Postanowienie z dnia 1981-04-30 sygn. I KZ 20/81

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I KZ 20/81

Postanowienie z dnia 30 kwietnia 1981 r.

Łączne rozpoznanie sprawy w zakresie wszystkich czynów, jakie zarzucano oskarżonemu, pozwala sądowi na prawidłową ocenę całokształtu jego przestępczej działalności; pozwala również na ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwa i trafne zastosowanie środków karnych przewidzianych w ustawie.

Przewodniczący: sędzia S. Kotowski. Sędziowie: W. Ochman (sprawozdawca), T. Rybicki.

Prokurator Prokuratury Generalnej: K. Zdrojewski.

Sąd Najwyższy w sprawie Zbigniewa S., oskarżonego z art. 201, 208 i innych k.k., po rozpoznaniu zażalenia jego obrońcy na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w W. z dnia 19 stycznia 1981 r. co do wyłączenia części sprawy i przekazania jej do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W. oraz po odczytaniu i wysłuchaniu wniosku prokuratora, postanowił

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Wojewódzkiemu w W. w celu jej merytorycznego rozpoznania w całości.

Uzasadnienie

Sąd Wojewódzki w W. postanowieniem z dnia 19 stycznia 1981 r. wyłączył sprawę przeciwko oskarżonemu Zbigniewowi S. i innym współoskarżonym, z wyjątkiem czynów opisanych w pkt I i V aktu oskarżenia, przekazując ją Sądowi Rejonowemu w W. do rozpoznania w takim zakresie, w jakim wyłączenie to dotyczy właściwości tego Sądu.

Sąd Wojewódzki bowiem uznał, że za wyłączeniem sprawy i przekazaniem jej w znacznej części do rozpoznania przez Sąd Rejonowy w W. przemawiają względy ekonomii procesowej, ponieważ między czynem określonym w art. 202 k.k. i popełnionym przez oskarżonego Zbigniewa S. a czynami innych współoskarżonych nie ma związku przedmiotowego; wszystkie te czyny należą do właściwości rzeczowej sądu rejonowego.

Postanowienie to zaskarżył obrońca oskarżonego Zbigniewa S., wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu w W. w całości.

W zażaleniu podnosi się, że między czynem Zbigniewa S. a poszczególnymi oskarżonymi zachodzi łączność podmiotowo-przedmiotowa, i w związku z tym ocena całokształtu działalności przestępczej oskarżonego Zbigniewa S. wymaga łącznego rozpoznania sprawy przeciwko niemu i wszystkim oskarżonym (łącznie 7), w tym prawie wszystkim nieletnim.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie jest słuszne.

Zbigniew S. - jako nieletni - oskarżony został o dokonanie 18 przestępstw przewidzianych w art. 208, 203 § 1 i art. 199 § 1 k.k., w tym jedno przestępstwo określone w art. 201 k.k. Tym samym aktem oskarżenia objęci zostali również inni współoskarżeni (6), niektórzy także nieletni, którzy dokonali wspólnie z oskarżonym Zbigniewem S. w różnych składach osobowych 8 przestępstw przewidzianych w art. 208, 199 § 1 i art. 203 § 1 k.k., poza czynem określonym w art. 201 k.k.

Tak więc według właściwości rzeczowej zarzut określony w art. 201 k.k. powinien rozpoznawać sąd wojewódzki, pozostałe zaś zarzuty - sąd rejonowy zarówno co do oskarżonego Zbigniewa S., jak i co do pozostałych współoskarżonych. Formalnie więc biorąc, zgodnie z art. 16 i 17 § 1 pkt 1 k.p.k. właściwość rzeczowa sądu wojewódzkiego i sądu rejonowego nie budziłaby tu wątpliwości.

Zagadnienie właściwości rzeczowej sądu w sprawie niniejszej, dotyczącej wielu czynów i wielu oskarżonych, regulują jednak art. 23 § 1 i 2 oraz art. 24 § 1-3 k.p.k. Zgodnie z wymienionymi przepisami, jeżeli tę samą osobę oskarżono o kilka przestępstw, a sprawy należą do właściwości sądów różnego rzędu, sprawę rozpoznaje sąd wyższego rzędu (art. 23 § 1 i 2 k.p.k.), przy czym sąd właściwy dla jednego sprawcy przestępstwa jest także właściwy dla innych współsprawców tego przestępstwa, których działalność przestępcza pozostaje w ścisłym związku, jeżeli postępowanie przeciwko nim toczy się jednocześnie (art. 24 § 1 k.p.k.). Istnieje nawet ustawowy nakaz łączenia spraw sprawcy i współsprawców w celu wspólnego postępowania i łącznego orzekania, a jeżeli sprawy te należą do właściwości sądów różnego rzędu, sprawę rozpoznaje sąd wyższego rzędu (art. 24 § 1 i 2 k.p.k.).

Wyjątek od przedstawionych zasad w zakresie właściwości rzeczowej sądu do rozpoznania sprawy sprawcy i współsprawców określony został w § 3 art. 24 k.p.k., a więc można wyłączyć i odrębnie rozpoznać sprawę poszczególnych osób lub o poszczególne czyny przez sąd właściwy według zasad ogólnych tylko w tym wypadku: "(...) jeżeli zachodzą okoliczności utrudniające łączne rozpoznanie czynów, o których mowa w § 1 i 2" tego artykułu.

Sąd Wojewódzki w W., podejmując postanowienie o wyłączeniu ze sprawy przeciwko oskarżonemu Zbigniewowi S. zarzutów określonych w art. 208, 203 i 199 § 1 k.k. i przekazaniu ich do rozpoznania przez Sąd Rejonowy w W., w sposób mechaniczny rozdzielił działalność przestępczą tegoż oskarżonego i tylko ze względu na dokonanie przez niego jednej kradzieży mienia społecznego o wartości przekraczającej 100.000 zł (art. 201 k.k.), uzasadniającej właściwość rzeczową sądu wojewódzkiego, chociaż i w tym względzie nie zajął konsekwentnego stanowiska, uznał bowiem, że jeden z czynów oskarżonego przewidziany w art. 208 k.k. powinien rozpoznać sąd wojewódzki, mimo jego kwalifikacji prawnej z art. 208 k.k. Samo stwierdzenie, że w tym wypadku czyny określone w art. 201 k.k. i 208 k.k. dotyczą kradzieży mienia społecznego, nie jest jednak przekonujące.

Drugie zagadnienie dotyczy wyłączenia ze sprawy również czynów innych współsprawców i współoskarżonych, dokonujących wspólnie z oskarżonym Zbigniewem S. (w różnych składach osobowych) czynów przestępczych, i przekazania sprawy w zakresie czynów wyłączonych do odrębnego rozpoznania przez sąd rejonowy.

Oskarżony Zbigniew S. bowiem dokonał - według zarzutów podanych w akcie oskarżenia - 6 kradzieży wspólnie z innymi współoskarżonymi i chociaż kwalifikacja prawna żadnego z tych czynów nie uzasadnia właściwości rzeczowej sądu wojewódzkiego, to jego właściwość wynika z zasady określonej w art. 24 § 1 k.p.k. w związku z art. 23 § 2 k.p.k., ponieważ postępowanie przeciwko oskarżonemu Zbigniewowi S. i współoskarżonym toczyło się jednocześnie, a ich przestępstwa pozostają w ścisłym związku, nie zaistniały zaś okoliczności utrudniające łączne rozpoznanie sprawy przeciwko oskarżonemu Zbigniewowi S. i współoskarżonym.

Słusznie zarzuca się w zażaleniu, że Sąd Wojewódzki w W. w sposób sztuczny wyłączył niemal całą sprawę przeciwko oskarżonemu Zbigniewowi S. i innymi współoskarżonym, mimo że jest to sprzeczne ze względami celowości i ekonomii procesowej, tym bardziej że nie zachodzą żadne okoliczności utrudniające łączne rozpoznanie sprawy. Należy stwierdzić, że istnieje ścisły związek podmiotowy i przedmiotowy działalności przestępczej oskarżonego Zbigniewa S. z działalnością przestępczą współoskarżonych, oskarżony ten bowiem 8 przestępstw kradzieży dokonał wspólnie co najmniej z jednym ze współoskarżonych w sprawie.

Łączne rozpoznanie sprawy w zakresie wszystkich czynów, jakie zarzucano oskarżonemu, pozwala sądowi na prawidłową ocenę całokształtu jego przestępczej działalności; pozwala również na ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwa i trafne zastosowanie środków karnych przewidzianych w ustawie.

Wprawdzie w postanowieniu z dnia 2 lutego 1981 r., przekazującym zażalenie obrońcy do rozpoznania Sądowi Najwyższemu, Sąd Wojewódzki w W. stwierdził, że: "(...) należy przeciwdziałać tendencjom tworzenia wieloosobowych spraw wymagających wielodniowego procesu w sądzie wojewódzkim"", jednakże ten słuszny ogólnie pogląd Sądu Wojewódzkiego w W. nie może odnosić się do niniejszej sprawy.

Nie jest przekonujące stanowisko Sądu Wojewódzkiego w W., by za wyłączeniem i przekazaniem do odrębnego rozpoznania sprawy w zakresie wyłączonym przemawiały względy ekonomii procesowej tego rodzaju, że należy sporządzić wiele odpisów oraz wypisów z akt i dołączyć je do sprawy sądu rejonowego, co nie jest czynnością bez znaczenia przy ocenie celowości wyłączenia sprawy.

OSNKW 1981 r., Nr 9, poz. 50