Postanowienie z dnia 1977-11-05 sygn. III KZ 133/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KZ 133/77

Postanowienie z dnia 5 listopada 1977 r.

Rozpoznając zażalenie podejrzanego na postanowienie prokuratora o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, sąd nie jest uprawniony do zmiany zarzutu lub jego opisu nawet wówczas, gdy sposób działania podejrzanego - opisany w postanowieniu o przedstawieniu zarzutu - nie w pełni odpowiada rzeczywistemu sposobowi jego działania w świetle zebranego w postępowaniu przygotowawczym materiału dowodowego, którym sąd podczas rozpoznawania zażalenia dysponował.

Natomiast sąd zobowiązany jest do dokonania oceny, czy zebrane w postępowaniu przygotowawczym dowody przeciwko podejrzanemu dostatecznie uzasadniają, że popełnił on przestępstwo (art. 209 k.p.k.), i czy stosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania jest konieczne do zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania (art. 217 § 1 k.p.k.) oraz czy szczególne względy nie stają na przeszkodzie stosowaniu tego środka (art. 218 k.p.k.).

Przewodniczący: sędzia W. Komorniczak. Sędziowie: W. Ochman (sprawozdawca), A. Żylewicz.

Prokurator Prokuratury Generalnej: B. Kayzer.

Sąd Najwyższy w sprawie Tadeusza R., oskarżonego z art. 202 § 2 k.k., po rozpoznaniu zażalenia prokuratora na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie z dnia 10 października 1977 r. co do uchylenia tymczasowego aresztowania i po wysłuchaniu wniosku prokuratora

postanowił uchylić zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Prokurator Rejonowy w Szczecinie postanowieniem z dnia 8 września 1977 r. przedstawił podejrzanemu Tadeuszowi R. zarzut dokonania czynu określonego w art. 202 § 2 k.k., a polegającego na tym, że w okresie od 1971 r. do dnia 20 maja 1977 r. w S., jako kierowca Zakładu Przetwórstwa Mięsnego Spółdzielni Pracy "P." w S., działając wspólnie i w porozumieniu z innymi pracownikami wyżej wymienionego zakładu i wyzyskując jego działalność, uczestniczył w wyprodukowaniu co najmniej 65 ton nie ewidencjonowanej nadwyżki wędlin różnego rodzaju o wartości co najmniej 4.000.000 zł między innymi przez dolewanie nadmiernej ilości wody, zamiany gatunków używanego do produkcji mięsa i skracanie cyklu dojrzewania niektórych gatunków wędlin, które to nadwyżki zostały zbyte za pośrednictwem konwojentów oraz kierowców zakładu częściowo do różnych sklepów na terenie miasta Szczecina, a częściowo osobom prywatnym.

Po przedstawieniu zarzutu i przesłuchaniu podejrzanego Tadeusza R. Prokurator Rejonowy w S. postanowieniem z dnia 8 września 1977 r. zastosował wobec niego tymczasowe aresztowanie na okres do dnia 7 grudnia 1977 r. (art. 217 § 1 pkt 3 k.p.k.).

Sąd Wojewódzki w Szczecinie, po rozpoznaniu zażalenia podejrzanego Tadeusza R., postanowieniem z dnia 10 października 1977 r. uchylił zastosowane wobec niego tymczasowe aresztowanie.

Postanowienie Sądu Wojewódzkiego zaskarżył Prokurator Wojewódzki w Szczecinie i zarzucając obrazę art. 209 k.p.k., polegającą na bezzasadnym uznaniu, że zgromadzony dotychczas w toku śledztwa materiał dowodowy przeciwko podejrzanemu Tadeuszowi R. nie uzasadnia dostatecznie, że popełnił on przestępstwo - wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i zastosowanie wobec podejrzanego tymczasowego aresztowania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie prokuratora merytorycznie jest zasadne.

Sąd Wojewódzki uznał, że w sprawie przeciwko podejrzanemu Tadeuszowi R. brak dowodów, aby podejrzany działał w sposób mu zarzucany i aby uczestniczył w wyprodukowaniu co najmniej 65 ton nadwyżki mięsa, jak również brak dostatecznych dowodów, które dawałyby podstawę do uzasadnionego podejrzenia ewentualnego udziału podejrzanego w zarzucanym mu działaniu, a w szczególności co do jego rozmiarów.

Sąd Wojewódzki zajął więc stanowisko, że brak przewidzianej w art. 209 k.p.k. przesłanki do stosowania środka zapobiegawczego.

Stanowisko Sądu Wojewódzkiego jest błędne, podejmując bowiem decyzję co do środka zapobiegawczego zastosowanego wobec podejrzanego przez prokuratora nie rozważył, czy zebrane dowody w sprawie dostatecznie uzasadniają, że oskarżony popełnił przestępstwo.

Sąd Najwyższy stwierdził, że istotnie opis sposobu działania podejrzanego Tadeusza R. w postanowieniu o przedstawieniu zarzutu nie w pełni odpowiada rzeczywistemu sposobowi jego działania w świetle dotychczas zebranego materiału dowodowego w sprawie w postępowaniu przygotowawczym. Z przeprowadzonych bowiem dotychczas dowodów nie wynika, aby podejrzany Tadeusz R. uczestniczył w wyprodukowaniu nadwyżek wędlin przez między innymi dolewanie nadmiernej ilości wody, zamiany gatunków używanego do produkcji mięsa, skracanie cyklu produkcyjnego lub w innych sposobach wyprodukowania nadwyżek wędlin po prostu dlatego, że jako kierowca lub konwojent nie brał udziału w procesie produkcji wędlin w zakładzie, w którym był zatrudniony.

W przedstawionym podejrzanemu Tadeuszowi R. zarzucie zawarte są jednak podstawowe znamiona tego przestępstwa: działanie w porozumieniu z innymi pracownikami zakładu, wyzyskanie jego działalności produkcyjnej, zagarnianie nadwyżek wędlin wyprodukowanych w tymże zakładzie przez wywóz z terenu zakładu i zbywanie w sklepach oraz osobom prywatnym, jak też znaczna wartość zagarniętego mienia. Zarzut ten zawiera również określenie funkcji podejrzanego jako kierowcy oraz osób, za pośrednictwem których nadwyżki były zbywane - konwojenci i kierowcy.

Materiał dowodowy w sprawie między innymi przeciwko Tadeuszowi R. w postaci wyjaśnień współpodejrzanych dostatecznie uprawdopodobnia i uzasadnia podejrzenie, że Tadeusz R. brał udział, jako kierowca i częściowo jako konwojent, w zbywaniu nadwyżek nie ewidencjonowanych wędlin przez zabieranie ich z terenu zakładu, przewożenie i dostarczanie między innymi do sklepów sprzedaży detalicznej oraz że brał udział w podziale zysków ze sprzedaży tych nadwyżek.

Prokurator - stosując wobec podejrzanego Tadeusza R. tymczasowe aresztowanie - uznał więc, że zebrane przeciwko niemu dowody dostateczne uzasadniają, iż popełnił on przestępstwo określone w art. 202 § 2 k.k.

Do kompetencji prokuratora należy podjęcie decyzji w zakresie zmiany zarzutu i jego opisu w ramach art. 270 k.p.k., w zależności od wyników postępowania przygotowawczego. Sąd nie jest uprawniony w czasie rozpoznawania zażalenia podejrzanego na postanowienie prokuratora o zastosowaniu tymczasowego aresztowania do zmiany zarzutu lub jego opisu nawet wówczas, gdy sposób działania podejrzanego - opisany w postanowieniu o przedstawieniu zarzutu - nie w pełni odpowiada rzeczywistemu sposobowi jego działania w świetle zebranego w postępowaniu przygotowawczym materiału dowodowego, którym sąd rozpoznając zażalenie dysponował.

Natomiast sąd zobowiązany jest do dokonania oceny, czy zebrane w postępowaniu przygotowawczym dowody przeciwko podejrzanemu dostatecznie uzasadniają, że popełnił on przestępstwo (art. 209 k.p.k.), i czy stosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania jest konieczne do zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania (art. 217 § 1 k.p.k.) oraz czy szczególne względy nie stają na przeszkodzie stosowaniu tego środka (art. 218 k.p.k.).

Materiał dowodowy zebrany dotychczas w postępowaniu przygotowawczym może wskazywać, że Tadeusz R. współdziałał w przestępstwie zagarnięcia mienia społecznego znacznej wartości w porozumieniu z innymi osobami na szkodę jednostki gospodarki uspołecznionej. W celu więc zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania istniały w postępowaniu przygotowawczym dostateczne podstawy faktyczne i prawne do zastosowania wobec podejrzanego Tadeusza R. tymczasowego aresztowania.

OSNKW 1977 r., Nr 12, poz. 146