Wyrok z dnia 1982-07-08 sygn. Rw 542/82

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt Rw 542/82

Wyrok z dnia 8 lipca 1982 r.

O "rażącej niewspółmierności kary" w rozumieniu art. 387 pkt 4 k.p.k. nie można mówić w sytuacji, gdy sąd, wymierzając karę, uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami i wskaźnikami jej wymiaru, czyli wówczas, gdy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego ustawową (art. 50 § 1 k.k.) zasadę sądowego wymiaru kary, nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się utrzymać w kontekście wymagań wynikających z ustawowych dyrektyw determinujących wymiar kary.

Przewodniczący: sędzia płk A. Kaszycki. Sędziowie: płk J. Mielczarek, ppłk T. Kacperski (sprawozdawca).

Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: mjr J. Siemianowski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 1982 r. na rozprawie sprawy Aleksandra W., nieprawomocnie skazanego za popełnienie przestępstwa określonego w art. 145 § 3 k.k. w zw. z art. 145 § 1 k.k. - z zastosowaniem art. 73 § 1, art. 74 § 1, art. 43 § 2 i art. 75 § 1 k.k. - na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 2 lata, 15.000 zł grzywny i zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 4 lat, z powodu rewizji wniesionej przez podprokuratora Wojskowej Prokuratury Garnizonowej w N. na niekorzyść oskarżonego od wyroku Wojskowego Sądu Garnizonowego w N. z dnia 13 maja 1982 r.

rewizji prokuratora nie uwzględnił i zaskarżony wyrok utrzymał w mocy (...).

Uzasadnienie

(...) Wyrok ten zaskarżony został rewizją prokuratora, w której - podnosząc zarzut rażącej łagodności orzeczonej wobec oskarżonego kary (art. 387 pkt 4 k.p.k.) wskutek zwłaszcza warunkowego zawieszenia jej wykonania - wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie oskarżonemu bezwzględnej kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Po wysłuchaniu przedstawiciela Naczelnej Prokuratury Wojskowej, który modyfikując wnioski rewizji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie oskarżonemu kary 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 5 lat, 25.000 zł grzywny i zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 5 lat, oraz obrońcy, wnoszącego o nieuwzględnienie rewizji prokuratury i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Dokonana przez przedstawiciela Naczelnej Prokuratury Wojskowej modyfikacja wniosków zawartych w rewizji zwalnia instancję rewizyjną od obowiązku szerszego ustosunkowania się do ich merytorycznej zasadności. W kontekście jednak przytoczonej w rewizji - nazbyt jednostronnej i ignorującej zarazem wymaganie kompleksowej oceny wszystkich okoliczności mających wpływ na wymiar sprawcy kary - argumentacji wypada podkreślić, że o wyborze środka karnego, który powinien być zastosowany w konkretnej sprawie, decydują w zasadzie dwie przesłanki: a) stopień społecznego niebezpieczeństwa konkretnego czynu, b) warunki i właściwości osobiste sprawcy, znajdujące zazwyczaj swoje odzwierciedlenie w sposobie jego życia przed popełnieniem lub w zachowaniu się po popełnieniu przezeń przestępstwa. Chociaż przesłanki, o których mowa, nie wyczerpują zasad, którymi należy się kierować przy wyborze odpowiedniego rodzaju i intensywności środka karnego, wszelako mają one zasadniczego znacznie, a właściwa ich ocena wydatnie ułatwia zastosowanie takiego środka karnego, który będzie czynił zadość postulatom sprawiedliwości społecznej oraz wymaganiom aktualnej polityki kryminalnej. Przecież - ogólnie rzecz ujmując - kodeks karny w konsekwencji rozwarstwienia przestępstwa różnicuje środki karne i ich intensywność w zależności od tego: a) jaka jest zawartość kryminalna konkretnego przestępstwa, b) czy sprawca czynu przestępnego jest człowiekiem, który naruszył już w przeszłości normy prawa karnego, czy też jest to człowiek, u którego kolizja z prawem karnym ma charakter odosobniony i epizodyczny w jego dotychczasowym uczciwym życiu (...).

(...) Chodzi tu również o to, że brak (poza granicami wskazanymi w danej normie sankcjonującej) zobiektywizowanych kryteriów pozwalających nie tylko określić stopień społecznego niebezpieczeństwa konkretnego czynu, lecz także "przeliczyć" ustalony stopień społecznego niebezpieczeństwa czynu na współmierny do niego wymiar kary pod względem jego rodzaju i wysokości. Trudności te łączą się ponadto z tym bezspornym faktem, że brak również zobiektywizowanych kryteriów, pozwalających określić, w jakim stopniu współmierną do zawartości kryminalnej konkretnego czynu karę należy zmodyfikować, mając ma względzie cele, jakie ma do spełnienia w zakresie społecznego oraz indywidualnego oddziaływania.

Oceniając w aspekcie przedstawionych poglądów orzeczoną wobec oskarżonego przez sąd pierwszej instancji karę, dojść należało do wniosku, że odpowiada ona w pełni dyrektywom jej wymiaru określonym w art. 50 § 1 i 2 k.k., spełnia bowiem cele jej zarówno w zakresie społecznego, jak i indywidualnego oddziaływania, co znajduje przekonujące udokumentowanie prawnofaktyczne w przytoczonej na ten temat w zaskarżonym wyroku argumentacji.

Dokonując bowiem oceny całokształtu okoliczności mających wpływ na wymiar oskarżonemu kary, sąd pierwszej instancji - wbrew odmiennemu stanowisku skarżącego - we właściwych, uzasadnionych ich rangą i wymową społecznoprawną, proporcjach uwzględnił każdą z tych okoliczności, co w konsekwencji sprawia, że wymierzona oskarżonemu, w zaskarżonym wyroku, kara pozbawienia wolności, obostrzona grzywną i zakazem prowadzenia pojazdów mechanicznych, nie może być uznana za rażąco łagodną w rozumieniu art. 387 pkt 4 k.p.k.

Nawiązując zaś do stanowiska zaprezentowanego przez przedstawiciela Naczelnej Prokuratury Wojskowej, należy stwierdzić, że art. 387 pkt 4 k.p.k., traktując o rażącej niewspółmierności kary, nie odnosi (zawęża) tego pojęcia do żadnej z dyrektyw czy wskazówek dotyczących problematyki wymiaru kary. Dlatego też nie można mówić o "rażącej niewspółmierności kary" w rozumieniu art. 387 pkt 4. k.p.k. w sytuacji, gdy sąd orzekając ją uwzględni - podobnie jak w analizowanej sprawie - wszelkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami i wskazówkami jej wymiaru, czyli - innymi słowy - wówczas, gdy granice (margines) swobodnego sędziowskiego uznania, stanowiącego ustawową (art. 50 § 1 k.k.) zasadę sądowego wymiaru kary, nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się utrzymać w kontekście wymagań wynikających z ustawowych dyrektyw determinujących wymiar kary. Pojęcie "rażącej niewspółmierności kary" bowiem należy do kategorii pojęć ściśle ocennych, co oznacza, że operowanie w tym zakresie wszelkimi "przelicznikami" liczebnymi jest z gruntu błędne i pozbawione sensu, skoro o współmierności kary decyduje właściwa ocena prawidłowo ustalonych okoliczności danej sprawy na tle kompleksu ustawowych dyrektyw i wskazań dotyczących kwestii wymiaru kary, a takie walory cechuje właśnie ocena dokonana przez sąd pierwszej instancji w motywach zaskarżonego wyroku.

OSNKW 1982 r., Nr 12, poz. 90