opłat, Sąd Najwyższy zasądził od oskarżonych koszty postępowania karnego i opłaty jedynie za postępowanie odwoławcze przed Sądem Najwyższym (...).

OSNKW 1976 r., Nr 12, poz. 149